غذاهایی که با چین و چروک مبارزه می‌کنند

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 

عوامل بسیاری در بروز چین و چروک موثرند  که از جمله می‌توان به بالا رفتن سن، ژنتیک، اشعه آفتاب، کشیدن سیگار و همچنین عادات غذایی اشاره کرد. چین و چروک، تغییری اجتناب ناپذیر برای  پوست است و آن خطوطی که  با  بالا رفتن سن ظاهر می‌شود را می‌توان تا حدی کاهش داد و یا به عقب انداخت، ولی اين بدان معنی نیست که پوست شما می‌تواند در سن 80 سالگی نیز بدون چین و چروک باشد. اما خوشبختانه،  با رعایت مواردی مانند محافظت در برابر اشعه آفتاب، مواد شیمیایی و این قبیل موارد می‌توان تا حدی از پیری زودرس پوست و پدیدار شدن چین وچروک‌ها  پیشگیری کرد و پوستی جوان‌تر و شاداب‌تر داشت.

دشمنان پوست:
با بالا رفتن سن چین و چروک‌هایی بر روی صورت مشاهده می‌شود که از سن 25 سالگی به بعد کم‌کم به سراغمان می‌آیند. با افزایش سن توانایی پوست در ترمیم این خطوط کاهش می‌یابد، جای زخم‌ها و بریدگی‌ها از این پس دیرتر خوب می‌شود و سلول‌های جدید زمان بیشتری را برای جایگزینی نیاز دارند. در اواسط دهه40 سالگی، نوسانات هورمونی سبب تغییرات بیشتری در پوست می‌شوند و آن را نازک‌تر، حساس‌تر و شکننده‌تر می‌کنند.
داشتن پوست سفت عاملی مهم در پیشگیری از چین و چروک می‌باشد که ترکیبات کلاژن و الاستین در آن نقش مهمی دارند. 75 درصد پوست از کلاژن تشکیل شده که ساختمان اصلی پروتئین در پوست است و سبب استحکام و کشیدگی آن می‌شود. فیبرهای الاستین قابلیت ارتجاعی داشته و توانایی کشیدگی پوست و بازگشت آن به حالت اولیه را دارند.
عوامل محیطی زیادی منجر به آسیب دیدگی پوست و بروز چین و چروک می‌شود. صدمه به فیبرهای کلاژن و الاستین قدرت آنها را در کشیدگی و محکم نگاه داشتن پوست کاهش می‌دهد که  با تغذیه مناسب می‌توان تا حدی این صدمات  را ترمیم  کرد. با این حال، کمبود مواد مغذی و آسیب دیدگی زیاد  پوست قابل ترمیم نیست و باعث چین و چروک می‌شود.

اولین دشمن: اشعه آفتاب

همانطور که قبلا گفته شد عوامل بسیاری در بروز چین و چروک دخیل هستند که تابش شدید نور خورشید از مهم‌ترین آنها می‌باشد. قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض اشعه ماوراء  بنفش خورشید منجر به انهدام فیبرهای الاستین پوست و از دست دادن کشیدگی و قابلیت ارتجاعی آن می‌گردد.
از طرف دیگر، پوست با قرارگرفتن زیاد در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید شروع به ساخت آنزیم متالوپروتئین می‌کند. در حقیقت، پوست هنگامی متالوپروتئین را می‌سازد که قصد ساخت کلاژن را در برابر محافظت از پوست در برابر آفتاب سوختگی داشته باشد، ولی قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه خورشید عملکرد این آنزیم را مختل کرده و سبب از بین بردن کلاژن می‌شود. با شکسته شدن فیبرهای کلاژن، پوست آسیب دیده، شل، ضعیف و باعث چین و چروک می‌شود.

دومین دشمن: رادیکال‌های آزادرادیکال‌های آزاد

دومین عامل در بروز چین و چروک می‌باشند. رادیکال آزاد به مولکول‌های اکسيژنی بسیار ناپایدار گفته می‌شود که بر خلاف الکترون‌های پایدار سعی در دزدیدن الکترون مولکول‌های دیگر دارند. در نتیجه آن مولکول‌های جفت هم تک الکترون شده و خود به دنبال الکترون دیگر برای پایدار شدن می‌گردند و این چرخه به همین شکل ادامه پیدا کرده و به عملکرد سلولی ضربه وارد می‌کند. چندین عامل در تشکیل رادیکال‌های آزاد دخیل هستند که از جمله می‌توان به اشعه ماوراء بنفش خورشید، کشیدن سیگار و آلودگی هوا اشاره کرد

سومین دشمن: هورمون‌ها
سومین عامل در ایجاد چین و چروک، هورمون‌ها می‌باشند. افزایش سن موجب تغییراتی در سطح هورمون‌ها می‌شود. برای مثال، آکنه در نوجوانان ناشی از تغییرات هورمونی است، ولی این امکان وجود دارد که در زمان بارداری و یا یائسگی که میزان هورمون‌ها دوباره تغییر می‌کند، نیز به وجود آید. چنین نوسانات هورمونی می‌تواند سبب تغییراتی در متابولیسم پوست (مانند کلاژن و الاستین) شود و در اثر کاهش فعالیت آنها چین و چروک‌ها ظاهر شوند. 
یائسگی زمانی است که استروژن در بدن کاهش یافته و در نتیجه چین و چروک را با خود به همراه می‌آورد. البته به طور قطعی نمی‌توان اظهار کرد که تنها عامل اصلی در بروز چین و چروک یائسگی می‌باشد، زیرا یائسگی زمانی است که سن بالا رفته و بالا رفتن سن می‌تواند خود عاملی برای چنین تغییراتی در پوست  باشد و همچنین تاثیر عوامل محیطی را نباید نادیده گرفت. مطالعاتی که بر روی انسان‌ها انجام شد هیچ یک دلیل مستدل و رابطه مستقیمی را بین کاهش استروژن و بروز چین و چروک نشان نداد، ولی تحقیقاتی که بر روی حیوانات انجام شد تغییرات پوست را بر اثر کاهش استروژن نشان داد، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که کاهش استروژن در زمان یائسگی می‌تواند یکی از دلایل بروز چین و چروک در آن زمان باشد. به یاد داشته باشید مواد غذایی فیتواستروژن دار مانند حبوبات و سویا می‌توانند در دوران یائسگی به تشکیل کلاژن کمک کنند.

پوست و تغذيه:

 ترکیب عوامل محیطی با رادیکال‌های آزاد و افزایش سن در بروز چین و چروک موثر هستند. به علاوه،  پرهیز از کشیدن سیگار  و در معرض نبودن اشعه آفتاب براي پیشگیری از چین و چروک را فراموش نکنید. البته راه بهتر دیگری برای پیشگیری از چین و چروک وجود دارد که آن تغذیه مناسب می‌باشد و همه ما می‌دانیم که سلامتي تا حد زیادی به برنامه غذایی برمی‌گردد.

 درمان جدید چین و چروک‌ها:
آیا واقعا مصرف غذاهای مناسب فرقی می‌کند؟ آیا میان وعده‌ها یا غذاهایی که مادرانمان در منزل برایمان درست می‌کنند تا با  خود به مدرسه یا محل زندگی ببریم در سلامتی ما موثر هستند؟ برای پاسخ به این سوالات باید به سراغ تحقیقات انجام شده رفت.
در سال‌های 1989 تا 1996 محققان کمیته بین‌المللی علوم غذایی تحقیقاتی پیرامون تاثیر عادات غذایی بر زندگی آینده افراد  انجام دادند و برای این کار برنامه غذایی افراد بالای 70 سال را مورد بررسی قرار داده تا متوجه تاثیر مواد مصرفی گذشته بر زندگی کنونی شوند. افراد مورد بررسی شامل 2000 نفر از استرالیا، چین، یونان، ژاپن و سوئد بودند. نتایج نشان دادند که سوئدی‌ها کمترین میزان چین و چروک، و استرالیایی‌ها بیشترین میزان چین و  چروک را داشتند. آنهایی که کمترین چین و چروک را داشتند برنامه غذایی‌شان بیشتر شامل سبزیجات، روغن زیتون، ماهی و حبوبات بود و از کره، مارگارین، فرآورده‌های شیری پرچربي و مواد قندی پرهیز می‌کردند.
به دلیل گسترده بودن این تحقیق، می‌شود ادعا کرد که سابقه قومی ملیتی نقش خاصی در پیشگیری از بروز چین و چروک ندارد بلکه داشتن برنامه غذایی سالم و درست است که می‌تواند تا حد زیادی ظاهر شدن چین و چروک‌ها را به عقب بیندازد. پرهیز از خوردن مواد غذایی فرآوری شده و فست فودها که سرشار از مواد قندی و چربی‌های ترانس می‌باشند، از دیگر استراتژی‌هاي مهم برای جوان ماندن است. نیازی نیست تا مبلغ زیادی را صرف خرید کرم‌ها و لوسیون‌های ضد چروک کنید، بلکه با کنترل برنامه غذایی‌ خود می‌توانید به طور طبیعی و آسان از داشتن پوستی جوان و زیبا لذت ببرید.

منبع: دنیای تغذیه  ش ۱۱۱