نوشته : آذين صحابي نقايص جنيني چه هستند؟
نقايص جنيني كه هزاران نوع دارند معمولا يا خود را در بدن نوزاد نشان مي‌دهند (مانند عارضه‌اي به نام شكاف كام يا در اصطلاح عموم لب شكري كه از ساده‌ترين نوع آنهاست) و يا ناهنجاري‌ها به شكل ناتواني‌هاي عملكردي و ذهني خود را در نوزاد نشان مي‌دهند. بسياري از اين نقايص باعث مرگ كودكان زير يكسال هستند، ولي با رعايت نكاتي در تغذيه مادر باردار پيش و حين حاملگي مي‌توان ريسك بروز خيلي از اين ناهنجاري‌ها را كاهش داد. در اين مقاله درباره كمبود برخي از گروه‌هاي غذايي و ويتامين‌ها در بدن مادر باردار و تعدادي از پيامد‌هاي آنها خواهيد خواند.
كمبود ريبوفلاوين (ويتامين B2) و نياسين (ويتامين B3)
نارسايي‌هاي قلبي: نبود مقادير كافي از اين ويتامين‌ها در بدن زن باردار ريسك تولد نوزاد مبتلا به نارسايي‌هاي قلبي مادرزادي را افزايش مي‌دهد. اگر مادر غذاهايي حاوي روغن‌هاي اشباع زياد بخورد نيز ميزان اين خطر بيشتر خواهد شد. ويتامين B2 در غذاهايي چون لبنيات كم‌چرب يا فاقد چربي، جگر و سبزي‌هاي با برگ‌هاي سبز به وفور يافت مي‌شود. گوشت مرغ، ماهي، جگر، مغز‌ها و غلات كامل هم سرشار از ويتامين B3 هستند.
فتق ديافراگم مادرزادي (CDH): يكي ديگر از نقايص جنيني كه مي‌توان با رژيم غذايي درست مادر از بروز آن به خوبي پيشگيري كرد فتق ديافراگم است. در اين حالت روده‌ها تا درون حفره قفسه سينه جلو مي‌آيند و نوزادي را خواهيد ديد كه روده‌هايش در معرض ديد است. به محض تشخيص اين عارضه با اقدامات تخصصي به موقع مي‌توان چنين نوزادي را هم از مرگ نجات داد. كمبود ويتامين‌هاي B12، E و رتينول و مواد معدني كلسيم و سلنيوم در بدن مادر ريسك بروز اين نقص مادرزادي را بيشتر خواهد كرد. خوردن مكمل‌هاي ويتاميني به طور چشمگيري از خطر تولد نوزادي با CDH مي‌كاهد.
شكاف كام: در اين نقص جنيني كه عموم آن را با واژه لب شكري مي‌شناسند، سقف دهان به طور كامل بسته نمي‌شود. در زناني كه سوءتغذيه دارند يا رژيم غذايي آنها تنها به چند نوع غذا محدود است، ميزان خطر به دنيا آوردن نوزاداني با اين نقص مادرزادي بالا خواهد رفت.
نقص در لوله عصبي
دكتر جنيفر نلسون، محقق و دانشيار تغذيه در دانشكده علوم سلامت در مينه سوتا درباره عوارض ناشي از ويتامين B9 در رژيم غذايي مادر مي‌گويد: «كمبود ويتامين B9 كه بيشتر آن را به نام فولات مي‌شناسند و نوع سنتزي آن اسيد فوليك نام دارد، مي‌تواند به بروز ناهنجاري در لوله عصبي نوزاد منجر شود. ناهنجاري‌هاي مادرزادي ناشي از كمبود اسيد فوليك در زنان باردار از شايع‌ترين اختلالات مادرزادي هستند. به همين دليل در منابع علمي بسيار تاكيد مي‌شود كه مادر در بارداري و قبل از آن به مقدار كافي اسيد فوليك دريافت دارد. همچنين توصيه مي‌شود كليه زناني كه 15 تا 45 سال دارند و به عبارتي در سنين باروري هستند مكمل اسيد فوليك مصرف كنند. دقت كنيد زناني كه به‌طور مرتب از ابزار‌هاي جلوگيري از بارداري استفاده مي‌كنند هم بايد اين مكمل را بخورند».
كمبود ويتامين B12
ويتامين ديگري از خانواده ويتامين B به نام B12 هم با بروز نقايص لوله
عصبي ارتباط دارد. به گفته متخصصان زني كه قصد باردار شدن دارد بايد پيش
از حاملگي روزانه 4/2 ميكروگرم ويتامين B12 دريافت كند و اين مقدار حين
بارداري به روزانه 6/2 ميكروگرم خواهد رسيد. زناني كه 9 ماه حساس حاملگي را
مي‌گذرانند يا آنهايي كه تصميم دارند مادر شوند ميتوانند با خوردن
مقادير كافي از غذاهايي چون لبنيات، تخم مرغ، گوشت قرمز و گوشت مرغ در
كنار مكمل‌ها نيازشان به اين ويتامين حياتي را برآورده سازند.زناني كه دچار اختلالات روده‌اي و اختلالاتي در هضم غذا هستند كه از جذب ويتامين B12 موجود در غذاها جلوگيري مي‌كند و آنهايي كه به ميزان كافي گوشت، تخم مرغ و لبنيات نمي‌خورند، بيشتر در معرض خطر به دنيا آوردن چنين نوزاداني هستند و تجويز مكمل براي آنها ضروري‌تر از بقيه است.
دكتر نلسون مي‌گويد: «نبايد رژيم غذايي زن حامله محدود به چند نوع غذا باشد. ميزان كالري دريافتي روزانه مادر باردار بسيار مهم است، چون جنين براي رشد به مواد گوناگوني نياز دارد كه بايد برآورده شوند».
براي پيشگيري از نقص لوله عصبي چه مي‌توان كرد؟
براي پيشگيري از بروز چنين نقايصي و كاهش قابل توجه ريسك بروز آنها زني
كه قصد بارداري دارد بايد 3 ماه قبل از حامله شدن مصرف روزانه مكمل اسيد
فوليك را شروع كند و تا پايان سه ماهه نخست بارداري ادامه دهد. توصيه شده براي تاثير كامل اسيد فوليك و پيشگيري از اين نقايص مادر بايد در درجه اول به ميزان كافي غذاهاي حاوي فولات بخورد و در كنار آنها مكمل‌هاي حاوي اسيد فوليك هم مصرف كند. براي درصد بسيار بالايي از زناني كه 9 ماه حساس بارداري را سپري مي‌كنند انجام اين دو كار حتما لازم است.
تجويز مكمل اسيد فوليك در برخي زنان بيش از بقيه ضرورت دارد. مثلا براي زن بارداري كه صرع دارد يا حتي مدت‌هاست كه صرعش كنترل شده و دارو هم نمي‌خورد تجويز اين مكمل لازم است. زناني كه دچار اختلالات متابوليكي و جذب مواد مغذي از روده‌ها هستند هم از اين دسته هستند. اگر در رژيم غذايي زني با اين شرايط ويژه سبزي‌هايي با برگ‌هاي سبز، غلات غني شده، آب پرتقال طبيعي، لوبياي خشك شده، نخود و ميوه‌ها به ميزان كافي گنجانده شده باشد، بدن اين فرد مي‌تواند به كمك مكمل‌ها ذخاير فولات خود را پر كند.
خوب دقت كنيد ...
ميزان بروز ناهنجاري‌هاي جنيني با كمبود ويتامين‌ها ارتباط مطلق ندارد،
يعني اين طور نيست كه با نخوردن مكمل اسيد فوليك حتما نوزاد با
اسپينابيفيدا متولد خواهد شد يا برعكس مادري كه به مدت مناسب اسيد فوليك
خورده و ويتامين‌هاي ديگر هم به مقدار كافي دريافت كرده هرگز چنين نوزادي
به دنيا نخواهد آورد، ولي پژوهش‌هاي بسياري ثابت كرده‌اند كه چنين رابطه
قوي و معناداري بين اين دو وجود دارد كه با استناد به آن مي‌توان براي
پيشگيري از بروز ناهنجاري‌هاي مادرزادي روشي پاسخگو و عملي را به كار برد.زن باردار يا زني كه مي‌خواهد حامله شود نبايد به هيچ وجه سر خود مكمل بخورد. چون تنها پزشك مي‌داند كه در اين دوران حساس بدن مادر به چه مكمل‌هايي نياز دارد و او بايد با چه دوزي و به چه مدت مكمل بخورد. مصرف مكمل‌هاي آهن و كلسيم در حاملگي نيز به رشد كامل و تولد نوزاد سالم بسيار كمك مي‌كند. اگر مادر حين بارداري سوءتغذيه داشته باشد نه تنها ريسك به دنيا آوردن نوزادي با نقايص مادرزادي بالاتر خواهد رفت، بلكه شايد باعث تولد نوزاد نارس يا زايمان زودرس شود و امكان بروز خطرات احتمالي كه همه زنان حامله را حين بارداري تهديد مي‌كند افزايش دهد.
منبع: دنیای تغذیه ش ۱۰۵
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر