نوشته: نازلی نمازی
ناباروری اصطلاحی است که اگر بعد از یک سال اقدام به بارداری، حاملگی اتفاق نیفتد، مطرح می‌شود. یک سوم علت ناباروری مربوط به مردان، یک سوم مربوط به زنان و یک سوم مربوط به هر دو نفر می‌باشد و یا اصلا علت آن مشخص نیست. علت ناباروری در مردان معمولا مربوط به عدم تولید اسپرم سالم و کافی است، ولی علت ناباروری در زنان متفاوت است. مشکلات ساختاری رحم، انسداد مجاری فالوپ یا لوله رحم و در اغلب موارد عدم تولید تخمک سالم از جمله علت‌های ناباروری در زنان است. سبک زندگی و نوع رژیم غذایی تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر توانایی باروری در مردان و زنان دارد.
اهمیت رژیم غذایی در باروری
مطالعات نشان می‌دهند زنانی که از یک رژیم غذایی سالم و مقوی بهره‌مند هستند، 66 درصد کمتر از بقیه زنان دچار ناباروری می‌شوند.
رژیم غذایی در مردان نیز حائز اهمیت است. تغذیه تاثیری مستقیم بر توانایی اسپرم دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن عادات نامناسب رژیم غذایی و مصرف مکرر مشروبات الکلی و دخانیات، می‌تواند باعث پایین آوردن کیفیت و مقدار اسپرم شده و لقاح تخم را دشوارتر کند. رژیم غذایی مناسب، متنوع و مغذی در مردان و زنان به باروری کمک می‌کند.
شرایط رژیم غذایی مناسب جهت کمک به درمان ناباروری
شایان ذکر است که نکات تغذیه‌ای زیر باید هم در مردان و هم در زنان رعایت شوند:
نوع چربی
جایگزینی روغن‌های مایع و غیر اشباع به جای روغن‌های جامد هیدروژنه که دارای اسیدهای چرب ترانس هستند حائز اهمیت است.
ویتامین C
ویتامین C به جلوگیری از ایجاد نقص در اسپرم کمک کرده و جنبندگی آن را افزایش می‌دهد. مصرف حداقل 90 میلی‌گرم ویتامین C
روزانه از طريق مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C (مرکبات، کلم بروکلی، توت‌فرنگی، طالبی، انبه و ...) توصیه می‌شود. با توجه به اینکه سیگار به این ویتامین آسیب می‌زند، در افراد سیگاری حداقل 125 میلی‌گرم ویتامینC
به صورت روزانه باید مصرف شود.
یک لیوان آب پرتقال در روز تقریباً 124 میلی‌گرم ویتامین C را می‌تواند تامین کند. كمبود ويتامين C سبب مي‌شود كه اسپرم‌ها به هم بچسبند و اين حالت سبب ۱۶درصد موارد ناباروري در مردان مي‌شود.
روی
تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که حتی کمبودهای کوتاه مدت روی می‌تواند حجم نطفه و سطح تستوسترون را کاهش دهد. منابع عالی روی شامل گوشت‌ها، جگر و لوبیا می‌باشد.
اسید فولیک (B9)
تحقیقات نشان می‌دهند مردانی که سطح ویتامین B9 بدنشان پایین است، اسپرم کمتری دارند. غلات صبحانه، سبزیجات برگ سبز، عدس، لوبیا سفید و آب پرتقال از منابع غذایی این ویتامین هستند.
کلسیم و ویتامینD
مصرف 1000 میلی‌گرم کلسیم و 400 واحد (10 میکروگرم) ویتامین D در روز می‌تواند قدرت باروری را در مردان بالا ببرد. منابع خوب کلسیم عبارتند از شیر، ماست کم چرب و کلم بروکلی و از منابع ویتامین D می‌توان به شیر و ماهی آزاد اشاره کرد.
ترکیبات آنتی‌اکسیدانی
مصرف مواد حاوي آنتي‌اکسيدان نظير ويتامين C، ويتامين E، ويتامين A، سولفات روي و سلنيوم در بالا بردن قدرت باروري مردان تاثير بسيار زيادي دارد. كوآنزيم Q10 که در روغن ماهی، مغزهای آجیلی، گوشت و ماهی یافت می‌شود، بتاکاروتن که در هويج يافت مي‌شود و ليکوپن که در هندوانه و گوجه‌فرنگي به وفور يافت مي‌شود، تاثير زيادي در درمان ناباروري مردان دارد. افراد بايد زماني که قصد باروري دارند، مواد غنی از این ریز مغذی‌ها را مصرف کرده و بنابر نظر متخصص این ریز مغذی‌ها را به صورت مکمل‌های غذایی مصرف کنند. کیفیت اسپرم تا حد زیادی به مصرف آنتی‌اکسیدان در رژیم غذایی بستگی دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها، مثل آنچه در میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد، می‌توانند به جلوگیری از آسیب رسیدن به اسپرم که باعث کند و تنبل شدن آنها می‌شوند، کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌های گلوتاتیون و کریپتوگزانتین، که بیشتر در سبزیجات، گوجه‌فرنگی، فلفل و پرتقال وجود دارند، قدرت و سلامت اسپرم را تضمین می‌کنند.
میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات با افزایش جنبندگی اسپرم باروری را در مردان تقویت می‌کنند. توصیه می‌شود مردان و زنان حداقل از 5 واحد میوه و سبزی در روز استفاده کنند.
براساس تحقيقات انجام شده در ایران، مصرف برخي گياهان نظير شنبليله، گزنه، تمشك، موز، گل كلم، پياز، فلفل قرمز و سبز، موسير، تخم كدو، كاسني سالادي، شيرين بيان، اسفناج و انبه در درمان ناباروري مردان نقش بسزايي دارد.
سایر عوامل دخیل در ناباروری
• سیگار و سایر دخانیات: سبب تولید تخمک و اسپرم غیر طبیعی می‌شود. نیکوتین سیگار سبب کاهش استروژن سرم می‌شود.
• مشروبات الکلی: مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیش از دو نوشیدنی الکلي در روز سبب کاهش سطح تستوسترون و اسپرم می‌شود.
• قهوه: نتایج مطالعات در خصوص اثر قهوه بر ناباروری با هم متفاوت است. برخی از مطالعات حاکی از بی اثر بودن و حتی درمان ناباروری توسط نوشیدن قهوه بوده است و برخی از مطالعات قهوه را دخیل در ناباروری می‌دانند، بنابراین توصیه می‌شود مردان و زنان مصرف قهوه را به یک تا دو فنجان در روز محدود کنند.
• مصرف آنتي بيوتيك‌ها: بعضي از آنتي‌بيوتيك‌ها به طور موقت سبب كاهش تعداد و تحرك اسپرم‌ها در مردان مي‌شوند. بعضي از اين آنتي بيوتيك‌ها شامل اريترومايسين، نيتروفورازون يا نيتروفورانتوئين هستند.
• تماس با سموم در محيط: تماس با حشره‌كش‌ها، سموم آفت كش، حلال‌هاي آلي، سرب، تشعشعات يونيزه، فلزات سنگين و مواد شيميايي سمي سبب كاهش قدرت باروري در مردان مي‌شود. مرداني كه در محيط شغلي خود با اين مواد سر و كار دارند (چاپخانه‌ها، سرب، سموم كشاورزي، دستگاه‌هاي راديولوژي و…) بايد از پوشش‌ها و ماسك‌هاي محافظ استفاده نمايند.
منبع: دنیای تغذیه ش 119
ناباروری اصطلاحی است که اگر بعد از یک سال اقدام به بارداری، حاملگی اتفاق نیفتد، مطرح می‌شود. یک سوم علت ناباروری مربوط به مردان، یک سوم مربوط به زنان و یک سوم مربوط به هر دو نفر می‌باشد و یا اصلا علت آن مشخص نیست. علت ناباروری در مردان معمولا مربوط به عدم تولید اسپرم سالم و کافی است، ولی علت ناباروری در زنان متفاوت است. مشکلات ساختاری رحم، انسداد مجاری فالوپ یا لوله رحم و در اغلب موارد عدم تولید تخمک سالم از جمله علت‌های ناباروری در زنان است. سبک زندگی و نوع رژیم غذایی تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر توانایی باروری در مردان و زنان دارد.اهمیت رژیم غذایی در باروری
مطالعات نشان می‌دهند زنانی که از یک رژیم غذایی سالم و مقوی بهره‌مند هستند، 66 درصد کمتر از بقیه زنان دچار ناباروری می‌شوند.
رژیم غذایی در مردان نیز حائز اهمیت است. تغذیه تاثیری مستقیم بر توانایی اسپرم دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن عادات نامناسب رژیم غذایی و مصرف مکرر مشروبات الکلی و دخانیات، می‌تواند باعث پایین آوردن کیفیت و مقدار اسپرم شده و لقاح تخم را دشوارتر کند. رژیم غذایی مناسب، متنوع و مغذی در مردان و زنان به باروری کمک می‌کند.
شرایط رژیم غذایی مناسب جهت کمک به درمان ناباروری
شایان ذکر است که نکات تغذیه‌ای زیر باید هم در مردان و هم در زنان رعایت شوند:
نوع چربی
جایگزینی روغن‌های مایع و غیر اشباع به جای روغن‌های جامد هیدروژنه که دارای اسیدهای چرب ترانس هستند حائز اهمیت است.
ویتامین C
ویتامین C به جلوگیری از ایجاد نقص در اسپرم کمک کرده و جنبندگی آن را افزایش می‌دهد. مصرف حداقل 90 میلی‌گرم ویتامین C
روزانه از طريق مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C (مرکبات، کلم بروکلی، توت‌فرنگی، طالبی، انبه و ...) توصیه می‌شود. با توجه به اینکه سیگار به این ویتامین آسیب می‌زند، در افراد سیگاری حداقل 125 میلی‌گرم ویتامینC
به صورت روزانه باید مصرف شود.
یک لیوان آب پرتقال در روز تقریباً 124 میلی‌گرم ویتامین C را می‌تواند تامین کند. كمبود ويتامين C سبب مي‌شود كه اسپرم‌ها به هم بچسبند و اين حالت سبب ۱۶درصد موارد ناباروري در مردان مي‌شود.
روی
تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که حتی کمبودهای کوتاه مدت روی می‌تواند حجم نطفه و سطح تستوسترون را کاهش دهد. منابع عالی روی شامل گوشت‌ها، جگر و لوبیا می‌باشد.
اسید فولیک (B9)
تحقیقات نشان می‌دهند مردانی که سطح ویتامین B9 بدنشان پایین است، اسپرم کمتری دارند. غلات صبحانه، سبزیجات برگ سبز، عدس، لوبیا سفید و آب پرتقال از منابع غذایی این ویتامین هستند.
کلسیم و ویتامینD
مصرف 1000 میلی‌گرم کلسیم و 400 واحد (10 میکروگرم) ویتامین D در روز می‌تواند قدرت باروری را در مردان بالا ببرد. منابع خوب کلسیم عبارتند از شیر، ماست کم چرب و کلم بروکلی و از منابع ویتامین D می‌توان به شیر و ماهی آزاد اشاره کرد.
ترکیبات آنتی‌اکسیدانی
مصرف مواد حاوي آنتي‌اکسيدان نظير ويتامين C، ويتامين E، ويتامين A، سولفات روي و سلنيوم در بالا بردن قدرت باروري مردان تاثير بسيار زيادي دارد. كوآنزيم Q10 که در روغن ماهی، مغزهای آجیلی، گوشت و ماهی یافت می‌شود، بتاکاروتن که در هويج يافت مي‌شود و ليکوپن که در هندوانه و گوجه‌فرنگي به وفور يافت مي‌شود، تاثير زيادي در درمان ناباروري مردان دارد. افراد بايد زماني که قصد باروري دارند، مواد غنی از این ریز مغذی‌ها را مصرف کرده و بنابر نظر متخصص این ریز مغذی‌ها را به صورت مکمل‌های غذایی مصرف کنند. کیفیت اسپرم تا حد زیادی به مصرف آنتی‌اکسیدان در رژیم غذایی بستگی دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها، مثل آنچه در میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد، می‌توانند به جلوگیری از آسیب رسیدن به اسپرم که باعث کند و تنبل شدن آنها می‌شوند، کمک کنند. آنتی‌اکسیدان‌های گلوتاتیون و کریپتوگزانتین، که بیشتر در سبزیجات، گوجه‌فرنگی، فلفل و پرتقال وجود دارند، قدرت و سلامت اسپرم را تضمین می‌کنند.
میوه‌ها و سبزیجات
میوه‌ها و سبزیجات با افزایش جنبندگی اسپرم باروری را در مردان تقویت می‌کنند. توصیه می‌شود مردان و زنان حداقل از 5 واحد میوه و سبزی در روز استفاده کنند.
براساس تحقيقات انجام شده در ایران، مصرف برخي گياهان نظير شنبليله، گزنه، تمشك، موز، گل كلم، پياز، فلفل قرمز و سبز، موسير، تخم كدو، كاسني سالادي، شيرين بيان، اسفناج و انبه در درمان ناباروري مردان نقش بسزايي دارد.
سایر عوامل دخیل در ناباروری
• سیگار و سایر دخانیات: سبب تولید تخمک و اسپرم غیر طبیعی می‌شود. نیکوتین سیگار سبب کاهش استروژن سرم می‌شود.
• مشروبات الکلی: مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیش از دو نوشیدنی الکلي در روز سبب کاهش سطح تستوسترون و اسپرم می‌شود.
• قهوه: نتایج مطالعات در خصوص اثر قهوه بر ناباروری با هم متفاوت است. برخی از مطالعات حاکی از بی اثر بودن و حتی درمان ناباروری توسط نوشیدن قهوه بوده است و برخی از مطالعات قهوه را دخیل در ناباروری می‌دانند، بنابراین توصیه می‌شود مردان و زنان مصرف قهوه را به یک تا دو فنجان در روز محدود کنند.
• مصرف آنتي بيوتيك‌ها: بعضي از آنتي‌بيوتيك‌ها به طور موقت سبب كاهش تعداد و تحرك اسپرم‌ها در مردان مي‌شوند. بعضي از اين آنتي بيوتيك‌ها شامل اريترومايسين، نيتروفورازون يا نيتروفورانتوئين هستند.
• تماس با سموم در محيط: تماس با حشره‌كش‌ها، سموم آفت كش، حلال‌هاي آلي، سرب، تشعشعات يونيزه، فلزات سنگين و مواد شيميايي سمي سبب كاهش قدرت باروري در مردان مي‌شود. مرداني كه در محيط شغلي خود با اين مواد سر و كار دارند (چاپخانه‌ها، سرب، سموم كشاورزي، دستگاه‌هاي راديولوژي و…) بايد از پوشش‌ها و ماسك‌هاي محافظ استفاده نمايند.
منبع: دنیای تغذیه ش 119
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر