نوشته : دكتر آزاده نجارزاده
سرطان تخمدان را به نوعي مي‌توان يك قاتل خاموش ناميد. به طور معمول، علائم اين سرطان زماني ظاهر مي‌شود كه ديگر بيماري به مراحل پيشرفته خود رسيده و در واقع غيرقابل درمان شده است. اما علائمي از قبيل افزايش اندازه شكم، دردهاي شكمي و لگني، احساس سيري زودرس و تكرر ادرار از علائم هشداردهنده اين بيماري به شمار مي‌روند. تحقيقات نشان مي‌دهند بسياري از زنان مبتلا به سرطان تخمدان، مدت‌ها قبل از تشخيص، از علائم ذكرشده رنج مي‌برده‌اند، اما اين نشانه‌ها ناديده گرفته شده‌اند.
سرطان تخمدان به رشد غيرطبيعي و بدخيم سلول‌هاي تخمدان اطلاق مي‌شود كه در سنين مختلف اعم از پيش از بلوغ، دوران بارداري و حتي دوران يائسگي اتفاق مي‌افتد. انواع مختلفي از سرطان تخمدان وجود دارد كه در هر نوع شدت و سرعت رشد بيماري متفاوت است. شايع‌ترين سن ابتلا به اين سرطان 40 تا 50 سالگي است.
علل: علت اين سرطان در برخي موارد نامشخص است، اما ژنتيك و ارث تأثير زيادي بر آن دارند. بنابراين اگر در بستگان درجه اول يك خانم سابقه سرطان تخمدان وجود داشته باشد، خطر ابتلا در اين فرد افزايش مي‌يابد. ضمناً سرطان تخمدان در خانم‌هايي كه زايمان نداشته‌اند، بيشتر از كساني است كه بارداري و زايمان داشته‌اند. بلوغ زودرس و يائسگي ديررس نيز از عوامل افزايش‌دهنده خطر اين بيماري به شمار مي‌روند.
علل تغذيه‌اي:
چاقي و مصرف غذاهاي پرچرب در افزايش خطر سرطان‌هاي مختلف، از جمله سرطان تخمدان مؤثر مي‌باشند. برخي از مطالعات نشان مي‌دهند كه يك رژيم غذايي پرچرب خطر ابتلا به سرطان تخمدان را 25 درصد افزايش مي‌دهد. قسمت اعظم اين خطر، مربوط به چربي‌هاي اشباع است.
منابع غذايي چربي‌هاي اشباع عبارتند از گوشت‌ها و شير پرچرب. چربي حيواني و گوشت با تأثير بر روي فعاليت هورمون استروژن و غلظت فاكتور رشد مشابه انسولين (IGF-1) (هورموني كه در بسياري از سرطان‌ها از جمله سرطان تخمدان نقش دارد)، مي‌تواند خطر ابتلا به اين نوع از سرطان را افزايش دهد. از سوي ديگر داشتن يك رژيم غذايي غني از سبزيجات و ميوه‌ها مي‌تواند نقش محافظتي در بروز سرطان تخمدان ايفا نمايد.
از آنجا كه اين گروه مواد غذايي سرشار از آنتي‌اكسيدان‌هايي به نام كاروتنوئيدها (نظير بتا-كاروتن و لوتئين) هستند مي‌توانند نقش محافظتي خود را ايفا نمايند. ضمناً فولات موجود در گياهان كه به وفور در سبزيجات سبز و برگي شكل يافت مي‌شود، مي‌تواند اثر حفاظتي در پيشگيري از بروز سرطان تخمدان داشته باشد.
