نوشته : دكتر محمدحسين صالحي سورمقي
پودر و برگ حنا هديه طبيعت به انسان است. حنا محلولي طبيعي است كه براي خالكوبي، رنگ مو، تقويت پوست ومو، مصارف پزشكي و .. از آن استفاده مي‌شود. حنا به نام‌هاي مختلفي در سراسر جهان شناخته شده است؛ مثل آل- خانا، آل حنا، برگ نو مصر، مندي، حينا و ...
برگ حنا توسط كارگران ماهر از مزارع به صورت دستي جمع‌آوري مي‌شود. اين برگ‌ها بر اساس كيفيت طبقه‌بندي و مرتب شده، توسط ماشين‌آلات و به طور كاملاً اتوماتيك خشك و در نهايت پودر و با دقت بسته‌بندي و مهر و موم مي‌شوند. گاهي، يكي دو برگ تازه نيز داخل بسته‌ها انداخته مي‌شود. رنگدانه‌هاي موجود در پودر حنا به محض افزودن چند قطره مايع مثل آب و يا آب ليمو فعال شده و از خود رنگ مي‌دهند. با قرار دادن حنا بر روي موها و يا پوست، پس از مدتي قسمت به طور طبيعي رنگ مي‌شود. اين رنگ در مقايسه با ساير رنگ‌هاي طبيعي، ماندگاري بيشتري دارد و داراي خواص بي‌شماري است. اگر مي‌خواهيد موهاي سالم و زيبايي داشته باشيد، يكي از روش‌هاي امن دستيابي به آن، استفاده از حنا است. در پاكستان، ايران، يمن، مراكش، هند، خاورميانه، جنوب شرق آسيا و شمال آفريقا، از زمان‌هاي دور، مردم از حنا استفاده مي‌كردند و در مناطق گرم آب و هوايي، با قرار دادن حنا بر روي دست و پاها سعي مي‌كردند، آنها را خنك كنند. در برخي از فرهنگ‌ها نيز در جهيزيه عروس حتماً حنا وجود داشت و شب قبل از عروسي، دستان عروس و گاهي داما د را با حنا طراحي مي‌كردند. در برخي آيين‌هاي مذهبي نيز از حنا استفاده مي‌شود. حنا علاوه بر زيبا كردن رنگ مو به عنوان يك گياه درماني نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد و مو را تقويت ميكند. همچنين ضدقارچ است، شوره سر را كاهش مي‌دهد، خشكي پوست را برطرف ميكند و موجب درخشش و سلامت موها مي‌شود. رنگ حنا مانند رنگ‌هاي شيميايي نيست و تقريباً موها را قرمز رنگ ميكند و با آن نمي‌توان موها را روشن كرد.
رنگ آن بر روي موها به رنگ موها بستگي دارد؛ مثلاً اگر حنا را روي موهاي سفيد قرار دهيد، نارنجي خواهد شد و روي موهاي مشكي وقهوه‌اي، كمي تن قرمزي ايجاد خواهد كرد. قرار دادن حنا روي موهاي بلوند موها را قرمز خواهد كرد. استفاده از حنا به عنوان رنگ مو، علاوه بر كاهش هزينه بسيار ايمن است و در مقايسه با رنگ موهاي شيميايي بي‌ضرر خواهد بود.
ويژگي‌هاي حنا
در محيط اسپري به رنگ مطلوب خواهد رسيد. در محيط گرم و مرطوب رنگدانه‌ها شروع به فعاليت مي‌كنند. براي رنگ گرفتن نياز به زمان دارد. ماندگاري طولاني مدت دارد؛ بنابراين در هنگام استفاده از حنا حتماً دستكش بپوشيد، زيرا لكه آن بر روي لباس و يا پرده حمام به سختي پاك خواهد شد. بيش از هزاران سال زنان مصري در سه ماه سوم بارداري شكم خود را با حنا طراحي مي‌كردند. آنان معتقد بودند كه با اينكار زايماني ايمن خواهند داشت و نوزاد سالم و شادي به دنيا خواهند آورد. طول عمر و ماندگاري حنا بر روي پوست و مو به نوع و شيوه زندگي افراد بستگي دارد؛ مثلاً اگر شغل شما به گونه‌اي است كه دائم در استخرهاي شنا، سونا و يا حمام هستيد، ماندگاري آن كمتر خواهد بود و در مدت زمان كوتاهي از روي بدن محو خواهد شد. به عنوان يك قاعده كلي مي‌توان گفت طرح‌هاي حنا بر روي صورت و گردن، ظرف مدت يك هفته از بين مي‌روند؛ زيرا اپيدرم در اين مناطق نازك‌تر است. طرح‌هاي حنا بر روي بازوها بيش از دو هفته دوام خواهند داشت؛ زيرا پوست اين مناطق تيره است و كمتر در معرض شستشو قرار دارد. زماني كه به طور طبيعي سلول‌هاي مرده پوست از بين مي‌روند، حنا نيز از روي پوست محو خواهد شد.
حنا، خاصيت ضدميكروبي دارد و مانع از دست رفتن آب بدن مي‌شود. همچنين سفت‌‌كننده پوست است و به درمان مشكلات پوستي كمك ميكند. از نازك شدن موها نيز پيشگيري كرده و براي درمان آرتروز و جذام مفيد است. امروزه در تهيه بسياري از رنگ موها و شامپوها و محصولات پوستي و رنگ‌هاي خالكوبي و مرطوب‌كننده‌ها از حنا استفاده مي‌شود. علاوه بر خواص درماني از 2100 سال قبل از ميلاد، از حنا براي تزئين و طراحي بدن استفاده مي‌كردند. در عصر مغول براي تزئين بدن شاهان و ملكه‌ها، از حنا استفاده مي‌شد. حنا خاصيت خنك‌كنندگي دارد و عاري از هر نوع ماده شيميايي است. از جوشانده برگ‌هاي حنا براي رفع پيله‌دندان استفاده مي‌شود، كافي است آن را در دهان قرقره كنيد. اين گياه براي درمان بيماري‌هاي سر، چشم و دهان مفيد است و تركيب آن با برگ گردو، سردرد را درمان ميكند. در هند و چين از برگ‌هاي حنا، براي درمان يرقان استفاده مي‌شود. جوشانده ريشه آن مدر و براي نرم كردن سينه و برونشيت بسيار مفيد است. جوش، كورك و جاي زخم‌هاي كهنه را به راحتي مي‌توان با حنا درمان كرد و گاهي براي خشونت صدا تجويز مي‌شود. ريشه خشك‌شده حنا مي‌تواند ناراحتي‌هاي چشمي را برطرف كند. در اندونزي از برگ‌هاي له‌شده آن براي درمان عفونت ناخن‌ها استفاده مي‌شود و براي رفع خارش پوست نيز مفيد خواهد بود. در فيليپين، هم روغن و هم پودر آن براي التيام زخم و رفع خونمردگي به كار مي‌رود. برخي معتقدند كه دم كرده برگ حنا، اضافه وزن را كاهش مي‌دهد و تركيب آن با روغن زيتون و ماليدن آن روي موها، موجب رشد مجدد موهاي ريخته مي‌شود. جوشانده برگ حنا به بهبود بيماري طحال، سنگ كليه، مثانه و سختي ادرار كمك ميكند و رشد ناخن‌ها را افزايش مي‌دهد. درختچه اين گياه گرمسيري در مراكش، مصر، تونس، آسيا، هند و ايران مي‌رويد و معمولاً سالانه مي‌توان 2 الي 3 مرتبه از آن برداشت كرد. حنا آرام‌بخش و خواب‌آور عميق است و از تركيبات آن در داروها استفاده مي‌شود.
سدر
سدر درختي است، ارتفاع آن تا 10 متر مي‌رسد. اين درخت خاردار و داراي ساقه‌اي به رنگ سفيد است. اين گياه در ايران سدر يا كنار در زبان عربي به آن سدر مي‌گويند. در برخي كشورها، ميوه اين درخت را مي‌خورند، ولي برگ‌هاي آن را خشك و پودر كرده و از اين پودر براي شستشوي بدن و مو استفاده مي‌كنند. برگ‌هاي اين گياه حاوي تانن و مملو از استرول‌هاي گياهي، همچون پتاسيتوسترول، بتاسيتوسترول گلوكزيد و ساپونين ابلين لاكتون هستند. ساپونين موجود در برگ سدر موجب كف‌كنندگي مي‌شود و همانطور كه مي‌دانيد، ابلين لاكتون از جمله ساپونين‌هاي استروئيدي است كه در تهيه هورمون‌هاي استروئيدي به كار مي‌رود. ميوه تخم‌مرغي شكل و زردرنگ آن خوراكي است و طعمي ترش و مطبوع دارد. از ميوه‌هاي خنك و تقريباً شبيه زالزالك است. ميوه گياه سدر داراي تانن، صمغ و ويتامين‌هاي A,B,C است و سينه را نرم ميكند و عطش را فرو مي‌‌نشاند و براي سلامت صفرا مفيد است. آب ميوه اين گياه بازكننده معده است و باكتري‌هاي آن را از بين مي‌برد. ميوه خشك و پودر شده نيز به درمان اسهال و زخم معده كمك ميكند. مغز دانه‌هاي ميوه اين گياه، تب را پايين مي‌آورد و حرارت صفرا را كاهش مي‌دهد و براي درمان حصبه مفيد است. هسته‌هاي اين ميوه را بكوبيد و به عنوان ضماد روي شكستگي‌ها قرار دهيد و تأثير آن را در تقويت استخوان‌ها مشاهده كنيد. ماليدن ضماد به برگ سدر عضلات پاهاي كودكان بازيگوش، خستگي را رفع ميكند. قبل از پيدايش صابون، مردم بدن خود را با برگ اين گياه شستشو مي‌دادند، اين گياه در بهبود بثورات و زخم‌هاي پوستي و رفع چرك بدن و تقويت مو و جلوگيري از ريزش و تقويت اعصاب و از بين بردن شپش و شپشك بسيار مفيد است و جوشانده برگ‌هاي تازه و خشك آن، ورم و آماس پوست را درمان و از خونريزي معده و اسهال پيشگيري ميكند. همچنين خاصيت تصفيه‌كنندگي دارد و خون و اخلاط مختلف بدن، به خصوص صفرا را پاكسازي ميكند. اين گياه ضدقارچ و در درمان بيماري‌هاي قارچي مفيد است موجب تقويت و افزايش رشد موها مي‌شود. سدر، حالت‌دهنده مو است و براي ترميم زخم‌ها و ضدعفوني‌چرك‌هاي پوستي به كار مي‌رود. رنگ پوست را نيز شفاف و باز ميكند. در ضمن، مسكن قوي و ضدانگل است و خاصيت خنك‌كنندگي دارد.
شامپوها و لوسيون‌هاي ساخته شده از سدر
هنگام استفاده از سدر و حنا به اين نكته توجه داشته باشيد كه اگر آنها را خوب آبكشي نكنيد و موها را به دقت نشوئيد، سدر لابه‌لاي موها باقي مي‌ماند و تأثير عكس خواهد داشت و موجب ريزش مو مي‌شود. يك قاشق سدر را در يك ظرف بزرگ ريخته و خوب هم بزنيد تا كف كند و در نهايت با آب و كف سدر موها را بشوئيد. پس از قرار دادن حنا بر روي موها، لازم نيست از شامپو استفاده كنيد؛ اما اگر تمايل داريد موهايتان را شامپو كنيد، شامپو بايد ملايم و رقيق باشد. در حالي كه هنوز موهايتان مرطوب است، مي‌توانيد با يك روغن گياهي موها را ماساژ دهيد. اگر پس از قرار دادن حنا بر روي موها، آنها را خوب نشوئيد، پوست سر دچار خارش و خشك مي‌شود موها حالت شكننده پيدا مي‌كنند، افرادي كه از خشكي موها پس از استفاده از حنا، شكايت دارند، موها را خوب آبكشي نمي‌كنند. موها را آنقدر آبكشي كنيد تا رنگ آب كاملاً بي‌رنگ و تمامي ذرات حنا از روي آن پاك شود. استفاده از حنا، خشكي مو و پوست سر را تشديد نمي‌كند، مگر در مواقعي كه موها به خوبي آبكشي نشوند. هنگام خريد نيز دقت كنيد حنا يا سدري كه مي‌خريد حاوي هيچ نوع ماده افزودني و مصنوعي نباشد و كلمه 100 درصد طبيعي روي آن درج شده باشد. حناي طبيعي هيچ‌گاه رنگ مشكي ندارد ولي استفاده از حناي مشكي ايمن نخواهد بود (چه در دوران بارداري و چه غير از آن) و ممكن است موجب واكنش‌هاي آلرژيكي، قرمزي، تاول و يا سوختگي شود كه در اين صورت بايد به سرعت درمان گردد.
موهاي سالم با حنا
اگر مي‌خواهيد موهاي سالم و مستحكم با رنگ زيبا داشته باشيد و به دنبال يك راه مطمئن و طبيعي مي‌گرديد، وقت آن است كه با حنا آشنا شويد. پودر حنا از برگ‌هاي فرآوري شده بوته حنا به دست مي‌آيد. حنا يك گياه خودرو با لاسونيا اينرميس و يكي از انواع رنگ‌هاي طبيعي است. رنگدانه‌هاي موجود در برگ گياه حنا هنگامي كه با مايعي مثل آب يا مايعات اسيدي مانند آبليمو مخلوط شوند، رنگ پس مي‌دهند. چيزي كه حنا را از ديگر رنگ‌هاي طبيعي متمايز ميكند، دوام رنگي بيشتر آن نسبت به رنگ‌هاي طبيعي ديگر است. برگ‌هاي جمع‌آوري و خشك‌شده بوته‌هاي حنا در رنگ‌آميزي و رنگرزي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين برگ‌ها در كارخانجات به پودر تبديل مي‌شوند. در اكثر موارد پودر حنا از مخلوط تعدادي از گونه‌هاي مختلف برگ حنا (از نقاط مختلف يك كشور يا كشورهاي مختلف) و يا حتي از تركيب برگ انواع مختلفي از بوته‌هاي حنا به دست مي‌آيد. حنا پس از آسياب شدن، الك مي‌شود. با اين كار حناهاي مختلف از حناي نامرغوب تا بسيار مرغوب به دست مي‌آيد. حناي نامرغوب داراي تكه‌هاي مشخص برگ و ساقه است. حناي بسيار مرغوب شبيه پودر تالك مي‌باشد و تكه هاي برگ و ساقه در آن وجود ندارد. الك كردن حنا معمولاً براي مواردي مثل رنگ كردن بدن و به خصوص مو اهميت دارد. با حناي بسيار مرغوب خمير حناي روان‌تري به دست مي‌آيد و هيچ‌گونه تكه برگ يا ساقه در مو باقي نمي‌ماند و شستشوي مو با مشكل مواجه نمي‌شود. از حنا براي رنگ كردن دست‌ها، پاها و مو استفاده مي‌شود كه به خنك نگه داشتن بدن در اقليم‌هاي بسيار گرم كمك ميكند. در برخي نواحي حنا جزئي از جهيزيه عروسان است و در بسياري از نواحي ايران از حنا در حنابندان براي آراستن عروس و داماد استفاده مي‌شود. گاهي از حنا در مناسبت‌هاي مذهبي نيز استفاده مي‌گردد. منسوجات نيز مي‌توانند با حنا رنگ‌آميزي شوند.
خاصيت حنا
حنا داراي خواص متعددي است: هم‌زمان موها را رنگ ميكند و به آنها حالت نرمي و درخشندگي مي‌بخشد. علاوه بر آن، خاصيت ضدقارچي دارد و ميزان شوره سر يا تشكيل پوسته سر را كاهش مي‌دهد، پوست سر را نرم ميكند، كمي از پيچ و تاب موهاي مجعد مي‌كاهد و به حالت گرفتن موها كمك ميكند. حنا به عنوان يك منبع طبيعي رنگ، موها را به رنگ قرمز زيبا و طبيعي در مي‌آورد و همچون رنگ موهاي مصنوعي عمل نمي‌كند. در واقع، ساقه مو را با رنگ قرمز درخشاني مي‌پوشاند و با استفاده مكرر اين رنگ پررنگ‌تر خواهد شد. حنا نمي‌تواند مو را روشن‌تر كند. به علاوه، روي موهاي تيره رنگ قرمز يا سايه متمايل به قرمزي ايجاد ميكند. استفاده از حنا روي موهاي مشكي يا قهوه‌اي سوخته، مو را به رنگ قهوه‌اي روشن يا مشكي بور در مي‌آورد كه سايه متمايل به قرمزي نيز در زير نور آفتاب مشاهده مي‌شود. موهاي بلوند با استفاده از حنا به رنگ قرمز طبيعي در مي‌آيند و اگر روي موهاي قرمز رنگ (حنايي رنگ) استفاده شود، رنگ قرمز مو را پررنگ‌تر و قرمز‌تر ميكند. حنا موهاي قهوه‌اي را بسته به تيرگي و روشني از يك قرمز طبيعي تا روشن يا قهوه‌اي متوسط تغيير رنگ مي‌دهد. اگر حنا روي موهاي سفيد استفاده شود، مو را به رنگ نارنجي، قرمز طبيعي يا قرمز پر رنگ در مي‌آورد.
چگونه از حنا استفاده كنيم؟
استفاده از حناي طبيعي براي نرمي و رنگ‌آميزي مو نيازمند صبر و كمي يادگيري است. حنا براي رنگدهي مطلوب، نياز به محيط اسيدي و محيط‌هاي گرم و شرجي (مرطوب) دارد و براي آنكه رنگ طبيعي خود را آزاد كند، نيازمند زمان است و بايد به آن مدت زمان لازم داده شود.
منبع: دنياي سلامت ش 81
برگ حنا توسط كارگران ماهر از مزارع به صورت دستي جمع‌آوري مي‌شود. اين برگ‌ها بر اساس كيفيت طبقه‌بندي و مرتب شده، توسط ماشين‌آلات و به طور كاملاً اتوماتيك خشك و در نهايت پودر و با دقت بسته‌بندي و مهر و موم مي‌شوند. گاهي، يكي دو برگ تازه نيز داخل بسته‌ها انداخته مي‌شود. رنگدانه‌هاي موجود در پودر حنا به محض افزودن چند قطره مايع مثل آب و يا آب ليمو فعال شده و از خود رنگ مي‌دهند. با قرار دادن حنا بر روي موها و يا پوست، پس از مدتي قسمت به طور طبيعي رنگ مي‌شود. اين رنگ در مقايسه با ساير رنگ‌هاي طبيعي، ماندگاري بيشتري دارد و داراي خواص بي‌شماري است. اگر مي‌خواهيد موهاي سالم و زيبايي داشته باشيد، يكي از روش‌هاي امن دستيابي به آن، استفاده از حنا است. در پاكستان، ايران، يمن، مراكش، هند، خاورميانه، جنوب شرق آسيا و شمال آفريقا، از زمان‌هاي دور، مردم از حنا استفاده مي‌كردند و در مناطق گرم آب و هوايي، با قرار دادن حنا بر روي دست و پاها سعي مي‌كردند، آنها را خنك كنند. در برخي از فرهنگ‌ها نيز در جهيزيه عروس حتماً حنا وجود داشت و شب قبل از عروسي، دستان عروس و گاهي داما د را با حنا طراحي مي‌كردند. در برخي آيين‌هاي مذهبي نيز از حنا استفاده مي‌شود. حنا علاوه بر زيبا كردن رنگ مو به عنوان يك گياه درماني نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد و مو را تقويت ميكند. همچنين ضدقارچ است، شوره سر را كاهش مي‌دهد، خشكي پوست را برطرف ميكند و موجب درخشش و سلامت موها مي‌شود. رنگ حنا مانند رنگ‌هاي شيميايي نيست و تقريباً موها را قرمز رنگ ميكند و با آن نمي‌توان موها را روشن كرد.
رنگ آن بر روي موها به رنگ موها بستگي دارد؛ مثلاً اگر حنا را روي موهاي سفيد قرار دهيد، نارنجي خواهد شد و روي موهاي مشكي وقهوه‌اي، كمي تن قرمزي ايجاد خواهد كرد. قرار دادن حنا روي موهاي بلوند موها را قرمز خواهد كرد. استفاده از حنا به عنوان رنگ مو، علاوه بر كاهش هزينه بسيار ايمن است و در مقايسه با رنگ موهاي شيميايي بي‌ضرر خواهد بود.
ويژگي‌هاي حنا
در محيط اسپري به رنگ مطلوب خواهد رسيد. در محيط گرم و مرطوب رنگدانه‌ها شروع به فعاليت مي‌كنند. براي رنگ گرفتن نياز به زمان دارد. ماندگاري طولاني مدت دارد؛ بنابراين در هنگام استفاده از حنا حتماً دستكش بپوشيد، زيرا لكه آن بر روي لباس و يا پرده حمام به سختي پاك خواهد شد. بيش از هزاران سال زنان مصري در سه ماه سوم بارداري شكم خود را با حنا طراحي مي‌كردند. آنان معتقد بودند كه با اينكار زايماني ايمن خواهند داشت و نوزاد سالم و شادي به دنيا خواهند آورد. طول عمر و ماندگاري حنا بر روي پوست و مو به نوع و شيوه زندگي افراد بستگي دارد؛ مثلاً اگر شغل شما به گونه‌اي است كه دائم در استخرهاي شنا، سونا و يا حمام هستيد، ماندگاري آن كمتر خواهد بود و در مدت زمان كوتاهي از روي بدن محو خواهد شد. به عنوان يك قاعده كلي مي‌توان گفت طرح‌هاي حنا بر روي صورت و گردن، ظرف مدت يك هفته از بين مي‌روند؛ زيرا اپيدرم در اين مناطق نازك‌تر است. طرح‌هاي حنا بر روي بازوها بيش از دو هفته دوام خواهند داشت؛ زيرا پوست اين مناطق تيره است و كمتر در معرض شستشو قرار دارد. زماني كه به طور طبيعي سلول‌هاي مرده پوست از بين مي‌روند، حنا نيز از روي پوست محو خواهد شد.
حنا، خاصيت ضدميكروبي دارد و مانع از دست رفتن آب بدن مي‌شود. همچنين سفت‌‌كننده پوست است و به درمان مشكلات پوستي كمك ميكند. از نازك شدن موها نيز پيشگيري كرده و براي درمان آرتروز و جذام مفيد است. امروزه در تهيه بسياري از رنگ موها و شامپوها و محصولات پوستي و رنگ‌هاي خالكوبي و مرطوب‌كننده‌ها از حنا استفاده مي‌شود. علاوه بر خواص درماني از 2100 سال قبل از ميلاد، از حنا براي تزئين و طراحي بدن استفاده مي‌كردند. در عصر مغول براي تزئين بدن شاهان و ملكه‌ها، از حنا استفاده مي‌شد. حنا خاصيت خنك‌كنندگي دارد و عاري از هر نوع ماده شيميايي است. از جوشانده برگ‌هاي حنا براي رفع پيله‌دندان استفاده مي‌شود، كافي است آن را در دهان قرقره كنيد. اين گياه براي درمان بيماري‌هاي سر، چشم و دهان مفيد است و تركيب آن با برگ گردو، سردرد را درمان ميكند. در هند و چين از برگ‌هاي حنا، براي درمان يرقان استفاده مي‌شود. جوشانده ريشه آن مدر و براي نرم كردن سينه و برونشيت بسيار مفيد است. جوش، كورك و جاي زخم‌هاي كهنه را به راحتي مي‌توان با حنا درمان كرد و گاهي براي خشونت صدا تجويز مي‌شود. ريشه خشك‌شده حنا مي‌تواند ناراحتي‌هاي چشمي را برطرف كند. در اندونزي از برگ‌هاي له‌شده آن براي درمان عفونت ناخن‌ها استفاده مي‌شود و براي رفع خارش پوست نيز مفيد خواهد بود. در فيليپين، هم روغن و هم پودر آن براي التيام زخم و رفع خونمردگي به كار مي‌رود. برخي معتقدند كه دم كرده برگ حنا، اضافه وزن را كاهش مي‌دهد و تركيب آن با روغن زيتون و ماليدن آن روي موها، موجب رشد مجدد موهاي ريخته مي‌شود. جوشانده برگ حنا به بهبود بيماري طحال، سنگ كليه، مثانه و سختي ادرار كمك ميكند و رشد ناخن‌ها را افزايش مي‌دهد. درختچه اين گياه گرمسيري در مراكش، مصر، تونس، آسيا، هند و ايران مي‌رويد و معمولاً سالانه مي‌توان 2 الي 3 مرتبه از آن برداشت كرد. حنا آرام‌بخش و خواب‌آور عميق است و از تركيبات آن در داروها استفاده مي‌شود.
سدر
سدر درختي است، ارتفاع آن تا 10 متر مي‌رسد. اين درخت خاردار و داراي ساقه‌اي به رنگ سفيد است. اين گياه در ايران سدر يا كنار در زبان عربي به آن سدر مي‌گويند. در برخي كشورها، ميوه اين درخت را مي‌خورند، ولي برگ‌هاي آن را خشك و پودر كرده و از اين پودر براي شستشوي بدن و مو استفاده مي‌كنند. برگ‌هاي اين گياه حاوي تانن و مملو از استرول‌هاي گياهي، همچون پتاسيتوسترول، بتاسيتوسترول گلوكزيد و ساپونين ابلين لاكتون هستند. ساپونين موجود در برگ سدر موجب كف‌كنندگي مي‌شود و همانطور كه مي‌دانيد، ابلين لاكتون از جمله ساپونين‌هاي استروئيدي است كه در تهيه هورمون‌هاي استروئيدي به كار مي‌رود. ميوه تخم‌مرغي شكل و زردرنگ آن خوراكي است و طعمي ترش و مطبوع دارد. از ميوه‌هاي خنك و تقريباً شبيه زالزالك است. ميوه گياه سدر داراي تانن، صمغ و ويتامين‌هاي A,B,C است و سينه را نرم ميكند و عطش را فرو مي‌‌نشاند و براي سلامت صفرا مفيد است. آب ميوه اين گياه بازكننده معده است و باكتري‌هاي آن را از بين مي‌برد. ميوه خشك و پودر شده نيز به درمان اسهال و زخم معده كمك ميكند. مغز دانه‌هاي ميوه اين گياه، تب را پايين مي‌آورد و حرارت صفرا را كاهش مي‌دهد و براي درمان حصبه مفيد است. هسته‌هاي اين ميوه را بكوبيد و به عنوان ضماد روي شكستگي‌ها قرار دهيد و تأثير آن را در تقويت استخوان‌ها مشاهده كنيد. ماليدن ضماد به برگ سدر عضلات پاهاي كودكان بازيگوش، خستگي را رفع ميكند. قبل از پيدايش صابون، مردم بدن خود را با برگ اين گياه شستشو مي‌دادند، اين گياه در بهبود بثورات و زخم‌هاي پوستي و رفع چرك بدن و تقويت مو و جلوگيري از ريزش و تقويت اعصاب و از بين بردن شپش و شپشك بسيار مفيد است و جوشانده برگ‌هاي تازه و خشك آن، ورم و آماس پوست را درمان و از خونريزي معده و اسهال پيشگيري ميكند. همچنين خاصيت تصفيه‌كنندگي دارد و خون و اخلاط مختلف بدن، به خصوص صفرا را پاكسازي ميكند. اين گياه ضدقارچ و در درمان بيماري‌هاي قارچي مفيد است موجب تقويت و افزايش رشد موها مي‌شود. سدر، حالت‌دهنده مو است و براي ترميم زخم‌ها و ضدعفوني‌چرك‌هاي پوستي به كار مي‌رود. رنگ پوست را نيز شفاف و باز ميكند. در ضمن، مسكن قوي و ضدانگل است و خاصيت خنك‌كنندگي دارد.
شامپوها و لوسيون‌هاي ساخته شده از سدر
هنگام استفاده از سدر و حنا به اين نكته توجه داشته باشيد كه اگر آنها را خوب آبكشي نكنيد و موها را به دقت نشوئيد، سدر لابه‌لاي موها باقي مي‌ماند و تأثير عكس خواهد داشت و موجب ريزش مو مي‌شود. يك قاشق سدر را در يك ظرف بزرگ ريخته و خوب هم بزنيد تا كف كند و در نهايت با آب و كف سدر موها را بشوئيد. پس از قرار دادن حنا بر روي موها، لازم نيست از شامپو استفاده كنيد؛ اما اگر تمايل داريد موهايتان را شامپو كنيد، شامپو بايد ملايم و رقيق باشد. در حالي كه هنوز موهايتان مرطوب است، مي‌توانيد با يك روغن گياهي موها را ماساژ دهيد. اگر پس از قرار دادن حنا بر روي موها، آنها را خوب نشوئيد، پوست سر دچار خارش و خشك مي‌شود موها حالت شكننده پيدا مي‌كنند، افرادي كه از خشكي موها پس از استفاده از حنا، شكايت دارند، موها را خوب آبكشي نمي‌كنند. موها را آنقدر آبكشي كنيد تا رنگ آب كاملاً بي‌رنگ و تمامي ذرات حنا از روي آن پاك شود. استفاده از حنا، خشكي مو و پوست سر را تشديد نمي‌كند، مگر در مواقعي كه موها به خوبي آبكشي نشوند. هنگام خريد نيز دقت كنيد حنا يا سدري كه مي‌خريد حاوي هيچ نوع ماده افزودني و مصنوعي نباشد و كلمه 100 درصد طبيعي روي آن درج شده باشد. حناي طبيعي هيچ‌گاه رنگ مشكي ندارد ولي استفاده از حناي مشكي ايمن نخواهد بود (چه در دوران بارداري و چه غير از آن) و ممكن است موجب واكنش‌هاي آلرژيكي، قرمزي، تاول و يا سوختگي شود كه در اين صورت بايد به سرعت درمان گردد.
موهاي سالم با حنا
اگر مي‌خواهيد موهاي سالم و مستحكم با رنگ زيبا داشته باشيد و به دنبال يك راه مطمئن و طبيعي مي‌گرديد، وقت آن است كه با حنا آشنا شويد. پودر حنا از برگ‌هاي فرآوري شده بوته حنا به دست مي‌آيد. حنا يك گياه خودرو با لاسونيا اينرميس و يكي از انواع رنگ‌هاي طبيعي است. رنگدانه‌هاي موجود در برگ گياه حنا هنگامي كه با مايعي مثل آب يا مايعات اسيدي مانند آبليمو مخلوط شوند، رنگ پس مي‌دهند. چيزي كه حنا را از ديگر رنگ‌هاي طبيعي متمايز ميكند، دوام رنگي بيشتر آن نسبت به رنگ‌هاي طبيعي ديگر است. برگ‌هاي جمع‌آوري و خشك‌شده بوته‌هاي حنا در رنگ‌آميزي و رنگرزي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين برگ‌ها در كارخانجات به پودر تبديل مي‌شوند. در اكثر موارد پودر حنا از مخلوط تعدادي از گونه‌هاي مختلف برگ حنا (از نقاط مختلف يك كشور يا كشورهاي مختلف) و يا حتي از تركيب برگ انواع مختلفي از بوته‌هاي حنا به دست مي‌آيد. حنا پس از آسياب شدن، الك مي‌شود. با اين كار حناهاي مختلف از حناي نامرغوب تا بسيار مرغوب به دست مي‌آيد. حناي نامرغوب داراي تكه‌هاي مشخص برگ و ساقه است. حناي بسيار مرغوب شبيه پودر تالك مي‌باشد و تكه هاي برگ و ساقه در آن وجود ندارد. الك كردن حنا معمولاً براي مواردي مثل رنگ كردن بدن و به خصوص مو اهميت دارد. با حناي بسيار مرغوب خمير حناي روان‌تري به دست مي‌آيد و هيچ‌گونه تكه برگ يا ساقه در مو باقي نمي‌ماند و شستشوي مو با مشكل مواجه نمي‌شود. از حنا براي رنگ كردن دست‌ها، پاها و مو استفاده مي‌شود كه به خنك نگه داشتن بدن در اقليم‌هاي بسيار گرم كمك ميكند. در برخي نواحي حنا جزئي از جهيزيه عروسان است و در بسياري از نواحي ايران از حنا در حنابندان براي آراستن عروس و داماد استفاده مي‌شود. گاهي از حنا در مناسبت‌هاي مذهبي نيز استفاده مي‌گردد. منسوجات نيز مي‌توانند با حنا رنگ‌آميزي شوند.
خاصيت حنا
حنا داراي خواص متعددي است: هم‌زمان موها را رنگ ميكند و به آنها حالت نرمي و درخشندگي مي‌بخشد. علاوه بر آن، خاصيت ضدقارچي دارد و ميزان شوره سر يا تشكيل پوسته سر را كاهش مي‌دهد، پوست سر را نرم ميكند، كمي از پيچ و تاب موهاي مجعد مي‌كاهد و به حالت گرفتن موها كمك ميكند. حنا به عنوان يك منبع طبيعي رنگ، موها را به رنگ قرمز زيبا و طبيعي در مي‌آورد و همچون رنگ موهاي مصنوعي عمل نمي‌كند. در واقع، ساقه مو را با رنگ قرمز درخشاني مي‌پوشاند و با استفاده مكرر اين رنگ پررنگ‌تر خواهد شد. حنا نمي‌تواند مو را روشن‌تر كند. به علاوه، روي موهاي تيره رنگ قرمز يا سايه متمايل به قرمزي ايجاد ميكند. استفاده از حنا روي موهاي مشكي يا قهوه‌اي سوخته، مو را به رنگ قهوه‌اي روشن يا مشكي بور در مي‌آورد كه سايه متمايل به قرمزي نيز در زير نور آفتاب مشاهده مي‌شود. موهاي بلوند با استفاده از حنا به رنگ قرمز طبيعي در مي‌آيند و اگر روي موهاي قرمز رنگ (حنايي رنگ) استفاده شود، رنگ قرمز مو را پررنگ‌تر و قرمز‌تر ميكند. حنا موهاي قهوه‌اي را بسته به تيرگي و روشني از يك قرمز طبيعي تا روشن يا قهوه‌اي متوسط تغيير رنگ مي‌دهد. اگر حنا روي موهاي سفيد استفاده شود، مو را به رنگ نارنجي، قرمز طبيعي يا قرمز پر رنگ در مي‌آورد.
چگونه از حنا استفاده كنيم؟
استفاده از حناي طبيعي براي نرمي و رنگ‌آميزي مو نيازمند صبر و كمي يادگيري است. حنا براي رنگدهي مطلوب، نياز به محيط اسيدي و محيط‌هاي گرم و شرجي (مرطوب) دارد و براي آنكه رنگ طبيعي خود را آزاد كند، نيازمند زمان است و بايد به آن مدت زمان لازم داده شود.
منبع: دنياي سلامت ش 81
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر