نوشته : تحريريه دنياي سلامت
اين روزها نوشيدنيهاي بسياري در فروشگاه‌ها به مردم عرضه مي‌شوند كه همگي ادعاي نيروزا بودن دارند. اگر اين نوشيدني‌ها واقعاً نيروبخش باشند و انرژي زيادي ايجاد كنند و از طرفي هيچ خطري براي سلامتي نيز محسوب نشوند، حتماً شما را به خود جذب مي‌كنند. براي آنكه با نوشيدنيهاي انرژي‌زا بيشتر آشنا شويد، بهتر است كمي بيشتر راجع به تركيبات و مواد موجود در آنها بدانيد تا انتخاب بهتري داشته باشيد.
آيا واقعاً نوشيدنيهاي انرژي‌زا به شما انرژي و نيرو مي‌دهند؟
كافئين نوعي محرك است و از طريق تحريك سيستم عصبي عمل مي‌كند. اغلب نوشيدنيهاي انرژي‌زا حاوي كافئين هستند و علاوه بر كافئين، آمينواسيدها، ويتامين‌ها، مقداري شكر اضافي و برخي گياهان را نيز دارند و به شما احساس با انرژي بودن و سرحال بودن مي‌دهند. انرژي‌زاهاي عادي حاوي قند بيشتري هستند (تقريباً چيزي معادل قند موجود در نوشابه). اين مقدار قند نيز مي‌تواند به شما انرژي زيادي بدهد. مصرف غذاها و نوشيدنيهاي شيرين نيز گاهي اوقات مفيد و لازم است و فقط بايد در مورد ميزان مصرف آنها دقت كرد و اعتدال را رعايت نمود.
آيا مصرف نوشيدنيهاي انرژي‌زا براي نوجوانان مناسب است؟
خير، اين نوع نوشيدني‌ها حاوي كافئين و برخي مواد افزودني هستند كه در واقع همانند محرك عمل مي‌كنند و باعث افزايش انرژي وكاهش ميزان خستگي و افزايش تمركز مي‌شود. اين ادعاها ممكن است بسياري از نوجوانان را فريب دهد تا به مصرف نوشيدنيهاي انرژي‌زا روي آورند تا هم در امور تحصيلي و هم در امور ورزشي‌شان موفق‌تر باشند، اما هيچگاه خام اين ادعاها نشويد و فريب آنها را نخوريد؛ چرا كه اين نوع نوشيدني‌ها براي نوجوانان ناسالم هستند و كودكان و نوجوانان بايد از مصرف آنها پرهيز كنند.
با مصرف كافئين بسيار زياد چه اتفاقي رخ مي‌دهيد؟
كافئين پرمصرف كننده‌ترين محرك است و زياده‌روي در مصرف آن باعث بروز برخي عوارض جانبي در نوجوانان مي‌شود. اگر به مقدار زياد كافئين مصرف كنيد، احتمالاً دچار حالاتي شبيه سستي و بي‌حالي، عصبانيت، بدخوابي و كم‌خوابي، استفراغ و حتي معده درد مي‌شويد. اگر كافئين را به طور مرتب مصرف كنيد، بدنتان نسبت به آن نوعي مقاومت مي‌كند؛ به اين معني كه بايد مقدار بيشتري كافئين مصرف كنيد تا به همان نتيجه تحريك كنندگي برسيد و اگر مصرف آن‌را متوقف كنيد، دچار سردرد، خستگي و كوفتگي خواهيد شد؛ البته به مدت چند روز.
چرا به نوشيدنيهاي انرژي‌زا برخي مواد گياهي اضافه مي‌شود؟
توليد كنندگان نوشيدنيهاي انرژي‌زا ادعا مي‌كنند كه افزودن برخي گياهان مثل جنسينگ، كاكائو و . . . به اين نوع نوشيدني‌ها باعث افزايش انرژي‌زايي آنها مي‌شود. تنها مشكل در مورد اين گياهان و برخي از مكمل‌هاي گياهي اين است كه از طرف سازمان غذا و دارو مورد تاييد قرار نگرفته‌اند! بنابراين هيچ نوع ضمانتي در مورد اين گياهان و صددرصد سالم بودن آنها وجود ندارد. برخي از اين گياهان مي‌‌توانند عوارض جانبي را به دنبال داشته باشند؛ مثلاً باعث افزايش ضربان قلب، سردرد و بدخوابي شوند. حتي ممكن است برخي واكنش‌هاي آلرژيكي را نيز به دنبال داشته باشند.