ويتامين E:
داشتن يك رژيم غذايي غني از ويتامين E، كه شامل مصرف مقادير متعادل از غلات كامل، جوانه گندم و مغزها مي‌باشد، مي‌تواند تا 40 درصد از خطر ابتلا به اين نوع سرطان بكاهد. در خصوص مصرف مكمل ويتامين E و ارتباط آن با اين سرطان هنوز داده‌هاي كافي وجود ندارد. برخي مطالعات نشان داده‌اند كه دريافت حداقل 75 ميلي‌گرم مكمل ويتامين E به صورت روزانه با كاهش خطر بروز سرطان تخمدان همراه است، اما مطالعات ديگر بيان نموده‌اند كه اين خاصيت مكمل ويتامين E فقط در افرادي ديده مي‌شود كه در مدت طولاني (بيش از 10 سال) از مكمل استفاده نموده‌اند. چاقي در زمان بلوغ و نوجواني، خطر بروز اين نوع سرطان را در زنان افزايش مي‌دهد، بنابراين بهتر است جهت تعديل وزن دختران نوجوان، هر چه زودتر با مراجعه به متخصص تغذيه اقدامات لازم انجام گيرد تا با رعايت يك رژيم متعادل، هم وزن را كاهش داده و هم خطر بروز اين سرطان را كمتر نماييم.
رژيم غذايي چه ارتباطي با سرطان تخمدان دارد؟
اسيد آراشيدونيك، اسيد چربي است كه در گوشت، لبنيات و تخم‌مرغ وجود دارد و از اسيدهاي چرب امگا- 6 موجود در دانه‌هاي روغني نيز ساخته مي‌شود. مصرف زياد اسيدهاي چرب امگا- 6 و نسبت زياد آنها در مقايسه با اسيدهاي چرب امگا- 3 باعث توليد پروستاگلندين E2 مي‌گردد. در حالي كه مصرف اسيدهاي چرب امگا- 3 پروستاگلندين E1 را توليد مي‌نمايد كه خاصيت ضدالتهابي دارد. بنابراين مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه افزايش دريافت اسيدهاي چرب امگا- 3 كه در گردو، روغن بذر كتان، كانولا و ماهي يافت مي‌شود با داشتن خاصيت ضدالتهابي مي‌تواند نقش مهمي در كاهش خطر ابتلا به سرطان ايفا نمايد.
بيشتر بدانيد:
در بسياري از منابع علمي از سرطان به عنوان يك حالت پيش التهابي ياد مي‌شود كه تغيير پاسخ بدن به اين التهابات، مي‌تواند در بهبود حالات بيمار مؤثر و مفيد باشد. ارتباط بين التهاب، پروســتاگلـنديـن‌هــا (بخصــوص پروستاگلندين E2) و سرطان بيش از 30 سال است كه شناخته شده است. بسياري از انكوژن‌ها (ژن‌هاي ايجاد كننده سرطان)، باعث افزايش فعاليت آنزيم سيكلواكسيژناز مي‌شوند كه توليد پروستاگلندين E2 را افزايش مي‌دهد. اين امر موجب فعاليت بيشتر آنزيم مذكور مي‌شود و اين چرخه معيوب رشد سرطاني را تحريك مي‌نمايد. در واقع افزايش فعاليت آنزيم سيكلواكسيژناز، باعث رشد سريع‌تر سلول‌هاي سرطاني، كاهش مرگ برنامه‌ريزي شده سلولي و افزايش توليد رگ‌هاي خوني، بدخيمي و گسترش سرطان مي‌گردد.
چاي سبز:
نوشيدن حداقل يك فنجان چاي سبز در روز، به كاهش خطر گسترش اين نوع سرطان كمك مي‌نمايد. در زناني كه مبتلا به سرطان تخمدان بوده‌اند، مصرف چاي سبز با كاهش مرگ و مير در اين گروه همراه بوده است.
پرتو درماني:
علاوه بر اينكه خود سرطان بر روي اشتها تأثير منفي مي‌گذارد، پرتودرماني نيز مي‌تواند روي تشخيص طعم غذا در افراد مبتلا مؤثر باشد. براي بيماران مبتلا به سرطان تخمدان كه تحت پرتودرماني هستند، غذا طعم تلخ و فلزي دارد.
در اين‌گونه موارد بهتر است پيش از غذا خوردن دهان را با مقداري آب شستشو داده و در تهيه غذا از وسايل پلاستيكي به منظور كاهش طعم فلزي غذا استفاده شود.
ضمن آنكه تركيب گوشت با سس‌هاي شيرين و در دسترس داشتن آدامس‌هاي بدون قند نعنايي يا آب نبات‌هاي نعنايي، به حذف طعم تلخي كمك مي‌نمايد.
كلام پاياني:
در نهايت مي‌توان گفت به منظور پيشگيري از سرطان تخمدان، بهترين راه پيروي از يك رژيم غني از انواع مختلف و متنوع ميوه‌ها و سبزي‌ها و غذاهاي ديگر گياهي، انجام ورزش منظم و كنترل وزن مي‌باشد.
lمنبع: دنیای تغذیه ش 112
سرطان تخمدان به رشد غيرطبيعي و بدخيم سلول‌هاي تخمدان اطلاق مي‌شود كه در سنين مختلف اعم از پيش از بلوغ، دوران بارداري و حتي دوران يائسگي اتفاق مي‌افتد. انواع مختلفي از سرطان تخمدان وجود دارد كه در هر نوع شدت و سرعت رشد بيماري متفاوت است. شايع‌ترين سن ابتلا به اين سرطان 40 تا 50 سالگي است.
علل: علت اين سرطان در برخي موارد نامشخص است، اما ژنتيك و ارث تأثير زيادي بر آن دارند. بنابراين اگر در بستگان درجه اول يك خانم سابقه سرطان تخمدان وجود داشته باشد، خطر ابتلا در اين فرد افزايش مي‌يابد. ضمناً سرطان تخمدان در خانم‌هايي كه زايمان نداشته‌اند، بيشتر از كساني است كه بارداري و زايمان داشته‌اند. بلوغ زودرس و يائسگي ديررس نيز از عوامل افزايش‌دهنده خطر اين بيماري به شمار مي‌روند.
علل تغذيه‌اي:
چاقي و مصرف غذاهاي پرچرب در افزايش خطر سرطان‌هاي مختلف، از جمله سرطان تخمدان مؤثر مي‌باشند. برخي از مطالعات نشان مي‌دهند كه يك رژيم غذايي پرچرب خطر ابتلا به سرطان تخمدان را 25 درصد افزايش مي‌دهد. قسمت اعظم اين خطر، مربوط به چربي‌هاي اشباع است.
منابع غذايي چربي‌هاي اشباع عبارتند از گوشت‌ها و شير پرچرب. چربي حيواني و گوشت با تأثير بر روي فعاليت هورمون استروژن و غلظت فاكتور رشد مشابه انسولين (IGF-1) (هورموني كه در بسياري از سرطان‌ها از جمله سرطان تخمدان نقش دارد)، مي‌تواند خطر ابتلا به اين نوع از سرطان را افزايش دهد. از سوي ديگر داشتن يك رژيم غذايي غني از سبزيجات و ميوه‌ها مي‌تواند نقش محافظتي در بروز سرطان تخمدان ايفا نمايد.
از آنجا كه اين گروه مواد غذايي سرشار از آنتي‌اكسيدان‌هايي به نام كاروتنوئيدها (نظير بتا-كاروتن و لوتئين) هستند مي‌توانند نقش محافظتي خود را ايفا نمايند. ضمناً فولات موجود در گياهان كه به وفور در سبزيجات سبز و برگي شكل يافت مي‌شود، مي‌تواند اثر حفاظتي در پيشگيري از بروز سرطان تخمدان داشته باشد.
ويتامين E:
داشتن يك رژيم غذايي غني از ويتامين E، كه شامل مصرف مقادير متعادل از غلات كامل، جوانه گندم و مغزها مي‌باشد، مي‌تواند تا 40 درصد از خطر ابتلا به اين نوع سرطان بكاهد. در خصوص مصرف مكمل ويتامين E و ارتباط آن با اين سرطان هنوز داده‌هاي كافي وجود ندارد. برخي مطالعات نشان داده‌اند كه دريافت حداقل 75 ميلي‌گرم مكمل ويتامين E به صورت روزانه با كاهش خطر بروز سرطان تخمدان همراه است، اما مطالعات ديگر بيان نموده‌اند كه اين خاصيت مكمل ويتامين E فقط در افرادي ديده مي‌شود كه در مدت طولاني (بيش از 10 سال) از مكمل استفاده نموده‌اند. چاقي در زمان بلوغ و نوجواني، خطر بروز اين نوع سرطان را در زنان افزايش مي‌دهد، بنابراين بهتر است جهت تعديل وزن دختران نوجوان، هر چه زودتر با مراجعه به متخصص تغذيه اقدامات لازم انجام گيرد تا با رعايت يك رژيم متعادل، هم وزن را كاهش داده و هم خطر بروز اين سرطان را كمتر نماييم.
رژيم غذايي چه ارتباطي با سرطان تخمدان دارد؟
اسيد آراشيدونيك، اسيد چربي است كه در گوشت، لبنيات و تخم‌مرغ وجود دارد و از اسيدهاي چرب امگا- 6 موجود در دانه‌هاي روغني نيز ساخته مي‌شود. مصرف زياد اسيدهاي چرب امگا- 6 و نسبت زياد آنها در مقايسه با اسيدهاي چرب امگا- 3 باعث توليد پروستاگلندين E2 مي‌گردد. در حالي كه مصرف اسيدهاي چرب امگا- 3 پروستاگلندين E1 را توليد مي‌نمايد كه خاصيت ضدالتهابي دارد. بنابراين مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه افزايش دريافت اسيدهاي چرب امگا- 3 كه در گردو، روغن بذر كتان، كانولا و ماهي يافت مي‌شود با داشتن خاصيت ضدالتهابي مي‌تواند نقش مهمي در كاهش خطر ابتلا به سرطان ايفا نمايد.
بيشتر بدانيد:
در بسياري از منابع علمي از سرطان به عنوان يك حالت پيش التهابي ياد مي‌شود كه تغيير پاسخ بدن به اين التهابات، مي‌تواند در بهبود حالات بيمار مؤثر و مفيد باشد. ارتباط بين التهاب، پروســتاگلـنديـن‌هــا (بخصــوص پروستاگلندين E2) و سرطان بيش از 30 سال است كه شناخته شده است. بسياري از انكوژن‌ها (ژن‌هاي ايجاد كننده سرطان)، باعث افزايش فعاليت آنزيم سيكلواكسيژناز مي‌شوند كه توليد پروستاگلندين E2 را افزايش مي‌دهد. اين امر موجب فعاليت بيشتر آنزيم مذكور مي‌شود و اين چرخه معيوب رشد سرطاني را تحريك مي‌نمايد. در واقع افزايش فعاليت آنزيم سيكلواكسيژناز، باعث رشد سريع‌تر سلول‌هاي سرطاني، كاهش مرگ برنامه‌ريزي شده سلولي و افزايش توليد رگ‌هاي خوني، بدخيمي و گسترش سرطان مي‌گردد.
چاي سبز:
نوشيدن حداقل يك فنجان چاي سبز در روز، به كاهش خطر گسترش اين نوع سرطان كمك مي‌نمايد. در زناني كه مبتلا به سرطان تخمدان بوده‌اند، مصرف چاي سبز با كاهش مرگ و مير در اين گروه همراه بوده است.
پرتو درماني:
علاوه بر اينكه خود سرطان بر روي اشتها تأثير منفي مي‌گذارد، پرتودرماني نيز مي‌تواند روي تشخيص طعم غذا در افراد مبتلا مؤثر باشد. براي بيماران مبتلا به سرطان تخمدان كه تحت پرتودرماني هستند، غذا طعم تلخ و فلزي دارد.
در اين‌گونه موارد بهتر است پيش از غذا خوردن دهان را با مقداري آب شستشو داده و در تهيه غذا از وسايل پلاستيكي به منظور كاهش طعم فلزي غذا استفاده شود.
ضمن آنكه تركيب گوشت با سس‌هاي شيرين و در دسترس داشتن آدامس‌هاي بدون قند نعنايي يا آب نبات‌هاي نعنايي، به حذف طعم تلخي كمك مي‌نمايد.
كلام پاياني:
در نهايت مي‌توان گفت به منظور پيشگيري از سرطان تخمدان، بهترين راه پيروي از يك رژيم غني از انواع مختلف و متنوع ميوه‌ها و سبزي‌ها و غذاهاي ديگر گياهي، انجام ورزش منظم و كنترل وزن مي‌باشد.
lمنبع: دنیای تغذیه ش 112
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر