خوراك‌هاي رژيمی ويژه آلرژی فصلی

نوشته  : حوریه دانش بدی 

آلـرژی‌هـا عـکس‌الـعـمـل در بـرابر موادی هستـنـد کـه حـتـی می‌توانند کاملاً بی‌ضرر باشند. آلرژی در واقع عکس‌العمل شدید سیستم ایمنی، هنگام ورود یک ماده خارجی به بدن است. بهار برای اغلب افراد فصل طراوت، شادابی، آغاز رویش و تازگی است، ولی  برای بعضی‌ها زمان شروع حساسیت‌های آزاردهنده فصلی مي‌باشد. پراکندگی ذرات گرده گل‌ها، جوانه برگ‌ها و یا عطر و بوی آنها در محیط، به بروز حساسیت‌های فصلی یا همان آلرژی منجر می‌شوند. عوامل آلرژی زا در مناطق و شهرهای گوناگون متفاوت است؛ به عنوان مثال گرده گیاهان وحشی و خودروی کوه‌های اطراف تهران که توسط باد و جریان هوا در شهر پراکنده و وارد سیستم تنفسی افراد می‌شود، علت عمده بروز حساسیت‌های فصلی است.
آلرژی فصلی خود را به صورت آبریزش بینی، عطسه، قرمز شدن چشم‌ها و ... نشان می‌دهد که شدت علائم در بیماران مختلف، متفاوت است و پاسخ به ماده آلرژی‌زا نیز بستگی به سیستم ایمنی هر فرد دارد.
ورود این مواد به بدن اغلب منجر به افزایش ترشح هیستامین می‌شود که موجب آشفتگی و برانگیختگی سیستم ایمنی می‌شود. در نمونه‌های نادر حتی آلرژی‌های بسیار خطرناک و تهدید کننده مرگ نیز که آنافیلاکسی نامیده می‌شوند اتفاق می‌افتد.
تقریبا تمام داروهایی که برای انواع مختلف آلرژی‌ها تجویز می‌شوند، تنها آرام بخش و ضد التهاب هستند. اگر نوع ماده ای که سبب حساسیت شده تشخیص داده شود، درمان بسیار ساده است. تنها راه درمان آلرژی پرهیز از ارتباط با ماده حساسیت‌زا مي‌باشد.
همانطورکه می‌دانید برخی مواد غذایی نیز می‌توانند سبب بروز آلرژی و حساسیت شوند.
آلرژی‌های غذایی از نظر شیوع و شدت، طی 20 سال گذشته تقریبا دو برابر شده‌اند. واکنش‌های حساسیتی در برابر مواد غذایی و یا دیگر آلرژن‌ها معمولا بلافاصله یا طی 2ساعت بعد از مواجهه بروز می‌کنند. علائم آلرژی‌های غذایی بسیار متنوع می‌باشد.


علائم آلرژی‌های غذایی
 تظاهرات گوارشی: شکم درد، تهوع، استفراغ، اسهال، خارش دهان و حلق و...
 تظاهرات پوستی: کهیر، اگزما، خارش، قرمزی پوست و...
 تظاهرات تنفسی: آبریزش بینی، آسم، سرفه، ادم حنجره، تنگی مجرای هوا و...
 تظاهرات سیستمیک: آنافيلاکسی، کاهش فشارخون و اختلال ریتم قلبی.
 تظاهرات ثابت نشده یا مناقشه آمیز: اختلالات رفتاری، سندرم خستگی، اختلال بیش فعالی و کم توجهی، ورم گوش میانی، اختلالات روانی، سردرد میگرنی و....
غذاهای آلرژی زا
عدم مصرف یا مصرف کمتر این مواد در هنگام گرده افشانی گیاهان و آلرژی‌های فصلی، تحمل این شرایط را برای بیمار راحت‌تر می‌کند.
 واکنش‌های آنافيلاکتیک بیشتر در اثر بادام زمینی و آجیل‌های درختی بوده است.
 از32مورد مرگ ناشی از آنافيلاکسی، 2مورد مربوط به شیر و ماهی بوده است.
 افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های غذایی نیز می‌توانند از آلرژن‌ها باشند. تارترازین، کارمین، اسیدبنزوییک، نیترات سدیم و سولفیت‌ها نیز از این نوع هستند.
 آمین‌های موجود در شکلات، پنیر، تن ماهی و ماهی می‌توانند سبب سردردهای میگرنی، خارش و... شوند.
 توت فرنگی، گوجه فرنگی، بادام زمینی، آناناس حاوی عوامل آزادکننده هیستامین هستند که می‌تواند کهیر، اگزما و خارش ایجاد کنند.
 در آلرژی‌ها بعضی مواد غذایی حتما باید حذف شوند تا علائم کاهش یابد و بعد از تشخیص عامل اصلی حساسیت به ترتیب مواد اضافه شوند. این مواد شامل تخم مرغ، شیرگاو، بادام زمینی، سویا و گندم (کیک‌ها، نان‌ها و سایر مواد حاوی گندم و سبوس گندم) مي‌باشند.
 افرادی که به گرده گل‌ها حساسیت دارند ممکن است با مصرف موادي مانند سیب، هویج، کرفس، سیب زمینی، فندق، هندوانه، خربزه، طالبی، موز، گردو، گیلاس، زردآلو و هلو علائمشان تشديد شود.
 افرادی که به لاتکس حساسیت دارند ممکن است توامان به مواد زیر نیز حساسیت داشته باشند: موز، آووکادو، بلوط و کیوی.
 
قليه ماهي
مواد لازم براي 8 نفر
پياز خرد كرده     1 عدد (درشت)    20 كيلو كالري
روغن زيتون     2 قاشق سوپخوري    270 كيلو كالري
سير له ‌شده    1 بوته    7 كيلو كالري
گشنيز و شنبليله خرد كرده*     500 گرم    120 كيلو كالري
سس تمرهندي    100 گرم    230 كيلو كالري
فيله ماهي    1 كيلوگرم    1500 كيلو كالري
آرد گندم     1 قاشق سوپخوري    50 كيلو كالري
* گشنيز 400 گرم، شنبليله 100 گرم
روش تهيه:
ابتدا پياز را در كمي روغن تفت دهيد، سير را به آن بيفزاييد و كمي تفت دهيد تا سير سبك شود. حالا سبزي را اضافه كنيد و تفت دهيد تا آب سبزي كشيده شود. اكنون تمرهندي را در يك پيمانه آب گرم خيس كنيد و يك ساعت كنار بگذاريد سپس آن را از صافي رد كنيد تا عصاره‌اي از آن ايجاد شود. حالا عصاره تمرهندي را به مواد قبل بيفزاييد. ظرف حاوي قليه را روي حرارت ملايم قرار دهيد. در اواسط پخت فيله ماهي خرد كرده را به مواد قبل بيفزاييد. ظرف حاوي قليه را روي حرارت ملايم قرار دهيد. در اواسط پخت فيله ماهي خرد كرده را به قليه اضافه كنيد و صبر كنيد تا خورش جا بيفتد. اگر قليه رقيق بود آرد گندم را در كمي آب حل كنيد و به آن اضافه نماييد.
يادآوري: قليه ماهي را اصالتاً با ماهي سنگسر مي‌پزند، اما شما مي‌توانيد از ماهي شير، حلوا و ... نيز استفاده كنيد.


غذاهای ضد آلرژی
برای درمان آلرژی‌ها بهترین راه دوری از ماده آلرژی زا است و در صورت برخورد و یا عدم امکان دوری از آلرژن، می‌توان از داروهایی مثل آنتی هیستامین استفاده کرد، اما برخی مواد غذایی نیز هستند که می‌توانند این حساسیت‌ها را بهبود و یا تسکین بخشند. مصرف این موادغذایی سبب حفاظت و تقویت سیستم ایمنی در مقابل آلرژی‌های فصلی می‌شود:
 غذاهای پر فیبر: حفظ تعادل میکروفلورای روده (باکتری‌های مفید روده)، افراد را در مقابل آلرژی فصلی و آسم حفاظت می‌کند. برای حفظ تعادل میکروفلور دستگاه گوارش، مقادیر کافی از غذاهای غنی از فیبر نظیر میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل یعنی مواد سبوس‌دار در برنامه غذایی خود داشته باشید.

 ماست: ماست به ویژه ماست‌های پروبیوتیک و پره بیوتیک نیز سبب حفظ فلورطبیعی روده و کاهش بروز آلرژی‌ها می‌شود.
 چای سبز: چاي سبز به دلیل داشتن متیلات اپی گالوکاتچین گالات (EGCG)می‌تواند خواص ضد آلرژی داشته باشد.
 اسیدهای چرب اُمگا- 3: مصرف اسیدهای چرب امگا-3 می‌تواند بدن را علیه تولید بالای برخی آنتی بادی‌هایی که آلرژی را بدتر می‌کنند، محافظت نماید. علاوه بر این، امگا-3 خواص ضد التهابی نیز دارد که شدت علائم آلرژیک را کاهش می‌دهد. مواد غنی از این نوع اسید چرب شامل ماهی‌های چرب، گردو، تخم کتان و...مي‌باشد.
 پیاز: پياز به علت داشتن ماده‌‌ای به نام کوئرستین مانند یک ضد آلرژی عمل می‌کند.
 سیر: سير تقویت ‌کننده بسیار قوی سیستم ایمنی بدن است و به عنوان یک ماده غذایی ضد باکتری و ضد ویروس موجب افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن می‌‌شود.
 ویتامین A: میوه‌ها و سبزی‌های زرد، نارنجی و قرمز رنگ که حاوی بتاکاروتن هستند، سیستم ایمنی بدن را تقویت و از بروز حساسیت‌های فصلی جلوگیری می‌‌کنند.


منبع: دنیای تغذیه  ش 119