نوشته : زهره کرباسچیان کارشناس ارشد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران
چای از برگ‌های گیاهی به نام Camellia sinensis تهیه می‌شود. انواع چای شامل چای سبز، سیاه و چای اولانگ می‌باشد که تفاوت آنها در شیوه فرآیند و آماده سازیشان می‌باشد. روند تولید چای سبز به این شکل است که برگ‌های چای بلافاصله پس از برداشت، در معرض بخار قرار می‌گیرند. بخار دادن برگ‌های چای سبب مهار آنزیمی می‌شود که مسؤول تخمیر و تغییر رنگ این برگ‌ها است، بنابراین با این روش رنگ سبز برگ‌ها طی فرآیند خشک کردن حفظ می‌شود و از تخمیر آنها جلوگیری می‌گردد. در ضمن با این روش ترکیبات پلی فنولی مفید موجود در چای از بین نمی‌روند.در روند تولید چای سیاه، برگ‌های چای تخمیر می‌شوند و ترکیبات پلی فنولی تغییراتی می‌کنند. چای اولانگ نیز نیمه تخمیرشده است. در نتیجه انواع چاي سبب ایجاد اثراتی متفاوت بر بدن انسان می‌شوند.
مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان یک نوشیدنی دارویی مصرف می‌کردند. به تازگی چای سبز در سیاری از کشورهای دیگر جهان نیز طرفداران فراوانی یافته است و پژوهشگران نیز خواص دارویی این چای را تایید کرده‌اند. بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده‌ای به نام كاتچین است که مهم‌ترین ترکیب پلی فنولی موجود در چای سبز می‌باشد و فعالیت آنتی اكسیدانی آن بسیار بالا است. بر اساس یافته‌های مطالعات اخیر نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را كاهش دهد؛ از بیماری‌های ساده باكتریایی و ویروسی گرفته تا بیماری‌های مزمنی چون بیماری‌های قلبی، سكته، سرطان، مشکلات دهانی- دندانی و پوکی استخوان.برخی ترکیبات مفید دیگر موجود در چای سبز شامل کلسیم، آهن، روی، ویتامین‌های B، C و Eمی‌باشند.
پیشگیری و درمان سرطان:
محققان نوشیدن چای سبز را عاملی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان می‌دانند، چرا که میزان آنتی اکسیدان‌های موجود در آن بسیار زیاد است. این آنتی اکسیدان‌ها شامل ویتامین‌های C ، E و پلی فنول‌ها است. کاتچین موجود در چای سبز می‌تواند از رشد سلول‌ها و تومورهای سرطانی جلوگیری کند. میزان شیوع سرطان‌هایی چون ریه، پستان، كولون، پوست، پانكراس، معده، مری، دهان، روده و کلیه در بین افرادی كه چای سبز می‌نوشند، بسیار كمتر است.
دیگر خواص چای سبز:
کاتچین موجود در این چای در درمان عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری، ویروس آنفلوانزا و تبخال مفید است.
چای سبز از طریق مقابله با اکسیدان‌ها و رادیکال‌ها سیستم ایمنی را تقویت می‌کند.
چای سبز به خاطر داشتن خاصیت ضد التهابی و ضد انعقادی می‌تواند در درمان زخم ناشی از نیش حشرات مفید باشد.
برخی مطالعات گزارش کرده‌اند که چای سبز می‌تواند مانع ایجاد سنگ‌های کلیوی گردد.
چای سبز و کاهش وزن:
چای سبز از طریق افزایش اثر گرمازایی غذا (تولید گرما در بدن در اثرهضم، جذب و متابولیسم غذا) و همچنین افزایش اکسیداسیون چربی، سبب کاهش وزن می‌شود.
در چاى سبز ماده‌اى به نامEGCG وجود دارد كه سبب افزایش اکسیداسیون چربی می‌شود، اما نكته مهم این است كه مصرف چاى سبز و استفاده از كپسول‌هاى آن به تنهایی و به سرعت باعث كاهش وزن نمي‌شود و باید علاوه بر مصرف آن، از رژیم غذایى مناسب و ورزش متناوب و مداوم نیز استفاده كرد تا به نتیجه مطلوب رسید. چای سبز به عنوان فاکتوری که باعث افزایش متابولیسم بدن می‌شود، به اثبات رسیده است.
پیشگیری از دیابت:
چای سبز سبب پیشگیری از دیابت می‌گردد. فلاوونوئید‌های موجود در چای سبز فعالیتی شبیه به انسولین دارند و سبب کاهش قند خون می‌شوند. چای سبز در افراد سالم متابولیسم گلوکز را بهبود می‌بخشد و در افراد دیابتی سبب کاهش قند خون و تعدیل آن می‌شود.
چای سبز قادر است از عوارض ناشی از دیابت همچون آب مروارید و بیماری‌های كلیوی تا حدودی جلوگیری كند. به نظر می‌رسد چای سبز از طریق مهار فعالیت آنزیم آمیلاز بزاق و روده (آنزیم مسؤول هضم نشاسته) سبب گردد تا نشاسته موجود در رژیم با سرعت بسیار آهسته‌ای بشكند و در نتیجه قندخون با سرعت كمی بالا برود.
چای سبز و عملکرد مغز:
چای سبز فعالیت سلول‌های مغز به ویژه بخش‌های مربوط به حافظه را تقویت و تحریک می‌کند. از طرفی آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز مانع از تخریب سلول‌های مغز که عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون است، می‌شود. به عبارتی، آنتی‌اکسیدان‌های چای سبز با به تعویق انداختن قرارگیری سلول‌های مغز در فاز پیری و فرسودگی، مانع از ابتلا به پارکینسون می‌گردند. پلی فنول‌های موجود در چای سبز ممکن است از ایجاد آلزایمر نیز جلوگیری نمایند.
چای سبز و استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها:
این نوع چای حاوی ماده‌ای به نام فلورین (flourine) می‌باشد. فلورین سبب می‌شود تا ساختار داخلی دندان‌ها محکم شود و از تضعیف مینا و پوسیدگی دندان جلوگیری به عمل آید. درصد بالای فلوراید چای سبز عمده‌ترین دلیل تاثیر مثبت آن بر دندان و استخوان‌ها است.
مصرف این چای با افزایش توده استخوانی همراه است و از شکستگی لگن جلوگیری می‌کند. مصرف عصاره چای سبز در تکثیر و فعالیت سلول‌های استخوانی موثر است.
چای سبز و جوانی:
چای سبز را به عنوان داروی ضدپیری (Anti - Aging) می‌شناسند. دلیل اصلی آن وجود میزان قابل توجهی آنتی‌اکسیدان در چای سبز به ویژه آنتی‌اکسیدان‌های موثر در حفظ شادابی و جوانی است. آنتی‌اکسیدان‌ها یکی از شاخص‌ترین عوامل موثر برای حفظ سلامتی و شادابی سلول‌های بدن هستند.
اثرات نامطلوب چای سبز:
اثرات نامطلوب چای سبز را می‌توان به سه گروه تقسیم نمود: اثرات مربوط به کافئین چای، وجود آلومینیوم در چای و اثرات پلی فنول‌ها در دسترسی بدن به آهن. به خاطر دیورتیک (ادرار آور) بودن کافئین موجود در چای، باید در مصرف همزمان آن و برخی داروها دقت شود.
در گیاه چای مقدار زیادی آلومینیوم وجود دارد، بنابراین افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید در مصرف آن دقت نمایند، زیرا آلومینیوم می‌تواند در بدن آنها تجمع یافته و سبب ایجاد مشکلات عصبی گردد. کاتچین نيز ممکن است در جذب آهن اختلال ایجاد نماید، که این مساله بخصوص در افرادی که در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. زنان باردار و شیرده نباید بیش از 1 تا 2 فنجان در روز از این چای مصرف نمایند.
پیشگیری از بیماری‌های قلبي -عروقي:
یکی از عوامل اصلی ایجاد امراض و حمله‌های قلبی، وجود کلسترول بالا در خون انسان است. چای سبز با کاهش کلسترول خون می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری نماید.
از طرفی وجود رادیكال‌های آزاد در رگ می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های قلبی- عروقی شود. در حالیكه كاتچین موجود در چای سبز قادر است از پوشش درونی رگ در برابر این رادیكال‌ها محافظت كرده و به این وسیله از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری نماید.
از آنجایی كه چای سبز موجب كاهش كلسترول بد خون (LDL)، تری‌گلیسيرید و فیبرینوژن (پروتئینی در خون كه در شكل‌گیری لخته خون نقش دارد) می‌شود، به این وسیله قادر است از سخت شدن رگ‌ها نيز پیشگیری كند.
از طرف دیگر چای سبز با کاهش فشارخون، قندخون و کاهش وزن ممکن است از پیشرفت بیماری‌های قلبی- عروقی جلوگیری نماید.
نتيجه‌گيري:
در كل، خواص مفيد اشاره شده در اين مقاله نسبي است و نمي‌توان به اميد درمان، نوشيدن چاي را جايگزين ساير درمان‌ها نمود. مصرف چاي سبز بايد متعادل باشد و به اين منظور مصرف تا 4 فنجان آن در روز در افراد سالم قابل توصيه مي‌باشد كه البته لازم است با صرف غذا فاصله‌اي در حد يكساعت داشته باشد.
منبع: دنیای تغذیه ش 109
مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان یک نوشیدنی دارویی مصرف می‌کردند. به تازگی چای سبز در سیاری از کشورهای دیگر جهان نیز طرفداران فراوانی یافته است و پژوهشگران نیز خواص دارویی این چای را تایید کرده‌اند. بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده‌ای به نام كاتچین است که مهم‌ترین ترکیب پلی فنولی موجود در چای سبز می‌باشد و فعالیت آنتی اكسیدانی آن بسیار بالا است. بر اساس یافته‌های مطالعات اخیر نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را كاهش دهد؛ از بیماری‌های ساده باكتریایی و ویروسی گرفته تا بیماری‌های مزمنی چون بیماری‌های قلبی، سكته، سرطان، مشکلات دهانی- دندانی و پوکی استخوان.برخی ترکیبات مفید دیگر موجود در چای سبز شامل کلسیم، آهن، روی، ویتامین‌های B، C و Eمی‌باشند.
پیشگیری و درمان سرطان:
محققان نوشیدن چای سبز را عاملی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان می‌دانند، چرا که میزان آنتی اکسیدان‌های موجود در آن بسیار زیاد است. این آنتی اکسیدان‌ها شامل ویتامین‌های C ، E و پلی فنول‌ها است. کاتچین موجود در چای سبز می‌تواند از رشد سلول‌ها و تومورهای سرطانی جلوگیری کند. میزان شیوع سرطان‌هایی چون ریه، پستان، كولون، پوست، پانكراس، معده، مری، دهان، روده و کلیه در بین افرادی كه چای سبز می‌نوشند، بسیار كمتر است.
دیگر خواص چای سبز:
کاتچین موجود در این چای در درمان عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری، ویروس آنفلوانزا و تبخال مفید است.
چای سبز از طریق مقابله با اکسیدان‌ها و رادیکال‌ها سیستم ایمنی را تقویت می‌کند.
چای سبز به خاطر داشتن خاصیت ضد التهابی و ضد انعقادی می‌تواند در درمان زخم ناشی از نیش حشرات مفید باشد.
برخی مطالعات گزارش کرده‌اند که چای سبز می‌تواند مانع ایجاد سنگ‌های کلیوی گردد.
چای سبز و کاهش وزن:
چای سبز از طریق افزایش اثر گرمازایی غذا (تولید گرما در بدن در اثرهضم، جذب و متابولیسم غذا) و همچنین افزایش اکسیداسیون چربی، سبب کاهش وزن می‌شود.
در چاى سبز ماده‌اى به نامEGCG وجود دارد كه سبب افزایش اکسیداسیون چربی می‌شود، اما نكته مهم این است كه مصرف چاى سبز و استفاده از كپسول‌هاى آن به تنهایی و به سرعت باعث كاهش وزن نمي‌شود و باید علاوه بر مصرف آن، از رژیم غذایى مناسب و ورزش متناوب و مداوم نیز استفاده كرد تا به نتیجه مطلوب رسید. چای سبز به عنوان فاکتوری که باعث افزایش متابولیسم بدن می‌شود، به اثبات رسیده است.
پیشگیری از دیابت:
چای سبز سبب پیشگیری از دیابت می‌گردد. فلاوونوئید‌های موجود در چای سبز فعالیتی شبیه به انسولین دارند و سبب کاهش قند خون می‌شوند. چای سبز در افراد سالم متابولیسم گلوکز را بهبود می‌بخشد و در افراد دیابتی سبب کاهش قند خون و تعدیل آن می‌شود.
چای سبز قادر است از عوارض ناشی از دیابت همچون آب مروارید و بیماری‌های كلیوی تا حدودی جلوگیری كند. به نظر می‌رسد چای سبز از طریق مهار فعالیت آنزیم آمیلاز بزاق و روده (آنزیم مسؤول هضم نشاسته) سبب گردد تا نشاسته موجود در رژیم با سرعت بسیار آهسته‌ای بشكند و در نتیجه قندخون با سرعت كمی بالا برود.
چای سبز و عملکرد مغز:
چای سبز فعالیت سلول‌های مغز به ویژه بخش‌های مربوط به حافظه را تقویت و تحریک می‌کند. از طرفی آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز مانع از تخریب سلول‌های مغز که عامل اصلی بروز بیماری پارکینسون است، می‌شود. به عبارتی، آنتی‌اکسیدان‌های چای سبز با به تعویق انداختن قرارگیری سلول‌های مغز در فاز پیری و فرسودگی، مانع از ابتلا به پارکینسون می‌گردند. پلی فنول‌های موجود در چای سبز ممکن است از ایجاد آلزایمر نیز جلوگیری نمایند.
چای سبز و استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها:
این نوع چای حاوی ماده‌ای به نام فلورین (flourine) می‌باشد. فلورین سبب می‌شود تا ساختار داخلی دندان‌ها محکم شود و از تضعیف مینا و پوسیدگی دندان جلوگیری به عمل آید. درصد بالای فلوراید چای سبز عمده‌ترین دلیل تاثیر مثبت آن بر دندان و استخوان‌ها است.
مصرف این چای با افزایش توده استخوانی همراه است و از شکستگی لگن جلوگیری می‌کند. مصرف عصاره چای سبز در تکثیر و فعالیت سلول‌های استخوانی موثر است.
چای سبز و جوانی:
چای سبز را به عنوان داروی ضدپیری (Anti - Aging) می‌شناسند. دلیل اصلی آن وجود میزان قابل توجهی آنتی‌اکسیدان در چای سبز به ویژه آنتی‌اکسیدان‌های موثر در حفظ شادابی و جوانی است. آنتی‌اکسیدان‌ها یکی از شاخص‌ترین عوامل موثر برای حفظ سلامتی و شادابی سلول‌های بدن هستند.
اثرات نامطلوب چای سبز:
اثرات نامطلوب چای سبز را می‌توان به سه گروه تقسیم نمود: اثرات مربوط به کافئین چای، وجود آلومینیوم در چای و اثرات پلی فنول‌ها در دسترسی بدن به آهن. به خاطر دیورتیک (ادرار آور) بودن کافئین موجود در چای، باید در مصرف همزمان آن و برخی داروها دقت شود.
در گیاه چای مقدار زیادی آلومینیوم وجود دارد، بنابراین افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید در مصرف آن دقت نمایند، زیرا آلومینیوم می‌تواند در بدن آنها تجمع یافته و سبب ایجاد مشکلات عصبی گردد. کاتچین نيز ممکن است در جذب آهن اختلال ایجاد نماید، که این مساله بخصوص در افرادی که در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. زنان باردار و شیرده نباید بیش از 1 تا 2 فنجان در روز از این چای مصرف نمایند.
پیشگیری از بیماری‌های قلبي -عروقي:
یکی از عوامل اصلی ایجاد امراض و حمله‌های قلبی، وجود کلسترول بالا در خون انسان است. چای سبز با کاهش کلسترول خون می‌تواند از بروز این مشکلات جلوگیری نماید.
از طرفی وجود رادیكال‌های آزاد در رگ می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های قلبی- عروقی شود. در حالیكه كاتچین موجود در چای سبز قادر است از پوشش درونی رگ در برابر این رادیكال‌ها محافظت كرده و به این وسیله از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری نماید.
از آنجایی كه چای سبز موجب كاهش كلسترول بد خون (LDL)، تری‌گلیسيرید و فیبرینوژن (پروتئینی در خون كه در شكل‌گیری لخته خون نقش دارد) می‌شود، به این وسیله قادر است از سخت شدن رگ‌ها نيز پیشگیری كند.
از طرف دیگر چای سبز با کاهش فشارخون، قندخون و کاهش وزن ممکن است از پیشرفت بیماری‌های قلبی- عروقی جلوگیری نماید.
نتيجه‌گيري:
در كل، خواص مفيد اشاره شده در اين مقاله نسبي است و نمي‌توان به اميد درمان، نوشيدن چاي را جايگزين ساير درمان‌ها نمود. مصرف چاي سبز بايد متعادل باشد و به اين منظور مصرف تا 4 فنجان آن در روز در افراد سالم قابل توصيه مي‌باشد كه البته لازم است با صرف غذا فاصله‌اي در حد يكساعت داشته باشد.
منبع: دنیای تغذیه ش 109
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر