نوشته : آرزو رضازاده کارشناس ارشد علوم تغذیه (فارغ‌التحصیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) مدرس دانشگاه آزاد بسیاری از سنگ‌های صفراوی منجر به درد، تهوع و استفراغ می‌شوند. انسداد به باکتری‌ها اجازه می‌دهد تا رشد کنند و منجر به عفونت شوند. پیشرفت عفونت، همراه با تب، یرقان (زردشدن رنگ پوست و سفیده چشم) و خارش می‌باشد.
عوامل خطر تشکیل سنگ‌های صفراوی کلسترولی عبارتند از:
1- سابقه خانوادگی ابتلا به سنگ کیسه صفرا.
2- چاقی، که باعث افزایش ترشح کلسترول در صفرا می‌شود.
3- کاهش وزن سریع با رژیم‌های بسیار کم کالری.
4- هورمون‌های جنسی زنانه(هورمون استروژن، داروهای حاوی استروژن و قرص‌های ضدبارداری خوراکی به عنوان عوامل مستعدکننده شناخته شده اند).
5- بیماری‌های التهابی روده کوچک و یا برداشتن آن در طی عمل جراحی.
6- افزایش سن به ویژه در زنان.
7- کاهش تحریک کیسه صفرا به دنبال تغذیه. وریدی طولانی مدت، روزه گرفتن، بارداری و ...
8- درمان با کلوفیبرات.
9- کاهش ترشح اسید صفراوی به دنبال سیروز صفراوی اولیه.
10- رژیم غذایی پرچرب و سرشار از کلسترول.
11- افراد دارای سطح کلسترول بالای خون (هایپر کلسترولمی).
12- فعالیت کم و شیوه زندگی کم تحرک.
برای پیشگیری چه باید کرد؟
بهترین راه برای درمان سنگ‌های صفراوی، پیشگیری از بروز آن است. رژیم غذایی نقش مهمی در پيشگیری و درمان بیماری‌های صفراوی دارد.
غذاهایی که برای پیشگیری و درمان باید محدود شوند، عبارتند از:
محدودیت دریافت منابع غنی از کلسترول نظیر محصولات حیوانی به ویژه تخم مرغ، گوشت قرمز و لبنیات پرچرب.
پرهیز یا کاهش مصرف غذاهای افزایش دهنده اسید نظیر غذاهای فراوری شده و حاوی نگهدارنده (نظیر سوسیس و کالباس)، عصاره گوشت غلیظ، ذرت، عدس و مغزها (گردو، فندق و بادام زمینی).
پرهیز از مصرف غذاهای سرخ کرده و پرچرب و پاک کردن کامل چربی‌های قابل رویت از گوشت‌ها.
پرهیز از دریافت نوشیدنی‌های کربناته که منجر به افزایش تحرک سنگ و تشدید درد می‌شود.
پرهیز از دریافت وعده‌های حجیم قبل از خواب.
رژیم درمانی توصیه شده:
در زمان وقوع دردهای حاد، باید به بیمار صرفا رژیم مایعات و آبمیوه و غذاهای بدون چربی و سرشار از سبزیجات آبدار (نظیر کاهو و خیار) و میوه‌های آبدار (نظیر هندوانه) و سوپ سبزیجات رقیق تجویز کرد.
سبزیجات مفید در کاهش درد و درمان سنگ‌های صفراوی شامل هویج، چغندر،
گوجه‌فرنگی، بروکلی و اسفناج و میوه‌های مفید شامل گلابی، لیمو، سیب و انگور می‌باشد.
اضافه کردن بعضی از انواع چاشنی‌ها به رژیم غذایی روزانه نظیر سیر، زنجبیل (کمک به هضم چربی) و زردچوبه (افزایش دادن جریان صفرا).
افزایش دادن دریافت آب منجر به حفظ تعادل اسید و باز می‌شود که مصرف روزانه
10 الی 12 لیوان آب توصيه مي‌گردد؛ درحالیکه، در بسیاری از بیماران مبتلا به سنگ‌های صفراوی، دریافت آب بسیارکم است.
افزایش دریافت ويتامين C (به ویژه از منبع مرکبات). ويتامين C، روند تبديل كلسترول به اسيد صفراوي را تنظيم مي‌كند و احتمال ابتلا به سنگ كيسه صفرا را كاهش ميدهد.
استفاده از چربی‌های گیاهی و غیراشباع به ویژه روغن زیتون به جای چربی‌های حیوانی (همه انواع چربی‌های گیاهی فاقد کلسترول هستند).
گنجاندن غذاهای غنی از فیبر نظیر غلات کامل، جو، چاودار، سبوس و نان‌های سبوس دار در رژیم غذایی این افراد. سبوس این خاصیت را دارد که به مواد صفراوی ریخته شده به روده متصل مي‌شود و سپس آنها را از بدن دفع مي‌كند. در حالت عادی کلسترول موجود در مواد صفراوی پس از ریخته شدن به روده، دوباره به سمت کبد برمي‌گردد تا در ساخت اسید صفراوی به طور مجدد شرکت کند. در این حالت کبد مجبور است از کلسترول موجود در خون برداشت کند، که این خود از يك طرف باعث کاهش کلسترول خون و از طرف ديگر باعث کاهش کلسترول موجود در صفرا می‌شود.
بهتر است دریافت پروتئین بیشتر از منابع گیاهی (مانند سویا) باشد. در صورت مصرف پروتئین حیوانی، باید از گوشت‌های دارای کلسترول کم نظیر گوشت ماهی و بوقلمون استفاده شود.
مصرف ویتامین‌های گروه B به ویژه B6، اسیدفولیک و B12 و نیز ویتامین E، نقش مهمی در حذف چربی‌ها از بدن بازی می‌کند.
منبع: دنیای تغذیه ش ۹۲
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر