نوشته : زهرا فرهناک
در یازدهمین کنگره بین‌المللی بيماري‌های گوارش و کبد ایران اعلام شد که ۲۰ درصد از مردم ایران مبتلا به رفلاکس هستند که با بازگشت محتویات معده به داخل مری مواجه هستند. در واقع رفلاکس یکی از شایع‌ترین بيماري‌های گوارشی در ایران است. در یک بررسی بر روی 30.000 هزار نفر در اروپا محققان دریافتند که تعداد افرادی که حداقل یک بار در طول هفته رفلاکس را تجربه می‌کنند، نسبت به 10 سال گذشته 50 درصد افزایش یافته است. محققین بر این باورند که افزایش چاقی یکی از دلایل اصلی افزایش رفلاکس می‌باشد. شیوع بالای بیماری چاقی، تغییر سبک و شیوه زندگی، روش‌هاي تغذيه نادرست و عدم تحرك و نداشتن فعالیت در بروز این حالت در افراد موثر است. حال که آخرین ماه و روزهای سال را سپری می‌کنیم و در انتظار سال جدید هستیم و برنامه‌های بسیاری برای سال جدید خود داریم، خوب است تامل و بررسی بر وضعیت تغذیه و شیوه زندگی خود در رابطه سلامت نیز داشته باشیم و کم و کاستی‌ها و مشکلات تغذیه‌ای خود را بشناسیم و با توجه به نظر و راهنمایی‌های متخصصان و کارشناسان راه‌حل‌ها را دریابیم و عزم خود را برای رفع مشکل جزم کنیم و از تعطیلات نوروز نیز غافل نشویم که برای شروع تمرین و ایجاد تغییر زمان بسیار مناسبی است.
رفلاکس بازگشت اسید معده به مری است و دلیل اصلی آن نیز عملکرد نامناسب اسفنکتر مری است. چاقی، حاملگی و سیگار کشیدن نیز می‌توانند از دلایل رفلاکس در افراد باشند. در عین حال توجه داشته باشید که برخی داروها یا بيماري‌ها نیز ممکن است در ایجاد یا تشدید رفلاکس تاثیر داشته باشند که باید شناسایی شوند.
علائم رفلاکس
سوزش سر دل به صورت مکرر یا شب هنگام، مایع شور یا تلخ مزه در دهان، رفلاکس و بازگشت بعد از غذا خوردن در حالت خم یا دراز کشیده، سرفه، بد بو شدن تنفس، پوسیدگی دندان‌ها، مشکل در بلع و... . بازگشت مداوم مواد اسيدي مي‌تواند مري را تحريك كند و باعث ايجاد سوزش، فشار يا التهاب شود و در نهايت مي‌تواند باعث ايجاد زخم در مري شود، بنابراین توجه به علائم بیماری، جدی گرفتن آن و رعایت موارد تغذیه‌ای بسیار مهم و کمک کننده است.
اين غذاها علائم رفلاکس را تشدید می‌کنند
مرکبات، شکلات، نوشیدنی‌های کافئینه و گازدار، غذاهای چرب و سرخ شده، سیر و پیاز، نعنا، غذاهای تند و ادویه‌دار و گوجه‌فرنگی و فرآورده‌های آن.
تغییرات در سبک و شیوه زندگی
اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید.
از غذاهایی که علائم را تشدید می‌کنند، پرهيز نماييد.
اگر مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستید، وزنتان را كاهش دهيد.
تعداد وعده‌های غذایی را افزايش و حجم غذای دریافتی را كاهش دهيد.
لباس راحت (نه تنگ) بپوشيد (خصوصا موقع صرف غذا).
تا 3 ساعت پس از صرف غذا از دراز کشیدن و خوابیدن، انجام حرکات تند ورزشی و خم و راست شدن و بلند کردن اشیاء سنگین خودداری کنید.
قسمت سر تختخواب را به میزان 15 تا 25 سانتیمتر بالاتر بیاورید که با قرار دادن جسمی زیر تختخواب مي‌توانيد به این ارتفاع دست یابید. اضافه کردن چند بالش به تنهایی کمک کننده نیست و در خیلی از مواقع ممکن است رفلاکس را نیز تشدید کند. در خیلی از موارد ممکن است در کنار رعایت رژيم غذایی و تغییرات در شیوه زندگی به درمان دارویی نیز نیاز باشد که باید حتما اجرا شود.
تــوجه
افراد مبتلا به رفلاکس با رعایت برخی پرهیز‌های غذایی و تغییراتی کوچک در شیوه زندگی خود می‌توانند تا حد خیلی زیادی به خود کمک کنند و کمتر علائم رفلاکس را تجربه کنند. در کنار توصیه‌های غذایی توجه به وزن نیز بسیار مهم است که در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی در درجه نخست باید به فکر کاهش وزن (همچنین حفظ وزن کاهش یافته) باشید، به این دلیل که اضافه وزن خود فشار زیادی به معده وارد می‌کند که باعث برگشت اسید معده به مری می‌شود. همچنین از پرخوری در وعده‌های غذایی خودداری کنید که باعث سنگینی و پری و فشار به معده می‌شود. همیشه توصیه بر این است که تعداد وعده‌های غذایی خود را بیشتر کنید، ولی حجم غذایی که در هر وعده می‌خورید را کم نماييد و سبک میل کنید.
همچنین از مصرف غذاهایی که باعث درد و ناراحتی و تحریک معده می‌شوند نیز خودداری کنید. با اینکه رفلاکس به راحتی قابل کنترل و پیشگیری است، ولی اگر نادیده گرفته شود و درمان نشود در درازمدت می‌تواند باعث کاهش وزن، کم خونی و سوء تغذیه در فرد شود، بنابراین در کنار رعایت غذایی و پرهیز بجا به کیفیت غذایی خود نیز توجه داشته باشيد و به اندازه نیاز خود دریافت کاملی از تمام گروه‌های غذایی (نشاسته، پروتئین، فرآورده‌هاي لبنی، گوشت، میوه و سبزی) داشته باشید.
كباب مرغ
این خوراک در کنار یک عدد سیب زمینی تنوری و یک کاسه ماست و خیار بسیار خوشمزه و مغذی است. همان طور که ملاحظه می‌فرمایید این خوراک به عنوان یک منبع غنی پروتئین در نظر گرفته می‌شود و مواد غذایی که باعث رفلاکس یا تشدید آن می‌شوند نیز در تهیه آن به کار نرفته است. با یاد گرفتن منو‌های متفاوت غذایی می‌توانیم به سفره خود تنوع غذایی بدهیم و در عین حال پرهیز غذایی خود را نیز رعایت کرده باشیم و با تغذیه مناسب باعث بهبود وضعیت سلامتی خود شویم.
مواد لازم برای 2 نفر
سینه مرغ بدون پوست 500 گرم 1250 کیلو کالری
ماست کم چرب 200 گرم 80 کیلو کالری
نمک به میزان لازم 0 کیلوکالری
زعفران 1 قاشق سوپخوري 0 کیلوکالری
روش تهيه:
سینه مرغ بدون پوست را فیله کنید و به برش‌های مساوی تقسیم کنید. برای طعم‌دار کردن، فیله‌ها را در مایه (ماست، نمک و زعفران) به مدت 2 تا 3 ساعت در یخچال قرار دهید. بعد از خارج کردن از یخچال فیله‌ها را به سیخ بکشید و کباب کنید یا در تابه با روغن خیلی کم بگذارید بپزد.
يادآوري: سيخ‌هاي چوبي را به مدت يك ساعت قبل از كار درون آب سرد خيس كنيد تا هنگام پخت غذا سيخ‌ها نسوزند.
آیا رفلاکس در نوزادان و کودکان نیز دیده می‌شود؟
تشخیص رفلاکس در نوزادان کار آسانی نیست و ممکن است علائم شبیه علائم بزرگسالان در آنها بروز کند (استفراغ‌های مکرر، سرفه، مشکلات تنفسی، گریه‌های مکرر، کاهش وزن، کاهش اشتها و تنفس بدبو). علت اصلی رفلاکس در نوزادان سیستم گوارش نارس آنها می‌باشد و در اغلب نوزادان پس از سن یکسالگی خود به خود مشکل رفع می‌شود. در مورد کودکان نیز توجه به وزن و عادات غذایی آنها بسیار مهم است. موارد غذایی ذکر شده برای کودکان نیز باید اجرا شود. معمولا کاهش وزن و همزمان اصلاح الگوی غذایی و رفع عادات ناسالم غذایی کمک بزرگی به رفع مشکل می‌کند. یادمان باشد که بسیاری از مشکلات تغذیه‌ای و سلامتی ما در سنین بزرگسالی از همین دوران کودکی شکل می‌گیرد.
پس توجه به عادات غذایی کودکان و شکل‌گیری الگوی غذایی صحیح و به طور کلی شیوه زندگی صحیح (تغذیه مناسب، تحرک و ... ) در آنان بسیار مهم است و بیمه سلامتی‌شان در دوره‌های بعدی زندگی است. بهتر است که در کنار برنامه‌ریزی‌های سال جدید بخشی را نیز برای تغذیه و سلامت خود و خانواده در نظر بگیریم و برای بهبود آن در سال جدید برنامه داشته باشیم. سالی خوب و خوش همراه با سلامتی برای همه آرزو می‌کنم.
توجه به عادات
در کنار موارد غذایی ذکر شده به عادات خواب خود و همچنین رعایت فاصله 3 تا 4 ساعت بین زمان خوردن غذا و زمان خوابیدن نیز توجه داشته باشید.
چند نكته مهم
مصرف نوشیدنی‌های کافئينه و شکلات را محدود کنید
چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئینه به دلیل داشتن کافئین موجب سست شدن اسفنکتر مری و بالا آمدن اسیدها می‌شوند.
نوشیدنی‌های گازدار را حذف کنید
این نوشیدنی‌ها به دلیل گازدار بودن باعث نفخ و فشار زیاد در معده و برگشت اسید می‌شوند.
پرهیز از خوردن غذاهای چرب و سنگین
غذاهای چرب معمولا هضم طولانی‌تری دارند و بیشتر در معده می‌مانند و باعث سنگینی و افزایش ترشحات معده و برگشت اسید می‌شوند.
عدم مصرف نعنا و قرص آن و ادویه‌های تند
اين مواد باعث تحریک مری و اثر گذاشتن بر روی اسفنكتر مری و مشکل رفلاکس در افراد می‌شوند.
منبع: دنیای تغذیه ش 118
رفلاکس بازگشت اسید معده به مری است و دلیل اصلی آن نیز عملکرد نامناسب اسفنکتر مری است. چاقی، حاملگی و سیگار کشیدن نیز می‌توانند از دلایل رفلاکس در افراد باشند. در عین حال توجه داشته باشید که برخی داروها یا بيماري‌ها نیز ممکن است در ایجاد یا تشدید رفلاکس تاثیر داشته باشند که باید شناسایی شوند.
علائم رفلاکس
سوزش سر دل به صورت مکرر یا شب هنگام، مایع شور یا تلخ مزه در دهان، رفلاکس و بازگشت بعد از غذا خوردن در حالت خم یا دراز کشیده، سرفه، بد بو شدن تنفس، پوسیدگی دندان‌ها، مشکل در بلع و... . بازگشت مداوم مواد اسيدي مي‌تواند مري را تحريك كند و باعث ايجاد سوزش، فشار يا التهاب شود و در نهايت مي‌تواند باعث ايجاد زخم در مري شود، بنابراین توجه به علائم بیماری، جدی گرفتن آن و رعایت موارد تغذیه‌ای بسیار مهم و کمک کننده است.
اين غذاها علائم رفلاکس را تشدید می‌کنند
مرکبات، شکلات، نوشیدنی‌های کافئینه و گازدار، غذاهای چرب و سرخ شده، سیر و پیاز، نعنا، غذاهای تند و ادویه‌دار و گوجه‌فرنگی و فرآورده‌های آن.
تغییرات در سبک و شیوه زندگی
اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید.
از غذاهایی که علائم را تشدید می‌کنند، پرهيز نماييد.
اگر مبتلا به چاقی یا اضافه وزن هستید، وزنتان را كاهش دهيد.
تعداد وعده‌های غذایی را افزايش و حجم غذای دریافتی را كاهش دهيد.
لباس راحت (نه تنگ) بپوشيد (خصوصا موقع صرف غذا).
تا 3 ساعت پس از صرف غذا از دراز کشیدن و خوابیدن، انجام حرکات تند ورزشی و خم و راست شدن و بلند کردن اشیاء سنگین خودداری کنید.
قسمت سر تختخواب را به میزان 15 تا 25 سانتیمتر بالاتر بیاورید که با قرار دادن جسمی زیر تختخواب مي‌توانيد به این ارتفاع دست یابید. اضافه کردن چند بالش به تنهایی کمک کننده نیست و در خیلی از مواقع ممکن است رفلاکس را نیز تشدید کند. در خیلی از موارد ممکن است در کنار رعایت رژيم غذایی و تغییرات در شیوه زندگی به درمان دارویی نیز نیاز باشد که باید حتما اجرا شود.
تــوجه
افراد مبتلا به رفلاکس با رعایت برخی پرهیز‌های غذایی و تغییراتی کوچک در شیوه زندگی خود می‌توانند تا حد خیلی زیادی به خود کمک کنند و کمتر علائم رفلاکس را تجربه کنند. در کنار توصیه‌های غذایی توجه به وزن نیز بسیار مهم است که در صورت داشتن اضافه وزن یا چاقی در درجه نخست باید به فکر کاهش وزن (همچنین حفظ وزن کاهش یافته) باشید، به این دلیل که اضافه وزن خود فشار زیادی به معده وارد می‌کند که باعث برگشت اسید معده به مری می‌شود. همچنین از پرخوری در وعده‌های غذایی خودداری کنید که باعث سنگینی و پری و فشار به معده می‌شود. همیشه توصیه بر این است که تعداد وعده‌های غذایی خود را بیشتر کنید، ولی حجم غذایی که در هر وعده می‌خورید را کم نماييد و سبک میل کنید.
همچنین از مصرف غذاهایی که باعث درد و ناراحتی و تحریک معده می‌شوند نیز خودداری کنید. با اینکه رفلاکس به راحتی قابل کنترل و پیشگیری است، ولی اگر نادیده گرفته شود و درمان نشود در درازمدت می‌تواند باعث کاهش وزن، کم خونی و سوء تغذیه در فرد شود، بنابراین در کنار رعایت غذایی و پرهیز بجا به کیفیت غذایی خود نیز توجه داشته باشيد و به اندازه نیاز خود دریافت کاملی از تمام گروه‌های غذایی (نشاسته، پروتئین، فرآورده‌هاي لبنی، گوشت، میوه و سبزی) داشته باشید.
كباب مرغ
این خوراک در کنار یک عدد سیب زمینی تنوری و یک کاسه ماست و خیار بسیار خوشمزه و مغذی است. همان طور که ملاحظه می‌فرمایید این خوراک به عنوان یک منبع غنی پروتئین در نظر گرفته می‌شود و مواد غذایی که باعث رفلاکس یا تشدید آن می‌شوند نیز در تهیه آن به کار نرفته است. با یاد گرفتن منو‌های متفاوت غذایی می‌توانیم به سفره خود تنوع غذایی بدهیم و در عین حال پرهیز غذایی خود را نیز رعایت کرده باشیم و با تغذیه مناسب باعث بهبود وضعیت سلامتی خود شویم.
مواد لازم برای 2 نفر
سینه مرغ بدون پوست 500 گرم 1250 کیلو کالری
ماست کم چرب 200 گرم 80 کیلو کالری
نمک به میزان لازم 0 کیلوکالری
زعفران 1 قاشق سوپخوري 0 کیلوکالری
روش تهيه:
سینه مرغ بدون پوست را فیله کنید و به برش‌های مساوی تقسیم کنید. برای طعم‌دار کردن، فیله‌ها را در مایه (ماست، نمک و زعفران) به مدت 2 تا 3 ساعت در یخچال قرار دهید. بعد از خارج کردن از یخچال فیله‌ها را به سیخ بکشید و کباب کنید یا در تابه با روغن خیلی کم بگذارید بپزد.
يادآوري: سيخ‌هاي چوبي را به مدت يك ساعت قبل از كار درون آب سرد خيس كنيد تا هنگام پخت غذا سيخ‌ها نسوزند.
آیا رفلاکس در نوزادان و کودکان نیز دیده می‌شود؟
تشخیص رفلاکس در نوزادان کار آسانی نیست و ممکن است علائم شبیه علائم بزرگسالان در آنها بروز کند (استفراغ‌های مکرر، سرفه، مشکلات تنفسی، گریه‌های مکرر، کاهش وزن، کاهش اشتها و تنفس بدبو). علت اصلی رفلاکس در نوزادان سیستم گوارش نارس آنها می‌باشد و در اغلب نوزادان پس از سن یکسالگی خود به خود مشکل رفع می‌شود. در مورد کودکان نیز توجه به وزن و عادات غذایی آنها بسیار مهم است. موارد غذایی ذکر شده برای کودکان نیز باید اجرا شود. معمولا کاهش وزن و همزمان اصلاح الگوی غذایی و رفع عادات ناسالم غذایی کمک بزرگی به رفع مشکل می‌کند. یادمان باشد که بسیاری از مشکلات تغذیه‌ای و سلامتی ما در سنین بزرگسالی از همین دوران کودکی شکل می‌گیرد.
پس توجه به عادات غذایی کودکان و شکل‌گیری الگوی غذایی صحیح و به طور کلی شیوه زندگی صحیح (تغذیه مناسب، تحرک و ... ) در آنان بسیار مهم است و بیمه سلامتی‌شان در دوره‌های بعدی زندگی است. بهتر است که در کنار برنامه‌ریزی‌های سال جدید بخشی را نیز برای تغذیه و سلامت خود و خانواده در نظر بگیریم و برای بهبود آن در سال جدید برنامه داشته باشیم. سالی خوب و خوش همراه با سلامتی برای همه آرزو می‌کنم.
توجه به عادات
در کنار موارد غذایی ذکر شده به عادات خواب خود و همچنین رعایت فاصله 3 تا 4 ساعت بین زمان خوردن غذا و زمان خوابیدن نیز توجه داشته باشید.
چند نكته مهم
مصرف نوشیدنی‌های کافئينه و شکلات را محدود کنید
چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئینه به دلیل داشتن کافئین موجب سست شدن اسفنکتر مری و بالا آمدن اسیدها می‌شوند.
نوشیدنی‌های گازدار را حذف کنید
این نوشیدنی‌ها به دلیل گازدار بودن باعث نفخ و فشار زیاد در معده و برگشت اسید می‌شوند.
پرهیز از خوردن غذاهای چرب و سنگین
غذاهای چرب معمولا هضم طولانی‌تری دارند و بیشتر در معده می‌مانند و باعث سنگینی و افزایش ترشحات معده و برگشت اسید می‌شوند.
عدم مصرف نعنا و قرص آن و ادویه‌های تند
اين مواد باعث تحریک مری و اثر گذاشتن بر روی اسفنكتر مری و مشکل رفلاکس در افراد می‌شوند.
منبع: دنیای تغذیه ش 118
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر