نوشته : مهندس مسيح انصاري كارشناس ارشد صنايع غذايي

سوالات:
1- دماي يخچال شما بر روي چه درجهاي است؟
الف- 50 درجه فارنهايت يا 10 درجه سانتيگراد.
ب- 41 درجه فارنهايت يا 5 درجه سانتيگراد.
ج- نميدانم، زيرا هرگز به آن توجه نكردهام.
2- آخرين بار كه باقيمانده غذاي پخته شده داشتيد و يا باقيمانده مواد غذايي پخته شده حاوي گوشت قرمز، مرغ يا ماهي بود ، با آن چه كرديد؟
الف- ابتدا آن را در دماي اتاق سرد نمودم و سپس به يخچال منتقل كردم.
ب- بعد از اينكه غذا خورديم، آن را فورا در يخچال قرار دادم.
ج- آن را براي يك شب و يا مدت طولانيتر در دماي اتاق قرار دادم.
3- آخرين بار، چه زماني لولههاي رابط (اتصالات)، مجرا و لوله فاضلاب سينك آشپزخانه منزل را ضدعفوني نموديد؟
الف- شب گذشته.
ب- چند هفته قبل.
ج- به خاطر نميآورم.
4- اگر در منزل از يك صفحه (تخته)برش براي بريدن گوشت، مرغ و ماهي خام و نيز ساير مواد غذايي استفاده ميكنيد، پس از استفاده، چگونه آن را تميز ميكنيد؟
الف- از آن به همان صورت، براي ساير مواد غذايي استفاده ميكنم.
ب- با يك دستمال پارچهاي نمدار، سطح صفحه (تخته) برش را پاكيزه ميكنم.
ج- آن را با آب گرم و صابون ميشويم.
د- با آب گرم و صابون تخته (صفحه) برش را شستشو ميدهم و با يك محلول سفيد كننده كلرين آن را ضدعفوني ميكنم.
5- آخرين بار كه همبرگر داشتيد، چگونه آن را تهيه كرديد؟
الف- به صورت نيمپز پخته شده بود (پخت همبرگر در دماي 140 درجه فارنهايت يا
60 درجه سانتيگراد).
ب- در حد متوسط پخته شده بود (پخت همبرگر در دماي 160 درجه فارنهايت يا
71 درجه سانتيگراد).
ج- به طور كامل پخته شده بود (پخت همبرگر در دماي 170 درجه فارنهايت يا
76 درجه سانتيگراد).
6- آخرين بار كه براي درست كردن شيريني، خمير تهيه كرده بوديد، خمير چگونه بود؟
الف- از تخممرغ خام تهيه شده بود و من مقداري از آن را تست كردم.
ب- با تخممرغ خام و سرد شده تهيه شده بود و سپس من مقداري از آن را تست كردم.
ج- از فروشگاه خريداري شده بود و من مقداري از آن را تست كردم.
د- پخته شده بود و سپس من مقداري از آن را تست كردم.
7- پيشخوان و سطوحي از آشپزخانه را كه در ارتباط با مواد غذايي است، چگونه تميز ميكنيد؟
الف- با آب.
ب- با آب گرم و صابون
ج- با آب گرم و صابون و سپس مواد سفيد كننده
د- با آب گرم و صابون و سپس مواد ضدعفوني كننده تجاري.
8- براي شستن بشقابها و ساير ظروف در منزل، چه ميكنيد؟
الف- ظرفها را با دست يا ماشين ظرفشويي ميشويم و خشك ميكنم.
ب- ظرفها را چند ساعت در سينك ميگذارم تا خيس بخورند و سپس با صابون در همان آب ميشويم.
9- آخرين بار كه به گوشت خام، مرغ يا ماهي دست زديد، دستهايتان را چگونه تميز كرديد؟
الف- با يك حوله تميز كردم.
ب- با آب لوله (سرد، گرم و يا ولرم) شسته و آبكشي نمودم.
ج- با صابون و آب ولرم شسته و آبكشي نمودم.
10- عمل ديفراست گوشت، مرغ و ماهي منجمد را چگونه در منزل انجام ميدهيد؟
الف- آنها را در پيشخوان آشپزخانه قرار ميدهم.
ب- آنها را در يخچال ميگذارم.
ج- براي اين كار از مايكروويو استفاده ميكنم.
11- براي خريد ماهي تازه چه ميكنيد؟
الف- فقط ماهي سرد شده يا منجمد شده ميخرم.
ب- آن را فورا به منزل ميبرم و در يخچال قرار ميدهم.
ج- گاهي آن را از يك ماهيگير محلي ميخرم.
12- چه افرادي بايد بيشتر دقت كنند كه ماهي خام نخورند؟
الف- بيماران ديابتي
ب- افراد مبتلا به عفونت HIV (ايدز)
ج- افراد مبتلا به سرطان
د- بيماران كبدي.
پاسخها:
1- يخچالها بايد بر روي دماي 40 درجه فارنهايت و يا 5 درجه سانتيگراد يا كمتر تنظيم شوند. اگر شما جواب (ب) را انتخاب كردهايد، به خودتان 2 امتياز بدهيد.
بعضي از مردم به اهميت حفظ دماي مناسب يخچال آگاهند. در برخي ديگر از خانوادهها دماي يخچال روي 50 درجه فارنهايت و يا 10 درجه سانتيگراد قرار دارد. به همين دليل قرار دادن يك دماسنج در يخچال و يا فريزر در هر زماني مورد نياز است. در صورت نياز، پيچ كنترل دماي يخچال را تنظيم نماييد.
دماي 5 درجه سانتيگراد يا كمتر در يخچال مهم است، زيرا سبب كند شدن رشد اكثر باكتريها ميشود. در غير اين صورت به دليل تكثير و رشد باكتريها، با مصرف اينگونه مواد غذايي احتمالا بيمار خواهيد شد.
حفظ دماي 0 درجه فارنهايت و يا 18- درجه سانتيگراد در فريزر سبب توقف رشد باكتريها ميشود، اگرچه اين دما باعث كشته شدن تمام باكتريهاي موجود نميشود.
2- جواب (ب)، بهترين جواب است و اگر آن را انتخاب كردهايد، به خودتان 2 امتياز بدهيد.
غذاهاي گرم را بايد بعد از 2 ساعت بعد از زمان پختن كه طي اين 2 ساعت خنك نيز ميشوند، در يخچال سرد كرد. ابتدا غذا را به مقادير كوچك تقسيم كنيد. سپس آنها را در ظروف كم عمق قرار دهيد تا به سرعت سرد شوند. يادتان باشد يخچال و فريزر را بيش از حد پر نكنيد، زيرا هواي سرد بايد در يخچال جريان داشته باشد تا ايمني موادغذايي حفظ شود، البته چنانچه غذايي بيش از 2 ساعت در دماي اتاق قرار گرفت آن را نگهداري نكنيد و دور بريزيد. حتي آن را تست هم نكنيد، زيرا مصرف مقدار كم غذاي آلوده نيز ميتواند باعث بيماري شود. ضمنا باقيمانده غذايي را كه در يخچال قرار دادهايد، بايد در طي زمان معيني مصرف نماييد. چنانچه در مورد مدت زمان نگهداري شك داشتيد، آن را دور بريزيد.
3- اگر جواب (الف) را انتخاب نمودهايد و به آن عمل ميكنيد، به خودتان 2 امتياز بدهيد. چنانچه جواب (ب) را انتخاب كردهايد، به خودتان 1 امتياز بدهيد. معمولا لولههاي رابط (اتصالات)، مجرا و لولههاي فاضلاب سينك آشپزخانه كمتر مورد توجه قرار ميگيرند، البته آنها بايد به طور دورهاي و به صورت تميز و بهداشتي پاكيزه شوند. اين عمل ميتواند به وسيله يك قاشق چايخوري (5 ميليليتر) محلول سفيد كننده كلرين در 1 ليتر آب انجام شود. همچنين ميتوان از يك محلول تجاري تميز كننده آشپزخانه كه شامل دستورالعمل مصرف است، نيز استفاده نمود. ذرات مواد غذايي باعث گرفتگي مجرا و لولههاي فاضلاب سينك ميشوند كه در اين صورت در حضور رطوبت، محيط مناسبي براي رشد باكتريها ايجاد خواهد شد.
4- در صورت انتخاب جواب (د) به خودتان 2 امتياز بدهيد. ايمنترين عمل شستشو به وسيله صابون و آب گرم و سپس ضدعفوني كردن به وسيله يك محلول سفيد كننده رقيق ميباشد. اگر شما جواب (الف) را انتخاب كردهايد، يك قاعده مهم ايمني مواد غذايي را نقض نمودهايد. هرگز اجازه ندهيد گوشت قرمز، مرغ و ماهي خام در تماس با ساير مواد غذايي قرار گيرند. انتخاب جواب (ب) نيز نادرست ميباشد. هرگز شستشوي نامناسب مانند استفاده از يك پارچه مرطوب نميتواند سبب برطرف كردن باكتريها شود. جواب (ج) يعني شستشوي تنها با آب گرم و صابون نيز نميتواند كافي باشد.
براي جلوگيري از انتقال آلودگي از يك تخته برش به ساير مواد غذايي، FDA توصيههاي زير را اعلام مينمايد:
از يك تخته برش صاف ساخته شده از چوب درخت افراي سخت و يا يك تخته برش پلاستيكي صاف فاقد منفذ كه بتواند به آساني پاكيزه و تميز شود، استفاده نماييد، البته بايد فاقد تركخوردگي، شكاف و درز باشد.
تخته برش را با آب گرم، صابون و يك برس تميز كننده كه باعث برطرف كردن ذرات مواد غذايي ميشود، بشوييد. ضدعفوني تخته برش را ميتوان با قرار دادن آن در يك ماشين ظرفشويي و يا آبكشي در يك محلول 1 قاشق چايخوري از سفيد كننده كلرين در 1 ليتر آب انجام داد.
بعد از استفاده از تخته برش براي گوشت، مرغ و ماهي خام و قبل از استفاده از آن براي مواد غذايي آماده مصرف، بايد تخته برش را ضدعفوني نماييد.
همچنين ميتوان از 2 تخته برش استفاده كرد، يكي براي مواد غذايي قابل پخت مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهي خام و ديگري فقط براي مواد غذايي آماده خوردن مانند نان، ميوه تازه و گوشتهاي پخته شده.
5- در صورتي كه جواب (ب) يا (ج) را انتخاب نمودهايد، به خودتان 2 امتياز بدهيد. گوشت چرخكرده گاو بايد تا زماني پخته شود كه دماي قسمت دروني آن به 160 درجه فارنهايت برسد، لذا براي اين كار بايد از يك ترمومتر حساس استفاده نماييد؛ زيرا ممكن است سطح بعضي از گوشتهاي چرخكرده در فرآيند پخت، قهوهاي شود، اما دماي بخش دروني آنها به دماي ايمن نرسد. از طرف ديگر، برخي گوشتهاي چرخكرده كه فورا در دماي حدود 160 درجه فارنهايت (و يا حدود
70 درجه سانتيگراد) پخته ميشوند، شايد رنگ صورتي خود را حفظ كنند، بنابراين رنگ گوشت نميتواند معياري براي ايمن بودن مصرف باشد. چنانچه گوشت چرخكرده پخته شده خود را از بيرون تهيه مينماييد، توجه كنيد گوشت به طور كامل پخته شده باشد. دماي ايمن براي ساير مواد غذايي عبارت است از:
گوشت كبابي گوساله، گوسفند و گاو، همچنين استيك و قيمه قيمه آنها بايد در دماي 145 درجه فارنهايت (63 درجه سانتيگراد) پخته شود و اگر در دماي 160 درجه فارنهايت
(70 درجه سانتيگراد) پخته شود، مناسب ميباشد.
گوشت چرخكرده گوساله، گاو و گوسفند در دماي 160 درجه فارنهايت (70 درجه سانتيگراد)
مرغ در دماي 165 درجه فارنهايت
(74 درجه سانتيگراد)
ماهي در دماي 145 درجه فارنهايت
(63 درجه سانتيگراد)
6- اگر جواب (د) يعني خوردن محصولات پخته شده را انتخاب كردهايد، به خودتان
2 امتياز بدهيد. پختن تخممرغ يا محصولات غذايي حاوي تخممرغ در دماي 160 درجه فارنهايت، باكتريها را خواهد كشت. اگر شما جواب (الف) يا (ب) را انتخاب نمودهايد، خود را در مقابل يك ريسك خطرناك بيماري قرار دادهايد، بدين ترتيب كه سالمونلا (كه يك باكتري حاضر در پوست تخممرغ است) ميتواند از طريق خوردن تخممرغ خام وارد بدن شود و شما را بيمار كند. ساير مواد غذايي حاوي تخممرغ از جمله غذاهاي توليد خانگي (مانند بستني، كيك كرهاي، مايونز و ...) ميتوانند داراي سالمونلا باشند. و خطر ابتلا به بيماريها را افزايش دهند. البته همتاي تجاري مواد غذايي كه در بالا نام برده شده، به دليل اينكه معمولا با استفاده از تخممرغ پاستوريزه شده و يا تخممرغهايي كه در دماي معين حرارت ديدهاند (كه سبب كشتن باكتريها ميشود) تهيه شدهاند، براي مصرف ايمن هستند. همچنين اين مواد غذايي تجاري ممكن است حاوي يك ماده اسيدي مانند سركه باشند كه باعث كشتن باكتريها ميشود. البته بهترين زمان براي تست كيك حتي در صورتي كه خمير تهيه شده براي كيك، حاوي تخممرغ پاستوريزه باشد، زماني است كه عمل پخت بر روي خمير انجام شده باشد، لذا جواب (ج) نادرست است، زيرا تست خمير تجاري نپخته نميتواند يك امتياز هم نصيب شما نمايد.
برخي از راهنماييهاي ديگر در مورد اطمينان از ايمن بودن تخممرغ عبارتند از:
فقط تخممرغهايي را كه در يخچال مغازه قرار دارند خريداري نماييد و خودتان نيز آنها را تا زمان پختن و مصرف حتما در يخچال نگهداري كنيد.
تخممرغها را به طور كامل بپزيد، به طوري كه سفيده و زرده آنها كاملا سفت و پخته شوند و از حالت شل بودن خارج شوند. همچنين در صورت مخلوط كردن سفيده و زرده به هنگام پخت بايد به گونهاي عمل شود كه حالت مايع بودن آنها آشكار نباشد.
غذاهايي را كه حاوي تخممرغ هستند در دماي 160 درجه فارنهايت پخت نماييد.
چنانچه غذاي خانگي حاوي تخممرغ مانند بستني و يا اِگ ناگ درست ميكنيد، ابتدا مخلوط شير و تخممرغ را تا دماي 160 درجه فارنهايت به صورت ملايم حرارت دهيد. سپس ساير تركيبات را اضافه نماييد.
7- چنانچه جواب (ج) يا (د) را انتخاب نمودهايد، 2 امتياز دريافت ميكنيد و اگر جواب (ب) را انتخاب كردهايد 1 امتياز براي خودتان در نظر بگيريد. سفيد كنندههاي تجاري مانند وايتكس بهترين مواد بهداشتي براي آشپزخانه هستند، به شرط آنكه براساس دستورالعمل رقيق شده باشند. اين مواد در پاك كردن آشپزخانه از باكتريها بسيار موثر هستند، استفاده از آب داغ (گرم) و صابون براي تميز كردن (بهداشتي نمودن) آشپزخانه مؤثر است، اگرچه نميتواند تمام باكتريها را از بين ببرد. استفاده از آب تنها در تميز كردن آشپزخانه ممكن است كثيفي ظاهري را از بين ببرد، اما در از بين بردن باكتريها نقش ندارد.
باكتريها ميتوانند در حولههاي آشپزخانه (دستگيرهها)، اسفنجها و پارچههايي كه در تميزي آشپزخانه به كار ميروند، زندگي كنند، به همين دليل بايد حولهها و پارچههاي آشپزخانه را قبل از استفاده مجدد آنها، شستشو داد و يا از حولههاي كاغذي (دستمال كاغذي) براي پاكيزه كردن آشپزخانه استفاده نمود و سپس آنها را دور ريخت. اسفنجها را بايد هر چند هفته يكبار عوض نمود.
8- جواب (الف) صحيح است. با انتخاب آن، به خودتان 2 امتياز بدهيد.
باقيمانده غذاها در ظروف كمك ميكند كه باكتريها به غذاي مورد نظر خود براي رشد و تكثير دسترسي پيدا كنند، البته چنانچه بشقابها و ظروف را با دست بشوييد، بهتر از آن است كه آنها را طي 2 ساعت شستشو نماييد. همچنين بهتر است ظروف را بعد از شستشو خشك كنيد تا اينكه آنها با داشتن رطوبت نگهداري شوند.
9- جواب (ج) تنها پاسخ درست است، لذا 2 امتياز براي خودتان در نظر بگيريد. شستن دستها با آب گرم و صابون براي 20 ثانيه قبل و بعد از دست زدن به مواد غذايي به ويژه گوشت خام، مرغ و ماهي بايد انجام شود. اگر دست شما داراي زخم و يا بريدگي است بايد قبل از دست زدن به مواد غذايي دست خود را با باند و يا دستكش پلاستيكي بپوشانيد. همچنين بايد اغلب دستكشها را به دقت شستشو دهيد، زيرا دستكشها ميتوانند محل رشد و تكثير باكتريها نيز باشند.
10- اگر جواب (ب) يا (ج) را انتخاب نمودهايد، 2 امتياز براي خودتان در نظر بگيريد. متخصصين ايمني مواد غذايي پيشنهاد ميكنند عمل ديفراست مواد غذايي بايد در يخچال و يا ماكروويو انجام شود. همچنين آنان معتقدند اين عمل را ميتوان با قرار دادن ماده غذايي منجمد در يك كيسه پلاستيكي ضدآب و گذاشتن اين كيسه در ظرف آب سرد كه آب آن هر 30 دقيقه عوض ميشود، انجام داد. آب را بايد هر 30 دقيقه يك بار عوض كرد تا اطمينان داشته باشيد ماده غذايي شما سرد مانده است، زيرا يك فاكتور مهم براي رشد آهسته باكتريها آن است كه قسمت بيروني ماده غذايي كاملا از حالت انجماد خارج شود، ولي قسمت داخلي آن هنوز در حال ديفراست باشد. اين حالت سبب ميشود كه باكتريها بتوانند در سطح خارجي ماده غذايي رشد نمايند. ديفراست تدريجي در يخچال بهترين كار است، زيرا اين عمل كمك ميكند كيفيت ماده غذايي ديفراست شده حفظ شود.
وقتي براي ديفراست ماده غذايي از مايكروويو استفاده ميكنيد، بايد به دستورالعمل مربوطه توجه نماييد. همچنين بايد حدود 2 اينچ يا 5 سانتيمتر فاصله بين ماده غذايي و اطراف (كنارههاي) مايكروويو خالي باشد تا اجازه دهد حرارت در مايكروويو چرخش نمايد. قطعات كوچكتر مواد غذايي سريعتر از قطعات بزرگتر ديفراست ميشوند. توجه داشته باشيد كه مواد غذايي ديفراست شده در مايكروويو بايد سريعا پخته شوند.
نبايد گوشت، مرغ و ماهي خام و محصولات آنها را كه منجمد هستند، بدون قرار دادن در آب سرد، در سطح آشپزخانه و يا سينك ظرفشويي ديفراست نمود، زيرا باكتريها سريعا در دماي اتاق تكثير ميشوند. ضمنا چنانچه ماده غذايي (مانند گوشت، مرغ و ماهي) را در تركيبي (مانند سركه، آبليمو، ماست، پياز و ...) قرار ميدهيد، بايد آن را در يخچال نگهداري كنيد و هرگز در پيشخوان آشپزخانه قرار ندهيد. ضمنا بايد تركيب را بعد از مصرف ماده غذايي دور بريزيد، زيرا ميتواند حاوي باكتري باشد.
11- جوابهاي (الف) و (ب) انتخابهاي درست هستند، لذا هر كدام را انتخاب كردهايد، به خودتان 2 امتياز بدهيد. اگر قصد خريد غذاهاي دريايي از جمله ماهي يا ميگوي تازه داريد، آنها را فقط از فروشگاههاي معتبر كه ماهي يا غذاهاي دريايي را در يخچال و يا يخ نگهداري ميكنند، خريداري كنيد.
وقتي غذاهاي دريايي از جمله ماهي يا ميگو ميخريد، آنها را فورا در يخ، يخچال و يا فريزر قرار دهيد.
ساير توصيهها براي انتخاب ايمن غذاهاي دريايي عبارتند از:
اگر ماهي، ميگو و يا ساير غذاهاي دريايي را به صورت تازه خريداري مينماييد، از تماس آنها با ساير مواد غذايي جلوگيري كنيد.
اگر بسته ماهي، ميگو و يا ساير غذاهاي دريايي منجمد شده باز، پاره يا له شده بود، از خريدن آنها خودداري نماييد. علايم يخزدگي (برفك) و يا كريستالهاي يخ را بر روي غذاهاي دريايي منجمد بررسي كنيد. اينها علايمي هستند كه نشان ميدهند به مدت طولاني نگهداري و يا دوباره منجمد شدهاند.
چنانچه قصد داريد غذاهاي دريايي، گوشت قرمز و يا مرغ را دو روز بعد از خريد مصرف نماييد، آنها را در سردترين قسمت يخچال نگهداري كنيد. در غير اين صورت و چنانچه بخواهيد به مدت طولاني آنها را نگهداريد، بايد در پوشش محكم و ضد رطوبت مانند كيسه فريزر قرار دهيد و سپس در فريزر جاسازي نماييد.
12- اگر تحت درمان براي هر يك از بيماريهايي كه اشاره شد هستيد، بايد از خوردن غذاهاي دريايي خام خودداري نماييد، لذا 2 امتياز به خودتان بدهيد. افرادي كه به يكي از اين بيماريها و يا شرايط آن مبتلا هستند، بايد در اين مورد بسيار دقت نمايند، زيرا اين بيماريها و يا داروهايي كه ميخورند، ميتواند آنها را در موقعيت بيماري جدي و يا مرگ ناشي از آلوده شدن غذاهاي دريايي قرار دهد. اين شرايط عبارتند از:
بيماران كبدي ناشي از مصرف بيش از حد مشروبات الكلي، هپاتيت ويروسي يا علل ديگر، هموكروماتوسيس و اختلالات آهن، ديابتيها، مشكلات معده مانند عمل جراحي معده و يا توليد مقدار كم اسيد معده، سرطان، اختلالات سيستم ايمني مانند ايدز (HIV) و استفاده طولاني مدت از استروئيدها براي آسم و التهاب مفاصل (آرتريت).
افرادي كه داراي يكي از اين بيماريها باشند، تنها بايد غذاهاي دريايي را كه به طور كامل پخته شدهاند، مصرف نمايند.
امتيازات:
24 امتياز: درباره ايمني غذاهاي مصرف شده در منزل احساس اطمينان نماييد، زيرا شما تمامي موارد ايمني غذايي را كه در اين آزمون آمده است رعايت ميكنيد.
12 تا 23 امتياز: در صورتي كه امتياز شما بين 12 تا 23 باشد، بايد عمليات ايمني مواد غذايي در منزل را دوباره مطالعه نماييد، زيرا برخي از قواعد كليدي ايمني مواد غذايي را رعايت نميكنيد.
11 امتياز يا پايينتر: چنانچه امتياز شما 11 يا كمتر از آن باشد، بايد فورا مراحل نگهداري، آماده سازي و تكنيكهاي پختن مواد غذايي را آموزش ببينيد. عمليات جاري در رابطه با ايمني غذا در منزل، شما و ساير اعضاء خانواده را در معرض خطرهاي ناشي از مصرف غذاهاي آلوده قرار ميدهند.
منبع: دنیای تغذیه ش 94
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر