نوشته : بهناز عباسي‌مقدم كارشناس ارشد تغذيه
ارزيابي تري‌گليسيريد بخشي از تست پروفايل ليپيدي است كه براي تشخيص احتمال بروز بيماري قلبي به كار مي‌رود. تري‌گليسيريد به همراه كلسترول (HDL، LDL و ...) پروفايل ليپيدي را تشكيل مي‌دهند كه بعد از سن 20 سالگي لازم است هر 5 سال يكبار انجام شود. تا احتمال بروز بيماري قلبي در افراد سالم ارزيابي گردد، بعضي از ريسك فاكتورهاي زمينه‌ساز بيماري قلبي عبارتند از:سيگار كشيدن، سن (مردان بالاي 45 سال و زنان بالاي 55 سال)، فشار خون 90/140 به بالا، سابقه فاميلي و ديابت مليتوس.
اگر چنانچه فرد تحت رژيم يا دارودرماني قرار بگيرد، بسته به نظر پزشك آزمايش زودتر انجام مي‌شود (معمولاً بين 3 تا 6 ماه) تا تأثير دارو يا رژيم غذايي مشخص گردد. در افراد ديابتيك ارزيابي تري‌گليسيريد بسيار مهم است، زيرا هنگامي كه قند خون به خوبي كنترل نشود تري‌گليسيريد به ميزان زيادي افزايش مي‌يابد. در كودكان پرخطر بايد اولين تست پروفايل ليپيدي تا سن 10 سالگي انجام شود.
ميزان تري‌گليسيريد اندازه‌گيري شده بدين‌صورت طبقه‌بندي مي‌شود:
بيشتر از mg/dl 200: بالا
mg/dl 199-150: مرز
كمتر از mg/dl 150: دلخواه
در افرادي كه در زير ذكر شده‌اند، ممكن است سطح تري‌گليسيريد به طور غيرعادي بالا باشد:
افراد غيرفعال، افرادي كه دچار اضافه وزن هستند و افراد چاق
افراد سيگاري
مبتلايان به ديابت نوع 2 و بيماران كليوي
افرادي كه فاكتورهاي ژنتيكي را دارا هستند
كساني كه مرتباً الكل مصرف مي‌كنند
افراد مبتلا به اختلالات تيروئيدي
اگر تري‌گليسيريد به بالاتر از 1000 برسد، احتمال بروز پانكراتيت وجود دارد و درمان براي كاهش تري‌گليسيريد بايد هر چه سريع‌تر انجام گيرد.
تري‌گليسيريد در پاسخ به وعده غذايي به شدت افزايش مي‌يابد، به طوري كه ممكن است حتي به 5 تا 10
برابر ميزان اوليه برسد. حتي سطوح ناشتا از يك روز به روز ديگر بسيار متغير است، بنابراين تفاوت نسبي در تري‌گليسيريد ناشتا كه در روزهاي مختلف ديده مي‌شود عادي است. براي انجام آزمايش، بيمار بايد حداقل 9 تا 12 ساعت ناشتا باشد. مصرف چاي، قهوه و نوشابه روي نتيجه آزمايش تأثير مي‌گذارد. داروهايي نظير كورتيكو استروئيدها، مهاركننده پروتئاز (درمان HIV)، بتابلوكرها و استروژن‌ها ممكن است تري‌گليسيريد را افزايش دهند، بنابراين توصيه مي‌شود قبل از آزمايش از مصرف آنها خودداري شود. خوردن آب مانعي ندارد، اما 24 ساعت قبل از انجام آزمايش الكل نبايد مصرف شود.
تري‌گليسيريد چيست؟
تري‌گليسيريدها همان چربي‌هاي موجود در رژيم غذايي و بدن ما هستند. تقريباً همه چربي كه مي‌خوريم به شكل تري‌گليسيريد وارد بدن مي‌شود. سپس اين تري‌گليسيريدها توسط انواع مختلف كلسترول (خوب، بد و ...) در بدن منتقل مي‌شوند. يعني هر چه شما چربي بيشتري بخوريد، كبد شما كلسترول بيشتري توليد خواهد كرد، زيرا نهايتاً چربي‌ها همه بايد در بدن به‌وسيله كلسترول حمل شوند.
چرا كنترل تري‌گليسيريد مهم است؟
با افزايش تري‌گليسيريد در بدن، احتمال بروز بيماري قلبي نيز افزايش مي‌يابد. تري‌گليسيريد اضافي در رگ‌هاي خوني لخته مي‌شود، حتي اگر سطح كلسترول نيز به ميزان نرمال باشد. اگر اين لخته در رگ‌هاي قلبي باشد، منجر به حملات قلبي و ناراحتي‌هاي كرونري خواهد شد.
آيا غذايي كه مي‌خوريم، روي تري‌گليسيريد اثر مي‌گذارد؟
بله، اولين راه براي كاهش تري‌گليسيريد، تغيير رژيم غذايي است. اغلب افرادي كه تري‌گليسيريد بالا دارند دچار اضافه وزن هستند و چربي زيادي مي‌خورند. كاهش وزن به همراه رژيم كم‌چرب معمولاً منجر به كاهش تري‌گليسيريد مي‌شود. بر اساس توصيه‌هاي تغذيه‌اي در رژيم 1800 كيلوكالري نبايد بيشتر از 60 گرم چربي مصرف شود (حدود 30 درصد كالري دريافتي). دريافت كالري اضافي به‌خصوص كالري آزاد شده از شكر و الكل در افزايش تري‌گليسيريد دخيل است. الكل نه‌تنها توليد چربي را در كبد افزايش مي‌دهد، بلكه نقش مهمي در كاهش مقدار چربي كه از خون برداشته مي‌شود نيز دارد. غذاهاي پرچرب نظير گوشت قرمز، محصولات لبني، امعاء و احشاء نيز علاوه بر رژيم غني از شكر سبب بالا رفتن تري‌گليسيريد مي‌شوند. هر جا تجمع بافت چربي جديد در بدنتان احساس مي‌كنيد، تري‌گليسيريدها همان‌جا زياد هستند و باعث افزايش تري‌گليسيريد خون مي‌شوند. علاوه بر رژيم غذايي، موارد ديگري كه بر روي تري‌گليسيريد تأثير دارند، عبارتند از:
سن: با افزايش سن، تري‌گليسيريد به آهستگي افزايش مي‌يابد.
بيماري‌ها: بيماري‌هاي كبدي و كليوي، هيپوتيروئيديسم، ديابت و پرفشاري خون همه با سطح بالاي تري‌گليسيريد در ارتباط هستند.
داروها: بعضي داروها نظير ديورتيك‌ها و استروئيدها موجب افزايش تري‌گليسيريد مي‌شوند.
وراثت: افزايش سطح تري‌گليسيريد در افراد يك فاميل معمولاً مشاهده مي‌شود، حتي گاهي افزايش تري‌گليسيريد را در سنين بسيار پايين شاهد هستيم كه ناشي از جنبه وراثتي آن است.
چه بايد بخوريم؟
از نظر رژيم غذايي، شكر و الكل بيشترين تأثير را روي تري‌گليسيريد مي‌گذارند. اگر شكر و تركيبات حاوي كربوهيدرات‌هاي تصفيه‌شده به مقدار زياد مصرف مي‌شوند، اولين گام براي كاهش تري‌گليسيريد، كم كردن دريافت اين مواد است. غذاهاي زير را بايد تا حدامكان محدود نمود. آبنبات، شكر، شربت، نوشابه‌هاي شيرين، ژله، عسل و آبميوه‌هاي آماده.
يك رژيم سالم كه به كاهش تري‌گليسيريد كمك مي‌كند، شامل غلات، حبوبات، ميوه‌ها، سبزيجات و محصولات حيواني كم‌چرب مي‌باشد. اگر اين ميزان كاهش جوابگو نبود، بايد حتي ميزان چربي به كمتر از 40 گرم در روز تقليل يابد.
آيا تمرينات ورزشي در كاهش تري‌گليسيريد تأثير دارند؟
نقش ورزش در كاهش تري‌گليسيريد بسيار مهم است. به‌طوري كه در بعضي تحقيقات تأثير آن را حدود 40 درصد كاهش در ميزان تري‌گليسيريد اوليه ذكر كرده‌اند. ورزش‌هاي هوازي نظير پياده‌روي، شنا، دوچرخه‌سواري و كوهنوردي از بهترين انتخاب‌ها هستند. تركيب رژيم به همراه ورزش به بهبود فشار خون بالا و قند خون غيرطبيعي مي‌انجامد و از آنجايي كه اين دو مورد هميشه در افراد دچار تري‌گليسيريد بالا مشاهده مي‌گردد، ورزش به‌طور غيرمستقيم نيز موجب كاهش تري‌گليسيريد مي‌شود.
براي كاهش تري‌گليسيريد لازم است روي موارد زير تمركز كنيد:
1- كاهش وزن
2- حذف شكر و كاهش مصرف كربوهيدرات‌هاي تصفيه‌شده
3- كاهش دريافت چربي و كلسترول
4- انجام تمرينات ورزشي مرتب
5- كنترل منظم قند خون در افراد ديابتيك
6- افزودن اسيدهاي چرب امگا- 3 به رژيم غذايي باعث كاهش تري‌گليسيريد مي‌شود. اگر شما تنها هفته‌اي 2 بار ماهي مصرف كنيد يا از مكمل‌هاي امگا-3 استفاده نماييد، به‌طور موثري تري‌گليسيريد شما كاهش مي‌يابد.
منبع: دنیای تغذیه ش 102
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر