غذاهايي كه با وارفارين تداخل دارند

نوشته : مريم آريا‌فر 

قرص وارفارين يك داروي ضد انعقاد است كه مدت زمان انعقاد خون را طولاني مي‌كند و باعث مي‌شود تشكيل لخته به طول بينجامد و لذا مانع تشكيل لخته در قلب و عروق مي‌گردد. مصرف اين دارو بايد بصورت يك بار در روز انجام شود و بهتر است هميشه سر ساعت معيني (معمولا عصرها ) با معده خالي و با يك ليوان كامل آب مصرف شود. مصرف اين دارو بايد بصورت منظم و همراه با آزمايش مكرر و منظم خون باشد.
افرادي كه تحت درمان با وارفارين قرار دارند در صورت نياز به مصرف داروهايي چون جينسنگ و جينكوبيلوبا حتما بايد با پزشك معالج خود مشورت نمايند. زيرا جينكو داراي فعاليت ضد لخته‌اي مي‌باشد و باعث افزايش اثردارو و احتمال خونريزي مي‌گردد و جينسنگ باعث كاهش اثر ضد لخته‌اي وارفارين مي‌گردد.  همچنين كوآنزيم Q10 از نظر ساختماني شبيه به ويتامين K مي‌باشد و ممكن است بر لخته شدن خون اثر بگذارد. مصرف اين دارو همراه با وارفارين ‌بايد تحت نظر پزشك انجام گيرد.

ويتامين K:

ويتاميني است كه به ايجاد لخته در خون و جلوگيري از خونريزي كمك مي‌كند، بنابراين داراي نقش متضادي با وارفارين مي‌باشد. در بيماراني كه وارفارين مصرف مي‌كنند دريافت زياد ويتامين K باعث كاهش اثر دارو مي‌گردد.  بنابراين ‌بايد اين بيماران در مورد مصرف اين منابع غذايي كاملا هوشيار باشند. به همين دليل بسيار مهم است كه ميزان اين ويتامين در رژيم ثابت باقي بماند تا كنترل ميزان دارو مشكل نباشد، يعني بايد از تغيير ناگهاني در ميزان دريافت منابع غذايي حاوي اين ويتامين جلوگيري نمود.
باز هم تاكيد مي‌گردد كه رژيم غذايي را طوري تنظيم نماييد كه ميزان ويتامين K موجود در غذاي بيمار هر روز ميزان ثابتي داشته باشد، زيرا دريافت مقدار كم يا زياد ويتامين K اثر دارو را كم يا زياد مي‌كند. مصرف مقدار زياد ويتامينK در رژيم باعث غليظ شدن خون شده و نياز به وارفارين را زياد مي‌كند بر عكس مقدار كم اين ويتامين در غذا باعث رقيق شدن خون مي‌گردد و نياز به وارفارين را كم مي‌كند. بنابراين نه زياده روي در مصرف مواد غذايي حاوي ويتامين K صحيح مي‌باشد و نه عدم مصرف اين مواد به نفع بيمار مي‌باشد. مصرف مقادير زياد سبزيجات غني از ويتامين K در يك نوبت منجر به تغيير قابل ملاحظه‌اي در اثر وارفارين نمي‌گردد، ولي مصرف روزانه آن به مدت يك هفته به شكل مشخصي مقادير درماني مورد نياز را تغيير مي‌دهد.
موادغذايي سرشار از ويتامين K شامل سبزيجات پخته شده مانند اسفناج و يا ساير سبزيجات پخته شده مانند سبزي خورش قورمه سبزي يا كرفس به ميزان نصف فنجان و يك فنجان جعفري خام مي‌باشد. موادغذايي حاوي مقدار متوسط ويتامين K شامل يك فنجان سبزيجات خام مانند انواع سبزي خوردن و يك فنجان كاهو يا نصف فنجان مارچوبه وكلم براكلي پخته شده مي‌باشد.
مصرف 1 واحد منابع غذايي سرشار از ويتامين K در روز مانند نصف فنجان اسفناج پخته شده يا يك فنجان انواع سبزي خام و3 واحد مواد غذايي داراي مقدار متوسط ويتامين K در روز منعي ندارد.
اگر بيمار عادت به مصرف سبزيجات برگ سبز مانند اسفناج و سبزي خوردن ندارد، آنها را به يكباره به رژيم غذايي او اضافه نكنيد. در صورتي هم كه عادت به مصرف غذاهاي غني از ويتامين K دارد، نبايد رژيم خود را تغيير دهد و همانطور كه قبلا هم ذكر شد، مهم اين است كه مقدار و وزن غذاهاي حاوي اين ويتامين هر روز در رژيم غذايي ثابت باشد. براي مثال مصرف 2 فنجان كاهوي خرد شده براي ناهار يا نصف فنجان كلم براكلي پخته شده براي شام مشكلي ايجاد نخواهد كرد.
اگر هم عادت به مصرف زياد موادغذايي غني از ويتامين K ندارد 5/1 فنجان كاهو يا كلم خرد شده براي ناهار يا شام كفايت مي‌كند.
مصرف خورش‌هايي چون قورمه سبزي و كرفس كه حاوي سبزيجات پخته شده مي‌باشند، به مقداري مجاز است كه حاوي نصف فنجان سبزيجات پخته شده باشد، يعني حدودا يك كاسه كوچك خورش منعي ندارد، ولي نكته قابل توجه در اين مورد اين است كه در صورت مصرف اينگونه غذاها ديگر سالاد يا سبزي خوردن و يا سبزيجات برگ سبز آبپز شده همراه با آن مصرف نگردد. 

تداخلات وارفارين با رژيم غذايي:
رژيم غذايي بيمار بايد شامل كليه مواد غذايي مورد نياز بدن باشد. اگر نياز به كاهش وزن باشد بايد تحت نظر متخصص تغذيه اين كار را انجام داد. در نظر داشته باشيد كه هرگونه تغيير مهم و شديد در رژيم غذايي مي‌تواند در نحوه پاسخ بدن بيمار به وارفارين موثر باشد.

زنجبيـــل:

اين داروي گياهي از تشكيل لخته در خون جلوگيري مي‌نمايد، لذا بايد از مصرف آن خودداري شود. 

سيـــر:

ثابت شده است كه سير از تشكيل لخته در خون جلوگيري مي‌كند و باعث افزايش رقت خون مي‌گردد. بيماراني كه وارفارين مصرف مي‌نمايند نبايد بيشتر از 1 حبه سير در روز مصرف كنند زيرا ممكن است باعث رقيق شدن بيش از حد خون و احتمال خونريزي گردد. 

روغن:

روغن‌هاي نباتي آفتابگردان، كانولا، سويا و پنبه دانه از منابع غني ويتامينK مي‌باشند. ضمن پيروي از يك رژيم غذايي كم چرب، از افزودن روغن‌هاي مخصوص سالاد يا پخت وپزبه غذا خودداري نماييد. 

خـيــــــار:

پوست خيار حاوي ويتامين K مي‌باشد. تا حد امكان خيار را بدون پوست مصرف نماييد.

چاي سـبــز:

چاي سبز باعث خنثي شدن اثر وارفارين مي‌گردد. بنابراين افرادي كه چاي سبز و وارفارين مصرف مي‌نمايند، ‌بايد خون خود را مرتبا چك كنند تا اثر دارو كم نشده باشد.

ســــويــــا:

مصرف فرآورده‌هاي لوبياي سويا و شير سويا باعث كاهش اثر ضد لخته‌اي وارفارين و افزايش احتمال بروز لخته مي‌گردد. از مصرف فرآورده‌هاي حاوي سويا خودداري نماييد. 

گـــزنـــه:

برگ‌هاي گياه گزنه داراي ويتامين K مي‌باشند و اثر وارفارين را كاهش مي‌دهند، بنابراين از مصرف آن بايد خودداري شود.

جـگــــر:

جگر حيوانات و طيور منبع غني از ويتامين K مي‌باشد. ميزان ويتامينK 100 گرم جگر معادل يك فنجان سبزيجات برگ سبز مي‌باشد. در صورت مصرف 100 گرم جگر در روز بايد از مصرف ساير منابع ويتامين K مانند انواع سبزيجات خودداري شود. 

گريپ فروت:

در صورت مصرف مداوم آب گريپ فروت اثر وارفارين زياد شده و احتمال خونريزي را زياد مي‌كند. در مصرف گريپ فروت و آب گريپ فروت احتياط كنيد. 

انــبـــه:

مصرف فرآورده‌هاي انبه و آب و عصاره انبه باعث افزايش اثر ضد لخته‌اي وارفارين و احتمال خونريزي مي‌گردد، بنابراين بايد از مصرف آن خودداري شود.

زردچوبه و پياز:

اين دو ماده غذايي هم داراي اثرات ضد لخته‌اي مي‌باشند و مصرف زياد آنها باعث افزايش احتمال خونريزي مي‌گردد. مصرف يك عدد پياز كوچك در روز منعي ندارد. توجه داشته باشيد كه محدوديت‌هاي ذكر شده تنها در مورد سبزيجات برگ سبز مي‌باشد و مصرف ميوه‌ها محدوديتي ندارد. در اين مورد تنها دو استثناء وجود دارد كه شامل انبه وگريپ فروت مي‌باشد.

فرآورده‌هاي پروبيوتيك:

مصرف فرآورده‌هاي پروبيوتيكي مانند ماست پروبيوتيك يا همان پروماس كه اخيرا به بازارهاي كشور وارد شده است، باعث افزايش توليد ويتامين K در بدن مي‌گردد، بنابراين مصرف اينگونه فرآورده‌ها باعث افزايش نياز به مصرف وارفارين مي‌گردد.

منبع: دنیای تغذیه  ش ۱۱۱