نوشته : بهناز عباسي‌مقدم
بهار
در ميان فصول به فصل اعتدال شناخته شده است، چون مزاج انسان همراه با
طبيعت معتدل مي‌باشد. در فصل زمستان به دليل سرماي زياد منافذ پوستي بدن
بسته مي‌شود و دفع مواد زايد كمتر است. در اين فصل مردم براي دريافت انرژي
بيشتر مواد پركالري بيشتري مصرف مي‌كنند. مصرف اين مواد، سموم بيشتري را به
بدن تحميل مي‌كند. با شروع فصل بهار با آمادگي طبيعت براي سرسبزي، بدن نيز
براي دفع سموم خود آماده مي‌شود، بنابراين بهتر است در اين فصل به دفع
سموم بدن دقت داشته باشيم و يكسري دستورات غذايي را رعايت نماييم. حكماي طب سنتي معتقدند مصرف سبزي‌ها و گياهان دارويي كه در فصل بهار مي‌رويند، تأثير بسيار زيادي در پاكسازي خون و پيشگيري از ابتلا به انواع بيماري‌هاي فصل بهار دارد.
توصيه‌هاي غذايي فصل بهار
• در اين فصل مصرف غذاهاي پركالري، پر ادويه، تند، شيرين، سنگين و كثيرالهضم بايد محدود شود.
• مصرف مواد گوشتي و شيريني‌جات (خرما، شيره انگور و... ) محدود شوند.
•مصرف مواد غذايي سبك مانند سوپ و آش دوغ و بوراني در اين فصل توصيه مي‌شود.
•بايد به مصرف شربت‌هايي كه طبع معتدل دارند (مثل شربت نارنج، سكنجبين و ...) توجه شود.
• دفع سموم بدن از طريق حجامت و ...
• انجام ورزش و فعاليت منظم
بيماري‌هاي گرم و تر مثل جوش و دمل به اين دليل در اين فصل عود مي‌كنند كه طبيعت آنها با فصل بهار يكي است، ولي بيماري‌هاي سرد مثل سرطان يا بيماري‌هاي مفصلي در اين فصل عود نمي‌كنند.
بهار فصل رشد و رويش گياهاني است كه بيشترين كاربرد را از نظر دارويي و غذايي در طب سنتي و غذاهاي محلي دارند. سبزي‌هاي صحرايي به لحاظ ويژگي‌هاي خاص خود در درمان‌هاي سنتي ويژه هستند. اين سبزيجات طيف گسترده‌اي از گياهان هستند، اما از جمله مواردي كه عموميت بيشتري دارند، مي‌توان به بابونه، پونه، بولاغ اوتي، كنگر، ريواس، سبزي كوفته، غازياتي، مرزه و والك اشاره نمود.
• مصرف مواد گوشتي و شيريني‌جات (خرما، شيره انگور و... ) محدود شوند.
•مصرف مواد غذايي سبك مانند سوپ و آش دوغ و بوراني در اين فصل توصيه مي‌شود.
•بايد به مصرف شربت‌هايي كه طبع معتدل دارند (مثل شربت نارنج، سكنجبين و ...) توجه شود.
• دفع سموم بدن از طريق حجامت و ...
• انجام ورزش و فعاليت منظم
بيماري‌هاي گرم و تر مثل جوش و دمل به اين دليل در اين فصل عود مي‌كنند كه طبيعت آنها با فصل بهار يكي است، ولي بيماري‌هاي سرد مثل سرطان يا بيماري‌هاي مفصلي در اين فصل عود نمي‌كنند.
بهار فصل رشد و رويش گياهاني است كه بيشترين كاربرد را از نظر دارويي و غذايي در طب سنتي و غذاهاي محلي دارند. سبزي‌هاي صحرايي به لحاظ ويژگي‌هاي خاص خود در درمان‌هاي سنتي ويژه هستند. اين سبزيجات طيف گسترده‌اي از گياهان هستند، اما از جمله مواردي كه عموميت بيشتري دارند، مي‌توان به بابونه، پونه، بولاغ اوتي، كنگر، ريواس، سبزي كوفته، غازياتي، مرزه و والك اشاره نمود.
بولاغ اوتي
بولاغ اوتی (شاهي آبي) حاوي كلسيم، سديم، گوگرد و ويتامين‌هاي C, B و E است. طبع آن گرم و تر است. اين گياه تصفيه‌كننده خون، مقوي معده، اشتهاآور و مدر است. همچنين براي افراد بيمار انرژ‌ي‌زا است. شاهي آبي نفخ روده را بهبود مي‌بخشد. به علت داشتن كلسيم از ريزش مو و شكستن ناخن جلوگيري مي‌كند. مصرف آن باعث طول عمر مي‌شود. اين گياه به دليل تصفيه خون، پوست را شفاف مي‌كند. دوست كبد است، يرقان را درمان و طحال را تقويت مي‌كند.
مي‌توان از شاهي آبي در سالاد استفاده كرد. همچنين استفاده از انواع تازه يا خشك آن در آش، كوكو و سوپ مناسب است يا مي‌توان مانند سبزي‌خوردن از آن استفاده نمود.
چاي آن نيز يك نوشيدني مناسب روزانه است و در واقع همانند يك تقويت‌‌كننده باعث شادابي و رفع خستگي مي‌شود.
بولاغ اوتی (شاهي آبي) حاوي كلسيم، سديم، گوگرد و ويتامين‌هاي C, B و E است. طبع آن گرم و تر است. اين گياه تصفيه‌كننده خون، مقوي معده، اشتهاآور و مدر است. همچنين براي افراد بيمار انرژ‌ي‌زا است. شاهي آبي نفخ روده را بهبود مي‌بخشد. به علت داشتن كلسيم از ريزش مو و شكستن ناخن جلوگيري مي‌كند. مصرف آن باعث طول عمر مي‌شود. اين گياه به دليل تصفيه خون، پوست را شفاف مي‌كند. دوست كبد است، يرقان را درمان و طحال را تقويت مي‌كند.
مي‌توان از شاهي آبي در سالاد استفاده كرد. همچنين استفاده از انواع تازه يا خشك آن در آش، كوكو و سوپ مناسب است يا مي‌توان مانند سبزي‌خوردن از آن استفاده نمود.
چاي آن نيز يك نوشيدني مناسب روزانه است و در واقع همانند يك تقويت‌‌كننده باعث شادابي و رفع خستگي مي‌شود.
بــابــونـــه
بابونه دوست كبد است و به علت صفرآوري‌اش
براي سوءهاضمه و ترشي معده، چاي آن را توصيه مي‌كنند. بابونه مزاج را
متعادل مي‌كند، خون را صاف مي‌كند و پودر آن را به عنوان ضدنفخ مي‌توان به
كار برد. مصارف آن بسيار است، اما در اين مبحث، فوايد آن را در ارتباط با
فصل بهار برشمرديم.
در گذشته‌هاي دور بابونه در تركيب سبزي كوكو و پلو مورد استفاده قرار مي‌گرفت. اين شايد به دليل اثرات ضدنفخ اين سبزي گرانبها بود كه در ايام عيد براي رفع پيامدهاي پرخوري و متنوع‌خوري از آن استفاده مي‌شد.
در گذشته‌هاي دور بابونه در تركيب سبزي كوكو و پلو مورد استفاده قرار مي‌گرفت. اين شايد به دليل اثرات ضدنفخ اين سبزي گرانبها بود كه در ايام عيد براي رفع پيامدهاي پرخوري و متنوع‌خوري از آن استفاده مي‌شد.
كــنــگــر
تمام كشورهايي كه پيشينه‌اي در طب گياهي
دارند كنگر را مي‌شناسند. در يونان و مصر باستان اين گياه به دليل نقش كمكي
در هضم مواد غذايي مورد توجه قرار گرفته و در قرن 16 در اروپا يكي از
سبزيجات معروفي بود كه توسط اشراف مصرف مي‌شد. در ايران نيز در گذشته اردور
كنگر ماست كه يك نوع غذاي تخميري است، متداول بود و امروزه نيز خورش كنگر
در بسياري از شهرها جايگاه ويژه‌اي دارد.
مهم‌ترين ارزش غذايي آن مربوط به كالري كم آن به علاوه فيبر زياد و كربوهيدراتي بنام اينولين در آن است. اين گياه به حفظ سلامت دستگاه گوارش به خصوص روده‌ها كمك مي‌كند.
مهم‌ترين ارزش غذايي آن مربوط به كالري كم آن به علاوه فيبر زياد و كربوهيدراتي بنام اينولين در آن است. اين گياه به حفظ سلامت دستگاه گوارش به خصوص روده‌ها كمك مي‌كند.
ريواس
ريواس از جمله گياهاني است كه به صورت
وحشي در اطراف رودخانه‌ها رشد مي‌كند و طرفداران زيادي دارد. ريواس نيز به
عنوان فعال‌كننده عملكرد دستگاه گوارش ناقل نمك‌هاي صفراوي و محرك ترشح
كبد شناخته شده است. در معده سبب افزايش ترشح معدي و در نتيجه بهبود عملكرد
معده مي‌شود. همچنين باعث تحريك ترشح نمك‌هاي صفراوي از كبد شده و به هضم و
جذب چربي كمك فراواني مي‌كند. بهتر است در خورش از قسمتهاي ترد، نازك و
روشن‌تر (قرمز‌تر) آن استفاده كنيد، چون قسمتهاي سبزتر كمي تلخ هستند و
بهتر است در پايان پخت اضافه شود، چون پخت آن جوش بسيار كمي لازم دارد.
خرفه
خرفه تصفيه‌كننده خون شناخته شده است و
بدن را از مواد زايد نظير ترشحات صفرا پاكسازي مي‌كند. مي‌توان آن را در
تركيب سبزي‌خوردن بكار برد، زيرا در رفع خارش بدن و تلخي دهان در اين فصل
تأثير زيادي دارد.
والــك
خاصيت آن عبارت است از ضدعفوني‌كننده
روده، محرك ترشح صفرا و كاهش فشار خون. برگ آن را همراه با جعفري و پياز‌چه
در سبزي خوردن يا سالاد، سوپ، آش و كوكو مي‌توان استفاده نمود. مصرف آن
براي گرفتگي عروق و سرگيجه نيز مناسب است. درمانگران طب سنتي از غذاهايي
مانند آش، بوراني اسفناج، بوراني شبدر و يونجه، كاهو، سكنجبين، سمنو، آش
شبدر و قره‌قروت به عنوان مهم‌ترين غذاها براي فصل بهار نام مي‌برند.
ساير مواد مفيد
مصرف حبوباتي نظير ماش، نخودفرنگي و جو
نيز توصيه شده است. نوشيدن آب ماست، آب دوغ و ماءالشعير سنتي كه افزودني
نداشته باشد نيز براي پاكسازي خون و تقويت كبد در فصل بهار توصيه شده است.
در اين فصل مي‌توان از عرق كاسني، عرق خرفه و عرق شاتره بهره برد. بارها
تأكيد شده است كه در اين فصل مصرف گوشت قرمز تقليل يابد، زيرا غلظت خون را
افزايش داده و سنگيني را غالب مي‌كند.
بهتر است در اين فصل مقدار غذا را كاهش دهيم. چون بدن خود در حال پاكسازي و دفع سموم است، پرخوري باعث كاهش توان ايمني و ضعف بدني خواهد شد.
بهتر است در اين فصل مقدار غذا را كاهش دهيم. چون بدن خود در حال پاكسازي و دفع سموم است، پرخوري باعث كاهش توان ايمني و ضعف بدني خواهد شد.
منبع: دنیای تغذیه ش ۱۲۱
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر