لسیتین؛ دشمن فراموشي

نوشته : دکتر صديقه نوبان

همه انسان‌ها كم يا زياد در طول زندگي خود دچار معضل فراموشي مي‌شوند كه اين فراموشي يا به علت نرسيدن مواد لازم و مغذی به مغز يعني لسيتين است و يا به علت وجود امراض و حوادث خاص درانسان ايجاد مي‌شود. در سنين بالا،  افزايش سن، انسان را به سمت كاهش حافظه پيش مي‌برد، ولي بايد توجه داشت كه اگر در دوران جواني ذخيره كافي از لسيتين برای خود فراهم كرده باشيم، بسيار كمتر از ديگران دچار معضل كاهش حافظه خواهيم شد. پس بياييد از همين حالا به فكر ذخيره سازی و فراهم كردن توشه مغز برای زمان پيری باشيم.

لسیتین:
لسیتین یک لغت یونانی و به معنای زرده تخم مرغ است و علت نام‌گذاری آن، وجود میزان فراوان لسیتین در زرده تخم مرغ و همچنین کشف این ماده برای اولین بار در زرده تخم مرغ بوده‌است. لسیتین، درگروه فسفولیپیدها می‌باشد و اغلب بعنوان فسفاتیدیل کولین شناخته می‌شود. لسیتین فسفولیپیدی است که در تمام موجودات زنده یافت می‌شود. این ماده مخلوطی از دی گلیسيرید اسیدهای چرب استئاریک، پالمیتیک و اولئیک با استر کولین اسید فسفریک است. بدن قادر به ساختن لسیتین است. بعلاوه لسیتین را می‌توان در بسیاری از غذاها یافت. تا این زمان هیچ ارزش غذایی برای لسیتین عنوان نشده‌است. 

نقش لسیتین در بدن:
 یکی از نقش‌های مهم کولین در ساختن استیل کولین است. استیل کولین اهمیت بسیاری برای فعالیت مغز و مرکز حافظه دارد و با بودن استیل کولین، مغز و مرکز حافظه توانایی ضبط و نگهداری صحبت‌ها، نوشته‌ها و دیده‌ها را خواهند داشت. مغز برای انجام فعالیت‌های طبیعی خود به استیل کولین نیاز دارد که منشأ آن از لسیتین می‌باشد. وقتی لسیتین از طریق غذا دریافت می‌شود، طی مراحل جذب و هضم به کبد وارد شده، مي‌شكند و کولین که جزئی از ساختمان لسیتین است از آن جدا می‌شود که از این کولین آزاد شده بسیاری از مواد حیاتی و ضروری بدن ساخته خواهد شد، و تا زمانی که این ماده حیاتی یعنی استیل کولین ساخته شده از لسیتین به اندازه کافی به مغز برسد، ما دچار فراموشی نمی‌شویم و برعکس بر اثر کاهش مقدار استیل کولین به دنبال کمبود لسیتین، حتی به مدت کوتاه، قدرت حافظه کاهش یافته و فرد قدرت حفظ طولانی صحبت‌ها و دیده‌ها را از دست خواهد داد و یا مطالب و مسائل جدید را به سختی به خاطر می‌سپارد.

لسیتین عامل ضد کلسترول:
لسيتين يك ماده بسيارحياتي در بدن است كه بر عكس كلسترول عمل مي‌كند. در ساختمان لسيتين و كلسترول، هم اسيد چرب وهم چربي به كار رفته است و هر دو از جنس چربي‌ها مي‌باشند. ولي جالب است بدانيد اين دو (لسيتين و كلسترول) ضد يكديگر عمل مي‌كنند، به عبارتي عمل عکس نسبت  به یکدیگر دارند. نکته جالب توجه  این است که چرا تا به امروز در بررسی روی چربی‌ها،  فقط و فقط به کلسترول اهمیت داده شده است و چرا تا بحال کسی برای لسیتین به عنوان عامل ضدکلسترول، ارزشی قائل نشده است. امروزه عامل اصلی گرفتگی و تنگی رگ‌های بدن را به تنهایی به کلسترول نسبت نمی‌دهند و عوامل مهم دیگری را نیز عامل اصلی آن می‌دانند. از جمله این عوامل می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:
1- کمبود ویتامین C باعث ترک‌های میکروسکوپی در جدار عروق (رگ‌ها) و رسوب کلسترول در آنها می‌شود.
2- وجود هموسیستئین در بدن که ده برابر بیشتر از کلسترول در ایجاد گرفتگی عروق موثر است.
3- وجود سه ویتامین B6 ,B12 و اسید فولیک ( اسيد فوليك نوعي از ويتامين B مي‌باشد)  برای تبدیل این ماده به مواد مفید در بدن لازم می‌باشد، بنابراین وجود ترک‌های میکروسکوپی در جدار عروق بر اثر کمبود ویتامین C و کمبود ویتامین‌های B6 ,B12 و اسید فولیک  است که منجر به تجمع رسوب هموسیستئین در جدار عروق و تنگی و گرفتگی آنها می‌شود.

لسيتين و نوزادان باهوش:
مصرف لسیتین در دوران حاملگی، باعث افزایش هوش نوزاد می‌‌گردد. توصیه می‌شود که خانم‌های حامله از هفته سی ام حاملگی به بعد، حتماً لسیتین کافی برای بدن خود تامین کنند. لسیتین درتشکیل سلول‌ها و ساختمان مغزی نقش بسیار مهمی دارد. از این رو رساندن لسیتین کافی به بدن مادر و جنین هنگام تشکیل سیستم عصبی و مغز از اهمیت خاصی برخوردار است. 

منبع: دنیای تغذیه  ش ۱۱۱