آيا ويتامين‌ها و آمينواسيدهاي موجود در اين نوشيدني‌ها براي ما مفيدند؟
ويتامين‌ها و املاح بسياري به اين نوع نوشيدني‌ها افزوده مي‌شوند. اگر يك رژيم غذايي متعادل داشته باشيد، حتماً به اندازه كافي ويتامين و املاح مورد نياز بدنتان را دريافت مي‌كنيد و ديگر نيازي به منابع ديگر براي تامين ويتامين‌هاي بيشتر نداريد؛ اما چنانچه برنامه، غذايي‌تان متعادل و متناسب نيست. مكمل‌هاي مولتي‌ويتامين ارزان‌ترين راه براي به‌دست آوردن ويتامين‌هاي بيشتر است. نوشيدنيهاي انرژي‌زا به دليل وجود تركيبات اضافي ديگر مثل آمينواسيدها و يا ساير مواد، بسيار معروف هستند شما مي‌‌توانيد به برچسب آنها توجه كنيد و به وجود برخي از اين مواد مثل تورين، گِلوتامين، آرژنين و اِل – كارنيتين
پي ببريد. براي توليد پروتئين‌ها در بدن وجود آمينواسيدها ضروري هستند و اگر برنامه غذايي متعادلي داشته باشيد؛ حتما به اندازه كافي آمينواسيد دريافت مي‌كنيد.
آيا بايد هنگام ورزش كردن از نوشيدنيهاي انرژي‌زا استفاده كرد؟
خير. نوشيدنيهاي انرژي‌زا را نبايد قبل، در حين و بعد از ورزش مصرف كرد، چرا كه با نوشيدنيهاي ورزشي فرق دارند و نمي‌‌توانند آب و املاح مورد نياز بدن را كه در حين ورزش از دست مي‌دهد، جبران كنند، كافئين و شكر موجود در اين نوع نوشيدني‌ها باعث كم آبي بدن مي‌شود.
تفاوت بين نوشيدنيهاي انرژي‌زا و نوشيدنيهاي ورزشي چيست؟
در واقع نوشيدنيهاي ورزشي حاوي كربوهيدرات‌ها، الكتروليت‌ها و اغلب ويتامين‌ها و املاح هستند. از تقطير مجدد به دست مي‌آيند و مصرف‌شان بعد از فعاليت فيزيكي فشرده بسيار مفيد است.
آيا بايد هنگام ورزش از نوشيدنيهاي ورزشي استفاده كرد؟
در واقع آب بهترين مايع مورد نياز بدن است اگر ورزش كردن بيشتر از يك ساعت طول بكشد، نياز به كربوهيدرات‌هاي بيشتري داريد تا به بدن سوخت‌رساني كنيد. نوشيدنيهاي ورزشي كه حاوي كربوهيدرات‌ها و الكتروليت‌ها هستند، بهترين گزينه براي مرطوب سازي بدن در حين ورزش به خصوص ورزش‌هاي بيش از يك ساعت است. اگر به مدت كمتر از 1 ساعت ورزش مي‌كنيد، آب و خوردن يك غذاي متعادل بهترين انتخاب است.
نوشيدن بيش از حد آب چه خطراتي دارد؟
نوشيدن آب بسيار زياد يعني «سم‌زدايي با آب» وقتي ايجاد مي‌شود كه فرد در يك مدت كوتاه مقدار زيادي آب بنوشد. مقدار زياد آب باعث كاهش ميزان سديم بدن مي‌شود و به اين وضعيت «هايپوناترميا» مي‌گويند كه طي آن سلول‌هاي بدن شروع به تورم مي‌كنند و در پي آن سردرد، سستي، حالت تهوع، استفراغ ايجاد شده و حتي ممكن است فرد به كما برود. ورزشكاران بايد آب و مايعات كافي دريافت كنند تا دچار كم آبي نشوند، ولي از طرفي توجه داشته باشند كه زياده‌روي در مصرف آب نيز مي‌تواند چنين خطراتي را به دنبال داشته باشد.
آيا ورزشكاران حتما بايد پروتئين بيشتري دريافت كنند؟
البته مقداري پروتئين اضافي براي ساختن و حجيم كردن عضلات لازم است؛ اما نبايد در مصرف پروتئين‌ها زياده‌روي كرد.
در حين ورزش، قبل و يا بعد از آن چه مايعي را و به چه اندازه بايد بنوشيم؟
قبل از ورزش، هدف اصلي افزايش رطوبت بدن است. اگر قبل از شروع فعاليت فيزيكي 8-12 ساعت استراحت كرده‌ايد و به طور مرتب غذا خورده‌ايد و مايعات نوشيده‌ايد، احتمالاً هيچ نيازي به مايعات بيشتر نخواهيد داشت؛ اما اگر در حين ورزش‌هاي قبلي تعرق زيادي داشته‌ايد، بايد مقدار بيشتري مايعات بنوشيد. مثلاً قبل از ورزش يكي دو فنجان آب بنوشيد. در حين ورزش بسته به ميزان و شدت فعاليت فيزيكي كه داشته‌ايد، مايعات بنوشيد. اگر بيش از يك ساعت ورزش كرده‌ايد، 2-4 فنجان آب بنوشيد. اگر كمتر از يك ساعت ورزش كرده‌ايد، بسته به ميزان تشنگي و شرايط آب و هوا مايعات بنوشيد. از نوشيدن نوشابه‌ها و ساير نوشيدنيهاي كافئين‌دار نيزدر حين ورزش خودداري كنيد تا دچار كم‌آبي نشويد. بعد از ورزش حدود دو فنجان آب بنوشيد. ميزان كم‌آبي بدن از تيره‌شدن رنگ ادرار مشخص مي‌شود. اگر چنين وضعيتي داريد، حتما آب بيشتري بنوشيد.
برخي نكات سالم براي ورزشكاران:
خوردن غذاهاي متنوع: غذاهاي متنوع، مواد مغذي متنوعي دارند و براي دريافت اين مواد مغذي بايد غذاهاي مختلفي را خورد. به طور مرتب غذا بخوريد: حذف هر يك از وعده‌‌هاي غذايي باعث ضعيف شدن عملكرد بدن مي‌شود، اما اگر به‌طور مرتب غذا بخوريد، به‌طور يكسان به بدن سوخت‌رساني مي‌كنيد. كالري كافي دريافت كنيد: كالري باعث رساندن سوخت كافي به بدن و كاهش كالري باعث تضعيف عملكرد بدن مي‌شود. ورزش كردن نياز فرد به دريافت انرژي بيشتر را افزايش مي‌دهد. آب كافي بنوشيد. ورزشكاران به نوشيدن آب نياز دارند و نبايد صبر كنند تا تشنه شوند آنها بايد به‌طور مرتب رطوبت بدن خود را حفظ كنند. خصوصاً در آب و هواي گرم و مرطوب آب و مايعات بيشتري بنوشند. اگر عضلات بدن به اندازه كافي آب دريافت نكنند، دچار گرفتگي مي‌شوند و عملكرد فرد را در هنگام ورزش كاهش مي‌دهند.
منبع: دنياي سلامت ش 81
آيا واقعاً نوشيدنيهاي انرژي‌زا به شما انرژي و نيرو مي‌دهند؟
كافئين نوعي محرك است و از طريق تحريك سيستم عصبي عمل مي‌كند. اغلب نوشيدنيهاي انرژي‌زا حاوي كافئين هستند و علاوه بر كافئين، آمينواسيدها، ويتامين‌ها، مقداري شكر اضافي و برخي گياهان را نيز دارند و به شما احساس با انرژي بودن و سرحال بودن مي‌دهند. انرژي‌زاهاي عادي حاوي قند بيشتري هستند (تقريباً چيزي معادل قند موجود در نوشابه). اين مقدار قند نيز مي‌تواند به شما انرژي زيادي بدهد. مصرف غذاها و نوشيدنيهاي شيرين نيز گاهي اوقات مفيد و لازم است و فقط بايد در مورد ميزان مصرف آنها دقت كرد و اعتدال را رعايت نمود.
آيا مصرف نوشيدنيهاي انرژي‌زا براي نوجوانان مناسب است؟
خير، اين نوع نوشيدني‌ها حاوي كافئين و برخي مواد افزودني هستند كه در واقع همانند محرك عمل مي‌كنند و باعث افزايش انرژي وكاهش ميزان خستگي و افزايش تمركز مي‌شود. اين ادعاها ممكن است بسياري از نوجوانان را فريب دهد تا به مصرف نوشيدنيهاي انرژي‌زا روي آورند تا هم در امور تحصيلي و هم در امور ورزشي‌شان موفق‌تر باشند، اما هيچگاه خام اين ادعاها نشويد و فريب آنها را نخوريد؛ چرا كه اين نوع نوشيدني‌ها براي نوجوانان ناسالم هستند و كودكان و نوجوانان بايد از مصرف آنها پرهيز كنند.
با مصرف كافئين بسيار زياد چه اتفاقي رخ مي‌دهيد؟
كافئين پرمصرف كننده‌ترين محرك است و زياده‌روي در مصرف آن باعث بروز برخي عوارض جانبي در نوجوانان مي‌شود. اگر به مقدار زياد كافئين مصرف كنيد، احتمالاً دچار حالاتي شبيه سستي و بي‌حالي، عصبانيت، بدخوابي و كم‌خوابي، استفراغ و حتي معده درد مي‌شويد. اگر كافئين را به طور مرتب مصرف كنيد، بدنتان نسبت به آن نوعي مقاومت مي‌كند؛ به اين معني كه بايد مقدار بيشتري كافئين مصرف كنيد تا به همان نتيجه تحريك كنندگي برسيد و اگر مصرف آن‌را متوقف كنيد، دچار سردرد، خستگي و كوفتگي خواهيد شد؛ البته به مدت چند روز.
چرا به نوشيدنيهاي انرژي‌زا برخي مواد گياهي اضافه مي‌شود؟
توليد كنندگان نوشيدنيهاي انرژي‌زا ادعا مي‌كنند كه افزودن برخي گياهان مثل جنسينگ، كاكائو و . . . به اين نوع نوشيدني‌ها باعث افزايش انرژي‌زايي آنها مي‌شود. تنها مشكل در مورد اين گياهان و برخي از مكمل‌هاي گياهي اين است كه از طرف سازمان غذا و دارو مورد تاييد قرار نگرفته‌اند! بنابراين هيچ نوع ضمانتي در مورد اين گياهان و صددرصد سالم بودن آنها وجود ندارد. برخي از اين گياهان مي‌‌توانند عوارض جانبي را به دنبال داشته باشند؛ مثلاً باعث افزايش ضربان قلب، سردرد و بدخوابي شوند. حتي ممكن است برخي واكنش‌هاي آلرژيكي را نيز به دنبال داشته باشند.
آيا ويتامين‌ها و آمينواسيدهاي موجود در اين نوشيدني‌ها براي ما مفيدند؟
ويتامين‌ها و املاح بسياري به اين نوع نوشيدني‌ها افزوده مي‌شوند. اگر يك رژيم غذايي متعادل داشته باشيد، حتماً به اندازه كافي ويتامين و املاح مورد نياز بدنتان را دريافت مي‌كنيد و ديگر نيازي به منابع ديگر براي تامين ويتامين‌هاي بيشتر نداريد؛ اما چنانچه برنامه، غذايي‌تان متعادل و متناسب نيست. مكمل‌هاي مولتي‌ويتامين ارزان‌ترين راه براي به‌دست آوردن ويتامين‌هاي بيشتر است. نوشيدنيهاي انرژي‌زا به دليل وجود تركيبات اضافي ديگر مثل آمينواسيدها و يا ساير مواد، بسيار معروف هستند شما مي‌‌توانيد به برچسب آنها توجه كنيد و به وجود برخي از اين مواد مثل تورين، گِلوتامين، آرژنين و اِل – كارنيتين
پي ببريد. براي توليد پروتئين‌ها در بدن وجود آمينواسيدها ضروري هستند و اگر برنامه غذايي متعادلي داشته باشيد؛ حتما به اندازه كافي آمينواسيد دريافت مي‌كنيد.
آيا بايد هنگام ورزش كردن از نوشيدنيهاي انرژي‌زا استفاده كرد؟
خير. نوشيدنيهاي انرژي‌زا را نبايد قبل، در حين و بعد از ورزش مصرف كرد، چرا كه با نوشيدنيهاي ورزشي فرق دارند و نمي‌‌توانند آب و املاح مورد نياز بدن را كه در حين ورزش از دست مي‌دهد، جبران كنند، كافئين و شكر موجود در اين نوع نوشيدني‌ها باعث كم آبي بدن مي‌شود.
تفاوت بين نوشيدنيهاي انرژي‌زا و نوشيدنيهاي ورزشي چيست؟
در واقع نوشيدنيهاي ورزشي حاوي كربوهيدرات‌ها، الكتروليت‌ها و اغلب ويتامين‌ها و املاح هستند. از تقطير مجدد به دست مي‌آيند و مصرف‌شان بعد از فعاليت فيزيكي فشرده بسيار مفيد است.
آيا بايد هنگام ورزش از نوشيدنيهاي ورزشي استفاده كرد؟
در واقع آب بهترين مايع مورد نياز بدن است اگر ورزش كردن بيشتر از يك ساعت طول بكشد، نياز به كربوهيدرات‌هاي بيشتري داريد تا به بدن سوخت‌رساني كنيد. نوشيدنيهاي ورزشي كه حاوي كربوهيدرات‌ها و الكتروليت‌ها هستند، بهترين گزينه براي مرطوب سازي بدن در حين ورزش به خصوص ورزش‌هاي بيش از يك ساعت است. اگر به مدت كمتر از 1 ساعت ورزش مي‌كنيد، آب و خوردن يك غذاي متعادل بهترين انتخاب است.
نوشيدن بيش از حد آب چه خطراتي دارد؟
نوشيدن آب بسيار زياد يعني «سم‌زدايي با آب» وقتي ايجاد مي‌شود كه فرد در يك مدت كوتاه مقدار زيادي آب بنوشد. مقدار زياد آب باعث كاهش ميزان سديم بدن مي‌شود و به اين وضعيت «هايپوناترميا» مي‌گويند كه طي آن سلول‌هاي بدن شروع به تورم مي‌كنند و در پي آن سردرد، سستي، حالت تهوع، استفراغ ايجاد شده و حتي ممكن است فرد به كما برود. ورزشكاران بايد آب و مايعات كافي دريافت كنند تا دچار كم آبي نشوند، ولي از طرفي توجه داشته باشند كه زياده‌روي در مصرف آب نيز مي‌تواند چنين خطراتي را به دنبال داشته باشد.
آيا ورزشكاران حتما بايد پروتئين بيشتري دريافت كنند؟
البته مقداري پروتئين اضافي براي ساختن و حجيم كردن عضلات لازم است؛ اما نبايد در مصرف پروتئين‌ها زياده‌روي كرد.
در حين ورزش، قبل و يا بعد از آن چه مايعي را و به چه اندازه بايد بنوشيم؟
قبل از ورزش، هدف اصلي افزايش رطوبت بدن است. اگر قبل از شروع فعاليت فيزيكي 8-12 ساعت استراحت كرده‌ايد و به طور مرتب غذا خورده‌ايد و مايعات نوشيده‌ايد، احتمالاً هيچ نيازي به مايعات بيشتر نخواهيد داشت؛ اما اگر در حين ورزش‌هاي قبلي تعرق زيادي داشته‌ايد، بايد مقدار بيشتري مايعات بنوشيد. مثلاً قبل از ورزش يكي دو فنجان آب بنوشيد. در حين ورزش بسته به ميزان و شدت فعاليت فيزيكي كه داشته‌ايد، مايعات بنوشيد. اگر بيش از يك ساعت ورزش كرده‌ايد، 2-4 فنجان آب بنوشيد. اگر كمتر از يك ساعت ورزش كرده‌ايد، بسته به ميزان تشنگي و شرايط آب و هوا مايعات بنوشيد. از نوشيدن نوشابه‌ها و ساير نوشيدنيهاي كافئين‌دار نيزدر حين ورزش خودداري كنيد تا دچار كم‌آبي نشويد. بعد از ورزش حدود دو فنجان آب بنوشيد. ميزان كم‌آبي بدن از تيره‌شدن رنگ ادرار مشخص مي‌شود. اگر چنين وضعيتي داريد، حتما آب بيشتري بنوشيد.
برخي نكات سالم براي ورزشكاران:
خوردن غذاهاي متنوع: غذاهاي متنوع، مواد مغذي متنوعي دارند و براي دريافت اين مواد مغذي بايد غذاهاي مختلفي را خورد. به طور مرتب غذا بخوريد: حذف هر يك از وعده‌‌هاي غذايي باعث ضعيف شدن عملكرد بدن مي‌شود، اما اگر به‌طور مرتب غذا بخوريد، به‌طور يكسان به بدن سوخت‌رساني مي‌كنيد. كالري كافي دريافت كنيد: كالري باعث رساندن سوخت كافي به بدن و كاهش كالري باعث تضعيف عملكرد بدن مي‌شود. ورزش كردن نياز فرد به دريافت انرژي بيشتر را افزايش مي‌دهد. آب كافي بنوشيد. ورزشكاران به نوشيدن آب نياز دارند و نبايد صبر كنند تا تشنه شوند آنها بايد به‌طور مرتب رطوبت بدن خود را حفظ كنند. خصوصاً در آب و هواي گرم و مرطوب آب و مايعات بيشتري بنوشند. اگر عضلات بدن به اندازه كافي آب دريافت نكنند، دچار گرفتگي مي‌شوند و عملكرد فرد را در هنگام ورزش كاهش مي‌دهند.
منبع: دنياي سلامت ش 81
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر