 مانها مواد قندی هستند که در اثر
فعالیت حشرات با گیاهان تولید شده و در طب سنتی مصارف فراوان دارند. مانها
یکی از اقلام مهم و ارزشمند صادراتی ایران نیز می باشند. عمده منابع ایجاد
مانهای مذکور حشرات هستند که به صورت ترشحات دفعی پس از تغذیه از اندام
های خود خارج می سازند و یا مانند شیرخشت در نتیجه عکس العمل گیاه پس از
خسارت وارده توسط حشرات ایجاد می شود یا مانند شکر تیغال به صورت پیله حشره
روی گیاه اکسی نوپس ظاهر می شوند. مانها از اقلام مهم محصولات فرعی جنگل و
مرتع می باشند که از قدیم مورد بهره برداری قرار می گیرند .
●گزانگبین
گزانگبین نوعی مان است که به صورت دانه های ریز
شکررنگ و یا قطعات سخت به رنگ سبز کمرنگ است که رنگ سبز آن به خاطر وجود
ناخالصی هایی است که حاکی از وجود اثر برگ های گیاه مولد می باشد امروز
تولید گزانگبین شدیدا کاهش پیدا کرده است.
● از عمده ترین دلایل کمیاب شدن این مان در سال های اخیر:
پارازیت Prinomistvs Mitvntvsعوامل نامساعد اکولوژیکی روش های غلط بهره برداری می باشد.
عموما حشره ای کوچک بنام Psylla Cyamophila بر
روی رگچه های جوان نوعی گون تیغی به نام گون گز ، گز خوانسار Astragalivs
Adscendens Boiss& Hausskn فعالیت می کند. حشره مولد تولید گزانگبین از
اواخر اردیبهشت ماه فعالیت خود را شروع نموده و در شهریور ماه به حداکثر
فعالیت خود و تولید مان گزانگبین می رسد. افراد محلی در شهریور ماه جمع
اوری را آغاز می کنند.
مطالعات دیگر انجام گرفته توسط گروهی دیگر از
محققین نیش حرارتی مانند Subalteva Tvponta که مانند سن می باشند روی دو
گونه گیاهی از جنس گز Tamavix به نام های T.Aphyla , T.Leptopetvla نیز
باعث تولید مان گزانگبین (تاماریکیس) می گردد.
رویشگاه اصل گیاهان مولد این دسته در حاشیه کویر لوت در ارتفاع کمتر از ۴۰۰ متر از سطح دریا است.
●موارد مصرف
گزانگبین به عنوان شیرین کننده پایه اصلی گزهای
مرغوب می باشد. در طب سنتی به عنوان شیرین کننده جوشانده ها برای بیماری
های کبدی و دستگاه تنفس استفاده می گردد.
مهندس مهدی رضاییان
| 
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر