نوشته : ام‌البنین اکبری زير نظر دكتر منصور شهركي
استئومالاسي در بالغين ايجاد مي‌شود كه به صورت كاهش عمومي دانسيته استخواني و بروز شكستگي كاذب خصوصا در ستون فقرات، ران و بازو تظاهر مي‌يابد. در این بیماری به علت عدم کلسیفیه شدن صحیح بافت استخوان، شکل و استحکام استخوان طبیعی نیست. استئومالاسی، مشابه بیماری راشیتیسم (ریکتز) کودکان بوده و نام دیگر آن ریکتز بالغین است، البته در سنین بالا، صفحه رشد استخوان‌ها بسته مي‌شود، لذا برخلاف راشیتیسم بر روي صفحه رشد و رشد طولی استخوان‌های دراز اثری ندارد. این بیماری در خانم‌ها نسبت به آقایان و در زمستان و اوایل بهار شایع‌تر است.
علل بروز استئومالاسی
1. بیماری استئومالاسی به علت کمبود کلسیم و ویتامین D در بالغین اتفاق مي‌افتد. کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی گیاهخواران و رژیم‌های کم‌چرب بخصوص در افراد مسن دیده مي‌شود.
2. عدم مصرف شیر و فرآورده‌های آن ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.
3. مقاومت نسبت به عمل ویتامین D ممکن است باعث ایجاد نرمی‌استخوان شود.
4. فقدان جذب روده‌ای و گوارشی کلسیم باعث ایجاد این بیماری خواهد شد.
5. بیماری‌های کلیوی بخصوص نارسایی کلیوی مي‌توانند اين بيماري را به همراه داشته باشند.
6. مصرف بعضی داروها از جمله داروهای ضد صرع ممکن است باعث ایجاد نرمی استخوان شود.
7. بیماری‌های لوزالمعده و برخي اعمال جراحي باعث اختلال در جذب كلسيم شده و نهايتا منجر به نرمي‌استخوان در بالغین مي‌شوند.
علائم استئومالاسی
سیر بیماری نرمی‌استخوان سریع نیست، بلکه تدریجا باعث بروز علائم زير مي‌شود:
1. تقریبا اولین علامت «نرمی‌استخوان» احساس سستی، بی‌حالی و ضعف عضلانی همراه با درد استخوان‌ها مي‌باشد.
2. شکستگی کاذب و پوک‌شدگی استخوان‌ها نیز از علائم دیگر بیماری هستند.
3. علائم رادیولوژیک نرمی‌استخوان به صورت تغییر شکل مهره‌های ستون‌فقرات، استخوان لگن، استخوان ران و کتف مشخص مي‌شودکه این علائم معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری دیده مي‌شوند.
4. در این بیماران کلسیم سرم معمولاً پایین است، ولی گاهی ممکن است طبیعی باشد. فسفر خون پایین است و سطح آلکالین‌فسفاتاز بالا مي‌باشد.
5. معمولاً بیماران از دردهای استخوانی عضلانی و مفصلی شکایت دارند. این علائم تقریبا در افراد سالخورده نیز دیده مي‌شوند.
6. ستون‌فقرات خمیده شده و اصطلاحا بیمار دچار «کیفوز» شده است. ستون‌فقرات به علت اسفنجی بودن مهره‌ها بیشتر از سایر ارگان‌ها گرفتار مي‌شود.
7. استخوان‌ها در جریان استئومالاسی به صورت کمانی شکل در می‌آیند. این تغییر شکل بخصوص در استخوان‌های دراز اتفاق مي‌افتد.
*در بعضی از موارد استئوپروز و استئومالاسی تواما وجود دارند. تغییر شکل قفسه‌سینه به صورت کوتاهی قامت، مشکل دولاشدن (خم شدن به سمت جلو)، بدشکلی ستون مهره‌ای و فضای دنده‌ای ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.
درمان استئومالاسی
1) بايد از يك رژيم غذايي حاوي شير و فرآورده‌هاي آن برخوردار باشيم .
2) از سبزيجاتي استفاده كنيم كه سرشار از كلسيم و ويتامين D باشند.
3) تجويز روزانه 2000-5000 واحد از ويتامين D براي درمان مفيد مي‌باشد.
4) ورزش همیشگی همراه با رژيم كلسيم و ويتامين D در برطرف كردن عوارض استخواني مفيد مي‌باشد.
* مراجعه و تشخيص به موقع بيماري، از پيشرفت و زمين‌گير شدن جلوگيري مي‌كند.
توصيه‌هاي مناسب تغذيه‌اي و رفتاري
براي جلوگيري از استئومالاسی درگروه‌هاي مختلف سني
الف ) گروه سني 10 تا 20 سال
بانک استخوانتان را با ذخيره کلسيم از طريق تغذيه مناسب غني كنيد. به نظر مي‌رسد استخوان‌هاي نوجوانان براي جذب کلسيم ساخته شده است. استخوان‌هاي نوجوانان براي آن است که کلسيم را جذب و از آن استفاده کنند. در استخوان‌ها، ابتدا داربست‌هايي از پروتئين به طور ميکروسکوپي ساخته مي‌شود و بعد اين داربست‌ها به وسيله کلسيم، پر و انباشته مي‌شوند. بدين‌ترتيب استخوان‌هايي متراکم ساخته مي‌شود. در اين سال‌ها براي ساختن استخوان‌هاي قوي به حداقل ۱۲۰۰ ميلي‌گرم کلسيم در روز نياز داريد. سعي کنيد به جاي انواع و اقسام نوشابه‌ها، روزانه ۳ ليوان شير بنوشيد. همچنين از منابع ديگري که کلسيم دارند (مثل ماست، پنير و سبزي‌ها با برگ سبز تيره) زیاد مصرف کنید.
ب) گروه سني 20 تا 35 سال
استخوان‌ها، در اين سنين به راحتي ساخته نمي‌شوند، اما به حداکثر قدرت خود خواهند رسيد. ورزش كردن در اين سال‌ها مهم است و بايد از طريق رژيم غذايي مناسب دريافت کلسيم کافي داشته باشيد. ورزش‌هايي که در آن پاها، وزن بدن را تحمل مي‌كنند مانند پياده‌روي، دوميداني و ...، در ساختن استخوان‌هاي محکم‌تر نقش مهمي را ايفا مي‌كنند.
ج) گروه سني 35 تا 50 سال
ممکن است در اين سنين به تدريج تراكم استخوان‌ها كاهش يابد، بنابراين در اين مرحله از زندگي، دريافت مقدار کلسيم کافي و ورزش براي در حداقل نگه‌داشتن سطح کاهش قدرت استخوان ضروري است. بيشتر زنان در ۵۵-۴۲ سالگي يائسه مي‌شوند. اگر قبل از اين سنين قاعدگي نامنظم شده يا علائمي از يائسگي بروز نمايد، در رابطه با پوکي‌استخوان نيز با پزشک مشورت نماييد.
د) گروه سني بالاي 50 سال
زناني که وارد مرحله يائسگي شده‌اند، ممکن است سالانه 1 تا 6 قسمت از 100 قسمت قدرت استخوانشان را از دست بدهند. دريافت مقدار کلسيم کافي و ورزش هنوز مهم است، لذا بايد سعي شود به اندازه کافي در معرض نور آفتاب قرار گرفته و ويتامين D لازم را دريافت کنيد. حداقل ۲۰ دقيقه در روز و سه بار در هفته پياده‌روي داشته باشيد. بعضي از افراد به رژيم غذايي و داروهاي داراي کلسيم نياز دارند که بايد به متخصص تغذيه و پزشك معالج خود مراجعه نمايند.
منبع: دنیای تغذیه ش 124
استئومالاسي در بالغين ايجاد مي‌شود كه به صورت كاهش عمومي دانسيته استخواني و بروز شكستگي كاذب خصوصا در ستون فقرات، ران و بازو تظاهر مي‌يابد. در این بیماری به علت عدم کلسیفیه شدن صحیح بافت استخوان، شکل و استحکام استخوان طبیعی نیست. استئومالاسی، مشابه بیماری راشیتیسم (ریکتز) کودکان بوده و نام دیگر آن ریکتز بالغین است، البته در سنین بالا، صفحه رشد استخوان‌ها بسته مي‌شود، لذا برخلاف راشیتیسم بر روي صفحه رشد و رشد طولی استخوان‌های دراز اثری ندارد. این بیماری در خانم‌ها نسبت به آقایان و در زمستان و اوایل بهار شایع‌تر است.علل بروز استئومالاسی
1. بیماری استئومالاسی به علت کمبود کلسیم و ویتامین D در بالغین اتفاق مي‌افتد. کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی گیاهخواران و رژیم‌های کم‌چرب بخصوص در افراد مسن دیده مي‌شود.
2. عدم مصرف شیر و فرآورده‌های آن ممکن است باعث بروز این بیماری شوند.
3. مقاومت نسبت به عمل ویتامین D ممکن است باعث ایجاد نرمی‌استخوان شود.
4. فقدان جذب روده‌ای و گوارشی کلسیم باعث ایجاد این بیماری خواهد شد.
5. بیماری‌های کلیوی بخصوص نارسایی کلیوی مي‌توانند اين بيماري را به همراه داشته باشند.
6. مصرف بعضی داروها از جمله داروهای ضد صرع ممکن است باعث ایجاد نرمی استخوان شود.
7. بیماری‌های لوزالمعده و برخي اعمال جراحي باعث اختلال در جذب كلسيم شده و نهايتا منجر به نرمي‌استخوان در بالغین مي‌شوند.
علائم استئومالاسی
سیر بیماری نرمی‌استخوان سریع نیست، بلکه تدریجا باعث بروز علائم زير مي‌شود:
1. تقریبا اولین علامت «نرمی‌استخوان» احساس سستی، بی‌حالی و ضعف عضلانی همراه با درد استخوان‌ها مي‌باشد.
2. شکستگی کاذب و پوک‌شدگی استخوان‌ها نیز از علائم دیگر بیماری هستند.
3. علائم رادیولوژیک نرمی‌استخوان به صورت تغییر شکل مهره‌های ستون‌فقرات، استخوان لگن، استخوان ران و کتف مشخص مي‌شودکه این علائم معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری دیده مي‌شوند.
4. در این بیماران کلسیم سرم معمولاً پایین است، ولی گاهی ممکن است طبیعی باشد. فسفر خون پایین است و سطح آلکالین‌فسفاتاز بالا مي‌باشد.
5. معمولاً بیماران از دردهای استخوانی عضلانی و مفصلی شکایت دارند. این علائم تقریبا در افراد سالخورده نیز دیده مي‌شوند.
6. ستون‌فقرات خمیده شده و اصطلاحا بیمار دچار «کیفوز» شده است. ستون‌فقرات به علت اسفنجی بودن مهره‌ها بیشتر از سایر ارگان‌ها گرفتار مي‌شود.
7. استخوان‌ها در جریان استئومالاسی به صورت کمانی شکل در می‌آیند. این تغییر شکل بخصوص در استخوان‌های دراز اتفاق مي‌افتد.
*در بعضی از موارد استئوپروز و استئومالاسی تواما وجود دارند. تغییر شکل قفسه‌سینه به صورت کوتاهی قامت، مشکل دولاشدن (خم شدن به سمت جلو)، بدشکلی ستون مهره‌ای و فضای دنده‌ای ممکن است باعث نارسایی تنفسی شود.
درمان استئومالاسی
1) بايد از يك رژيم غذايي حاوي شير و فرآورده‌هاي آن برخوردار باشيم .
2) از سبزيجاتي استفاده كنيم كه سرشار از كلسيم و ويتامين D باشند.
3) تجويز روزانه 2000-5000 واحد از ويتامين D براي درمان مفيد مي‌باشد.
4) ورزش همیشگی همراه با رژيم كلسيم و ويتامين D در برطرف كردن عوارض استخواني مفيد مي‌باشد.
* مراجعه و تشخيص به موقع بيماري، از پيشرفت و زمين‌گير شدن جلوگيري مي‌كند.
توصيه‌هاي مناسب تغذيه‌اي و رفتاري
براي جلوگيري از استئومالاسی درگروه‌هاي مختلف سني
الف ) گروه سني 10 تا 20 سال
بانک استخوانتان را با ذخيره کلسيم از طريق تغذيه مناسب غني كنيد. به نظر مي‌رسد استخوان‌هاي نوجوانان براي جذب کلسيم ساخته شده است. استخوان‌هاي نوجوانان براي آن است که کلسيم را جذب و از آن استفاده کنند. در استخوان‌ها، ابتدا داربست‌هايي از پروتئين به طور ميکروسکوپي ساخته مي‌شود و بعد اين داربست‌ها به وسيله کلسيم، پر و انباشته مي‌شوند. بدين‌ترتيب استخوان‌هايي متراکم ساخته مي‌شود. در اين سال‌ها براي ساختن استخوان‌هاي قوي به حداقل ۱۲۰۰ ميلي‌گرم کلسيم در روز نياز داريد. سعي کنيد به جاي انواع و اقسام نوشابه‌ها، روزانه ۳ ليوان شير بنوشيد. همچنين از منابع ديگري که کلسيم دارند (مثل ماست، پنير و سبزي‌ها با برگ سبز تيره) زیاد مصرف کنید.
ب) گروه سني 20 تا 35 سال
استخوان‌ها، در اين سنين به راحتي ساخته نمي‌شوند، اما به حداکثر قدرت خود خواهند رسيد. ورزش كردن در اين سال‌ها مهم است و بايد از طريق رژيم غذايي مناسب دريافت کلسيم کافي داشته باشيد. ورزش‌هايي که در آن پاها، وزن بدن را تحمل مي‌كنند مانند پياده‌روي، دوميداني و ...، در ساختن استخوان‌هاي محکم‌تر نقش مهمي را ايفا مي‌كنند.
ج) گروه سني 35 تا 50 سال
ممکن است در اين سنين به تدريج تراكم استخوان‌ها كاهش يابد، بنابراين در اين مرحله از زندگي، دريافت مقدار کلسيم کافي و ورزش براي در حداقل نگه‌داشتن سطح کاهش قدرت استخوان ضروري است. بيشتر زنان در ۵۵-۴۲ سالگي يائسه مي‌شوند. اگر قبل از اين سنين قاعدگي نامنظم شده يا علائمي از يائسگي بروز نمايد، در رابطه با پوکي‌استخوان نيز با پزشک مشورت نماييد.
د) گروه سني بالاي 50 سال
زناني که وارد مرحله يائسگي شده‌اند، ممکن است سالانه 1 تا 6 قسمت از 100 قسمت قدرت استخوانشان را از دست بدهند. دريافت مقدار کلسيم کافي و ورزش هنوز مهم است، لذا بايد سعي شود به اندازه کافي در معرض نور آفتاب قرار گرفته و ويتامين D لازم را دريافت کنيد. حداقل ۲۰ دقيقه در روز و سه بار در هفته پياده‌روي داشته باشيد. بعضي از افراد به رژيم غذايي و داروهاي داراي کلسيم نياز دارند که بايد به متخصص تغذيه و پزشك معالج خود مراجعه نمايند.
منبع: دنیای تغذیه ش 124
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر