نوشته : دكتر سعيد حسيني و نازلي سيدخويي
مقدمه:
همه خانم‌هايي كه دچار اختلالات خوردن هستند، مي‌خواهند روزي بچه‌دار شوند؛ ولي نگرانند كه به خاطر مشكل‌شان، نتوانند باردار شوند. بعضي از آنها مي‌ترسند كه نتوانند جنين‌شان را در رحم تغذيه كنند، زيرا آن قدر غذا نمي‌خورندكه خودشان خوب تغذيه شوند؛ چه رسد به فرزندشان.
همه اين نگراني‌ها معقول است. اگر چه بسياري از خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن مي‌توانند باردار شوند، ولي سه عامل زير با تخمك‌گذاري تداخل مي‌كند و مي‌تواند سبب ناباروري شود.
1) وزن بسيار پايين
2) ورزش شديد
3) غذاخوردن نامنظم
اگر فردي هر يك از مشكلات بالا را دارد، بهتر است به دنبال درمان پزشكي- رواني باشد نه به دنبال درمان ناباروري. اگر خانمي كم‌وزن است، به شدت ورزش مي‌كند يا برنامه غذايي نامنظمي دارد، بايد بداند كه نه تنها بارداريش تحت تأثير واقع مي‌شود، بلكه ممكن است روي رشد جنين در طي 9 ماه بارداري هم اثر بگذارد.
آيا من آماده بارداري هستم؟
بهترين راه اين است كه خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن، قبل از بارداري روي بهبود خود متمركز شوند؛ زيرا كساني كه با علائم اين اختلال، وارد مرحله بارداري مي‌شوند، نسبت به افرادي كه علائم‌شان رو به بهبود بوده است، تفاوت‌هايي دارند؛ مثلاً:
الف) در طول بارداري علايم‌شان تشديد مي‌يابد.
ب) در طي بارداري، افزايش وزن خواهند داشت.
ج) احتمال تولد نوزاد با وزن كمتر از حد طبيعي در آنها بيشتر است. اگر مادر باردار، افزايش وزن خوبي در دوران بارداري نداشته باشد، جنين در حال رشدش نمي‌تواند خوب وزن بگيرد (وزن طبيعي نوزاد: 5/4- 5/2 كيلوگرم مي‌باشد).
هر تغييري، حتي مطلوب، روي توانمندي‌هاي ما در مراحل مختلف زندگي تاثير مي‌گذارد و نيازمند اين است كه ما پذيراي شرايطي جديد و متفاوت باشيم. 9 ماه بارداري هم شرايط متفاوتي است كه به جسم و روح مادر باردار استرس وارد مي‌كند. بنابراين خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن بايد سعي كنند كه استرس بيماري‌شان را به استرس طبيعي بارداري، اضافه نكنند و با بهترين شرايط وارد اين مرحله شوند.
آيا بيماري من در اثر بارداري، تشديد مي‌شود؟
معمولاً تغييرات هورموني، پيش از افزايش وزن مربوط به دوران بارداري ايجاد شده و باعث خستگي و تهوع مي‌شود. اگر فردي دچار اختلالات خوردن است و خوب غذا نمي‌خورد تهوع صبحگاهي براي او يك مشكل بسيار جدي محسوب مي‌شود، زيرا تهوع، خوردن را مشكل تر مي‌كند و معضل آنها دو چندان مي‌شود. خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن نسبت به زنان سالم، دوره‌هاي تهوع واستفراغ طولاني‌تري دارند؛ بنابراين لازم است افرادي كه در گذشته يا حال داراي سابقه اختلالات خوردن هستند، حتماً پزشك خود را در جريان بگذارند تا بتوانند از درمان‌هاي پزشكي مناسب بهره بگيرند.
آيا بارداري باعث بهبود من مي‌شود؟
علائم بعضي خانم‌ها، حداقل در حين بارداري كمتر مي‌شود كه مي‌تواند موقتي و گذرا باشد. بارداری و معجزه تكامل زندگي در برخي خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن، سبب مي‌شود كه آنها مواظب خودشان باشند وخود را خوب تغذيه كنند. يعني بارداري، آنها را به سمت درست هدايت مي‌كند.
ولي براي بهبود كامل بيماري، چيزي فراتر از كم شدن علائم لازم است. بهبود، به معناي عدم شروع علائم بعد از تولد نوزاد و توانايي مقابله با استرس‌ها بدون گرسنگي، پرخوري است.
ديده شده است كه اين خانم‌ها در طول دوران بارداري، دوره‌هاي گرسنگي، پرخوري و رفتارهاي پاكسازي كمتري (نسبت به دوران قبل از بارداري) دارند. وقتي علائم بيماري تحت كنترل باشد، جنين در حال رشد، شانس بيشتري براي بقا دارد.
آيا نوزاد من، تحت تأثير قرار مي‌گيرد؟
اگر مادر در دوران بارداري، درحال جنگ با علائم بيماري باشد (به خصوص وقتي كه علائم شديد است)، نوزاد نيز تحت تاثير قرار مي‌گيرد و احتمال بروز خطرات زير افزايش مي‌يابد:
1- احتمال سقط جنين
2- احتمال نقايص جنين مثل لب شكري شدن
3- احتمال بروز عوارض پس از زايمان
4- احتمال تولد نوزاد كم‌وزن
ناگفته نماند كه افزايش وزن مادر تنها ناشي از جنين نيست، بلكه توده عضلاني رحم افزايش مي‌يابد، سينه‌ها بزرگ مي‌شوند، فعاليت و اندازه غده تيروئيد بيشتر مي‌شود و حجم خون مادر براي تأمين ذخاير خوني نوزاد افزايش پيدا مي‌كند.
چگونگي افزايش وزن در طي بارداري
وزن به گرم
3855- 3400: جنين
3400: ذخاير چربي و پروتئين مادر
1815: خون
1225: مايعات بافت‌ها
907: رحم
816: مايع آمنيوتيك
680: جفت
450: سينه
جدول زير، ميزان افزايش وزن طبيعي يك خانم باردار را بر اساس BMI قبل از بارداري و در طول 9 ماه بارداري نشان مي‌دهد. همان طور كه مشاهده مي‌كنيد، زناني كه خيلي لاغرند، در طول بارداري افزايش وزن بيشتري دارند.
دوران پس از بارداري:
اگرچه برخي خانم‌ها به علت بهبود در دوران بارداري حال‌شان بهتر مي‌شود، ولي در بسياري نيز بعد از تولد نوزاد، دوباره به همان رفتارهاي اختلالات خوردن بر مي‌گردند. بسياري شروع به گرفتن رژيم‌هاي كاهش وزن و محدود كردن دريافت غذا مي‌كنند و برخي از اين مادران، حتي دريافت غذايي نوزادشان را كاهش مي‌دهند، زيرا مي‌ترسند نوزادشان چاق شود؛ در حالي كه رشد و تكامل نوزاد بسيار حياتي است و بايد به خوبي تغذيه شود. بنابراين لازم است كه اين مادران، متخصصان اطفال را در جريان بيماري خود بگذارند و اطلاعات كافي را در مورد نيازهاي غذايي نوزادشان از پزشك و كارشناسان تغذيه دريافت كنند. در ضمن، فرد ديگري بايد برنامه غذا دادن به نوزادشان را كنترل كند. بعد از تولد نوزاد، درمان خانم‌هاي دچار اختلال خوردن نبايد قطع شود، زيرا آنها به محافظت و مراقبت بيشتري در اين دوران نياز دارند.
در مورد تاثير بيماري مادران روي فرزندان‌شان، تحقيقات چنداني صورت نگرفته است؛ ولي نتايج دو مطالعه روي مادران دچار پرخوري عصبي در مقايسه با مادران سالم به شرح زير بود:
مادران دچار پرخوري عصبي:
الف) بيشتر احتمال محدود كردن غذاي نوزادشان را دارند.
ب) در طي دوره‌هاي پرخوري وانجام رفتارهاي پاكسازي، به فرزندشان بي‌توجهي مي‌كنند.
ج) مشكلات زيادي در رابطه با تغذيه فرزندان‌شان دارند.
د) استرس بيشتري در مورد وزن و اندام فرزند خود دارند.
منبع: دنیای تغذیه ش84
همه خانم‌هايي كه دچار اختلالات خوردن هستند، مي‌خواهند روزي بچه‌دار شوند؛ ولي نگرانند كه به خاطر مشكل‌شان، نتوانند باردار شوند. بعضي از آنها مي‌ترسند كه نتوانند جنين‌شان را در رحم تغذيه كنند، زيرا آن قدر غذا نمي‌خورندكه خودشان خوب تغذيه شوند؛ چه رسد به فرزندشان.
همه اين نگراني‌ها معقول است. اگر چه بسياري از خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن مي‌توانند باردار شوند، ولي سه عامل زير با تخمك‌گذاري تداخل مي‌كند و مي‌تواند سبب ناباروري شود.
1) وزن بسيار پايين
2) ورزش شديد
3) غذاخوردن نامنظم
اگر فردي هر يك از مشكلات بالا را دارد، بهتر است به دنبال درمان پزشكي- رواني باشد نه به دنبال درمان ناباروري. اگر خانمي كم‌وزن است، به شدت ورزش مي‌كند يا برنامه غذايي نامنظمي دارد، بايد بداند كه نه تنها بارداريش تحت تأثير واقع مي‌شود، بلكه ممكن است روي رشد جنين در طي 9 ماه بارداري هم اثر بگذارد.
آيا من آماده بارداري هستم؟
بهترين راه اين است كه خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن، قبل از بارداري روي بهبود خود متمركز شوند؛ زيرا كساني كه با علائم اين اختلال، وارد مرحله بارداري مي‌شوند، نسبت به افرادي كه علائم‌شان رو به بهبود بوده است، تفاوت‌هايي دارند؛ مثلاً:
الف) در طول بارداري علايم‌شان تشديد مي‌يابد.
ب) در طي بارداري، افزايش وزن خواهند داشت.
ج) احتمال تولد نوزاد با وزن كمتر از حد طبيعي در آنها بيشتر است. اگر مادر باردار، افزايش وزن خوبي در دوران بارداري نداشته باشد، جنين در حال رشدش نمي‌تواند خوب وزن بگيرد (وزن طبيعي نوزاد: 5/4- 5/2 كيلوگرم مي‌باشد).
هر تغييري، حتي مطلوب، روي توانمندي‌هاي ما در مراحل مختلف زندگي تاثير مي‌گذارد و نيازمند اين است كه ما پذيراي شرايطي جديد و متفاوت باشيم. 9 ماه بارداري هم شرايط متفاوتي است كه به جسم و روح مادر باردار استرس وارد مي‌كند. بنابراين خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن بايد سعي كنند كه استرس بيماري‌شان را به استرس طبيعي بارداري، اضافه نكنند و با بهترين شرايط وارد اين مرحله شوند.
آيا بيماري من در اثر بارداري، تشديد مي‌شود؟
معمولاً تغييرات هورموني، پيش از افزايش وزن مربوط به دوران بارداري ايجاد شده و باعث خستگي و تهوع مي‌شود. اگر فردي دچار اختلالات خوردن است و خوب غذا نمي‌خورد تهوع صبحگاهي براي او يك مشكل بسيار جدي محسوب مي‌شود، زيرا تهوع، خوردن را مشكل تر مي‌كند و معضل آنها دو چندان مي‌شود. خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن نسبت به زنان سالم، دوره‌هاي تهوع واستفراغ طولاني‌تري دارند؛ بنابراين لازم است افرادي كه در گذشته يا حال داراي سابقه اختلالات خوردن هستند، حتماً پزشك خود را در جريان بگذارند تا بتوانند از درمان‌هاي پزشكي مناسب بهره بگيرند.
آيا بارداري باعث بهبود من مي‌شود؟
علائم بعضي خانم‌ها، حداقل در حين بارداري كمتر مي‌شود كه مي‌تواند موقتي و گذرا باشد. بارداری و معجزه تكامل زندگي در برخي خانم‌هاي دچار اختلالات خوردن، سبب مي‌شود كه آنها مواظب خودشان باشند وخود را خوب تغذيه كنند. يعني بارداري، آنها را به سمت درست هدايت مي‌كند.
ولي براي بهبود كامل بيماري، چيزي فراتر از كم شدن علائم لازم است. بهبود، به معناي عدم شروع علائم بعد از تولد نوزاد و توانايي مقابله با استرس‌ها بدون گرسنگي، پرخوري است.
ديده شده است كه اين خانم‌ها در طول دوران بارداري، دوره‌هاي گرسنگي، پرخوري و رفتارهاي پاكسازي كمتري (نسبت به دوران قبل از بارداري) دارند. وقتي علائم بيماري تحت كنترل باشد، جنين در حال رشد، شانس بيشتري براي بقا دارد.
آيا نوزاد من، تحت تأثير قرار مي‌گيرد؟
اگر مادر در دوران بارداري، درحال جنگ با علائم بيماري باشد (به خصوص وقتي كه علائم شديد است)، نوزاد نيز تحت تاثير قرار مي‌گيرد و احتمال بروز خطرات زير افزايش مي‌يابد:
1- احتمال سقط جنين
2- احتمال نقايص جنين مثل لب شكري شدن
3- احتمال بروز عوارض پس از زايمان
4- احتمال تولد نوزاد كم‌وزن
ناگفته نماند كه افزايش وزن مادر تنها ناشي از جنين نيست، بلكه توده عضلاني رحم افزايش مي‌يابد، سينه‌ها بزرگ مي‌شوند، فعاليت و اندازه غده تيروئيد بيشتر مي‌شود و حجم خون مادر براي تأمين ذخاير خوني نوزاد افزايش پيدا مي‌كند.
چگونگي افزايش وزن در طي بارداري
وزن به گرم
3855- 3400: جنين
3400: ذخاير چربي و پروتئين مادر
1815: خون
1225: مايعات بافت‌ها
907: رحم
816: مايع آمنيوتيك
680: جفت
450: سينه
جدول زير، ميزان افزايش وزن طبيعي يك خانم باردار را بر اساس BMI قبل از بارداري و در طول 9 ماه بارداري نشان مي‌دهد. همان طور كه مشاهده مي‌كنيد، زناني كه خيلي لاغرند، در طول بارداري افزايش وزن بيشتري دارند.
دوران پس از بارداري:
اگرچه برخي خانم‌ها به علت بهبود در دوران بارداري حال‌شان بهتر مي‌شود، ولي در بسياري نيز بعد از تولد نوزاد، دوباره به همان رفتارهاي اختلالات خوردن بر مي‌گردند. بسياري شروع به گرفتن رژيم‌هاي كاهش وزن و محدود كردن دريافت غذا مي‌كنند و برخي از اين مادران، حتي دريافت غذايي نوزادشان را كاهش مي‌دهند، زيرا مي‌ترسند نوزادشان چاق شود؛ در حالي كه رشد و تكامل نوزاد بسيار حياتي است و بايد به خوبي تغذيه شود. بنابراين لازم است كه اين مادران، متخصصان اطفال را در جريان بيماري خود بگذارند و اطلاعات كافي را در مورد نيازهاي غذايي نوزادشان از پزشك و كارشناسان تغذيه دريافت كنند. در ضمن، فرد ديگري بايد برنامه غذا دادن به نوزادشان را كنترل كند. بعد از تولد نوزاد، درمان خانم‌هاي دچار اختلال خوردن نبايد قطع شود، زيرا آنها به محافظت و مراقبت بيشتري در اين دوران نياز دارند.
در مورد تاثير بيماري مادران روي فرزندان‌شان، تحقيقات چنداني صورت نگرفته است؛ ولي نتايج دو مطالعه روي مادران دچار پرخوري عصبي در مقايسه با مادران سالم به شرح زير بود:
مادران دچار پرخوري عصبي:
الف) بيشتر احتمال محدود كردن غذاي نوزادشان را دارند.
ب) در طي دوره‌هاي پرخوري وانجام رفتارهاي پاكسازي، به فرزندشان بي‌توجهي مي‌كنند.
ج) مشكلات زيادي در رابطه با تغذيه فرزندان‌شان دارند.
د) استرس بيشتري در مورد وزن و اندام فرزند خود دارند.
منبع: دنیای تغذیه ش84
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر