جام جم آنلاين: كم‌خونی فقر آهن، بیماری بسیار شایعی در تمام جوامع است. بخصوص خانم‌ها كه به دلیل سیكل ماهانه خود مقداری خون از دست می‌دهند بیشتر در معرض این بیماری هستند.
اما آیا همه كم‌خونی‌ها به دلیل فقر آهن است؟ در سال‌های اخیر تبلیغات روزافزون شركت‌های دارویی برای جلب مشتری، این اشتباه را كه هر بیمار كم‌خونی را باید دچار كمبود آهن دانست رواج داده است و متاسفانه بسیاری از بیماران دچار كم‌خونی بدون این كه نوع كم‌خونی و وجود كمبود آهن در آنان اثبات شود به مصرف آهن روی می‌آورند. در این مبحث به نكات مهمی در مورد سودها و زیان‌های درمان با آهن خواهیم پرداخت.
در مجموع حدود چهار گرم آهن در كل بدن وجود دارد كه نیمی از آهن یعنی دو گرم در ساختمان هموگلوبین و میوگلوبین كه مواد تشكیل‌دهنده گلبول‌های قرمز و عضلات است، به كار رفته و بقیه آن در كبد و دیگر ارگان‌ها ذخیره شده است.
از آنجا كه تعداد كمی از غذاهای مصرفی دارای آهن قابل توجهی است، سیستم دقیقی در بدن طراحی شده است كه سلول‌های قرمز خون و سلول‌های عضلانی كه منابع اصلی آهن در بدن است، زمان فرسودگی به شكلی از رده خارج می‌شود كه آهن موجود در آنها دوباره به چرخه طبیعی بدن برمی‌گردد و تنها بخش كوچكی از آن دفع شود. به این ترتیب در حالت عادی، یعنی تا زمانی كه خونریزی وجود ندارد بدن نیازمند مصرف مواد حاوی آهن كمی است.
همان گونه كه گفته شد خانم‌ها در دوره باروری یعنی سنین 15 تا 50 سالگی به دلیل خونریزی‌های ماهانه مستعد كم شدن آهن بدن هستند.
اگر فرض كنیم یك خانم به طور متوسط 80 سی‌سی خون را در یك سیكل ماهانه از دست دهد، این میزان خون معادل حدود 50 میلی‌گرم آهن است كه باعث می‌شود نیاز او دو برابر فردی شود كه خونریزی ماهانه ندارد.
به این ترتیب این دسته از خانم‌ها نیازمند مصرف غذاهای حاوی آهن بیشتری هستند. این غذاها شامل جگر سیاه، قلوه و نیز گوشت‌های قرمز مي‌شود البته سبزیجاتی مثل جعفری، عدس و اسفناج نیز حاوی آهن است كه چندان قابل توجه نیست.
براساس این توضیحات مشخص است كه فقط بخش خاصی از جوامع مستعد ایجاد كمبود آهن هستند و بقیه به شرط سلامت دستگاه گوارش چندان در معرض این كمبود نیستند.
اكنون به سوال اول بازمی‌گردیم: آیا می‌توانیم هرگاه كم‌خونی را تشخیص دادیم ابتدا به بیمار توصیه كنيم مدتی آهن مصرف كند تا شاید كم‌خونی برطرف شود؟
جواب این سوال قطعا منفی است و باید تاكید شود كه در بسیاری اوقات بیماری‌های دیگری مسئول كم‌خونی است و مصرف اشتباهی آهن نه‌تنها آنها را درمان نمی‌كند، بلكه با زیاد شدن میزان آهن در بدن فرد دچار افت قدرت ایمنی شده و مستعد عفونت می‌شود.
این مشكل زمانی تشدید می‌شود كه بیمار وقتی با مصرف آهن كم‌خونی‌اش درمان نشود به اشتباه ميزان دارو را زیاد كرده و مدت طولانی به مصرف آن ادامه دهد كه در این صورت با رسوب آهن در كبد، لوزالمعده، قلب و مفاصل این اندام‌ها دچار آسیب‌های شدید و خطرناك می‌شود. توضیح این مبحث را هفته آینده بخوانید.
دكتر رضا كريمي - متخصص بيماري‌هاي داخلي
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر