نوشته : تحريريه دنياي تغذيه
ادويه‌ها يكي از اجزاي جدايي‌ناپذير آشپزي هستند و تقريبا همه آشپزها براي بهتر كردن مزه غذاها از اين مواد استفاده ميكنند. شايد بيشتر ما فقط همين خاصيت طعم‌دهندگي ادويه‌ها را بدانيم، ولي اين مواد غذايي داراي خواص بسيار مفيدي نيز هستند كه بر اهميت مصرف آنها مي‌افزايد. در اينجا چند خاصيت مفيد ادويه‌ها را كه به حفظ سلامتي كمك ميكنند، مي‌خوانيد: فعاليت آنتي اكسيداني
آنتي اكسيدان‌ها موادي هستند كه با خنثي كردن اثر راديكال‌هاي آزاد، از آسيب رسيدن به سلول‌ها جلوگيري ميكنند. وقتي بدن از لحاظ اين مواد دچار كمبود باشد، فعاليت اكسيدكنندگي راديكال‌هاي آزاد باعث آسيب رسيدن به سلول‌ها مي‌شود كه مي‌تواند بسياري از بيماري‌ها از جمله سرطان را ايجاد كند. فعاليت اكسيدكنندگي مي‌تواند در اثر عفونت‌ها، سيگار كشيدن، آلودگي، پرتوگيري، ورزش بيش از اندازه، فشار رواني و چاقي به جريان بيفتد.
آسيبي كه اين فعاليت مخرب مي‌تواند به بدن وارد كند در گستره وسيعي قرار مي‌گيرد. بيماري‌هاي آلزايمر، پاركينسون، سرطان‌ها، بيماري‌هاي قلبي- عروقي و ديابت از جمله اين بيماري‌ها هستند. برخي از آنتي اكسيدان‌ها توسط بدن توليد مي‌شوند، ولي تعدادي ديگر از آنها بايد از منابع خارجي و غذايي كه مي‌خوريم تامين شوند. ادويه‌ها يكي از منابعي هستند كه خاصيت آنتي اكسيداني دارند. مي‌توان گفت ادويه‌ها به اندازه ميوه‌ها و سبزي‌ها و در مواردي بيشتر از آنها داراي آنتي اكسيدان هستند.
خاصيت ضدالتهابي
بسياري از بيماري‌ها با التهاب سيستميك در بدن همراهند و بسياري از بيماري‌هاي مزمن در اين گروه جاي مي‌گيرند كه مي‌توانند به ارگان‌هاي حياتي بدن آسيب برسانند. اين نوع التهاب مي‌تواند در اثر عوامل متعددي همچون چاقي، عفونت، بيماري‌هاي لثه، سموم و بيماري‌هاي خودايمني ايجاد شود. مواد مغذي گياهي موجود در ادويه‌ها مي‌توانند با عمل مستقيم عليه مكانيسم التهابي، اثر مخرب اين عوامل را كاهش دهند. ادويه‌هايي كه بيش از بقيه اين خاصيت را در خود دارند، عبارتند از: برگ بو، زنجفيل، اورگانو، رزماري، آويشن و زردچوبه.
تقويت سيستم ايمني
وجود يك سيستم ايمني براي پيشگيري از بروز سرطان، عفونت‌ها و ديگر بيماري‌ها ضروري است. با وجودي كه سيستم ايمني با افزايش سن تضعيف مي‌شود، ولي ما مي‌توانيم با پيروي از يك رژيم غذايي سرشار از ادويههاي تقويت‌كننده سيستم ايمني، اين اثر را خنثي يا كمرنگ كنيم. با اين كار بدن ما با عوامل بيماريزا و سرطانزا مبارزه مي‌كند و به اين ترتيب از ابتلا به بيماري‌هاي خود ايمني مانند آرتريت روماتوئيد، لوپوس و مانند اينها جلوگيري مي‌شود. سيستم ايمني بسيار پيچيده است، ولي زماني مي‌تواند درست عمل كند كه به خوبي تغذيه و تقويت شده باشد. ادويه‌دار كردن غذاها يكي از ساده‌ترين راه‌ها براي تقويت سيستم ايمني است. هزاران سال است كه انسان از ادويه‌ها در غذاي خود استفاده مي‌كند. اگر مي‌خواهيد سيستم ايمني بدن خود را تقويت كنيد و كمتر بيمار شويد، اين چهار ادويه را به غذاهاي خود اضافه كنيد:
دارچين
اين ماده مانع مقاومت بدن نسبت به انسولين مي‌شود، تمركز و توجه را بهبود مي‌بخشد و مي‌تواند جلوي فعاليت كانديدا (نوعي قارچ كه باعث عفونت مي‌شود) را هم بگيرد. دارچين سرشار از منگنز مي‌باشد. اين ماده معدني براي استحكام استخوان‌ها مفيد است و به فعاليت بهتر غده تيروئيد و اعصاب كمك مي‌كند.
زيره
اين ماده همان طور كه به غذاي شما طعم مي‌دهد، به هضم غذا نيز كمك مي‌كند. همچنين زيره براي درمان سرفه و بيماري‌هاي سينه به كار مي‌رود. اين ماده سرشار از آهن و منبع خوبي از منگنز است.
اورگانو
از اين ماده براي پخت نان سير، پيتزا و املت استفاده مي‌شود. اورگانو خوشمزه‌ترين راه براي پيشگيري از سرطان روده بزرگ، تسكين سرماخوردگي، آنفلوانزا و تب است و به هضم غذا هم كمك مي‌كند. اين ماده داراي آهن و منگنز زيادي است.
فلفل قرمز
اضافه كردن فلفل قرمز به غذاها به بهبود وضعيت قلب و عروق و جريان گردش خون كمك مي‌كند. اين ادويه منبع بسيار خوبي از ويتامين A است و منگنز فراواني هم در خود دارد.
اثر خنثي‌كنندگي سموم
ما پيوسته در معرض انواع و اقسام سموم هستيم؛ از آلاينده‌هاي محيطي گرفته تا مواد شيميايي سرطانزا كه در برخي غذاها يافت مي‌شوند. بدن ما مي‌تواند با تعداد محدودي از اين سموم مقابله كند و براي مقابله با بقيه نياز به كمك دارد. مواد موجود در ادويه‌ها توانايي بدن را در مقابله با سموم افزايش مي‌دهند. ادويه‌هايي چون خردل، زيره كرمان، عصاره مركبات، سير، رزماري و زردچوبه مي‌توانند اثرات مخرب بسياري از سموم و مواد سرطانزا را خنثي كنند.
خاصيت ضدسرطاني
علت اصلي بروز سرطان، آسيب رسيدن به DNA است كه در اثر افزايش سن، آمادگي ژنتيكي و يا قرار گرفتن در معرض مواد سرطانزا ايجاد مي‌شود. بسياري از مواد موجود در ادويه‌ها با محافظت از DNA در برابر راديكال‌هاي آزاد، نقش پيشگيري‌كننده از سرطان دارند. اين مواد از توليد بيش از اندازه مواد سمي در بدن جلوگيري نموده، اثر فعاليت‌هايي را كه در بروز سرطان نقش دارند، خنثي ميكنند.
همچنين برخي ادويه‌ها اثر درماني براي سرطان دارند. تعدادي از آنها تاثير شيمي‌درماني و راديوتراپي را تقويت ميكنند و از سوي ديگر عوارض آنها را نيز كاهش مي‌دهند. مهم‌ترين ادويههاي ضدسرطان عبارتند از: ريحان، فلفل سياه، زيره كرمان، سير، زنجفيل، چاي سبز، خردل، رزماري، زردچوبه، رازيانه و ميخك.
اثر ضدديابت
مواد مغذي موجود در ادويه‌ها مي‌توانند بسياري از مكانيسم‌هايي را كه به سندرم متابوليك و ديابت مي‌انجامند، كنترل كنند. همچنين آنتي‌اكسيدان‌هاي موجود در ادويه‌ها از بدن در برابر اثر اكسيدكنندگي شديدي كه ديابتي‌ها به شدت در معرض آن هستند، محافظت ميكنند.
مقابله با آلزايمر
علت اصلي آلزايمر ناشناخته است، ولي عوامل متعددي مانند اثر اكسيدكنندگي، التهاب و تجمع سموم در مغز در بروز آن موثرند. شيوع آلزايمر در جوامعي كه مردمان آن از ادويه بيشتري استفاده ميكنند، كمتر است. زردچوبه، رزماري، زنجفيل و سير اثر محافظتي خوبي در مقابل اين بيماري از خود نشان داده‌اند. خواص آنتي‌اكسيداني، ضدالتهابي و ضدسموم اين مواد همگي به اين خاصيت كمك مي‌كند و يكي از مهم‌ترين گروه‌هاي غذايي موثر در پيشگيري از آلزايمر به شمار مي‌آيند.
مقابله با بيماري‌هاي قلبي
بيماري‌هاي قلبي عوامل بسياري دارند؛ مانند كلسترول و تري‌گليسيريد بالا، پرفشاري خون، چاقي، سيگار كشيدن و ديابت. ادويه‌ها در پيشگيري از بروز اين بيماري‌ها مؤثرند، چرا كه بيشتر عوامل خطرساز و ديگر بيماري‌هايي را كه در بروز بيماري‌هاي قلبي نقش دارند، تعديل ميكنند. دارچين، كيپر، گشنيز، سير، زنجفيل، خردل، اورگانو، رزماري، آويشن و ديگر ادويه‌ها اثر پيشگيرانه قوي در برابر سكته قلبي و مغزي از خود نشان داده‌اند.
مقابله با تحليل رفتن ماكولا
تحليل رفتن ماكولاي چشم كه به طور عمده با افزايش سن و در بين سالمندان مشاهده مي‌شود، مي‌تواند به نابينايي منجر شود. اين بيماري را AMD مي‌گويند. تحقيقات بسياري نشان داده‌اند كساني كه در رژيم غذايي خود از ادويههاي حاوي آنتي اكسيدان‌ها استفاده ميكنند، كمتر به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.
اثر ضدپيري
پيري فرايند پيچيده‌اي است كه چندين چهره دارد و هم تحت تاثير عوامل ژنتيكي است و هم تحت تاثير عوامل محيطي. فرايند‌هايي چون اثر اكسيدكنندگي و التهاب‌هاي سيستميك با بسياري از بيماري‌هاي ناشي از پيري در ارتباطند. بنابراين فرايند پيري مي‌تواند با تغذيه صحيح، از جمله استفاده از ادويه‌ها كه حاوي تركيبات ضد التهاب و آنتي اكسيدان هستند، به تاخير بيفتد.
نكته: مصرف ادويه‌ها نبايد از حد معمول افزون‌تر شود؛ زيرا مصرف فراون آنها خود موجب بروز برخي عوارض گوارشي و عصبي خواهد شد.
منبع: دنیای تغذیه ش 95
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر