نوشته : آسیه حسن زاده
واژه قهوه (Coffe) برگرفته شده از نام استانی در اتیوپی با نام Kaffa مي‌باشد، که واژه انگلیسی Coffee هم از آن گرفته شده است، کلمه عربی «قهوه» در زبان ترکی به «کهوه» Kahve معروف شد که همین کلمه در زبان ایتالیایی به Caffe و در زبان‌های فرانسوی، پرتغالی و اسپانیایی به نام Cafe مورد استفاده قرار گرفت. قهوه در واقع آسیاب شده دانه‌های قهوه مي‌باشد. که بسته به نوع قهوه (ترک، عربی یا اروپایی) در درجه‌های مختلفی آسیاب مي‌شود. در حالی که نسکافه یا قهوه فوری (instant coffee) از تبخیر قهوه صاف شده و عصاره دانه قهوه به دست مي‌آید. در اواخر قرن بیستم، انواع قهوه فوری نیز در بازار اروپا و آمریكا عرضه شد. این قهوه در واقع شیره تبخیر شده قهوه صاف و عصاره دانه قهوه است كه نیازی به قهوه جوش ندارد و با حل كردن كمي‌از آن در یك فنجان آب جوش، قهوه آماده به دست مي‌آید. در گذشته معتقد بودند که طعم و عطر واقعی این نوشیدنی در بسته بندی‌های قهوه فوری از دست می‌رود، اما امروزه با پیشرفت فن آوری تولید قهوه فوری، این نوع قهوه، طرفداران زیادی پیدا كرده است، زیرا این نوع قهوه معمولا پس از سایش، پروسه تولید را طی می‌كند و در حقیقت به نوعی پرورده و خوش طعم مي‌شود. به‌تازگي قهوه‌هايي بصورت كپسول نيز به بازار آمده است كه دوستدار محيط زيست بوده و كپسول باقيمانده بعد از مدت كوتاهي تجزيه شده و به طبيعت باز مي‌گردد.فواید نوشیدن قهوه و نسکافه:
مهم‌ترين تاثیرات مفید قهوه به دلیل وجود کافئین در آن مي‌باشد که به تفصیل به بررسی آن مي‌پردازیم، اما برخی از خواص قهوه هم مربوط به کافئين نيست، از جمله اینکه قهوه، آنتي اکسيدان‌‌هاي زيادي هم دارد، مثل اسیدکلروژنيک و توکوفرول که باعث برخي اثرهاي شفابخش آن مي‌شود. تحقیقات انجام شده درسال‌های ۱۹۸۶ و ۱۹۹۷ در ایالت آیوا در ” تحقیق بهداشت زنان” نشان داد که اسید کلروژنیک، یک ماده آنتی‌اکسیدان موجود در قهوه است که جذب قند را از روده‌ها کند می‌کند و مسؤول اثر ضددیابت قهوه مي‌باشد.
قهوه ميتواند محافظ خوبي براي قلب زنان يائسه باشد. مطالعات انجام شده نشان ميدهند خانم‌هاي يائسه‌اي که روزانه حداقل سه فنجان قهوه مي‌خورند، 28 درصد کمتر از بقيه زنان در اين سن، دچار بيماري‌هاي قلبي و ساير بيماري‌هاي التهابي غير سرطاني مي‌‌‌شوند. دانشمندان معتقدند، اين خاصيت ناشي از آنتي‌اکسيدان‌هايي است که از التهاب و بيماري قلب جلوگيري مي‌‌کنند و قهوه سرشار از آنهاست. همچنين مواد معدني مثل منيزيم معلوم شده كه مي‌‌توانند در بهبود پاسخ بدن به انسولين و اصلاح متابوليسم گلوکز مؤثر باشند.محققان ايتاليايي، ماده ديگري به نام «تريگونلينگ» را هم در قهوه پيدا کرده‌اند. اين ماده به قهوه عطر و طعم تلخي ميدهد. خاصيت ضد باکتريال و ضد‌چسبندگي قهوه را نيزکه جلوي ايجاد حفرات و پوسيدگي دندان را مي‌گيرد، به همين ماده نسبت ميدهند.
مهم‌ترین اثرات مفید کافئین قهوه:
بررسی‌ها و پژوهش‌های علمي‌ثابت کرده‌اند که مصرف قهوه باعث هوشیاری مغز و اعصاب مي‌شود، خستگی عضلات و ماهیچه‌ها را برطرف مي‌کند، قهوه موجب افزایش سرعت متابولیسم بدن و شكستن چربی‌ها شده و به میزان قابل ملاحظه‌ای سوخت و ساز را در سلول‌ها بالا می‌برد، یبوست را از میان مي‌برد، انقباض ماهیچه‌های شش را کاهش ميدهد و باعث سهولت در امر تنفس مي‌شود. همچنين به دلیل رفع خستگی، زمان و میزان فعالیت را افزایش ميدهد، سبب افزایش هماهنگی عضلات چشم مي‌گردد، مرکز تفکر را تحریک مي‌کند و گاهی نیز عامل تحریک نیروی جنسی مي‌باشد.تحقیقات انجام شده در سال ۱۹۹۸ میلادی، نشان داد که کافئین قهوه ميتواند برخی از سلول‌های سرطانی را تحت تأثیر قرار دهد و آنها را از رشد باز دارد یا کوچک کند، اما بر روی سلول‌های معمولی تأثیری ندارد. اثر ضد سرطانی آن در مورد سرطان روده بزرگ و نیز سرطان راست‌روده و کبد احتمالا با کاهش میزان ترشح کلسترول، اسید صفراوی و استرول طبیعی در روده بزرگ، سرعت‌بخشیدن به عبور مدفوع در روده بزرگ و بنابراین جلوگیری از قرارگرفتن پوشش روده در برابر مواد سرطانزای بالقوه در غذا و نیز سایر مکانیسم‌ها مي‌باشد. علاوه بر این يک آنتي‌اکسيدان قوي به نام «متيل پيريدينيوم»، آنزيم‌هاي ضد سرطان روده بزرگ را تقويت مي‌کند. اين ماده در فرآوري قهوه توليد مي‌شود و هر چه قهوه بيشتر حرارت ديده باشد، مقدار آن بيشتر است.
کافئین سبب رفع افسردگی و ایجاد شادی در مغز مي‌شود و باعث سرحال آمدن و نشاط شخص مي‌گردد، بنابراین قهوه که دارای کافئین است ميتواند یک ماده خوراکی ضد افسردگی سالم باشد.
نوشیدن قهوه ممکن است خطر نارسایی کبدی(سیروز) ناشی از الکل را کاهش دهد. همچنين یک بررسی جدید نشان می‌دهد که قهوه ممکن است در برابر بیماریMS محافظت ایجاد کند.
قهوه با نقرس مقابله مي‌کند. در بیماری نقرس که بیشتر در آقایان اتفاق می‌افتد، اسید اوریک بدن به صورت کریستال‌هایی در مفاصل رسوب می‌کند و همین باعث دردهای شدید مفصلی، به صورت حمله‌ای در بیمار می‌شود.محققان نشان داده اند که رابطه ای بين نوشيدن قهوه و پيشگيري از بیماری پارکينسون وجود دارد.
يك توصيه:
کافئین ، جذب آهن را در روده‌ها کم مي‌کند و لذا با توجه به نیاز ضروری بدن به آهن، که کار خونسازی را بر عهده دارد، توصیه مي‌شود که از مصرف کافئین همراه با غذا و تا یک ساعت پس از آن، به طور جدی پرهیز شود.
مضرات نوشیدن قهوه و نسکافه:
قهوه فشار خون را بالا مي‌برد و افرادي كه فشار خونشان بالاست باید از نوشیدن قهوه خودداری کنند.
کافئین باعث مي‌شود که مقدار قابل ملاحظه ای از سدیم و پتاسیم بدن از طریق کلیه‌ها دفع شود.
بر اساس تحقیقات انجام شده، نوشیدن زیاد قهوه پوسیدگی دندان‌ها را به همراه خواهد داشت و از این لحاظ قهوه فرآوری شده (نسکافه) 30 برابر بیش از نوع عادی آن (به علت اسید سیتریك موجود)، سبب خوردگی مینای دندان می‌شود.
چه کسانی نباید قهوه و یا نسکافه بخورند؟
افرادی كه از بالا بودن فشار خون یا بیماری تپش قلبی رنج می‌برند و یا در معرض پوکی استخوان قرار دارند و همچنین خانم‌های باردار، بهتر است در مصرف قهوه زیاده روی نكنند، زیرا کافئین باعث زایمان زودرس مي‌شود و ممکن است در نوزادان ناراحتی ایجاد کند.
زنانی که در سینه خود غده فیبروکیستیک دارند، نباید به میزان زیاد کافئین مصرف کنند، زیرا به بزرگ شدن این غده کمک مي‌کند.
همچنین به مادرانی که فرزند خود را شیر ميدهند توصیه مي‌شود که از مصرف قهوه یا مواد کافئین دار پرهیز کنند. چون بخشی از کافئین، همراه شیر مادر وارد بدن نوزاد مي‌شود و امکان دارد عوارضی مثل ناآرامی، لرزش دست‌ها، پاها و لب‌ها، سفت یا شل شدن عضلات و ماهیچه‌های بدن، بی خوابی و جیغ زدن در نوزاد به وجود آید. همچنین کافئین مدت زیادی در بدن نوزاد مي‌ماند تا متابولیزه شود، زیرا کبد نوزاد به اندازه کافی آنزیم ندارد.
منبع: دنیای تغذیه ش 112
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر