نوشته : دكتر سيدضياءالدين مظهري متخصص تغذيه و رژيم درماني
در يك بررسي طولاني مدت و طرح سوال فوق از بيست هزار مراجعه‌كننده داراي اضافه وزن و چاقي نتايج زير به ترتيب فراواني و تعداد پاسخ دهندگان به دست آمده است.
علت اضافه وزن و چاقي شما كدام است؟
زياد خوردن و نوشيدن
بطور مداوم ولي بصورت ادواري چاق و لاغر شدن به علت اجرا يا عدم اجراي رژيم‌هاي گوناگون (يويوافكت )
ريزه‌خواري و ناخنك زدن مداوم به علل استرس، عصبانيت، بدشانسي آوردن و يا تحت فشار عصبي مداوم قرار داشتن
عدم تحرك يا فعاليت بدني محدود
عدم احساس سيري در وعده‌هاي غذايي
حذف آني اين يا آن گروه غذايي و منحصر نمودن دفعات غذا به يك وعده
زمينه‌هاي ارثي
اختلالات هورموني
داشتن استخوان‌بندي درشت‌تر
ازدواج
حاملگي
شيردهي
مصرف داروهاي خاص
گرايش شديد به خوردن شيريني، شكلات، تنقلات و...
متداول‌ترين عوارض ناشي از اضافه وزن در بين مراجعين:
گرچه بودند افرادي كه چندين عارضه را يدك مي‌كشيدند، ولي از نظر آماري موارد زير قابل توجه و معني‌دار بودند.
اختلالات سيستم قلبي و عروقي: پرفشاري خون، نارسايي قلبي و عروقي، آريتمي يا اختلال ضربان قلب.
اختلالات متابوليكي: ديابت نوع دوم و نوع اول، افزايش ميزان چربي‌هاي خون، اختلالات انعقادي، كم‌خوني و يا غلظت خون، افزايش ميزان اسيداوريك و التهابات نقرس.
اختلالات تنفس: آسم، قطع تنفس در خواب، خرخر شديد و سندرم pickwick.
اختلالات كبدي و صفراوي: كبد چرب به درجات مختلف و افزايش آنزيم‌هاي كبدي، سنگ كيسه صفرا.
اختلالات دستگاه حركتي: خار پاشنه پا، اختلالات مفصلي و استئوآرتريت و ديسك كمر.
اختلالات پوستي: پوست چرب، پرمويي و لكه‌هاي پوستي گسترده.
اختلالات گوارشي: ريفلاكس، نفخ، دل پيچه، روده تحريك‌پذير و كوليت.
اختلالات جنسي: عدم باروري، كيست تخمدان، كاهش ميل جنسي و افزايش نسبت ميزان استروژن در آقايان و تستوسترون در خانم‌ها. ريزش موي خانم‌ها و رويش موهاي زائد در سينه و صورت و بزرگ شدن سينه‌ها در آقايان (ژنيكوماستي)،
عوارض عصبي و رواني و شخصيتي: كاهش يا از دست دادن اعتماد به نفس، درون‌گرايي و گريز از معاشرت، مشكل در شغل‌يابي يا تبعيض در محيط كار، مدرسه و دانشگاه، كاهش شانس همسريابي، احساس اندوه روزافزون و افسردگي توام با گرايش شديد به ريزه‌خواري و ناخنك زدن، احساس خود كم‌بيني از عدم دسترسي به لباس‌هاي مورد علاقه و دردسر بزرگ در پياده و سوار شدن به وسايل نقليه عمومي حتي شخصي و تحقير شدن مدام از طرف همسر.
عوارض متفرقه: ساييدگي ران‌ها به يكديگر و ايجاد عوارض پوستي و سايش آنها، افزايش خطر گرمازدگي در فصول گرم، خطر سر خوردن و شكستگي‌هاي مختلف در فصول سرد و بارندگي‌ها، كاهش سرعت عكس‌العمل در قبال رخدادهاي مختلف
شاخص توده بدن (BMI) :
گرچه بارها در اين رابطه شرح مبسوط و توضيحات كافي ارائه كرده‌ايم، ولي براي راحتي شما همراهان نازنين، يك بار ديگر در جدول صفحه بعد به يادآوري آن و تفسير داده‌ها مي‌پردازيم. شايد مطالعه اين بار شما انگيزه‌اي شده باشد براي دستيابي به اندام موزون.
اگر وزن صبح ناشتاي خود را بعد از تخليه مثانه و روده‌ها به كيلوگرم تعيين نماييد و آن را دو بار متوالي تقسيم بر قدتان به متر نماييد، عددي به دست خواهيد آورد كه تفسير آن در صفحه بعد آمده است.
در چه محدوده‌اي قرار داريد؟
اكنون كه جدول را در اختيار داريد، يك دقيقه به خودتان زحمت بدهيد و شاخص توده بدنتان (BMI) را محاسبه و مشخص فرماييد و تعيين كنيد در چه محدوده‌اي قرار داريد.
همانطوري كه ملاحظه مي‌گردد علاوه بر آنكه محدوده سن افراد در تعيين حد متوسط BMI قابل قبول نقش دارد، جنسيت نيز به علت متفاوت بودن بافت بدن خانم‌ها با آقايان محدوده متفاوتي را به خود اختصاص مي‌دهد، البته شاخص توده بدني افراد در هر دو جنس با سن نيز ارتباط دارد.
يعني فردي كه در سن 20 سالگي قرار دارد اغلب اندام متفاوت‌تري با افراد 40 ساله دارد.
البته ناگفته نماند كه شاخص توده بدن نشانگر آن نخواهد بود كه شما به چه ميزاني احساس سلامتي و سرحالي مي‌كنيد و يا تا چه حدي از تغذيه سالم برخورداريد و چه ميزان در هفته فعاليت نموده‌ايد، مثلاً اگر خانمي از حاصل تقسيم وزن به مجذور قدش يعني BMI يا شاخص توده بدني در محدوده 24 به بعد قرار داشته باشد يقيناً داراي وزن بالاتري مي‌باشد كه در محدوده وزن ايده‌آل برشمرده نمي‌شود، لذا از بعد رژيم‌درماني توصيه مي‌گردد كه در صورت علاقه داشتن به حفظ اندام متناسب و سلامتي پايدار، هر چه زودتر به تغيير نوع و ميزان تغذيه روزمره پرداخته و همزمان با اين تغييرات، فعاليت و ورزشي در خور و مناسب را به طور مرتب و ادامه‌دار براي خود برنامه‌ريزي نمايد.
در غير اين صورت به ميزان شاخص توده بدن شما به طور تدريجي ولي مداوم اضافه خواهد شد و اگر شما خواننده محترم اين مطالب BMI يا شاخص توده بدني به ميزان بالاتر از 30 داريد، در اولين فرصت به مشاور يا متخصص تغذيه مورد اطمينان خود مراجعه كنيد و بعد از رايزني و ارزيابي و تحليل نتيجه انجام آزمايشات كامل اخير خود به تغيير برنامه غذايي و روش زندگي فعلي‌تان از بعد نوع و ميزان، فعاليت و جنب و جوش مورد نياز اقدام فرماييد.
چاقي، حاصل سال‌ها انباشتگي انرژي:
باز لازم به يادآوري مي‌دانم با توجه به اين موضوع كه انباشتگي انرژي‌هاي مازاد بر نياز واقعي شما بطور تدريجي و در طولاني مدت حاصل آمده و وزن فعلي شما را در اين لحظه به تصوير كشيده است، لذا رفع و رجوع و كاهش دادن آنها نيز احتياج به يك رژيم متناسب، متعادل و متنوع دارد كه با تعديل ميزان انرژي دريافتي فعلي‌تان مي‌توانيد بتدريج از انرژي‌هاي پس‌انداز شده خود برداشت نموده و بدون بروز هيچ عارضه‌اي در حين و بعد از اجراي دقيق برنامه تدوين شده به اندام موزون و وزن دلخواه‌تان دست پيدا كنيد و اگر مجدداً به ريزه‌خواري و عدم تحرك مزمن گذشته برنگرديد اين دستاورد و موفقيت حداقل تا چندين سال ماندگاري خواهد داشت.
پس مثل هميشه شما بزرگواران آينده‌نگر و هدفمند را از اجراي رژيم‌هاي كاهش‌دهنده سريع وزن و داروهاي كمك لاغري مجهول و نامعلوم برحذر داشته و به يادتان مي‌آورم كه شما در طول يك يا دو هفته به اين اندام و وزن فعلي نرسيده‌ايد كه در زمان كوتاهي بتوانيد اين همه انرژي‌هاي انباشته شده بصورت بافت چربي را به مصرف برسانيد. باور بفرماييد رسيدن شما به هدف‌هاي معقول و حساب‌شده دور از دسترس نمي‌باشد.
هزاران نفر ديگر كه وضعيت خيلي بدتر و شاخص توده بدني بالاتر از سركار را داشتند و از عدم تناسب اندام، نارضايتي خود را ابراز مي‌داشتند، در طول زمان مناسب كاملاً موفق گرديده‌اند و هستند افرادي كه وزن و اندام بازيافته خود را در طول چندين سال گذشته حفظ نموده‌اند و از ابتلا به بيماري‌هاي ناشي از اضافه‌وزن و چاقي در امان مانده‌اند و حتي به تعديل و رفع بيماري‌هاي زمينه‌‌اي خود نيز نايل گرديده‌اند.
در شماره آينده در مورد محل انباشتگي چربي‌هاي اضافه شده صحبت خواهيم نمود.
منبع: دنیای تغذیه ش 112
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر