نوشته : زير نظر دكتر سلطانعلي محبوب استاد و قائم مقام مؤسسه آموزش عالي ربع رشيدي تبريز تنظيم: مهسا جليلي
مقدمه:نمي‌توان انتظار داشت كه با تغيير غذاي مصرفي، تمام چين و چروك‌هاي صورت به يكباره حذف شود، ولي بر همه آشكار است كه هر آنچه مي‌خوريم، بر سلامت پوستمان موثر است. غذا بر روي تمام اندام‌هاي بدن از جمله پوست تأثير مي‌گذارد و تغذيه مطلوب در تمام سلولهاي بدن از جمله سلولهاي پوستي مانع از پير شدن زودرس آنها مي‌شود و بر شادابي و زيبايي آنها مي‌افزايد. از جمله منافع تغذيه مطلوب بر پوست اين است كه نيازهاي تغذيه‌اي درون سلولي هر يك از سلولهاي بدن را تأمين مي‌كند و از صدمات ناشي از مواد آلاينده زيستي و شيميايي بر سلامت پوست پيشگيري مي‌نمايد. اغلب مواد مغذي كه با خوردن غذا تأمين مي‌شود، از طريق هيچ يك از كرم‌هاي زيبايي قابل جبران نيست، به طوري كه استفاده روزانه از كرم‌هاي مغذي بر پوست، زيست دسترسي آن را در سلولهاي پوست تأمين نمي‌كند و ممكن است فقط تا دوره استحمام بعدي بر روي پوست انباشته شود.
ورود مواد مغذي به داخل سلولهاي پوست بستگي به شرايط فيزيكي پوست، غلظت مواد سازنده كرم، تكنولوژي ساخت و بسياري از عوامل ديگر دارد، يعني با ورود مواد مغذي از طريق دهان و در صورت سلامت دستگاه گوارش، احتمالا همه مواد مغذي جذب سلولهاي بدن از جمله پوست خواهند شد؛ در حاليكه با استفاده از كرم‌ها نمي‌توان چنين اطميناني را حاصل نمود.
تغذيه و پيري پوست:
تحقيقات اخير ثابت كرده‌اند كه تغذيه نقش مهمي بر مكانيسم‌هاي پيري و كنترل سرعت آن به ويژه در سلولهاي پوست دارد. مواد مغذي و غذاها براي كل اعضاي بدن و سلامت آنها از جمله پوست ضروري هستند.
پير شدن پوست تركيبي از مكانيسم‌هاي ذاتي پيري به علت فيزيولوژي انسان همراه با آسيب محيطي ناشي از آفتاب، باد، آلودگي‌ها و مواد غذايي دريافتي است. تغذيه مناسب مي‌تواند در مهار پيري فيزيولوژيك تا حدودي مفيد باشد، اما حفاظت از اشعه مضر خورشيد در جواني سلولهاي پوست نقش موثرتري دارد؛ بنابراين كاهش مواجهه با اشعه خورشيد در ساعات مياني روز و استفاده از كرم‌هاي ضدآفتاب استاندارد در حفظ سلامت پوست ضروري است، اما عدم تغذيه متعادل، اثرات سوء جبران ناپذيري بر سلولهاي پوست مي‌گذارد. استفاده از مواد مغذي موضعي تنها در مقادير بسيار بالا سودمند است. به طور مثال ويتامين C
موضعي در دوز 10 درصد يا بالاتر موثر است. چنين غلظت‌هايي نه تنها هزينه‌بر و گران قيمت است، بلكه عوارض بالايي نيز دارد.
از طرفي، بسياري از مواد مغذي دريافتي، از طريق دستگاه گوارش زيست دسترسي پاييني دارند؛ به ويژه اگر فرد دچار اختلالات گوارشي مانند سوء هضم و سوء جذب باشد، دريافت اين مواد مغذي كاربرد زيادي نخواهد داشت.
بنابراين توجه به مواد غذايي همراه با سلامت مطلوب دستگاه گوارش نقش شاياني در حفظ پوست سالم و شاداب دارد.
تغذيه متعادل براي سلامت پوست حائز اهميت است. اين امر ممكن است پوست را دوباره شاداب و جوان نكند، ولي مي‌تواند از پيري سريع و با عوارض جدي در پوست پيشگيري كند. كمبود مواد مغذي خاص مانند ويتامين A، B- كمپلكس و اسيدهاي چرب ضروري به ويژه امگا- 3 دراز زنجير مي‌تواند موجب بروز انواع درماتيت و ساير بيماري‌هاي پوستي شود. كمبودهاي خفيف مواد مغذي بسيار شايع هستند و اغلب علائم باليني آشكاري ندارند، اما توانايي آسيب رساندن به فرايند جوان‌سازي و ترميم سلولهاي پوستي را دارند، به عبارت ديگر، در صورت كمبود يك يا چند ماده مغذي ضروري در رژيم غذايي، مصرف بهترين كرم‌هاي زيبايي و تخصصي هم خالي از فايده خواهد بود. براساس مطالعات جديد، حدود نصف مردم جهان در كشورهاي مختلف از كمبود خفيف يك يا چند ماده مغذي ضروري رنج مي‌برند، در حالي كه خود از آن بي‌خبرند، بنابراين دريافت مكمل‌هاي ويتاميني و مواد معدني تنها در صورتي توصيه مي‌شود كه كمبود آن مواد مغذي به كمك متخصص تغذيه به اثبات رسيده باشد.
موادمغذي آنتي‌اكسيدان و حفاظت از سلامت پوست:
صدمات ناشي از راديكال‌هاي آزاد يكي از مكانيسم‌هاي اصلي پيري زودرس است. راديكال‌هاي آزاد، مواد شيميايي فوق‌العاده فعالي هستند كه به تمامي ساختارهاي سلولهاي زنده آسيب مي‌زنند. مهم‌ترين منابع راديكال‌هاي آزاد، مواد حاصل از سوزاندن مواد مغذي در سلول هستند كه هر لحظه در سلول رخ مي‌دهد. هر چه موجود زنده در معرض راديكال‌هاي آزاد بيشتري قرار داشته باشد، چين و چروك بيشتري را تجربه خواهد كرد. در ميان اندام‌ها، پوست در معرض خطر بيشتري است، چون علاوه بر راديكال‌هاي آزاد، اشعه ماوراء بنفش نور خورشيد و آلاينده‌هاي محيطي نيز تأثير مخربي بر سلامتي آن دارند.
آنتي‌اكسيدان‌هاي موضعي حفاظت اندكي در برابر آسيب محيطي پوست دارند و تنها در برخي موارد مي‌توانند سرعت پير شدن آن را كاهش دهند، اما متاسفانه بيشتر آنتي‌اكسيدان‌هاي موضعي معتبر نيستند و اثر آنها به سلامت پوست، ساير مواد شيميايي موجود در كرم و عوامل ديگر بستگي دارد. به نظر مي‌رسد كه دريافت خوراكي برخي آنتي‌اكسيدان‌ها اثر بيشتري بر حفاظت پوست در برابر راديكال‌هاي آزاد دارد. يك ويژگي مهم شيميايي هر آنتي‌اكسيدان، قابليت حل شدن آن در آب و چربي مي‌باشد. به طور كلي، موجودات زنده دو نوع محيط فيزيكي داخل بدن دارند: يكي فضاي خارج سلولي آبكي و ديگري غشاهاي روغني كه دور سلولهاي موجود زنده را احاطه كرده‌اند و از مواد درون آنها در برابر عوامل خارجي حفاظت مي‌نمايند. آنتي‌اكسيدان‌هاي محلول در آب عمدتا در مايعات خارج و داخل سلولي وارد مي‌شوند، در حالي كه آنتي‌اكسيدان‌هاي محلول در چربي، از غشاهاي زيستي حفاظت مي‌كنند. هر دو نوع آنتي‌اكسيدان، براي دفاع آنتي‌اكسيداني عليه راديكال‌هاي آزاد در كل بدن به ويژه پوست لازمند.
در زير، برخي از مواد مغذي كه براي پوست مفيد هستند، آمده است:
ويتامين E:
ويتامين E، ويتامين آنتي‌اكسيدان محلول در چربي مي‌باشد كه از غشاهاي سلولي، ليپوپروتئين‌ها و ساير سلولهاي روغني حفاظت مي‌كند. پوست غني از اسيدهاي چرب غيراشباع است (مولكول‌هاي روغني كه در معرض آسيب راديكال‌هاي آزاد هستند) و ويتامين E نقش مهمي در حفاظت از آنها دارد و مي‌تواند به دو شكل خوراكي و موضعي مفيد باشد. اين ويتامين در روغن‌هاي گياهي به وفور وجود دارد.
فلاوونوئيدها:
فلاوونوئيدها، گروه متنوعي از رنگدانه‌هاي گياهي با ويژگي‌هاي آنتي‌اكسيداني هستند. اين مواد مسؤول رنگ بسياري از ميوه‌ها، سبزيجات و گل‌ها هستند. به علاوه، اين رنگدانه‌ها از پوست در برابر استرس محيطي محافظت مي‌كنند. برخي فلاوونوئيدها ضد آلرژي، ضد سرطان، ضد ويروس و ضد التهاب هستند و در درمان بسياري از بيماري‌هاي مزمن مفيد مي‌باشند. تا به حال بيش از 4000 فلاوونوئيد شناسايي شده است كه تنها برخي از آنها در تحقيقات مورد استفاده قرار گرفته‌اند. دو گروه از فلاوونوئيدها در سلامت پوست نقش برجسته‌تري دارند: پروآنتوسيانين‌ها (در انگور و پوست كاج) و پلي‌فنول‌ها (در چاي سبز).
كوآنزيم Q10، اسيد ليپوئيك و متيونين:
اين سه ماده از جمله آنتي‌اكسيدان‌هاي بالقوه هستند كه نقش‌هاي ديگري به غير از غيرفعالسازي راديكال‌هاي آزاد بر عهده دارند و مي‌توانند در افزايش طول عمر سلولهاي پوستي، ممانعت از ايجاد چين و چروك و افتادگي پوست و همچنين ترميم و احياي مجدد سلولهاي بازمانده پوستي نقش مهمي داشته باشند.
در قسمت دوم، در مورد رژيم غذايي مناسب براي پوست سالم و جوان صحبت خواهيم كرد.
منبع: دنیای تغذیه ش ۹۰
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر