نوشته : ناهیدغلامی مریدانی دانشجوی مهندسی علوم و صنایع غذایی
مشخصات گیاه شناسی:
خرمالو با نام علمیEbenaceae، درختی دارای برگ‌های ساده با گل‌هایی عموما تک جنس مي‌باشد كه تخمدان آن چند خانه‌ای و دارای دیواره بندی کامل است و در هر خانه آن یک یا دو تخمک وجود دارد. این تیره دارای 6جنس و 300 تا 400 گونه است که بیشتر آنها در مناطق گرمسیری انتشار دارند. گل‌ها در این گیاهان تک جنس یا دو پایه‌اند.
موطن اصلی خرمالو
درخت خرمالو که در ایران درخت مشهوری است، در اصل بومی چین و ژاپن است. این درخت از گذشته‌ای نسبتا دور وارد ایران شده و امروزه در بیشتر نقاط کاشته و تکثیر می‌شود.
چوب
چوب درخت خرمالو با نام آبنوس شناخته می‌شود که سنگین و محکم است و مغز چوب در چندین گونه گرمسیری به رنگ سیاه براق می‌باشد. گونه‌هایی که مغز چوب سیاه رنگ دارند، بیشتر از نظر چوبشان اهمیت دارند تا میوه آنها.
میـــوه
میوه بسیاری از گونه‌های خرمالو خوراکی می‌باشد. رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است و قطر آنها بنابر گونه بین 2 تا 8 سانتیمتر است. معمولا پس از چیدن، کاسه گل همراه با میوه باقی می‌ماند. شکل خرمالو بر اساس گونه آن ممکن است کروی یا شبیه بلوط باشد. خرمالو دو گونه گس و غیر گس دارد:
1- گونه گس: میوه‌های گس تا قبل از زمان پخته شدن، گس و سفت هستند و در دهان ايجاد چسبندگى نه چندان مطلوبى مى‌كنند و هنگامی که می‌رسند، شیرین و نرم می‌گردند. خرمالویی كه هنوز كاملا نرسيده، رنگش نارنجى روشن و داراى پوست ضخيم با هاله‌اى سفيدرنگ است. اگر خرمالوى نارس را لاى روزنامه بپيچيد و در جاى تاريكي (تقريبا مانند كابينت آشپزخانه) بگذاريد، بعد از دو روز قابل خوردن می‌شود. میوه خرمالو هرچه بیشتر برسد، پکتین آن کمتر می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود برای استفاده بیشتر از پکتین نباید خرمالو بیش از اندازه برسد.
2- گونه غیرگس: گونه‌های غیرگس زمانی که نارس هستند، کمتر گس می‌باشند و حالت گسی خود را خیلی زودتر از دست می‌دهند. آنها در حالت رسیده سفت می‌باشند. حالت گسی این میوه را می‌توان طی چند روز با قرار دادن آن در معرض نور خورشید در سرما از بین برد، به این فرآیند رسيدن ميوه (bletting) می‌گویند.
ارزش غذایی خرمالو:
خرمالو سرشار ازآب و بتا- كاروتن (پيش‌ساز ويتامين A) است. چنانچه این ویتامین به مقدار كافی به بدن نرسد، نه تنها قدرت بینایی را كم می‌كند، بلكه باعث شكننده شدن پوست، ناخن و موها و اختلال در میزان هوش و سلامت بدن می‌شود. خرمالو دارای مقدار قابل توجهی ویتامین هایB2 ، B1، B3 و C می‌باشد. در ضمن این میوه خوشرنگ و خوش طعم دارای مواد معدنی ضروری برای بدن مانند كلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم است. این میوه دارای مقدار کمی سلولز نیز می‌باشد.
همچنین بخش گوشت‌دار میوه، محتوی مقدار زیادی فیبر، مواد آنتي اکسيداني همچون تانن، فنول، ليکوپن و لوتئين، مواد قندی (لوولز و گلوكز)، پكتین و اسید می‌باشد. عمده‌ترین اسیدهایی که در این میوه وجود دارد، عبارتند از اسید مالیک، اسید تارتاریک و اسید سیتریک.
خواص غذایی- دارويی و درمانی
خرمالو به دلیل دارا بودن مواد معدنی، براي رشد و نمو بسيار مفيد شناخته شده است.
آهن موجود در آن، عنصر اصلی خون‌سازی، و پتاسیم موجود در آن اشتها‌آور و شستشو دهنده كلیه و كبد می‌باشد.
با وجود عناصري همچون پتاسيم و منيزيم دراین میوه، خرمالو کلسترول بد (LDL) و فشار خون را نيز كاهش مي‌دهد. به همين دليل اين ميوه براي سلامتي بيماران قلبي و افراد داراي چربي و فشارخون بالا بسيار مفيد است. از طرفی به دلیل دارا بودن پكتین که یكی از انواع فیبرهای محلول در آب است، باعث کاهش چربی‌های بدن و چربی‌های محلول در خون می‌شود.
اسیدهای موجود در خرمالو باعث هضم بهتر غذا و جذب بهتر برخی ترکیبات غذایی مثل آهن و روی مي‌شوند و افزایش جذب را در پی دارند.
خرمالو با دارا بودن رنگدانه های پلی‌فنولیک، خاصیت ضد سرطانی دارد. وجود مقدار زيادي فيبر و مواد آنتي اکسيدان، باعث خاصيت ضدسرطاني اين ميوه است.
خرمالو خاصيت ملين كننده دارد، بنابراين يك داروى مفيد براى درمان يبوست به ويژه در سالخوردگان به شمار مى‌رود.
از آنجايي که میوه خرمالو دارای انواع ویتامین‌هاست، سینه را نرم می‌کند، ولی باید آن را موقعی خورد که کاملا روی درخت رسیده باشد.
قابل توجه بیماران دیابتی وافرادچاق:
خرمالو ميوه‌اى شيرين است و مواد قندى آن از نوع گلوكز و لوولز است و با اينكه مقدار آن 20 درصد است، برای مبتلایان به بیماری قند، زیان بخش نیست، اما نباید در مصرف آن افراط شود. این میوه، جزء میوه‌های پرانرژی محسوب می‌شود، بنابراین افرادی که مبتلا به اضافه وزن و چاقي هستند، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند.
موارد مصرف خرمالو:
خرمالو علاوه بر اينكه به صورت خام و تازه مصرف مي‌‌گردد، در آجيل ميوه‌هاي خشك نيز يافت مي‌شود. در ضمن از پخته شده آن نيز به صورت مربا، مارمالاد و همچنين در انواع شيريني‌ها و كيك‌ها استفاده مي‌كنند. خرمالو را می‌توان در حالت های نیمه پخته تا کاملاً پخته مصرف کرد .
توصيه مى‌شود خرمالو را پس از غذا به عنوان يك دسر بسيار خوشمزه و دلچسب مصرف كنيد، زيرا شيرينى آن در معده به ترشى تبديل مى‌شود و اسيد معده را زيادتر كرده و اين به هضم بهتر غذا كمك مى‌كند.
ماسک خرمالو:
این ماسك برای پوست های خشك کاربرد دارد.
موادلازم
خرمالوی رسیده و له شده یك چهارم میوه
كته بدون روغن و نمك یك قاشق غذاخوری
روغن بادام شیرین یك قاشق مرباخوری
خیار با پوست یك تكه كوچك
روش تهیه
تمام مواد را با هم در مخلوط كن بریزید و خوب مخلوط كنید. مواد را به مدت 10 دقیقه بر روی پوست خود بمالید و بعد با آب ملایم بشویید.
منبع: دنیای تغذیع ش ۹۱
خرمالو با نام علمیEbenaceae، درختی دارای برگ‌های ساده با گل‌هایی عموما تک جنس مي‌باشد كه تخمدان آن چند خانه‌ای و دارای دیواره بندی کامل است و در هر خانه آن یک یا دو تخمک وجود دارد. این تیره دارای 6جنس و 300 تا 400 گونه است که بیشتر آنها در مناطق گرمسیری انتشار دارند. گل‌ها در این گیاهان تک جنس یا دو پایه‌اند.
موطن اصلی خرمالو
درخت خرمالو که در ایران درخت مشهوری است، در اصل بومی چین و ژاپن است. این درخت از گذشته‌ای نسبتا دور وارد ایران شده و امروزه در بیشتر نقاط کاشته و تکثیر می‌شود.
چوب
چوب درخت خرمالو با نام آبنوس شناخته می‌شود که سنگین و محکم است و مغز چوب در چندین گونه گرمسیری به رنگ سیاه براق می‌باشد. گونه‌هایی که مغز چوب سیاه رنگ دارند، بیشتر از نظر چوبشان اهمیت دارند تا میوه آنها.
میـــوه
میوه بسیاری از گونه‌های خرمالو خوراکی می‌باشد. رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است و قطر آنها بنابر گونه بین 2 تا 8 سانتیمتر است. معمولا پس از چیدن، کاسه گل همراه با میوه باقی می‌ماند. شکل خرمالو بر اساس گونه آن ممکن است کروی یا شبیه بلوط باشد. خرمالو دو گونه گس و غیر گس دارد:
1- گونه گس: میوه‌های گس تا قبل از زمان پخته شدن، گس و سفت هستند و در دهان ايجاد چسبندگى نه چندان مطلوبى مى‌كنند و هنگامی که می‌رسند، شیرین و نرم می‌گردند. خرمالویی كه هنوز كاملا نرسيده، رنگش نارنجى روشن و داراى پوست ضخيم با هاله‌اى سفيدرنگ است. اگر خرمالوى نارس را لاى روزنامه بپيچيد و در جاى تاريكي (تقريبا مانند كابينت آشپزخانه) بگذاريد، بعد از دو روز قابل خوردن می‌شود. میوه خرمالو هرچه بیشتر برسد، پکتین آن کمتر می‌شود، بنابراین توصیه می‌شود برای استفاده بیشتر از پکتین نباید خرمالو بیش از اندازه برسد.
2- گونه غیرگس: گونه‌های غیرگس زمانی که نارس هستند، کمتر گس می‌باشند و حالت گسی خود را خیلی زودتر از دست می‌دهند. آنها در حالت رسیده سفت می‌باشند. حالت گسی این میوه را می‌توان طی چند روز با قرار دادن آن در معرض نور خورشید در سرما از بین برد، به این فرآیند رسيدن ميوه (bletting) می‌گویند.
ارزش غذایی خرمالو:
خرمالو سرشار ازآب و بتا- كاروتن (پيش‌ساز ويتامين A) است. چنانچه این ویتامین به مقدار كافی به بدن نرسد، نه تنها قدرت بینایی را كم می‌كند، بلكه باعث شكننده شدن پوست، ناخن و موها و اختلال در میزان هوش و سلامت بدن می‌شود. خرمالو دارای مقدار قابل توجهی ویتامین هایB2 ، B1، B3 و C می‌باشد. در ضمن این میوه خوشرنگ و خوش طعم دارای مواد معدنی ضروری برای بدن مانند كلسیم، گوگرد، آهن، فسفر، منیزیم و پتاسیم است. این میوه دارای مقدار کمی سلولز نیز می‌باشد.
همچنین بخش گوشت‌دار میوه، محتوی مقدار زیادی فیبر، مواد آنتي اکسيداني همچون تانن، فنول، ليکوپن و لوتئين، مواد قندی (لوولز و گلوكز)، پكتین و اسید می‌باشد. عمده‌ترین اسیدهایی که در این میوه وجود دارد، عبارتند از اسید مالیک، اسید تارتاریک و اسید سیتریک.
خواص غذایی- دارويی و درمانی
خرمالو به دلیل دارا بودن مواد معدنی، براي رشد و نمو بسيار مفيد شناخته شده است.
آهن موجود در آن، عنصر اصلی خون‌سازی، و پتاسیم موجود در آن اشتها‌آور و شستشو دهنده كلیه و كبد می‌باشد.
با وجود عناصري همچون پتاسيم و منيزيم دراین میوه، خرمالو کلسترول بد (LDL) و فشار خون را نيز كاهش مي‌دهد. به همين دليل اين ميوه براي سلامتي بيماران قلبي و افراد داراي چربي و فشارخون بالا بسيار مفيد است. از طرفی به دلیل دارا بودن پكتین که یكی از انواع فیبرهای محلول در آب است، باعث کاهش چربی‌های بدن و چربی‌های محلول در خون می‌شود.
اسیدهای موجود در خرمالو باعث هضم بهتر غذا و جذب بهتر برخی ترکیبات غذایی مثل آهن و روی مي‌شوند و افزایش جذب را در پی دارند.
خرمالو با دارا بودن رنگدانه های پلی‌فنولیک، خاصیت ضد سرطانی دارد. وجود مقدار زيادي فيبر و مواد آنتي اکسيدان، باعث خاصيت ضدسرطاني اين ميوه است.
خرمالو خاصيت ملين كننده دارد، بنابراين يك داروى مفيد براى درمان يبوست به ويژه در سالخوردگان به شمار مى‌رود.
از آنجايي که میوه خرمالو دارای انواع ویتامین‌هاست، سینه را نرم می‌کند، ولی باید آن را موقعی خورد که کاملا روی درخت رسیده باشد.
قابل توجه بیماران دیابتی وافرادچاق:
خرمالو ميوه‌اى شيرين است و مواد قندى آن از نوع گلوكز و لوولز است و با اينكه مقدار آن 20 درصد است، برای مبتلایان به بیماری قند، زیان بخش نیست، اما نباید در مصرف آن افراط شود. این میوه، جزء میوه‌های پرانرژی محسوب می‌شود، بنابراین افرادی که مبتلا به اضافه وزن و چاقي هستند، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنند.
موارد مصرف خرمالو:
خرمالو علاوه بر اينكه به صورت خام و تازه مصرف مي‌‌گردد، در آجيل ميوه‌هاي خشك نيز يافت مي‌شود. در ضمن از پخته شده آن نيز به صورت مربا، مارمالاد و همچنين در انواع شيريني‌ها و كيك‌ها استفاده مي‌كنند. خرمالو را می‌توان در حالت های نیمه پخته تا کاملاً پخته مصرف کرد .
توصيه مى‌شود خرمالو را پس از غذا به عنوان يك دسر بسيار خوشمزه و دلچسب مصرف كنيد، زيرا شيرينى آن در معده به ترشى تبديل مى‌شود و اسيد معده را زيادتر كرده و اين به هضم بهتر غذا كمك مى‌كند.
ماسک خرمالو:
این ماسك برای پوست های خشك کاربرد دارد.
موادلازم
خرمالوی رسیده و له شده یك چهارم میوه
كته بدون روغن و نمك یك قاشق غذاخوری
روغن بادام شیرین یك قاشق مرباخوری
خیار با پوست یك تكه كوچك
روش تهیه
تمام مواد را با هم در مخلوط كن بریزید و خوب مخلوط كنید. مواد را به مدت 10 دقیقه بر روی پوست خود بمالید و بعد با آب ملایم بشویید.
منبع: دنیای تغذیع ش ۹۱
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر