خوراك‌هاي رژيمی ويژه پيشگيري و درمان سرطان غدد لنفاوي

نوشته  : فاطمه تورنگ كارشناس ارشد تغذيه 

لنفوم نوعی سرطان سیستم ایمنی است که سلول‌های لنفوسیت را درگیر می‌سازد. این سرطان انواع مختلفی دارد که اگر به موقع درمان نشود در دستگاه لنفاوی پخش شده و می‌تواند ریه، اعضاء داخل شکم و استخوان‌ها را درگیر کند. علت آن مشخص نیست، اما برخي عوامل ویروسی از عوامل موثر در بروز این سرطان شناخته شده‌اند. سابقه فامیلی، استعداد ژنتیکی و نقص ایمنی نیز از عوامل مستعد كننده هستند. به علاوه، مواجهه با مواد شیمیایی بخصوص مواجهه شغلی با مواد مصرفی در کشاورزی، اشعه یونیزه‌کننده و کار در پتروشیمی ممکن است در ابتلا موثر باشند. اگرچه نقش تغذیه در ابتلا به این سرطان کمرنگ‌تر از سرطان‌های دیگر مثل سرطان‌های گوارشی است، اما بخشی از آن ممکن است ناشی از مطالعات کمتر در این زمینه باشد. در ادامه توصیه‌های تغذیه‌ای برای کاهش ابتلا به این سرطان می‌آید و در پایان چند توصیه برای افراد مبتلا به سرطان آمده است.

 

میوه و سبزی بیشتری مصرف کنید

ابتلا به سرطان در افرادی که میوه و سبزی بیشتری می‌خورند کمتر است. سبزیجات حاوی مواد آنتی اکسیدانی هستند که با کندکردن روند اکسیداسیون مانع ابتلا به سرطان می‌شوند. سبزیجات منبع غنی فولات هستند که در ترمیم و ساخت DNA نقش دارند و کمبود آن با سرطان مرتبط است. با این وجود مصرف دوزهای بالای مکمل فولات ممکن است سرطانزا باشد. میوه‌ها و سبزی‌ها حاوی ویتامین C، آلفاکاروتن، منگنز، روی و پروآنتوسیانیدین‌ها هستند که همگی خطر سرطان را کاهش می‌دهند.
ادعا شده که نیترات بالای سبزیجات برگ سبز بویژه انواع گلخانه‌ای ممکن است خطر سرطان را افزایش دهد، اما مصرف بالای این سبزیجات هم باعث کاهش ابتلا شده است. به نظر می‌رسد مقادیر بالای آنتی اکسیدان بخصوص ویتامین C سبزیجات مانع تولید ترکیبات N- نیتروز می‌شود. سبزیجات خانواده کلم به دلیل ترکیبات خاصشان بویژه indol-3-carbinol و ایزوتیوسیانیدها، توجه ویژه‌ای را بخود جلب کرده‌اند، این ترکیبات موجب آپپتوز و کاهش رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند. سبزیجات زرد و نارنجی، آب سیب و گوجه فرنگی هم احتمالا اثرات مفید بیشتری دارند.
 مصرف 5 واحد میوه و سبزی در طول روز موجب حفظ سلامت و کاهش انواع سرطان‌ها می‌شود. بهتر است سبزی‌هایی با رنگ‌های متنوع مصرف کنیم تا مواد مغذی متنوع‌تری به بدن ما برسد. مصرف میوه و سبزی در کودکان اهمیت بیشتری دارد و اثر قوی‌تری در کاهش ابتلا به سرطان در بزرگسالی دارد.
 

شیر و لبنیات کم چرب مصرف کنید
ادعا شده که مصرف بالای لبنیات بویژه شیر، پنیر و بستنی  موجب افزایش خطر سرطان می‌شود. چربی‌های شیر حاوی ارگانوکلرین‌ها مثل دیوکسین و بی‌کلرید بی فنیل است که احتمالا موجب کاهش سطح ایمنی و افزایش خطر سرطان می‌شود. احتمال ابتلای انسان به ویروس bovine leukemia virus از طریق مصرف شیر گاوهای آلوده به این ویروس نیز وجود دارد. فرضیه دیگری نیز مطرح شده که عنوان می‌کند با افزایش دریافت کلسیم تولید ویتامینD فعال کاهش می‌یابد. کاهش ویتامین D خطر سرطان را افزایش می‌دهد زیرا این ویتامین در آپپتوز ، تمایز سلولی و ممانعت از رشد سلول‌های سرطانی نقش دارد. توجه داشته باشید که نقش مفید مصرف لبنیات کم چرب در کاهش خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله انواع سرطان‌ها ثابت شده است بنابراین با توجه به پايين بودن مصرف در ایران، توصیه کلی باید بر افزایش مصرف لبنیات کم‌چرب استوار باشد.

مصرف گوشت‌های قرمز را کاهش دهید

به طور کلی دریافت پروتئین حیوانی بویژه گوشت قرمز موجب افزایش خطر سرطان غدد لنفاوی می‌شود. مصرف گوشت‌های فرآیند شده و سرخ شده خطر بیشتری دارد، زیرا به منظور بهبود طعم و رنگ و نیز کاهش فساد گوشت‌های فرآیند شده مثل سوسیس، کالباس،‌ هات داگ و همبرگر از نمک‌های نیترات و نیتریت استفاده می‌کنند که موجب افزایش خطر انواع سرطان‌ها از جمله سرطان‌های لنفاوی می‌شوند. در مقابل ماهی و سویا احتمالا کاهنده خطرند.

در انتخاب روغن‌ها دقت کنید
مصرف روغن‌های اشباع که در هوای اتاق جامدند موجب افزایش خطر سرطان می‌شود. افزایش مصرف چربی‌های جامد با افزایش عوامل پیش التهابی مثل اینترلوکین6، سیکلواکسیژناز2 و القاء سنتز نیتریک اسید موجب ایجاد التهاب و کاهش سطح ایمنی می‌شوند و از این طریق خطر سرطان غدد لنفاوی را افزایش می‌دهند. به طورکلی مصرف غذاهای چرب و نیز دریافت اسیدهای چرب ترانس که در روغن‌های هیدروژنه شده فراوانند خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. در مقابل اسید‌های چرب امگا-3 با ممانعت از تولید عوامل التهابی و القاء آپپتوز کاهنده خطرند، بنابراین از روغن‌های مفیدی مثل روغن کانولا وسویا در میزان کم استفاده کنید. از غذاهای سرخ کرده استفاده نکنید و اگر غذایی را سرخ می‌کنید حتما از روغن‌های مخصوص سرخ کردن استفاده کنید.
 

فعال باشید

پايين بودن فعالیت بدنی موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان می‌شود و افزایش فعالیت بدنی خطر ابتلا به سرطان را کاهش داده و خطر عود مجدد بیماری را در افراد مبتلا به سرطان کم می‌کند. حداقل 45 دقیقه فعالیت بدنی در 5 روز هفته موجب افزایش سطح عمومی سلامت و کاهش خطر سرطان می‌شود

سوفله‌ ماهي
 

مواد لازم براي 2 نفر
تخم مرغ     2 عدد    160 كيلوكالري
نان سبوسدار     يك دوم تکه    25 كيلوكالري
جعفري تازه     3 ساقه    3 كيلوكالري
فيله بخار‌پز شده ماهي شير     75 گرم    135 كيلوكالري
نمك و فلفل    به مقدار كم    0 كيلوكالري

روش تهيه:

ابتدا سفيده و زرده تخم مرغ‌ها را از هم جدا كنيد. سپس نان و جعفري را در مخلوط كن ریخته و هم بزنيد تا ترکیبی یکدست به دست آید. بعد ماهي را همراه با زرده تخم مرغ به آن اضافه كنيد و هم بزنيد تا كاملاً يك‌دست شود. آن را با نمك و فلفل مزه‌دار كنيد. حالا سفيده تخم مرغ را با همزن برقي هم بزنيد تا زماني كه سفت شود و بعد به مخلوط  ماهي اضافه كنيد و آرام و دوراني هم بزنيد تا پف سفيده نخوابد. در انتها مخلوط را داخل دو ظرف نسوز كمي چرب شده بریزید و در فر به مدت 15 دقيقه با دمای 180 درجه سانتیگراد قرار دهید و پس از این مدت فوراًً سرو كنيد.
سوفله‌ ماهي داراي اسيد‌هاي چرب ضروري است. شما مي‌توانيد از ماهي‌هاي چرب ديگر مثل سالمون و يا تن نیز در تهيه اين غذا استفاده كنيد.
 

وزن خود را در محدوده مطلوب حفظ کنید
 

چاقی که با نمایه بدن بالای 30 مشخص می‌شود عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها از جمله انواع سرطان‌ها است. چاقی موجب افزایش اینترلوکین‌ها، tumor necrosis factor و لپتین می‌شود که خطر سرطان را افزایش می‌دهند. افزایش وزن با کاهش سطح ایمنی و افزایش هورمون‌های انسولین، هورمون رشد شبه انسولین، هورمون رشد و استروئیدها موجب افزایش رشد تومورها می‌شود. اگرچه اضافه وزن به طورکلی خطر سرطان را افزایش می‌دهد، اما چاقی شکمی خطرناک‌تر است.
بالاتر بودن قد عامل خطر لنفوم است که احتمالا ناشی از بالاتر بودن هورمون رشد شبه انسولین است و نشانگر وضع تغذیه در کودکی و نوجوانی است.
 

توصيه‌هايي برای کاهش عوارض درمان بویژه تهوع

 از مصرف غذا در زمان تهوع پرهیز کنید.
 حجم غذا را در هر وعده کاهش داده و تعداد وعده‌ها را زیاد کنید.
 غذاهای پرچرب، سنگین و پرادویه مصرف نکرده و غذاهای سبک را جایگزین کنید.
 تا حد امکان از مصرف آب و مایعات به همراه غذا خودداری کنید.
 غذاها را سرد میل کنید. 
 تا یک ساعت بعد از غذا در حالت نشسته استراحت کنید.
 غذا را به همراه خانواده و در محیطی شاد میل کنید.
 در بیماران سرطانی نیاز به انرژی و پروتئین افزايش مي‌يابد.
 به غذاها و سالاد پنير رنده شده اضافه کنید.
 از روغن‌های مفیدی مثل روغن زیتون و کانولا در غذاها استفاده کنید.
 در صورت ابتلا به اسهال از روغن‌های MCT که در داروخانه‌ها موجود است استفاده کنید.
 در صورتی‌که می‌توانید شیر میل کنید به آن شیر خشک اضافه کنید.
 از سویای چرخ شده در غذاها استفاده کنید.
 پودر آجیل، مغز تخمه و یا کنجد به غذاهای خود اضافه کنید.
 هرگز برای افزایش کالری از روغن‌های جامد، کره و سس‌های چرب استفاده نکنید.
 مصرف تخم مرغ و ماهی را فراموش نکنید.

منبع: دنیای تغذیه  ش ۱۲۱