نوشته : مريم آريافر
هر ساله بلاياي طبيعي و يا حوادث ساخته دست بشر در هر گوشه از جهان رخ مي‌دهد كه بر زندگي افراد آن منطقه تاثيرگذار خواهد بود.معمولا اين بلايا باعث تخريب محيط زيست واز دست رفتن جان تعدادي از انسان‌ها مي‌گردد. تعدادي نيز مجروح گشته وخانه‌هاي خود را از دست مي‌دهند و ممكن است از لحاظ فيزيولوژيك، اقتصادي، اجتماعي و روحي رواني زندگي افراد باقيمانده دستخوش تغيير شود.كمبود غذا اولين پيامد شرايط بحران مي‌باشد كه مي‌تواند منجر به قحطي و ايجاد سوء تغذيه‌هاي پروتئين انرژي وكمبود ريز مغذي‌ها و در نتيجه تشديد شرايط بحران و شيوع انواع بيماري‌ها و يا افزايش مرگ و مير شود.ذخيره غذايي در شرايط اضطرار بايد تامين كننده نيازهاي تغذيه‌اي همه گروه‌هاي سني هم از لحاظ كمي وكيفي وهم از جنبه‌هاي ايمني باشد. هدف از اين دستورالعمل ايجاد ابزاري براي تخمين نيازهاي تغذيه‌اي مردم در شرايط بحران مي‌باشد. ارائه خدمت صحيح درشرايط بحراني عامل مهمي در جهت تخفيف عوارض حادثه خواهد بود. يكي از موارد بسيار ضروري در اين زمينه خدمات تغذيه‌اي ا ضطراري مي‌باشد كه مي‌تواند در بر گيرنده افراد حادثه ديده و داوطلبين امداد رساني باشد. در شرايط بحران تغذيه مناسب جهت حفظ بقاي بازماندگان و توانايي مقابله با شوك‌هاي وارده و تامين انرژي لازم براي امداد رسان‌ها ضروري مي‌باشد.
سبد غذايي بر پايه تامين 2100 كيلوكالري انرژي در روز:
تخمين نيازهاي انرژي براي افراد بر اساس در نظر گرفتن فاكتور‌هاي وزن، قد، سن، جنس و فعاليت بدني مي‌باشد. متوسط انرژي مورد نياز جمعيت بر اساس متوسط وزن با در نظر گرفتن فاكتور سن و جنس تعيين شده است كه تقريبا 2100 كيلو كالري در روز مي‌باشد، البته در اين جمعيت زنان باردار وشيرده هم لحاظ شده‌اند.
جيره غذايي استاندارد:
جيره غذايي استاندارد تامين كننده نيازهاي اوليه هر فردي است بدون در نظر گرفتن نيازهاي تغذيه‌اي خاص ويا زير گروه‌هاي سني براي مثال گروه اطفال دچار سوء تغذيه به غير از جيره غذايي استاندارد به جيره اضافي و مكمل هم نياز خواهند داشت.به همين جهت پايش در تمامي گروه‌هاي سني به منظور اطمينان از دريافت غذاي كافي بايد انجام شود.
مشخصات دموگرافيك:
نحوه توزيع و تركيب جمعيت هم بر متوسط كالري دريافتي تاثير گذار مي‌باشد، براي مثال اگر در كل جمعيت آمار پسران 19-10ساله بالا باشد، حدود 300 كيلوكالري در روز به متوسط دريافت كالري بايد اضافه شود.
درجه حرارت محيطي:
در شرايط محيطي سرد ميزان توزيع انرژي افزايش مي‌يابد، به ويژه در پناهگاه‌هاي سرد و بدون وسايل گرمايشي. به طور كلي درجه حرارت 20 درجه سانتيگراد شرايط نرمال بوده وبه ازاء هر 5 درجه كاهش دما، حدود 100 كيلو كالري بايد به متوسط انرژي دريافتي اضافه شود، براي مثال در شرايطي كه درجه حرارت هوا 10-5 درجه سانتيگراد مي‌باشد، متوسط كالري دريافتي افراد حدود 2400-2300 كيلوكالري در روز برآورد خواهد شد.
كيلوكالري اضافه شده درجه هوا به سانتيگراد
- 20
100 15
200 10
300 5
400 0
درجوامعي كه سوء تغذيه رايج است و تغذيه كافي در برخي از گروه‌ها وجود ندارد، 2100 كيلوكالري در روز مناسب بوده و براي اطفال در حال رشد و نوجوانان مناسب مي‌باشد.
زنان باردار و شيرده:
در شرايط بحران بايد به نيازمندي‌هاي خاص زنان باردار و شيرده توجه داشت. نياز به كالري در دوران بارداري 285 كيلوكالري در روز و در دوران شيردهي 500 كيلوكالري در روز افزايش مي‌يابد كه بايد تامين شود.
تجربه نشان داده است كه در شرايط بحران و اضطرار ميزان مرگ و مير اطفال و نوجوانان افزايش مي‌يابد، به همين جهت توصيه مي‌شود كودكان شيرخوار حتما از شير مادر تغذيه شوند و در صورت عدم امكان آن از فرمولاهاي ويژه اطفال استفاده شود. بعد از 6 ماهگي اطفال مهم است كه غذاي كافي از لحاظ پروتئين و انرژي به كودك داده شود. غذاهاي به اشكال نيمه جامد و مخلوط غلات و حبوبات و سبزيجات در اين شرايط مناسب مي‌باشد.
گروه هدف در تغذيه در شرايط بحراني، افراد حادثه ديده، امدادگرها و افرادي مي‌باشند كه خانه و كاشانه خود را از دست داده‌اند
سالخوردگان:
در اين افراد از آنجاييكه متابوليسم پايه كاهش يافته و فعاليت بدني كمتري دارند، نياز به انرژي كاهش مي‌يابد، ولي نياز به ريز مغذي‌ها كم نمي‌شود. از طرفي به دليل ناتواني‌هاي فيزيكي و ضعف احتمال دارد كه امكان دسترسي به جيره غذايي خود را نداشته باشند.
تاثير استرس بر دستگاه گوارش و عملكرد فيزيولوژيك بدن:
فشار‌هاي رواني، ترس و استرس ممكن است باعث از دست رفتن اشتها، تهوع، استفراغ، افزايش اسيديته، نفخ و اسهال و يبوست گردد. همچنين در اين شرايط عملكرد فيزيولوژيك بدن هم دچار اختلال شده و ممكن است به زخم‌هاي گوارشي وكمر درد و در صورت شدت و دوام استرس به بيماري‌هاي قلبي- عروقي وسرطان منجر گردد.
توجهات كلي در امداد رساني تغذيه‌اي در شرايط بحران:
ميزان ذخيره آب و غذا در شرايط بحران حداقل 30 روز ودر شرايط بهينه به مدت 6 ماه در نظر گرفته شود.بهتر است غذاهايي انتخاب شوند كه براي نگهداري به يخچال و براي مصرف به پخت و آماده سازي نيازي نداشته باشند. مانند انواع كمپوت و كنسرو گوشت وسبزيجات، انواع بيسكويت و كراكر‌ها، مغزها و خشكبار و مربا و عسل.
در دسترس بودن آشپزخانه متحرك وكانتين‌هاي حمل غذا براي سهولت امداد رساني به آسيب ديدگان و امدادگرها.
در دسترس بودن ظروف يكبار مصرف به مقدار كافي.
اطمينان از در دسترس بودن آب قابل شرب.
در دسترس بودن غذاهاي مخصوص اطفال.
در نظر گرفتن نيازهاي تغذيه‌اي زنان باردار، شيرده، اطفال، سالخوردگان و افراد ديابتي.
جلوگيري از مسموميت‌هاي غذايي و انجام نمونه گيري‌هاي لازم جهت كنترل آلودگي.
به منظور جلوگيري از انتشار مسموميت‌هاي غذايي از غذاهاي فاسد شدني استفاده نشود.
مواد غذايي در محلي سرد و خشك و دور از دسترس حشرات و جوندگان نگهداري شوند.
تهويه محل نگهداري به خوبي كنترل شود و به تاريخ انقضاي محصول توجه گردد.
از غذاهاي سبك و زود هضم استفاده شود.
نوشيدني‌هاي محرك استفاده نشوند.
از ميان وعده‌هاي پر انرژي مانند شكلات‌هاي انرژي‌زا، مغزها و خرما استفاده شود. امدادگرها بايد مايعات كافي دريافت نمايند و روزانه 1تا 2 ليتر مايعات و 5-4 وعده غذاي سبك حتي در شرايطي كه احساس گرسنگي نمي‌كنند مصرف نمايند و از مصرف نوشيدني‌هاي محرك مانند چاي، قهوه و نوشيدني‌هاي كافئينه خودداري كنند.
براي كودكان آب و شير كافي بايد در نظر گرفته شود، زيرا طاقت بي‌آبي را ندارند و اگر شير در دسترس نبود آب جوشيده و قند براي مدتي محدود به آنها داده شود.
انواع شير خشك كودكان و غلات صبحانه در دسترس باشد.
فرمولاهاي گاواژ و پودر‌هاي تهيه رژيم‌هاي غذايي مايع در دسترس باشد.
حدود 40 درصد آب مورد نياز بدن از مواد غذايي تامين مي‌شود. منابع عمده آن شير، ميوه و سبزي مي‌باشد. در اين شرايط ذخيره‌سازي شيرهاي مدت‌دار كمك كننده خواهد بود.
منبع: دنیای تغذیه ش 112
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر