نوشته : تحریریه دنیای سلامت
چاقي همچنان يكي از موضوعاتي است كه در رسانه‌هاي اغلب كشورها از جمله آمريكا بسيار به آن پرداخته مي‌شود و گفته مي‌شود كه شيوع اغلب بيماري‌ها به علت چاقي است. اروپايي‌ها و آمريكايي‌ها معمولاً بيرون از خانه غذا مي‌خورند و انتخاب‌هاي درستي براي وعده‌هاي غذايي خود ندارند و مهم‌تر از آن فعاليت بدني آنان روز به روز كمتر شده است و در نتيجه غذاهاي پركالري كه روزانه ميل مي‌كنند، همه انرژي دريافتي‌شان به مصرف نمي‌رسد. واقعيت اين است كه وقتي صحبت از انتخاب متعادل، متناسب و متنوع مواد غذايي به ميان آورده مي‌شود (دربسياري از افرادي كه غذاي خود را بيرون از خانه ميل مي‌كنند)، هيچ كدام از اين توصيه‌ها تحقق پيدا نمي‌كنند لذا به تدريج نه تنها دچار افزايش وزن و چاقي مي‌گردند، بلكه اين عوارض مي‌توانند زمينه بروز بسياري از بيماري‌ها را نيز در آنها ايجاد كنند و هر فردي (خانم‌ها، آقايان و يا حتي بچه‌ها) را بدون توجه به سن، نژاد، مذهب و يا منطقه جغرافيايي تحت تأثير قرار دهند. ساده‌ترين وسيله جهت تعيين ميزان اضافه وزن يا چاقي محاسبه BMI مي باشد (كه از حاصل تقسيم وزن به كيلو‌گرم، صبح ناشتا بعد از تخليه مثانه و روده به مجذور قد به متر به دست مي‌آيد). با توجه به اهميت گسترش چاقي در جهان و عوارض ناشي از آن و اينكه هم اكنون بسياري از افراد با اين معضل دست و پنجه نرم مي‌كنند، مصاحبه‌اي با دكتر سيدضياءالدين مظهري، متخصص تغذيه ترتيب داديم كه توجه شما عزيزان را به آن جلب مي‌كنيم.
آقاي دكتر بفرمائيد چاقي چه مشكلاتي را مي‌تواند در پي داشته باشد؟
عوارض اضافه وزن و چاقي با توجه به درجات آن بسيار گسترده بوده و روي تمامي ارگان‌هاي حساس بدن مثل مغز و اعصاب، قلب و عروق، غدد درون‌ريز و كليه بافت‌هاي بدن اعم از بافت‌هاي نرم و استخوان‌ها و حتي روي تغييرات رفتاري تأثيرگذار مي‌باشد كه شايع‌ترين آنها عبارتند از آپنه در خواب و مسدود شدن مجاري تنفسي، ديابت، ساير اختلالات متابوليكي، اختلالات رواني و اجتماعي، سرطان‌هاي مختلف، فرسايش مفاصل، ايجاد بيماري‌هاي قلبي و عروقي گسترده، سنگ كيسه صفرا و كليه، اختلالات كبدي، اختلالات دستگاه تناسلي و باروري خصوصاً در خانم‌ها، پر مويي و موارد مشابه ديگري كه خارج از ظرفيت اين مصاحبه است.
دلايل نامناسب بودن فست‌فودها چيست؟
اگرچه بسياري از خانواده‌ها به اصول صحيح تغذيه و برچسب‌هاي موادغذايي آگاه هستند، اما از روش تهيه غذا در بيرون از خانه آگاهي ندارند. مثلاً روش‌هاي آماده سازي غذا در خارج از خانه با استفاده از مواد غذايي فرآوري شده، نان‌هايي كه در روغن سرخ شده و با افزودن سير خوش‌طعم‌تر گرديده‌اند كه به عنوان پيش غذا به مقدار فراوان ميل مي‌شود و همراه اين نان‌هاي خوش‌طعم و اشتهابرانگيز غذاهايي در پرس‌هاي بسيار پر حجم سرو مي‌گردند كه شامل چربي فراوان هستند و جهت خوشمزه‌تر كردن آنها علاوه بر نمك فراوان مواد افزودني و طعم‌دهنده ديگري نيز جهت جلب مشتري بيشتر افزوده‌اند.
تناول اين قبيل موادغذايي كه حاوي انرژي فراوان و مواد مختلف زيان‌آور و بيماري‌زا مي‌باشند، از عوامل زمينه‌ساز بيماري‌هاي مختلف از جمله افزايش وزن و چاقي مي‌باشد.
چه روش‌هاي ساده‌اي براي ايجاد عادات غذايي سالم به خانواده‌ها پيشنهاد مي‌كنيد؟
هر روز صبحانه ميل نمايند. براي تنوع غذاي روزانه خود برنامه‌ريزي كرده و براي ميان وعده‌ها از ميوه‌ها و سبزيجات فصل استفاده كنند و هراز چندگاهي از دانه‌ها و ميوه‌ها (به جاي هله و هوله) مصرف شود. اگر ناهار را بيرون از خانه صرف مي‌كنند، مقدار كمتري ميل كرده و وقتي به خانه مي‌رسند از ساندويچ‌هاي سالم خانگي مثل كتلت، كوكوي سبزي يا سيب‌زميني ساير غذاهاي مرسوم مانند
تخم‌مرغ، سيب‌زميني يا نان، پنير و گردو استفاده نمايند. قبل از خريد مواد غذايي ليستي از آنچه كه نياز دارند، تهيه كنند؛ و در اين ليست حتماً از 4 گروه اصلي نان و غلات و فرآورده غلات، سبزيجات و ميو‌ه‌جات فصل، شير و لبنيات كم‌چرب، گوشت قرمز كمتر، گوشت سفيد(آبزيان و ماكيان) و يا جايگزين آنها در نظر گرفته شود. مصرف غذاهاي دريايي و گياهي را در طول هفته برنامه‌ريزي كنند. توصيه مي‌شود حداقل 1 يا 2 وعده در طول هفته آبزيان ميل شود تا خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي را كاهش دهد. هر چه كمتر به غذاها روغن اضافه وتفت داده شود بهتر است. خوردن شام زود هنگام بين ساعت 30: 7 تا 30: 8 در حفظ سلامتي و تناسب اندام بسيار مؤثر است. يك ساعت قبل از خواب يك ليوان شير با يك عدد سيب، و يا يك عدد ميوه دلخواه با دانه‌ها و مغزها توصيه مي‌گردد. متأسفانه نه تنها در كشورهاي آمريكايي روز به روز صرف غذاهاي خانگي و سنتي فراموش شده بلكه در ايران عزيز خودمان نيز تعدادي از افراد خانواده از غذاهاي سنتي چشم پوشيده و با داشتن يك شماره اشتراك يا يك تلفن انواع فست‌فودها را همراه با نوشابه‌هاي رنگارنگ به خانه خود فرا مي‌خوانند.
چاقي چه اثراتي بر روي نسل جوان دارد؟
چاقي اثر منفي روي نسل جوان دارد. ديابت نوع 2 كه در بزرگسالان در دهه‌هاي 3 و 4 نمود پيدا مي‌كرد، امروزه در بين نوجوانان و جوانان نيز شيوع پيدا كرده است و طبيعتاً هزينه‌هاي مربوط به بيماري‌هاي ناشي از چاقي و اضافه وزن بار سنگيني را بر اقتصاد آمريكا تحميل نموده است. مثلاً در سال 2003 هزينه‌هاي مستقيم در رابطه با عوارض چاقي را در حدود 75 ميليارد دلار اعلام داشته‌اند.
آيا آماري از بزرگسالان مبتلا به چاقي در آمريكا در دسترس است؟
طبيعتاً آمارهاي مختلفي ارائه گرديده و مرتباً ارائه مي‌شود، ولي آنچه كه من به ياد دارم تعداد بزرگسالان بالاي 20 سال كه مبتلا به اضافه وزن و چاقي هستند به 61 ميليون و سيصد هزار نفراست كه تعداد خانم‌هاي بالاي 20 سال 34 ميليون و هشتصدهزار نفر و تعداد آقايان بالاي 20 سال 26 ميليون و شصت هزار نفر تخمين زده شده است.
اين آمار در بين كودكان به چه صورت ديده شده است؟
به طور تقريبي 3/15 درصد از كودكان (6-11) و 5/15 درصد از نوجوانان (12- 19 سال) در سال 2000 دچار اضافه وزن بودند. در يكي از آمارها اعلام گرديده از بين هر چهار كودكي كه دچار اضافه وزن هستند، يك نفر در معرض ابتلا به ديابت نوع 2 قرار دارد و اين اضافه مي‌شود به افرادي كه حدود 60 درصد آنها مستعد ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي ناشي از چاقي هستند. معمولاً در جمع‌آوري اطلاعات مربوط به چاقي يا اضافه وزن افراد وزن خود را كمتر يا قد خود را بيشتر اعلام مي‌كنند و اين امر كار آمارگيري دقيق را براي متخصصان مشكل مي‌سازد. ولي با وجود تمام اين مسائل عده‌اي از دانشمندان اعلام نموده‌اند كه از سال 1960 به اين طرف 5/2 سانتي‌متر به قد آمريكايي‌ها و 5/12 كيلو‌گرم به وزن سرانه آنها اضافه شده است.
لطفاً به طور خلاصه بفرمائيد چاقي چه پيامدهاي زيانباري را بر سلامت مردم دارد؟
اضافه وزن و چاقي عامل افزايش فشار بر كليه اعضاي حساس بدن تلقي مي‌گردد و اين موضوع باعث ايجاد و گسترش بيماري‌هاي متعدد و مختلفي مي‌شود كه به قسمتي از آنها در زير اشاره مي‌كنم:
ديابت نوع 2: 80 درصد، فشار خون بالا و بيماري‌هاي قلبي- عروقي مرتبط: 70 درصد،
آپنه خواب به دليل انسداد مجاري تنفسي، ابتلا به سرطان‌هاي خاص مانند سرطان سينه و روده بزرگ: 42 درصد و هم‌چنين دردهاي استخواني و افسردگي
در سال چند نفر در اثر چاقي جان خود را از دست مي‌دهند؟
حدود 000/300 مرگ و مير در سال به دلايل مرتبط با چاقي رخ مي‌دهد و به طور كلي افراد چاق در مقايسه با افرادي كه از تناسب اندام برخوردارند 50 تا 100 درصد در معرض خطر مرگ به دلايل مختلف قرار دارند.
در مورد هزينه اقتصادي چاقي توضيح بفرمائيد؟
براساس آمار، هزينه‌هاي مربوط به سلامتي در آمريكا افزايش يافته است. هزينه‌هاي مستقيم مربوط به چاقي شامل تشخيص، درمان، پيشگيري، مراجعه به دكتر، بيمارستان و مراقبت‌هاي خانگي مي‌باشد. هزينه‌هاي غيرمستقيم شامل از دست دادن كار به دليل ناتواني و بيماري و يا مرگ ناگهاني است. از آنجا كه اضافه وزن و چاقي رو به افزايش است، هزينه‌هاي مرتبط نيز رو به افزايش مي‌باشد. افراد چاق در مقايسه با ديگران حدود 1429 دلار (42 درصد) و حتي بيشتر، مجبورند هزينه‌هاي مربوط به سلامتي و پزشكي بپردازند. طبق گزارش موسسه ملي سلامت، هزينه‌هاي مربوط به چاقي و بيمه به قرار زير است: مراقبت‌هاي پزشكي 1723 دلار بيشتر به نسخه‌هاي افراد چاق پرداخت مي‌كند؛
بيمه 1021 دلار بيشتر براي نسخه‌هاي افراد چاق مي‌پردازد؛ بيمه‌هاي خصوصي 1140 دلار بيشتر براي نسخه‌هاي افراد چاق مي‌پردازند؛
حال با توجه به مطالب پيش گفت، ساده‌انديشي نمي‌باشد كه تعداد كثيري از عزيزان ما هر گونه تبليغات واهي و تجاري را در راستاي مبارزه با كيلوهاي اضافي خود باور داشته و هر توصيه به جا و نابجا را جهت استفاده از مواد و وسايل كمك لاغري بدون فكر و انديشه به كار برده و از چاله اضافه وزن و چاقي در نيامده، به چاه عوارض جانبي غيرقابل علاج اين فرآورده‌هاي قاچاق شده به ايران بيفتند. در خاتمه مطالب خود را با اين ضرب‌المثل به پايان مي‌برم.
مشك آن است كه خود ببويد نه آن كه عطار بگويد
منبع: دنیای سلامت ش 76
آقاي دكتر بفرمائيد چاقي چه مشكلاتي را مي‌تواند در پي داشته باشد؟
عوارض اضافه وزن و چاقي با توجه به درجات آن بسيار گسترده بوده و روي تمامي ارگان‌هاي حساس بدن مثل مغز و اعصاب، قلب و عروق، غدد درون‌ريز و كليه بافت‌هاي بدن اعم از بافت‌هاي نرم و استخوان‌ها و حتي روي تغييرات رفتاري تأثيرگذار مي‌باشد كه شايع‌ترين آنها عبارتند از آپنه در خواب و مسدود شدن مجاري تنفسي، ديابت، ساير اختلالات متابوليكي، اختلالات رواني و اجتماعي، سرطان‌هاي مختلف، فرسايش مفاصل، ايجاد بيماري‌هاي قلبي و عروقي گسترده، سنگ كيسه صفرا و كليه، اختلالات كبدي، اختلالات دستگاه تناسلي و باروري خصوصاً در خانم‌ها، پر مويي و موارد مشابه ديگري كه خارج از ظرفيت اين مصاحبه است.
دلايل نامناسب بودن فست‌فودها چيست؟
اگرچه بسياري از خانواده‌ها به اصول صحيح تغذيه و برچسب‌هاي موادغذايي آگاه هستند، اما از روش تهيه غذا در بيرون از خانه آگاهي ندارند. مثلاً روش‌هاي آماده سازي غذا در خارج از خانه با استفاده از مواد غذايي فرآوري شده، نان‌هايي كه در روغن سرخ شده و با افزودن سير خوش‌طعم‌تر گرديده‌اند كه به عنوان پيش غذا به مقدار فراوان ميل مي‌شود و همراه اين نان‌هاي خوش‌طعم و اشتهابرانگيز غذاهايي در پرس‌هاي بسيار پر حجم سرو مي‌گردند كه شامل چربي فراوان هستند و جهت خوشمزه‌تر كردن آنها علاوه بر نمك فراوان مواد افزودني و طعم‌دهنده ديگري نيز جهت جلب مشتري بيشتر افزوده‌اند.
تناول اين قبيل موادغذايي كه حاوي انرژي فراوان و مواد مختلف زيان‌آور و بيماري‌زا مي‌باشند، از عوامل زمينه‌ساز بيماري‌هاي مختلف از جمله افزايش وزن و چاقي مي‌باشد.
چه روش‌هاي ساده‌اي براي ايجاد عادات غذايي سالم به خانواده‌ها پيشنهاد مي‌كنيد؟
هر روز صبحانه ميل نمايند. براي تنوع غذاي روزانه خود برنامه‌ريزي كرده و براي ميان وعده‌ها از ميوه‌ها و سبزيجات فصل استفاده كنند و هراز چندگاهي از دانه‌ها و ميوه‌ها (به جاي هله و هوله) مصرف شود. اگر ناهار را بيرون از خانه صرف مي‌كنند، مقدار كمتري ميل كرده و وقتي به خانه مي‌رسند از ساندويچ‌هاي سالم خانگي مثل كتلت، كوكوي سبزي يا سيب‌زميني ساير غذاهاي مرسوم مانند
تخم‌مرغ، سيب‌زميني يا نان، پنير و گردو استفاده نمايند. قبل از خريد مواد غذايي ليستي از آنچه كه نياز دارند، تهيه كنند؛ و در اين ليست حتماً از 4 گروه اصلي نان و غلات و فرآورده غلات، سبزيجات و ميو‌ه‌جات فصل، شير و لبنيات كم‌چرب، گوشت قرمز كمتر، گوشت سفيد(آبزيان و ماكيان) و يا جايگزين آنها در نظر گرفته شود. مصرف غذاهاي دريايي و گياهي را در طول هفته برنامه‌ريزي كنند. توصيه مي‌شود حداقل 1 يا 2 وعده در طول هفته آبزيان ميل شود تا خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي را كاهش دهد. هر چه كمتر به غذاها روغن اضافه وتفت داده شود بهتر است. خوردن شام زود هنگام بين ساعت 30: 7 تا 30: 8 در حفظ سلامتي و تناسب اندام بسيار مؤثر است. يك ساعت قبل از خواب يك ليوان شير با يك عدد سيب، و يا يك عدد ميوه دلخواه با دانه‌ها و مغزها توصيه مي‌گردد. متأسفانه نه تنها در كشورهاي آمريكايي روز به روز صرف غذاهاي خانگي و سنتي فراموش شده بلكه در ايران عزيز خودمان نيز تعدادي از افراد خانواده از غذاهاي سنتي چشم پوشيده و با داشتن يك شماره اشتراك يا يك تلفن انواع فست‌فودها را همراه با نوشابه‌هاي رنگارنگ به خانه خود فرا مي‌خوانند.
چاقي چه اثراتي بر روي نسل جوان دارد؟
چاقي اثر منفي روي نسل جوان دارد. ديابت نوع 2 كه در بزرگسالان در دهه‌هاي 3 و 4 نمود پيدا مي‌كرد، امروزه در بين نوجوانان و جوانان نيز شيوع پيدا كرده است و طبيعتاً هزينه‌هاي مربوط به بيماري‌هاي ناشي از چاقي و اضافه وزن بار سنگيني را بر اقتصاد آمريكا تحميل نموده است. مثلاً در سال 2003 هزينه‌هاي مستقيم در رابطه با عوارض چاقي را در حدود 75 ميليارد دلار اعلام داشته‌اند.
آيا آماري از بزرگسالان مبتلا به چاقي در آمريكا در دسترس است؟
طبيعتاً آمارهاي مختلفي ارائه گرديده و مرتباً ارائه مي‌شود، ولي آنچه كه من به ياد دارم تعداد بزرگسالان بالاي 20 سال كه مبتلا به اضافه وزن و چاقي هستند به 61 ميليون و سيصد هزار نفراست كه تعداد خانم‌هاي بالاي 20 سال 34 ميليون و هشتصدهزار نفر و تعداد آقايان بالاي 20 سال 26 ميليون و شصت هزار نفر تخمين زده شده است.
اين آمار در بين كودكان به چه صورت ديده شده است؟
به طور تقريبي 3/15 درصد از كودكان (6-11) و 5/15 درصد از نوجوانان (12- 19 سال) در سال 2000 دچار اضافه وزن بودند. در يكي از آمارها اعلام گرديده از بين هر چهار كودكي كه دچار اضافه وزن هستند، يك نفر در معرض ابتلا به ديابت نوع 2 قرار دارد و اين اضافه مي‌شود به افرادي كه حدود 60 درصد آنها مستعد ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي ناشي از چاقي هستند. معمولاً در جمع‌آوري اطلاعات مربوط به چاقي يا اضافه وزن افراد وزن خود را كمتر يا قد خود را بيشتر اعلام مي‌كنند و اين امر كار آمارگيري دقيق را براي متخصصان مشكل مي‌سازد. ولي با وجود تمام اين مسائل عده‌اي از دانشمندان اعلام نموده‌اند كه از سال 1960 به اين طرف 5/2 سانتي‌متر به قد آمريكايي‌ها و 5/12 كيلو‌گرم به وزن سرانه آنها اضافه شده است.
لطفاً به طور خلاصه بفرمائيد چاقي چه پيامدهاي زيانباري را بر سلامت مردم دارد؟
اضافه وزن و چاقي عامل افزايش فشار بر كليه اعضاي حساس بدن تلقي مي‌گردد و اين موضوع باعث ايجاد و گسترش بيماري‌هاي متعدد و مختلفي مي‌شود كه به قسمتي از آنها در زير اشاره مي‌كنم:
ديابت نوع 2: 80 درصد، فشار خون بالا و بيماري‌هاي قلبي- عروقي مرتبط: 70 درصد،
آپنه خواب به دليل انسداد مجاري تنفسي، ابتلا به سرطان‌هاي خاص مانند سرطان سينه و روده بزرگ: 42 درصد و هم‌چنين دردهاي استخواني و افسردگي
در سال چند نفر در اثر چاقي جان خود را از دست مي‌دهند؟
حدود 000/300 مرگ و مير در سال به دلايل مرتبط با چاقي رخ مي‌دهد و به طور كلي افراد چاق در مقايسه با افرادي كه از تناسب اندام برخوردارند 50 تا 100 درصد در معرض خطر مرگ به دلايل مختلف قرار دارند.
در مورد هزينه اقتصادي چاقي توضيح بفرمائيد؟
براساس آمار، هزينه‌هاي مربوط به سلامتي در آمريكا افزايش يافته است. هزينه‌هاي مستقيم مربوط به چاقي شامل تشخيص، درمان، پيشگيري، مراجعه به دكتر، بيمارستان و مراقبت‌هاي خانگي مي‌باشد. هزينه‌هاي غيرمستقيم شامل از دست دادن كار به دليل ناتواني و بيماري و يا مرگ ناگهاني است. از آنجا كه اضافه وزن و چاقي رو به افزايش است، هزينه‌هاي مرتبط نيز رو به افزايش مي‌باشد. افراد چاق در مقايسه با ديگران حدود 1429 دلار (42 درصد) و حتي بيشتر، مجبورند هزينه‌هاي مربوط به سلامتي و پزشكي بپردازند. طبق گزارش موسسه ملي سلامت، هزينه‌هاي مربوط به چاقي و بيمه به قرار زير است: مراقبت‌هاي پزشكي 1723 دلار بيشتر به نسخه‌هاي افراد چاق پرداخت مي‌كند؛
بيمه 1021 دلار بيشتر براي نسخه‌هاي افراد چاق مي‌پردازد؛ بيمه‌هاي خصوصي 1140 دلار بيشتر براي نسخه‌هاي افراد چاق مي‌پردازند؛
حال با توجه به مطالب پيش گفت، ساده‌انديشي نمي‌باشد كه تعداد كثيري از عزيزان ما هر گونه تبليغات واهي و تجاري را در راستاي مبارزه با كيلوهاي اضافي خود باور داشته و هر توصيه به جا و نابجا را جهت استفاده از مواد و وسايل كمك لاغري بدون فكر و انديشه به كار برده و از چاله اضافه وزن و چاقي در نيامده، به چاه عوارض جانبي غيرقابل علاج اين فرآورده‌هاي قاچاق شده به ايران بيفتند. در خاتمه مطالب خود را با اين ضرب‌المثل به پايان مي‌برم.
مشك آن است كه خود ببويد نه آن كه عطار بگويد
منبع: دنیای سلامت ش 76
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر