آهن

هيچ شكي وجود ندارد كه بسياري از ما مي توانيم بيش از آنچه اكنون آهن دريافت مي كنيم ، اين ماده را مصرف كنيم.

تقريباً بيست درصد آمريكاييان دچار كمبود اين ماده معدني مي باشند . به احتمال زياد اين گروه را مي توان در يك عبارت كوتاه خلاصه كرد: زنان در سن باروري .

دكتر آدريا شرمن ، استاد و رئيس بخش علوم تغذيه اي در دانشگاه راتجرز در نيوبرونسويك ، نيوجرسي مي گويد: « معتقدم همان طور كه زنان در مورد مصرف كلسيم به دليل پوكي استخوان نياز به توجه بيشتري دارند، در مورد مصرف آهن نيز نيازمند توجه بيشتري نسبت به مردان مي باشند.»

آهن ، كه در روده ها جذب مي شود ، به دوشكل وارد دستگاه گوارش مي گردد: آهن همي و آهن غير همي . آهن همي كه در گوشت وجود دارد به خوبي جذب مي شود. مردان در حدود دو سوم نياز آهن خود را از طريق آهن همي به دست مي آورند ، در مورد زنان اين مقدار متغير است. آهن غير همي در سبزي ها وجود دارد و به خوبي آهن همي جذب نمي شود.

بيش تر آهني كه مصرف مي شود صرف تشكيل هموگلوبين مي گردد ، ماده اي كه به گويچه هاي سرخ كمك مي كند تا اكسيژن را از ريه ها به بقيه بدن برسانند . بقيه آهن در مغز استخوان ، كبد، طحال ، و ساير اعضاي بدن ذخيره مي شود.

از آنجا كه آهن در كمك به آماده شدن سربازان دستگاه ايمني بدن براي نبرد با عفونت نقش كليدي دارد، كمبود آن ممكن است منجر به بروز سرما خوردگي شود. به گفته دكتر شرمن، مقادير كم آهن همچنين مي تواند موجب خستگي مفرط ،‌رنگپريدگي و بي حالي – علامتهاي بارز كم خوني – شود . در كودكان ، كمبود آهن مي تواند موجب توقف رشد و اختلال در يادگيري شود. ساير علائم كمبود آهن شامل ترك خوردن ناخن ها ، زبان دردناك و دست و پاي سرد مي باشد . يك حالت آزاردهنده به نام پاي بي قراري نيز با كمبود آهن ارتباط دارد.

برخي از متخصصان معتقدند كه حتي مشكلات مبهم گوارشي نظير توليد گاز معده ،‌آروغ زدن ،‌يبوست و اسهال نيز ممكن است ريشه در كمبود آهن داشته باشند. اگر مشكوك شديد كه دچار كمبود آهن هستيد ،‌از پزشك خانوادگي يا متخصص زنان و زايمان خود بخواهيد كه در آزمايش سالانه اي كه براي شما انجام ميدهد خونتان را از نظر مقدار آهن نيز بررسي كنيد.

مصرف بي خطر آهن

در مورد مكمل هاي آهن حقيقي وجود دارد كه از نظر سلامتي دلگرم كننده است : محققاني كه ده سال در بيمارستان بزرگ ويني پگ ، ماني توبا مشغول بررسي بوده اند ، به طور متوسط در هر سال پنج مورد مسوميت با مكمل هاي آهن را مشاهده كرده اند.

هر چند مسموميت هاي تصادفي آهن بيشتر در كودكاني روي ميدهد كه مكمل هاي حاوي آهن را كه براي بالغين فرمول بندي شده است مصرف مي كنند ، اما مقادير زياد آهن براي بالغين هم مي تواند سمي باشد . بنا براين اغلب متخصصان توصيه مي كنند تا زماني كه پزشك شما با انجام دادن آزمايش خون پي نبرده است كه نياز به آهن داريد ، از مصرف خودسرانه مكمل هاي آهن پرهيز كنيد.

دريافت روزانه 25 ميلي گرم آهن يا بيشتر براي مدت زمان طولاني ممكن است موجب بروز عوارض جانبي نامطلوب شود. علائم مسموميت حاد آهن شامل درد، استفراغ ، اسهال و شوك مي باشد . با اين حال ، پزشكان به طور طبيعي براي زنان حامله و شير خواران مكمل آهن تجويز مي كنند.

متخصصان معتقدند كه از ميان انواع مكمل هاي آهن ، آنهايي كه از نمك هاي فرو تشكيل شده اند ، بهتر جذب مي شوند. در ميان اين گروه ، سولفات فرو بيشتر مورد توجه است .

قرصهاي روكش دار و آهسته رهش آهن ممكن است كمتر موجب اسهال ، تهوع ودرد شكمي شوند ، اما چون محل حداكثر جذب آهن در ابتداي روده كوچك است ، تأخير در زمان آ‍زاد شدن آهن موجب كاهش كلي جذب آهن در بدن مي شود . مصرف قرصهاي آهن همراه با غذا به كاهش آشوب معده كمك زيادي مي كند ، اما صرف غذا از سوي ديگر ممكن است جذب را دچار اشكال كند. بنابراين ، از آنجا كه مصرف مكمل هاي آهن در بين وعده هاي غذايي براي جذب آن مفيد تر است ، نظر متخصصان آن است كه چنانچه شما دچار عوارض جانبي نمي شويد يا قادر به تحمل مصرف آهن در بين وعده هاي غذايي هستيد ، بهتر است آهن را در بين وعده هاي غذايي مصرف كنيد.

مقدار نياز روزانه : 18 ميلي گرم

منابع خوب غذايي : گوشت گاو، سرخوشه هاي گندم ، سيب زميني پخته شده ،‌دانه سويا ، تخمه كدو و صدفهاي خوراكي

منبع : درمان با ویتامین ها - ترجمه دکتر حسین حقیر - نشر آفرینگان