نوشته : بهناز عباسي‌مقدم
در طب سنتی قدیم به یبوست اصطلاح «ام‌الامراض » داده شده است، زیرا یبوست را منشا بسياری از بیماری‌ها می‌دانستند. امروزه بیش از پیش این معنا تحقق يافته است، زیرا با بروز یبوست، تمام مواد دفعی به میزان بیشتری در بدن توقف دارند و با توجه به وجود مواد شیمیایی، افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های فراوانی که امروزه به وفور در غذاها وجود دارد، مشخص است که وجود این مواد مضر به مدت طولانی در روده‌ها اثرات مخرب بیشتری خواهد داشت.
امروزه متاسفانه توجه زیادی به مسأله یبوست در مقوله درمان بطور خاص نمی‌شود و افراد کمی ممکن است فقط برای رفع مشکل یبوست به پزشک مراجعه کنند و تنها هنگامی که برای موارد دیگر به پزشک مراجعه می‌نمایند، درکنار آن شاید راه‌حلی را نیز براي يبوست جویا شوند، غافل از اینکه خود یبوست یکی از معدود بیماری‌ها محسوب می‌شود که در ایجاد هر بیماری ممکن است دخیل باشد و از این‌رو یکی از اصول مهم در درمان هر بیماری در طب سنتی و قدیم رفع یبوست بوده است.
تعريف يبوست
جالب است بدانید تعریف یبوست در طب جدید یا طب قدیم همخوانی زیادی ندارد، چون امروزه کمتر از 2 بار دفع در هفته همراه ناراحتی دفع را یبوست قلمداد می‌کنند. در صورتی که از دید ابن سینا شکم به ازاء هر وعده غذایی باید یکبار کار کند. با در نظر گرفتن یکبار دفع روزانه، می‌بینیم که دید امروزی به یبوست کمی سهل‌انگارانه است. البته از ديد ابن سينا دفعات صرف وعده‌هاي غذايي در روز نيز كمتر از توصيه‌هاي امروزي بوده است. یکی از مواردی که باعث بروز یبوست در دنیای کنونی مي‌شود، عدم تحرک و كم‌تحرکی افراد است که اغلب در اثر شرایط کاری بوجود آمده است. برنامه ورزشی منظم و نرمش‌های سبک و کوتاه بخصوص در ناحیه شکم به رفع آن کمک موثری می‌کند.
مورد دیگر مصرف زیاد برنج نسبت به گذشته است. چنانچه می‌دانیم، در گذشته مصرف برنج به اینگونه متداول نبوده است. در این مورد هم بهترین راه حل که به کاهش وزن نیز کمک می‌کند، مصرف کمتر برنج و جایگزین کردن آن با نان کامل بخصوص نان‌های قهوه‌ای و سبوسدار است که نتیجه آن خیلی زود مشهود می‌شود.
از دیگر موارد تغذیه‌ای بوجود آورنده یبوست، مصرف کم میوه و سبزی و برعکس مصرف زیاد از حد مواد کارخانه‌ای و شیمیایی است که به مرور دریافت کم فیبر سالم از طریق غذا باعث کاهش حجم مدفوع و توقف بیش از حد در روده می‌شود.
در طب سنتی همانند بسیاری از بیماری‌ها درمان یبوست با توجه به منشا آن باید صورت گیرد و توصیه واحدی برای همه افراد ممکن نیست و هر درمان گیاهی نیز اگر مرتبا مورد استفاده قرار گیرد، بدن فرد به آن پاسخ مطلوب را نمی‌دهد و به اصطلاح به آن سازگار می‌شود.
مسهل‌ها و ملين‌ها
در طب سنتی اصطلاح مسهل و ملین برای درمان یبوست بکار می‌رود با این تفاوت که مسهل به داروهای قوی‌تر و ملین به داروهای ملایم‌تر گفته می‌شود.
از جمله مسهل‌های معروف می‌توان به برگ سنا، فلوس، هلیله سیاه، آلوئه‌ورا (صبرزرد) و از ملین‌های متداول مي‌توان به اسپرزه، خاکشیر، تخم شربتی، بارهنگ، بالنگ، ختمی، رازیانه، زینان و شکر سرخ اشاره کرد.
مواد غذايي مناسب
از مواد غذایی مناسب برای رفع یبوست می‌توان به خیسانده آلو و یا انجیر اشاره نمود که بعضی مواقع آنها را با آب گرم خیسانده (از شب قبل) و روز بعد ناشتا میل مي‌شود (می‌توان به آن خاکشیر یا تخم شربتی هم افزود).
لازم به ذکر است مصرف مواد طبیعی برای رفع یبوست بدون عوارض بوده، منتها نباید به مدت طولانی از یک روش استفاده شود، زیرا روده‌ها به آن عادت کرده و بعد از مدتی به آن جواب نمی‌دهند.
بخاطر داشته باشید یبوست بیماری پنهان و خاموشی است، ولی نباید آن را ساده پنداشت و در رفع آن اهمال ورزید، زیرا توقف مواد دفعی که حاوی مواد شیمیایی و انواع مواد مضر هستند، ممکن است باعث بروز تغییرات ناخواسته‌ای در بافت روده شده و منشا بیماری‌های بعدی گردد.
نکاتی در مورد استفاده از فلوس
فلوس یکی از بی‌ضررترین مسهل‌ها است. هر بار یک قاشق مربا خوری دانه آن را با حدود 1 لیوان آب به مدت 20 دقیقه روی شعله کم جوشانده، صاف نموده و بعد از شیرین کردن میل نماييد. حتی می‌توانید تمام آن را آسیاب نموده و روزی 1 قاشق مرباخوری به همراه ماست میل كنید. فلوس کمی دیر اثر است و روز بعد اثرش را می‌گذارد.
چگونگي استفاده از برگ سنا
برگ سنا مسهلی قوی است که در بعضی افراد حتی موجب اسهال می‌شود. بهتر است برای کاهش عوارض، برگ به نسبت مساوی با گل سرخ مورد استفاده قرار گیرد. به اینصورت که یک قاشق غذاخوری برگ سنا با یک قاشق غذاخوری گل سرخ در حدود یک تا 2 لیوان آب بمدت 20 دقیقه جوشانده شود یا نيم ساعت دم بکشد، بعد آن را صاف و در صورت تمايل، شیرین نموده و میل کنید.
دانه‌های لعابدار و روغن‌ها
ملین‌های ذکر شده نظیر خاکشیر، اسپرزه و ... را بهتر است از شب قبل در کمی آب گرم بخیسانيد تا صبح روز بعد کاملا لعاب بدهند. آن را صبح ناشتا میل كنيد و بهتر است از مخلوط دو یا چند دانه ذکر شده استفاده نمايید تا نتیجه بهتری حاصل شود.
بعضی از روغن‌ها نظیر بادام، روغن زیتون و روغن کرچک نیز خاصیت درمانی برای یبوست دارند و بخصوص برای کودکان بهتر است روي شکم آنها را با روغن ماساژ دهید. لازم به ذکر است تنها مسهل مورد استفاده در کودکان فلوس است، چون اثرات جانبی خیلی کمی دارد.
منبع: دنیای تغذیه ش 119
در طب سنتی قدیم به یبوست اصطلاح «ام‌الامراض » داده شده است، زیرا یبوست را منشا بسياری از بیماری‌ها می‌دانستند. امروزه بیش از پیش این معنا تحقق يافته است، زیرا با بروز یبوست، تمام مواد دفعی به میزان بیشتری در بدن توقف دارند و با توجه به وجود مواد شیمیایی، افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های فراوانی که امروزه به وفور در غذاها وجود دارد، مشخص است که وجود این مواد مضر به مدت طولانی در روده‌ها اثرات مخرب بیشتری خواهد داشت.امروزه متاسفانه توجه زیادی به مسأله یبوست در مقوله درمان بطور خاص نمی‌شود و افراد کمی ممکن است فقط برای رفع مشکل یبوست به پزشک مراجعه کنند و تنها هنگامی که برای موارد دیگر به پزشک مراجعه می‌نمایند، درکنار آن شاید راه‌حلی را نیز براي يبوست جویا شوند، غافل از اینکه خود یبوست یکی از معدود بیماری‌ها محسوب می‌شود که در ایجاد هر بیماری ممکن است دخیل باشد و از این‌رو یکی از اصول مهم در درمان هر بیماری در طب سنتی و قدیم رفع یبوست بوده است.
تعريف يبوست
جالب است بدانید تعریف یبوست در طب جدید یا طب قدیم همخوانی زیادی ندارد، چون امروزه کمتر از 2 بار دفع در هفته همراه ناراحتی دفع را یبوست قلمداد می‌کنند. در صورتی که از دید ابن سینا شکم به ازاء هر وعده غذایی باید یکبار کار کند. با در نظر گرفتن یکبار دفع روزانه، می‌بینیم که دید امروزی به یبوست کمی سهل‌انگارانه است. البته از ديد ابن سينا دفعات صرف وعده‌هاي غذايي در روز نيز كمتر از توصيه‌هاي امروزي بوده است. یکی از مواردی که باعث بروز یبوست در دنیای کنونی مي‌شود، عدم تحرک و كم‌تحرکی افراد است که اغلب در اثر شرایط کاری بوجود آمده است. برنامه ورزشی منظم و نرمش‌های سبک و کوتاه بخصوص در ناحیه شکم به رفع آن کمک موثری می‌کند.
مورد دیگر مصرف زیاد برنج نسبت به گذشته است. چنانچه می‌دانیم، در گذشته مصرف برنج به اینگونه متداول نبوده است. در این مورد هم بهترین راه حل که به کاهش وزن نیز کمک می‌کند، مصرف کمتر برنج و جایگزین کردن آن با نان کامل بخصوص نان‌های قهوه‌ای و سبوسدار است که نتیجه آن خیلی زود مشهود می‌شود.
از دیگر موارد تغذیه‌ای بوجود آورنده یبوست، مصرف کم میوه و سبزی و برعکس مصرف زیاد از حد مواد کارخانه‌ای و شیمیایی است که به مرور دریافت کم فیبر سالم از طریق غذا باعث کاهش حجم مدفوع و توقف بیش از حد در روده می‌شود.
در طب سنتی همانند بسیاری از بیماری‌ها درمان یبوست با توجه به منشا آن باید صورت گیرد و توصیه واحدی برای همه افراد ممکن نیست و هر درمان گیاهی نیز اگر مرتبا مورد استفاده قرار گیرد، بدن فرد به آن پاسخ مطلوب را نمی‌دهد و به اصطلاح به آن سازگار می‌شود.
مسهل‌ها و ملين‌ها
در طب سنتی اصطلاح مسهل و ملین برای درمان یبوست بکار می‌رود با این تفاوت که مسهل به داروهای قوی‌تر و ملین به داروهای ملایم‌تر گفته می‌شود.
از جمله مسهل‌های معروف می‌توان به برگ سنا، فلوس، هلیله سیاه، آلوئه‌ورا (صبرزرد) و از ملین‌های متداول مي‌توان به اسپرزه، خاکشیر، تخم شربتی، بارهنگ، بالنگ، ختمی، رازیانه، زینان و شکر سرخ اشاره کرد.
مواد غذايي مناسب
از مواد غذایی مناسب برای رفع یبوست می‌توان به خیسانده آلو و یا انجیر اشاره نمود که بعضی مواقع آنها را با آب گرم خیسانده (از شب قبل) و روز بعد ناشتا میل مي‌شود (می‌توان به آن خاکشیر یا تخم شربتی هم افزود).
لازم به ذکر است مصرف مواد طبیعی برای رفع یبوست بدون عوارض بوده، منتها نباید به مدت طولانی از یک روش استفاده شود، زیرا روده‌ها به آن عادت کرده و بعد از مدتی به آن جواب نمی‌دهند.
بخاطر داشته باشید یبوست بیماری پنهان و خاموشی است، ولی نباید آن را ساده پنداشت و در رفع آن اهمال ورزید، زیرا توقف مواد دفعی که حاوی مواد شیمیایی و انواع مواد مضر هستند، ممکن است باعث بروز تغییرات ناخواسته‌ای در بافت روده شده و منشا بیماری‌های بعدی گردد.
نکاتی در مورد استفاده از فلوس
فلوس یکی از بی‌ضررترین مسهل‌ها است. هر بار یک قاشق مربا خوری دانه آن را با حدود 1 لیوان آب به مدت 20 دقیقه روی شعله کم جوشانده، صاف نموده و بعد از شیرین کردن میل نماييد. حتی می‌توانید تمام آن را آسیاب نموده و روزی 1 قاشق مرباخوری به همراه ماست میل كنید. فلوس کمی دیر اثر است و روز بعد اثرش را می‌گذارد.
چگونگي استفاده از برگ سنا
برگ سنا مسهلی قوی است که در بعضی افراد حتی موجب اسهال می‌شود. بهتر است برای کاهش عوارض، برگ به نسبت مساوی با گل سرخ مورد استفاده قرار گیرد. به اینصورت که یک قاشق غذاخوری برگ سنا با یک قاشق غذاخوری گل سرخ در حدود یک تا 2 لیوان آب بمدت 20 دقیقه جوشانده شود یا نيم ساعت دم بکشد، بعد آن را صاف و در صورت تمايل، شیرین نموده و میل کنید.
دانه‌های لعابدار و روغن‌ها
ملین‌های ذکر شده نظیر خاکشیر، اسپرزه و ... را بهتر است از شب قبل در کمی آب گرم بخیسانيد تا صبح روز بعد کاملا لعاب بدهند. آن را صبح ناشتا میل كنيد و بهتر است از مخلوط دو یا چند دانه ذکر شده استفاده نمايید تا نتیجه بهتری حاصل شود.
بعضی از روغن‌ها نظیر بادام، روغن زیتون و روغن کرچک نیز خاصیت درمانی برای یبوست دارند و بخصوص برای کودکان بهتر است روي شکم آنها را با روغن ماساژ دهید. لازم به ذکر است تنها مسهل مورد استفاده در کودکان فلوس است، چون اثرات جانبی خیلی کمی دارد.
منبع: دنیای تغذیه ش 119
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر