نوشته : تحریریه دنیای سلامت
چاشني‌هايي مانند آبليمو، آبغوره، آب نارنج و سرکه از گذشته تاکنون به عنوان بهترين طعم‌دهنده‌ها در انواع سالاد و غذاي ما ايراني‌ها، مورد استفاده قرار مي‌گرفته‌اند. اين روزها که انواع چاشني‌ها به صورت صنعتي وارد بازار مواد غذايي شده‌اند، حرف و حديث‌هاي زيادي در موردشان وجود دارد؛ مثلا اينکه آبليموهاي صنعتي از جوهر ليمو تهيه و سرکه از ترکيب خوراکي‌هاي اسيدي مختلف در کارخانه‌ها توليد ميشود و... در اين باره با دکتر محمدحسين عزيزي، متخصص صنايع غذايي و مديرگروه صنايع غذايي دانشگاه تربيت مدرس گفت‌وگو كرده‌ايم تا ما را با روند توليد اين چاشني‌ها بيشتر آشنا كنند.
روند توليد آبليمو در كارخانه به چه صورت مي‌باشد؟
معمولا آبليمو در کارخانه‌ها از فشردن ليموهاي کوچک تهيه ميشود. اين ليموها پس از جمع‌آوري، ابتدا شسته ميشوند تا گرد و غبار و آلودگي‌هاي آنها از بين برود. سپس شاخ و برگ‌هاي‌شان را جدا مي‌کنند و بعد از پاک کردن، برش و حرارت، آماده آبگيري ميشوند.
چرا ليموها را پيش از آبگيري حرارت مي‌دهند؟
با اين كار هم بافت ليموها نرم و در نتيجه آب آنها بهتر گرفته ميشود و هم آنزيم‌هاي موجود در ليموها در اثر حرارت، غيرفعال ميشوند. به علاوه، حرارت مي‌تواند تا حدي باعث پاستوريزه‌شدن و از بين رفتن ميکروب‌ها و آلودگي‌هاي موجود در پوست ليمو يا محيط شود.
براي جلوگيري از رسوب آبليمو چه بايد كرد؟
جلوگيري از رسوب آبليمو پس از بسته‌بندي و در مدت زمان نگهداري آن. فعاليت آنزيم‌ها باعث دو فاز‌شدن آبليمو و خارج‌شدن آن از حالت ابري و رسوب كردن آن ميشود.
پس از آبگيري، كار ديگري انجام نمي‌شود؟
بعد از حرارت دادن، پرس‌کردن و آبگيري، آبليمو را براي بهتر‌شدن ظاهرش با صافي‌هاي مخصوصي صاف مي‌کنند تا ذرات ريز و درشت معلق در آن گرفته‌شود. مرحله بعدي هم اضافه‌کردن برخي افزودني‌ها مانند مواد نگهدارنده، آنتي‌اکسيدان و مواد نگهدارنده ضدکپک براي بالا بردن زمان ماندگاري (البته به ميزان مجاز و استاندارد) آن است. سپس آبليموها را در ظروف مختلف با اندازه‌هاي متفاوتي مي‌ريزند و در آنها را مي‌بندند. بعد از بستن در ظروف، آنها را به منظور اطمينان بيشتر، دوباره پاستوريزه مي‌کنند.
چگونه آبليمو پاستوريزه ميشود؟
شيشه‌هاي آبليموي دربسته را از داخل يک تونل بخار آب يا آب جوش رد مي‌کنند تا ميکروب‌ها و آلودگي‌هاي احتمالي از بين بروند و دوباره پاستوريزه شود. پس از انجام پاستوريزاسيون مجدد و خشک‌شدن شيشه آبليموها، برچسب کالا که شامل مواردي مانند نام، مهر استاندارد، پروانه ساخت، تاريخ توليد و انقضا، قيمت و مواد تشکيل‌دهنده است، روي آن مي‌چسبانند. البته درج تاريخ توليد و انقضا و قيمت کالا روي در يا کف شيشه هم اشکالي ندارد.
آيا آبليموهاي صنعتي از جوهر ليمو با رنگ و اسانس تهيه شده‌اند؟
البته ممکن است برخي کارخانه‌هاي غيرمجاز يا کارگاه‌‌هاي زيرزميني که مجوز وزارت بهداشت ندارند، اقدام به توليد آبليمو با انواع مواد اسيدي، رنگ، اسانس و آب مي‌کنند و محصول‌شان به بازار فروش هم راه مي‌يابد، اما اين محصولات موردتاييد ما و وزارت بهداشت نيستند. هموطنان عزيز بايد حتماً محصولات صنعتي با مارک معتبر، نشان استاندارد و پروانه بهداشت را خريداري کنند. محصولات کارخانه‌هاي مجاز و معتبر از طريق سازمان‌هاي مسوول بهداشت، مانند اداره نظارت بر مواد غذايي يا استاندارد، مدام کنترل ميشوند و مورد آزمايش قرار مي‌گيرند و امکان چنين تخلف‌هاي بزرگي در آنها وجود ندارد.
درباره روند توليد سرکه در كارخانه توضيح دهيد؟
تمام سرکه‌ها، چه خانگي و چه صنعتي، همان «اسيداستيک» هستند. «اسيداستيک» نام علمي «سرکه» است. معمولا در کارخانه‌ها، سرکه را از آب ارزان‌ترين ميوه‌ها، مانند انگور يا سيب درست مي‌کنند. پس از گرفتن آب انگور در کارخانه و وارد‌کردن آن به دستگاه‌هاي مخصوص، سرکه تهيه ميشود. البته آب انگور در خانه يا کارخانه، ابتدا به الکل و سپس اين الکل به سرکه تبديل ميشود. روند فعاليت با مخمرها و سپس باکتري‌هاي اسيداستيک و تبديل انگور به الکل و سرکه در خانه خيلي طول مي‌کشد، اما در کارخانه‌ها فرآيند توليد سرکه را به خوبي مي‌شناسند. به اين ترتيب با استفاده از روش‌هاي مناسب صنعتي و توليدي، ظرف مدت کوتاهي، (مثلاً يک روز)، انگور يا سيب به سرکه تبديل ميشود.
آيا مواد خاصي هم به سرکه‌ها افزوده ميشوند؟
برخي مواد مانند ويتامين‌ها و املاح به محيط کشت سرکه اضافه ميشوند تا مخمرها زودتر به سرکه تبديل گردند. قبل از ريختن سرکه داخل ظروف مخصوص هم ابتدا آن را صاف مي‌کنند يا رنگ قرمز به آن مي‌افزايند و عمل پاستوريزه‌کردن و نصب برچسب را روي بسته‌هاي سرکه انجام مي‌دهند.
آيا سرکه‌هاي قرمز از ابتدا قرمز بوده‌اند؟
نه، تمام سرکه‌ها پس از توليد به رنگ سفيد در مي‌آيند و به سرکه‌هاي قرمز، رنگ اضافه شده است و ماهيت آنها قرمز نيست.
چرا برخي سرکه‌ها ترش‌تر از بقيه هستند؟
کارخانه‌ها پيش از بسته‌بندي سرکه‌ها درصد اسيداستيک آنها را آزمايش مي‌کنند. اگر درصد ترشي‌شان بيش از اندازه باشد، کمي آب به آنها مي‌افزايند تا رقيق‌تر شوند و به اسيديته خاصي برسند. به همين دليل بيشتر سرکه‌ها از نظر ترشي شبيه هم هستند؛ مگر اينکه کارخانه‌اي درصد اسيداستيک را بيشتر يا کمتر کرده باشد که اين امر مشکلي را در کيفيت يا خواص سرکه به وجود نمي‌آورد. معمولا اسيديته و pH سرکه‌هايي که به بازار مي‌آيند، شبيه هم است.
روند توليد آبغوره در کارخانه‌ها چگونه است؟
غوره‌ها را با ساقه‌ها و برگ‌هاي‌شان وارد کارخانه مي‌کنند، ساقه و برگ آنها را مي‌گيرند و با شستشوي اصولي، گرد و غبار و آلودگي‌هايشان را از بين مي‌برند. غوره‌ها را هم مانند ليمو، کمي حرارت مي‌دهند و پرس مي‌کنند تا آب آنها گرفته شود. حرارت دادن غوره‌ها، براي توليد آب بيشتر، از بين رفتن آنزيم‌ها و پاستوريزه‌کردن آنهاست. بعد از آبگيري، آبغوره را از صافي‌هاي مخصوص مي‌گذرانند و داخل ظروف مخصوص مي‌ريزند و اگر اين ظروف شيشه‌اي باشند، مراحل پاستوريزه‌کردن مجدد مانند آبليمو روي آنها انجام ميشود. در نهايت هم که کار برچسب‌زدن و درج اطلاعات لازم روي ظرف محصولات انجام ميشود.
چاشني‌هاي صنعتي براي بهبود طعم غذاهاي‌مان مناسب است يا چاشني‌هاي خانگي؟
چاشني‌هايي که در کارخانه‌هاي معروف و معتبر توليد ميشوند، از نظر بهداشت و سلامت، هيچ مشکلي ندارند. ما نمي‌توانيم محصولاتي مانند آبليمو، آبغوره يا آب نارنج را فقط به دليل خانگي بودن، استاندارد و بهداشتي بدانيم. چاشني‌هايي که اين روزها در مغازه‌ها با نام «خانگي» به فروش مي‌رسند، چه بسا از مواد اوليه نامرغوب و ناسالم و درون ظروف آلوده، نامناسب و غيربهداشتي تهيه شده باشند؛ ضمن اينکه ما نمي‌توانيم از سلامت و بهداشت افرادي هم که اين چاشني‌ها را در خانه تهيه مي‌کنند، مطمئن باشيم. هيچ اداره يا نهاد بهداشتي خاصي بر محصولاتي که به صورت خانگي تهيه و وارد بازار ميشوند، نظارت ندارد؛ بنابراين مصرف چنين محصولاتي توصيه نمي‌شود، مگر اينکه از سلامت و بهداشت فردي که آن چاشني را تهيه كرده و تميز بودن وسايلي که براي اين کار استفاده شده، مطمئن باشيد. در غير اين صورت، بهتر است از محصولات صنعتي و کارخانه‌اي استفاده کنيد.
دليل برتري چاشني‌هاي خانگي با صنعتي در چيست؟
در اين صورت موضوع کمي تفاوت دارد. اگر شما بخواهيد براي مصرف خانواده خودتان چاشني خاصي را تهيه کنيد، به طور حتم از مواد اوليه مرغوب و ظرف‌هاي پاکيزه استفاده و تمام اصول بهداشتي را رعايت مي‌کنيد. پس چاشني‌هايي که خودتان در منزل تهيه کرده‌ايد و از سلامت آن اطمينان داريد، اشکالي ندارد؛ اما در هر صورت، چاشني‌هاي صنعتي پاستوريزه هستند و تحت شرايط استانداردي تهيه شده‌اند و استفاده از آنها به محصولات خانگي برتري دارد.
چرا طعم چاشني‌هاي خانگي با صنعتي متفاوت است؟
آبليمو يا آب نارنج از فشردن ليمو و نارنج با پوست و دانه‌شان در کارخانه‌ها توليد ميشوند و افزودن نگهدارنده‌هاي مختلف هم در کنار تلخي پوست و دانه اين مرکبات، مي‌تواند باعث شود طعمشان نسبت به آبليموها يا آب‌نارنج‌هاي خانگي که فقط از گوشت اين ميوه‌ها تهيه ميشوند، متفاوت باشد؛ اما حجم انبوه محصولات موجود در کارخانه‌ها اجازه آبگيري محصول را بدون فشردن پوست و هسته‌هايش نمي‌دهد.
بهترين راه نگهداري چاشني چيست؟
بايد آنها را در ظروف شيشه‌اي نگه داشت. اين محصولات تا زماني که درشان باز نشده باشد، مي‌توانند در محيط آشپزخانه نگهداري شوند. به محض باز‌کردن درشان مي‌توان يك هفته تا 10 روز آنها را داخل يخچال نگه داشت. بهتر است شيشه چاشني‌ها را در اندازه‌اي انتخاب کنيد که به محض باز‌کردن در آنها، حداکثر تا 10 روز مصرف شوند تا کپک نزنند. البته محصولات صنعتي حاوي مواد ضدکپک هستند و اين توصيه بيشتر براي محصولات خانگي است. ناگفته نماند که محصولي مانند سرکه، اصلا خراب نمي‌شود چون خودش نوعي ماده نگهدارنده محسوب ميشود اما بهتر است آب نارنج، غوره و ليمو را تا حد امکان از رطوبت‌هاي ثانويه و هوا دور نگه داريد تا کپک نزنند. جوشاندن و غليظ‌کردن آبغوره هم مي‌تواند مدت زمان ماندگاري‌اش را بالا ببرد. در انتها خاطر نشان مي‌سازد با توجه به استانداردهاي ملي ايران؛ بسته‌بندي آبليمو فقط در ظروف شيشه‌اي مجاز است و توليد اين محصول بدون داشتن علامت استاندارد ملي ايران، شماره پروانه بهره‌برداري، پروانه ساخت، آدرس توليدكننده، تاريخ توليد و تاريخ انقضا، غيراستاندارد است و مطابق قانون با توليدكننده متخلف برخورد ميشود.
منبع: دنیای سلامت ش 76
روند توليد آبليمو در كارخانه به چه صورت مي‌باشد؟
معمولا آبليمو در کارخانه‌ها از فشردن ليموهاي کوچک تهيه ميشود. اين ليموها پس از جمع‌آوري، ابتدا شسته ميشوند تا گرد و غبار و آلودگي‌هاي آنها از بين برود. سپس شاخ و برگ‌هاي‌شان را جدا مي‌کنند و بعد از پاک کردن، برش و حرارت، آماده آبگيري ميشوند.
چرا ليموها را پيش از آبگيري حرارت مي‌دهند؟
با اين كار هم بافت ليموها نرم و در نتيجه آب آنها بهتر گرفته ميشود و هم آنزيم‌هاي موجود در ليموها در اثر حرارت، غيرفعال ميشوند. به علاوه، حرارت مي‌تواند تا حدي باعث پاستوريزه‌شدن و از بين رفتن ميکروب‌ها و آلودگي‌هاي موجود در پوست ليمو يا محيط شود.
براي جلوگيري از رسوب آبليمو چه بايد كرد؟
جلوگيري از رسوب آبليمو پس از بسته‌بندي و در مدت زمان نگهداري آن. فعاليت آنزيم‌ها باعث دو فاز‌شدن آبليمو و خارج‌شدن آن از حالت ابري و رسوب كردن آن ميشود.
پس از آبگيري، كار ديگري انجام نمي‌شود؟
بعد از حرارت دادن، پرس‌کردن و آبگيري، آبليمو را براي بهتر‌شدن ظاهرش با صافي‌هاي مخصوصي صاف مي‌کنند تا ذرات ريز و درشت معلق در آن گرفته‌شود. مرحله بعدي هم اضافه‌کردن برخي افزودني‌ها مانند مواد نگهدارنده، آنتي‌اکسيدان و مواد نگهدارنده ضدکپک براي بالا بردن زمان ماندگاري (البته به ميزان مجاز و استاندارد) آن است. سپس آبليموها را در ظروف مختلف با اندازه‌هاي متفاوتي مي‌ريزند و در آنها را مي‌بندند. بعد از بستن در ظروف، آنها را به منظور اطمينان بيشتر، دوباره پاستوريزه مي‌کنند.
چگونه آبليمو پاستوريزه ميشود؟
شيشه‌هاي آبليموي دربسته را از داخل يک تونل بخار آب يا آب جوش رد مي‌کنند تا ميکروب‌ها و آلودگي‌هاي احتمالي از بين بروند و دوباره پاستوريزه شود. پس از انجام پاستوريزاسيون مجدد و خشک‌شدن شيشه آبليموها، برچسب کالا که شامل مواردي مانند نام، مهر استاندارد، پروانه ساخت، تاريخ توليد و انقضا، قيمت و مواد تشکيل‌دهنده است، روي آن مي‌چسبانند. البته درج تاريخ توليد و انقضا و قيمت کالا روي در يا کف شيشه هم اشکالي ندارد.
آيا آبليموهاي صنعتي از جوهر ليمو با رنگ و اسانس تهيه شده‌اند؟
البته ممکن است برخي کارخانه‌هاي غيرمجاز يا کارگاه‌‌هاي زيرزميني که مجوز وزارت بهداشت ندارند، اقدام به توليد آبليمو با انواع مواد اسيدي، رنگ، اسانس و آب مي‌کنند و محصول‌شان به بازار فروش هم راه مي‌يابد، اما اين محصولات موردتاييد ما و وزارت بهداشت نيستند. هموطنان عزيز بايد حتماً محصولات صنعتي با مارک معتبر، نشان استاندارد و پروانه بهداشت را خريداري کنند. محصولات کارخانه‌هاي مجاز و معتبر از طريق سازمان‌هاي مسوول بهداشت، مانند اداره نظارت بر مواد غذايي يا استاندارد، مدام کنترل ميشوند و مورد آزمايش قرار مي‌گيرند و امکان چنين تخلف‌هاي بزرگي در آنها وجود ندارد.
درباره روند توليد سرکه در كارخانه توضيح دهيد؟
تمام سرکه‌ها، چه خانگي و چه صنعتي، همان «اسيداستيک» هستند. «اسيداستيک» نام علمي «سرکه» است. معمولا در کارخانه‌ها، سرکه را از آب ارزان‌ترين ميوه‌ها، مانند انگور يا سيب درست مي‌کنند. پس از گرفتن آب انگور در کارخانه و وارد‌کردن آن به دستگاه‌هاي مخصوص، سرکه تهيه ميشود. البته آب انگور در خانه يا کارخانه، ابتدا به الکل و سپس اين الکل به سرکه تبديل ميشود. روند فعاليت با مخمرها و سپس باکتري‌هاي اسيداستيک و تبديل انگور به الکل و سرکه در خانه خيلي طول مي‌کشد، اما در کارخانه‌ها فرآيند توليد سرکه را به خوبي مي‌شناسند. به اين ترتيب با استفاده از روش‌هاي مناسب صنعتي و توليدي، ظرف مدت کوتاهي، (مثلاً يک روز)، انگور يا سيب به سرکه تبديل ميشود.
آيا مواد خاصي هم به سرکه‌ها افزوده ميشوند؟
برخي مواد مانند ويتامين‌ها و املاح به محيط کشت سرکه اضافه ميشوند تا مخمرها زودتر به سرکه تبديل گردند. قبل از ريختن سرکه داخل ظروف مخصوص هم ابتدا آن را صاف مي‌کنند يا رنگ قرمز به آن مي‌افزايند و عمل پاستوريزه‌کردن و نصب برچسب را روي بسته‌هاي سرکه انجام مي‌دهند.
آيا سرکه‌هاي قرمز از ابتدا قرمز بوده‌اند؟
نه، تمام سرکه‌ها پس از توليد به رنگ سفيد در مي‌آيند و به سرکه‌هاي قرمز، رنگ اضافه شده است و ماهيت آنها قرمز نيست.
چرا برخي سرکه‌ها ترش‌تر از بقيه هستند؟
کارخانه‌ها پيش از بسته‌بندي سرکه‌ها درصد اسيداستيک آنها را آزمايش مي‌کنند. اگر درصد ترشي‌شان بيش از اندازه باشد، کمي آب به آنها مي‌افزايند تا رقيق‌تر شوند و به اسيديته خاصي برسند. به همين دليل بيشتر سرکه‌ها از نظر ترشي شبيه هم هستند؛ مگر اينکه کارخانه‌اي درصد اسيداستيک را بيشتر يا کمتر کرده باشد که اين امر مشکلي را در کيفيت يا خواص سرکه به وجود نمي‌آورد. معمولا اسيديته و pH سرکه‌هايي که به بازار مي‌آيند، شبيه هم است.
روند توليد آبغوره در کارخانه‌ها چگونه است؟
غوره‌ها را با ساقه‌ها و برگ‌هاي‌شان وارد کارخانه مي‌کنند، ساقه و برگ آنها را مي‌گيرند و با شستشوي اصولي، گرد و غبار و آلودگي‌هايشان را از بين مي‌برند. غوره‌ها را هم مانند ليمو، کمي حرارت مي‌دهند و پرس مي‌کنند تا آب آنها گرفته شود. حرارت دادن غوره‌ها، براي توليد آب بيشتر، از بين رفتن آنزيم‌ها و پاستوريزه‌کردن آنهاست. بعد از آبگيري، آبغوره را از صافي‌هاي مخصوص مي‌گذرانند و داخل ظروف مخصوص مي‌ريزند و اگر اين ظروف شيشه‌اي باشند، مراحل پاستوريزه‌کردن مجدد مانند آبليمو روي آنها انجام ميشود. در نهايت هم که کار برچسب‌زدن و درج اطلاعات لازم روي ظرف محصولات انجام ميشود.
چاشني‌هاي صنعتي براي بهبود طعم غذاهاي‌مان مناسب است يا چاشني‌هاي خانگي؟
چاشني‌هايي که در کارخانه‌هاي معروف و معتبر توليد ميشوند، از نظر بهداشت و سلامت، هيچ مشکلي ندارند. ما نمي‌توانيم محصولاتي مانند آبليمو، آبغوره يا آب نارنج را فقط به دليل خانگي بودن، استاندارد و بهداشتي بدانيم. چاشني‌هايي که اين روزها در مغازه‌ها با نام «خانگي» به فروش مي‌رسند، چه بسا از مواد اوليه نامرغوب و ناسالم و درون ظروف آلوده، نامناسب و غيربهداشتي تهيه شده باشند؛ ضمن اينکه ما نمي‌توانيم از سلامت و بهداشت افرادي هم که اين چاشني‌ها را در خانه تهيه مي‌کنند، مطمئن باشيم. هيچ اداره يا نهاد بهداشتي خاصي بر محصولاتي که به صورت خانگي تهيه و وارد بازار ميشوند، نظارت ندارد؛ بنابراين مصرف چنين محصولاتي توصيه نمي‌شود، مگر اينکه از سلامت و بهداشت فردي که آن چاشني را تهيه كرده و تميز بودن وسايلي که براي اين کار استفاده شده، مطمئن باشيد. در غير اين صورت، بهتر است از محصولات صنعتي و کارخانه‌اي استفاده کنيد.
دليل برتري چاشني‌هاي خانگي با صنعتي در چيست؟
در اين صورت موضوع کمي تفاوت دارد. اگر شما بخواهيد براي مصرف خانواده خودتان چاشني خاصي را تهيه کنيد، به طور حتم از مواد اوليه مرغوب و ظرف‌هاي پاکيزه استفاده و تمام اصول بهداشتي را رعايت مي‌کنيد. پس چاشني‌هايي که خودتان در منزل تهيه کرده‌ايد و از سلامت آن اطمينان داريد، اشکالي ندارد؛ اما در هر صورت، چاشني‌هاي صنعتي پاستوريزه هستند و تحت شرايط استانداردي تهيه شده‌اند و استفاده از آنها به محصولات خانگي برتري دارد.
چرا طعم چاشني‌هاي خانگي با صنعتي متفاوت است؟
آبليمو يا آب نارنج از فشردن ليمو و نارنج با پوست و دانه‌شان در کارخانه‌ها توليد ميشوند و افزودن نگهدارنده‌هاي مختلف هم در کنار تلخي پوست و دانه اين مرکبات، مي‌تواند باعث شود طعمشان نسبت به آبليموها يا آب‌نارنج‌هاي خانگي که فقط از گوشت اين ميوه‌ها تهيه ميشوند، متفاوت باشد؛ اما حجم انبوه محصولات موجود در کارخانه‌ها اجازه آبگيري محصول را بدون فشردن پوست و هسته‌هايش نمي‌دهد.
بهترين راه نگهداري چاشني چيست؟
بايد آنها را در ظروف شيشه‌اي نگه داشت. اين محصولات تا زماني که درشان باز نشده باشد، مي‌توانند در محيط آشپزخانه نگهداري شوند. به محض باز‌کردن درشان مي‌توان يك هفته تا 10 روز آنها را داخل يخچال نگه داشت. بهتر است شيشه چاشني‌ها را در اندازه‌اي انتخاب کنيد که به محض باز‌کردن در آنها، حداکثر تا 10 روز مصرف شوند تا کپک نزنند. البته محصولات صنعتي حاوي مواد ضدکپک هستند و اين توصيه بيشتر براي محصولات خانگي است. ناگفته نماند که محصولي مانند سرکه، اصلا خراب نمي‌شود چون خودش نوعي ماده نگهدارنده محسوب ميشود اما بهتر است آب نارنج، غوره و ليمو را تا حد امکان از رطوبت‌هاي ثانويه و هوا دور نگه داريد تا کپک نزنند. جوشاندن و غليظ‌کردن آبغوره هم مي‌تواند مدت زمان ماندگاري‌اش را بالا ببرد. در انتها خاطر نشان مي‌سازد با توجه به استانداردهاي ملي ايران؛ بسته‌بندي آبليمو فقط در ظروف شيشه‌اي مجاز است و توليد اين محصول بدون داشتن علامت استاندارد ملي ايران، شماره پروانه بهره‌برداري، پروانه ساخت، آدرس توليدكننده، تاريخ توليد و تاريخ انقضا، غيراستاندارد است و مطابق قانون با توليدكننده متخلف برخورد ميشود.
منبع: دنیای سلامت ش 76
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر