نوشته : دكتر پیمان غلام نژاد دامپزشک، كارشناس آزمایشگاه كنترل مواد غذایی دانشگاه علوم پزشكی ایران
مقدمه:
اسیدهای چرب یكی از اجزای اصلی ساختمانی چربی ها می باشند. براساس تحقیقات انجام شده نوع اسیدهای چرب و حتی ایزومرهای مختلف فضایی و هندسی یک نوع اسیدچرب در خواص غذاهای حاوی آنها موثر است. اسیدهای چرب در گیاهان و حیوانات عموما بصورت غیراشباع سیس می باشند. در شكل ترانس، هیدروژن ها به كربن های غیراشباع در دوطرف متقابل متصل می شوند. اسید چرب لینولئیک كنجوگه(اپٴ) یكی از انواع اسیدهای چرب است كه نتایج مطالعات روی مدل های حیوانی، فواید این اسید چرب را به اثبات رسانده است. اسیدهای لینولئیک كنجوگه گروهی از ایزومرهای هندسی و وضعیتی اسیدهای دارای پیوند دوگانه می باشند. قسمتی از این ایزومر در شكمبه نشخواركنندگان در نتیجه بیوهیدروژناسیون ناكامل اسیدلینولئیک به وجود می آید، اما قسمت اعظم این ایزومر با سنتز داخلی تحت اثرآنزیم غیراشباع كننده بر روی واكسنیک اسید به وجود می آید. واكسنیک اسید ماده واسطه ای در بیوهیدروژناسیون شكمبه است. انسان نیز قادر است تا از طریق این آنزیم غیراشباع كننده با استفاده از اسید واكسنیک موجود در غذا ایزومر مذكور را بسازد.
تاثیر اپٴ بر سلا متی:
منبع مهم تغذیه ای اپٴ برای انسان، گوشت گوسفند و گاو و لبنیات مثل پنیر و شیر می باشد. ایزومر عمده اپٴ در غذاهای طبیعی ۱۱ژ و ۹ح می باشد. تحقیقات در زمینه عملكرد بیولوژیكی و فواید اپٴ برای سلا متی انسان به دهه ۱۹۸۰ میلا دی برمی گردد. اسید لینولئیک كنجوگه، پتانسیل ضد سرطانی در برابر بسیاری از انواع سرطان ها دارد. همچنین اثرات مفیدی در محافظت بدن در برابرتصلب شرایین و جلوگیری از افزایش وزن بدن و چاقی دارد. اثرات مفید این اسیدچرب بر روی عملكرد سیستم ایمنی و تنظیم جذب انرژی و غذا به اثبات رسیده است. با مطالعات روی مدل های حیوانی نشان داده شد كه اپٴ از رشد عروق جدید غیرطبیعی جلوگیری كرده و خواص ضد دیابتی دارد. مكمل های تجاری اپٴمخلوطی از ایزومرهای (۱۱ژ و ۹ح ) و(۱۲حو۱۰ژ) به میزان مساوی می باشند. اثرات ضدچاقی این اسیدچرب در انسان كمتر از حیوانات است. اپٴ افزایش وزن را كاهش می دهد اما میزان اثر آن بستگی به میزان و نوع ایزومرها در مخلوط دارد. هرچه میزان ایزومر ۱۱ژ و ۹ح بیشتر باشداثرات مثبت آن بیشتر است.
اپٴ سبب كاهش ذخیره چربی در بدن و كاهش توده ها و بافت های چربی می شود. كاهش چربی های ذخیره بدن نه تنها از طریق كاهش تعداد سلول های چربی بلكه ازطریق كاهش اندازه این سلولها نیز می باشد. با مصرف این اسیدچرب سلول های قهوه ای و سفید چربی كم و پروتئین ها زیاد می شوند. مطالعات نشان می دهند كه مكمل های اپٴ سبب افزایش درصد آب و خاكستر لا شه حیوان می شوند. از طرفی با افزایش چربی رژیم غذایی از اثرات این مكمل كاسته نمی شود و حتی افرادی كه غذاهای پرچرب می خورند با مصرف این مكمل ها بافت های چربی كمی دارند. مكانیزم عمل به این صورت است كه اسیدلینولئیک كنجوگه مصرف انرژی دربدن، میزان تعریق و از دست دادن گرما را افزایش و لیپوژنز و ساخت چربی را كاهش می دهد.
لیپوپروتئین لیپاز یكی از آنزیم های كلیدی در متابولیزم چربی می باشد كه اسیدهای چرب تری آسیل گلیسرول درحال گردش را هیدرولیز می كند و سبب افزایش جذب اسیدهای چرب و دوباره استری شدن آنها در سلول های ذخیره كننده چربی می شود. اپٴ با كاهش فعالیت این آنزیم سبب كاهش غلظت تری آسیل گلیسرول و گلیسرول داخل سلولی و افزایش رهاسازی گلیسرول می شود. بنابراین سنتز اسیدهای چرب و غیراشباع كردن چربی در بدن را كاهش و سبب افزایش میزان اسیدهای چرب غیراستری در پلا سما می شود.
عوارض مصرف اپٴ:
لپتین یک هورمون مهم و موثر در ثبات گلوكز خون از طریق انسولین می باشد. اپٴ سبب كاهش لپتین پلا سما می شود و از طریق ایجاد مقاومت انسولینی، بالا نس انسولین را تغییر داده و هیپرانسولینمی ایجاد می كند. همچنین مصرف طولا نی مدت مكمل ها سبب افزایش اندازه كبد و طحال و ابتلا به بیماری كبد چرب می شود. از آنجا كه اپٴ اكسیداسیون چربی ها را افزایش می دهد نگرانی هایی در مورد سلا مت مصرف غذاهای حاوی مقادیر زیادی از این اسیدچرب وجود دارد.
رژیم طبیعی:
جیره غذایی دام تاثیر زیادی در تركیب چربی شیر دارد از این رو امروزه با تنظیم جیره غذایی دام، فراورده های دامی حداكثر میزان ممكن اسیدچرب لینولئیک كنجوگه را دارا می باشند. چربی شیر از انواع اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع تشكیل شده است كه درصد اسیدهای چرب در شیرهای مختلف تا حدودی متفاوت است. عوامل بسیاری بر درصد اسیدهای چرب مختلف موجود در شیر تاثیر دارند. همچنین تركیب و درصد اسیدهای چرب شیر، خود بر سلا مت انسان تاثیرگذار است. حدود یک سوم اسیدهای چرب شیر از اسیداولئیک و لینولئیک كه اسیدهای چرب غیراشباع می باشد تشكیل شده است. ۱۲درصد اسیدهای چرب شیر، اسیدهای چرب با زنجیر كوتاه است كه نقشی در افزایش سطح چربی های خون ندارند و در بافت های چربی نیز تجمع نمی یابند. امروزه با اعمال برخی تغییرات در نحوه تغذیه گاوهای شیری، سطح اسیدهای چرب غیراشباع را تا حدود نصف افزایش می دهند. با تغییر تركیب غذای دام و به كمک میكروارگانیزم های شكمبه و طی مراحل بیوهیدروژناسیون، اسید چرب لینولئیک كنجوگه از اسید های چرب لینولئیک آلفا و گاما تشكیل می شود. این اسیدچرب می تواند توسط خود حیوان جذب شده و وارد بافت های چربی و ماهیچه ای شود. ثابت شده كه اسیدلینولئیک كنجوگه اثرات آنتی اكسیدانی و ضدسرطانی دارد همچنین مصرف اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه سبب كاهش خطر بیماری های قلبی می شود. <نكته قابل توجه این است كه با مصرف انواع لبنیات و گوشت قرمز نمی توان از فواید اپٴ بهره برد بلكه با مصرف فراورده های دامی تولید شده تحت مراحل افزایش میزان اپٴ می توان از فواید فوق الذكر بهره مند شد.> طبق مطالعات بومان و همكاران ۷۵ تا ۹۰ درصد از ایزومرهای موجود در چربی شیر ۱۱ژو ۹ح می باشد. از طرفی مراحل تولید و ذخیره سازی محصولا ت غذایی اثر كمی بر محتوی اسیدهای چرب دارند. با تغییر جیره دام به سمت تولید فراورده های حاوی درصد بالا تری از اپٴ، مصرف كنندگان با خوردن غذاهای طبیعی از فواید این اسیدهای چرب بهره می گیرند. باید توجه داشت كه بیشتر مطالعات انجام شده در مورد اپٴ روی مدل های حیوانی بوده و بررسی اثرات این اسیدچرب روی انسان نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
منبع: دنیای تغذه ش 66
مقدمه:اسیدهای چرب یكی از اجزای اصلی ساختمانی چربی ها می باشند. براساس تحقیقات انجام شده نوع اسیدهای چرب و حتی ایزومرهای مختلف فضایی و هندسی یک نوع اسیدچرب در خواص غذاهای حاوی آنها موثر است. اسیدهای چرب در گیاهان و حیوانات عموما بصورت غیراشباع سیس می باشند. در شكل ترانس، هیدروژن ها به كربن های غیراشباع در دوطرف متقابل متصل می شوند. اسید چرب لینولئیک كنجوگه(اپٴ) یكی از انواع اسیدهای چرب است كه نتایج مطالعات روی مدل های حیوانی، فواید این اسید چرب را به اثبات رسانده است. اسیدهای لینولئیک كنجوگه گروهی از ایزومرهای هندسی و وضعیتی اسیدهای دارای پیوند دوگانه می باشند. قسمتی از این ایزومر در شكمبه نشخواركنندگان در نتیجه بیوهیدروژناسیون ناكامل اسیدلینولئیک به وجود می آید، اما قسمت اعظم این ایزومر با سنتز داخلی تحت اثرآنزیم غیراشباع كننده بر روی واكسنیک اسید به وجود می آید. واكسنیک اسید ماده واسطه ای در بیوهیدروژناسیون شكمبه است. انسان نیز قادر است تا از طریق این آنزیم غیراشباع كننده با استفاده از اسید واكسنیک موجود در غذا ایزومر مذكور را بسازد.
تاثیر اپٴ بر سلا متی:
منبع مهم تغذیه ای اپٴ برای انسان، گوشت گوسفند و گاو و لبنیات مثل پنیر و شیر می باشد. ایزومر عمده اپٴ در غذاهای طبیعی ۱۱ژ و ۹ح می باشد. تحقیقات در زمینه عملكرد بیولوژیكی و فواید اپٴ برای سلا متی انسان به دهه ۱۹۸۰ میلا دی برمی گردد. اسید لینولئیک كنجوگه، پتانسیل ضد سرطانی در برابر بسیاری از انواع سرطان ها دارد. همچنین اثرات مفیدی در محافظت بدن در برابرتصلب شرایین و جلوگیری از افزایش وزن بدن و چاقی دارد. اثرات مفید این اسیدچرب بر روی عملكرد سیستم ایمنی و تنظیم جذب انرژی و غذا به اثبات رسیده است. با مطالعات روی مدل های حیوانی نشان داده شد كه اپٴ از رشد عروق جدید غیرطبیعی جلوگیری كرده و خواص ضد دیابتی دارد. مكمل های تجاری اپٴمخلوطی از ایزومرهای (۱۱ژ و ۹ح ) و(۱۲حو۱۰ژ) به میزان مساوی می باشند. اثرات ضدچاقی این اسیدچرب در انسان كمتر از حیوانات است. اپٴ افزایش وزن را كاهش می دهد اما میزان اثر آن بستگی به میزان و نوع ایزومرها در مخلوط دارد. هرچه میزان ایزومر ۱۱ژ و ۹ح بیشتر باشداثرات مثبت آن بیشتر است.
اپٴ سبب كاهش ذخیره چربی در بدن و كاهش توده ها و بافت های چربی می شود. كاهش چربی های ذخیره بدن نه تنها از طریق كاهش تعداد سلول های چربی بلكه ازطریق كاهش اندازه این سلولها نیز می باشد. با مصرف این اسیدچرب سلول های قهوه ای و سفید چربی كم و پروتئین ها زیاد می شوند. مطالعات نشان می دهند كه مكمل های اپٴ سبب افزایش درصد آب و خاكستر لا شه حیوان می شوند. از طرفی با افزایش چربی رژیم غذایی از اثرات این مكمل كاسته نمی شود و حتی افرادی كه غذاهای پرچرب می خورند با مصرف این مكمل ها بافت های چربی كمی دارند. مكانیزم عمل به این صورت است كه اسیدلینولئیک كنجوگه مصرف انرژی دربدن، میزان تعریق و از دست دادن گرما را افزایش و لیپوژنز و ساخت چربی را كاهش می دهد.
لیپوپروتئین لیپاز یكی از آنزیم های كلیدی در متابولیزم چربی می باشد كه اسیدهای چرب تری آسیل گلیسرول درحال گردش را هیدرولیز می كند و سبب افزایش جذب اسیدهای چرب و دوباره استری شدن آنها در سلول های ذخیره كننده چربی می شود. اپٴ با كاهش فعالیت این آنزیم سبب كاهش غلظت تری آسیل گلیسرول و گلیسرول داخل سلولی و افزایش رهاسازی گلیسرول می شود. بنابراین سنتز اسیدهای چرب و غیراشباع كردن چربی در بدن را كاهش و سبب افزایش میزان اسیدهای چرب غیراستری در پلا سما می شود.
عوارض مصرف اپٴ:
لپتین یک هورمون مهم و موثر در ثبات گلوكز خون از طریق انسولین می باشد. اپٴ سبب كاهش لپتین پلا سما می شود و از طریق ایجاد مقاومت انسولینی، بالا نس انسولین را تغییر داده و هیپرانسولینمی ایجاد می كند. همچنین مصرف طولا نی مدت مكمل ها سبب افزایش اندازه كبد و طحال و ابتلا به بیماری كبد چرب می شود. از آنجا كه اپٴ اكسیداسیون چربی ها را افزایش می دهد نگرانی هایی در مورد سلا مت مصرف غذاهای حاوی مقادیر زیادی از این اسیدچرب وجود دارد.
رژیم طبیعی:
جیره غذایی دام تاثیر زیادی در تركیب چربی شیر دارد از این رو امروزه با تنظیم جیره غذایی دام، فراورده های دامی حداكثر میزان ممكن اسیدچرب لینولئیک كنجوگه را دارا می باشند. چربی شیر از انواع اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع تشكیل شده است كه درصد اسیدهای چرب در شیرهای مختلف تا حدودی متفاوت است. عوامل بسیاری بر درصد اسیدهای چرب مختلف موجود در شیر تاثیر دارند. همچنین تركیب و درصد اسیدهای چرب شیر، خود بر سلا مت انسان تاثیرگذار است. حدود یک سوم اسیدهای چرب شیر از اسیداولئیک و لینولئیک كه اسیدهای چرب غیراشباع می باشد تشكیل شده است. ۱۲درصد اسیدهای چرب شیر، اسیدهای چرب با زنجیر كوتاه است كه نقشی در افزایش سطح چربی های خون ندارند و در بافت های چربی نیز تجمع نمی یابند. امروزه با اعمال برخی تغییرات در نحوه تغذیه گاوهای شیری، سطح اسیدهای چرب غیراشباع را تا حدود نصف افزایش می دهند. با تغییر تركیب غذای دام و به كمک میكروارگانیزم های شكمبه و طی مراحل بیوهیدروژناسیون، اسید چرب لینولئیک كنجوگه از اسید های چرب لینولئیک آلفا و گاما تشكیل می شود. این اسیدچرب می تواند توسط خود حیوان جذب شده و وارد بافت های چربی و ماهیچه ای شود. ثابت شده كه اسیدلینولئیک كنجوگه اثرات آنتی اكسیدانی و ضدسرطانی دارد همچنین مصرف اسیدهای چرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه سبب كاهش خطر بیماری های قلبی می شود. <نكته قابل توجه این است كه با مصرف انواع لبنیات و گوشت قرمز نمی توان از فواید اپٴ بهره برد بلكه با مصرف فراورده های دامی تولید شده تحت مراحل افزایش میزان اپٴ می توان از فواید فوق الذكر بهره مند شد.> طبق مطالعات بومان و همكاران ۷۵ تا ۹۰ درصد از ایزومرهای موجود در چربی شیر ۱۱ژو ۹ح می باشد. از طرفی مراحل تولید و ذخیره سازی محصولا ت غذایی اثر كمی بر محتوی اسیدهای چرب دارند. با تغییر جیره دام به سمت تولید فراورده های حاوی درصد بالا تری از اپٴ، مصرف كنندگان با خوردن غذاهای طبیعی از فواید این اسیدهای چرب بهره می گیرند. باید توجه داشت كه بیشتر مطالعات انجام شده در مورد اپٴ روی مدل های حیوانی بوده و بررسی اثرات این اسیدچرب روی انسان نیاز به مطالعات بیشتری دارد.
منبع: دنیای تغذه ش 66
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر