نوشته: دكتر آزاده نجارزاده phD تغذيه دانشگاه علوم پزشكي شهيد صدوقي يزد
كنترل اين مشكل:
در شرايط پره اكلامپسي خفيف، ويزيت سه بار در هفته توسط پزشك يا ماما توصيه مي‌شود و طي آن اندازه‌گيري فشارخون و آلبومين ادرار انجام مي‌گيرد. ضمنا كنترل وزن روزانه، استراحت و تغذيه مناسب باعث كنترل اين مشكل و جلوگيري از بدتر شدن اوضاع و پيشرفت به سوي اكلامپسي خواهد شد. در موارد خفيف، مراقبت در منزل كافي خواهد بود، اما در صورت شديدتر شدن نشانه‌ها، مراقبت بايد در بيمارستان انجام شود، چون ممكن است در برخي شرايط به دليل وخامت اوضاع، نياز به سزارين و زايمان زودهنگام وجود داشته باشد.
در شرايط پره اكلامپسي خفيف، ويزيت سه بار در هفته توسط پزشك يا ماما توصيه مي‌شود و طي آن اندازه‌گيري فشارخون و آلبومين ادرار انجام مي‌گيرد. ضمنا كنترل وزن روزانه، استراحت و تغذيه مناسب باعث كنترل اين مشكل و جلوگيري از بدتر شدن اوضاع و پيشرفت به سوي اكلامپسي خواهد شد. در موارد خفيف، مراقبت در منزل كافي خواهد بود، اما در صورت شديدتر شدن نشانه‌ها، مراقبت بايد در بيمارستان انجام شود، چون ممكن است در برخي شرايط به دليل وخامت اوضاع، نياز به سزارين و زايمان زودهنگام وجود داشته باشد.
مطالعاتي در اين زمينه:
برخي از مطالعات نشان‌دهنده تاثير مثبت كلسيم و برخي نيز نشان‌دهنده عدم تاثير مصرف اين مكمل در زنان باردار مبتلا به پره‌اكلامپسي مي‌باشند. مكمل منيزيم نيز جهت پيشگيري و درمان پره‌اكلامپسي توصيه مي‌شود. مطالعات نشان داده‌اند كه سولفات منيزيم در درمان تشنج خانم‌هاي مبتلا به اكلامپسي موثرتر از داروي فني‌توئين عمل مي‌نمايد. منيزيم جزئي از ساختمان كلروفيل مي‌باشد، بنابراين سبزيجات سبز منبع بسيار خوبي از اين عنصر به شمار مي‌روند. همچنين شواهد زيادي دال بر نقش مثبت آنتي‌اكسيدان‌ها در پيشگيري از بروز پره‌اكلامپسي وجود دارد. مشاهده شده است كه غلظت ويتامين‌هاي C و E و نيز كاروتنوئيدها در سرم و جفت زنان مبتلا به پره اكلامپسي كمتر از خانم‌هاي باردار سالم است.
برخي از مطالعات نشان‌دهنده تاثير مثبت كلسيم و برخي نيز نشان‌دهنده عدم تاثير مصرف اين مكمل در زنان باردار مبتلا به پره‌اكلامپسي مي‌باشند. مكمل منيزيم نيز جهت پيشگيري و درمان پره‌اكلامپسي توصيه مي‌شود. مطالعات نشان داده‌اند كه سولفات منيزيم در درمان تشنج خانم‌هاي مبتلا به اكلامپسي موثرتر از داروي فني‌توئين عمل مي‌نمايد. منيزيم جزئي از ساختمان كلروفيل مي‌باشد، بنابراين سبزيجات سبز منبع بسيار خوبي از اين عنصر به شمار مي‌روند. همچنين شواهد زيادي دال بر نقش مثبت آنتي‌اكسيدان‌ها در پيشگيري از بروز پره‌اكلامپسي وجود دارد. مشاهده شده است كه غلظت ويتامين‌هاي C و E و نيز كاروتنوئيدها در سرم و جفت زنان مبتلا به پره اكلامپسي كمتر از خانم‌هاي باردار سالم است.
انواع پرفشاري خون در زمان بارداري:
1) پرفشاري مزمن
2) پره اكلامپسي- اكلامپسي
3) پره اكلامپسي به همراه پرفشاري مزمن
4) پرفشار خوني بارداري
اخيرا انجمن متخصصين زنان و زايمان كانادا اين طبقه‌بندي را به صورت ساده‌تري ارائه نموده است كه در آن، پرفشاري خون در زمان بارداري را به دو گروه طبقه‌بندي مي‌نمايد. در گروه اول، افرادي كه قبل از بارداري مبتلا به اين مشكل بوده‌اند و در گروه دوم زناني كه در زمان بارداري مبتلا به افزايش فشار خون شده‌اند قرار مي‌گيرند. در هر يك از دو گروه مذكور مي‌تواند پره‌اكلامپسي به وجود بيايد.
چنانچه زنان پيش از هفته بيستم بارداري، داراي فشارخون بالاتر از 90/140 ميلي‌متر جيوه باشند، در گروه اول بوده و چنانچه اين مشكل پس از هفته بيستم بارداري اتفاق بيفتد در گروه دوم جاي مي‌گيرند.
2) پره اكلامپسي- اكلامپسي
3) پره اكلامپسي به همراه پرفشاري مزمن
4) پرفشار خوني بارداري
اخيرا انجمن متخصصين زنان و زايمان كانادا اين طبقه‌بندي را به صورت ساده‌تري ارائه نموده است كه در آن، پرفشاري خون در زمان بارداري را به دو گروه طبقه‌بندي مي‌نمايد. در گروه اول، افرادي كه قبل از بارداري مبتلا به اين مشكل بوده‌اند و در گروه دوم زناني كه در زمان بارداري مبتلا به افزايش فشار خون شده‌اند قرار مي‌گيرند. در هر يك از دو گروه مذكور مي‌تواند پره‌اكلامپسي به وجود بيايد.
چنانچه زنان پيش از هفته بيستم بارداري، داراي فشارخون بالاتر از 90/140 ميلي‌متر جيوه باشند، در گروه اول بوده و چنانچه اين مشكل پس از هفته بيستم بارداري اتفاق بيفتد در گروه دوم جاي مي‌گيرند.
عوارض پره‌اكلامپسي:
همچنين مداركي دال بر نقش سيستم ايمني
مادر، در بروز اين مشكل وجود دارد. در زنان مبتلا به پره‌اكلامپسي،
سيستم‌هاي مختلفي در بدن دچار مشكل مي‌شوند كه از آن جمله مي‌توان به سيستم
عصبي مركزي، كبد، ريه، كليه و خون اشاره كرد. آسيب بافت پوششي عروق، منجر
به نشت مويرگي و افزايش سريع وزن مي‌گردد و در صورت و دست‌ها ادم به وجود
مي‌آيد. همچنين جريان خون جفت به جنين كاهش مي‌يابد و بنابراين رشد جنين به
خطر مي‌افتد.
در پره اكلامپسي علاوه بر افزايش فشار خون (بالاتر از 90/140 ميلي‌متر جيوه)، ميزان پروتئين در ادرار 24 ساعته به 300 ميلي‌گرم و بيشتر مي‌رسد. پره‌اكلامپسي شديد، به مواردي اطلاق مي‌شود كه فشار خون به بالاتر از 110/160 ميلي‌متر جيوه رسيده و ميزان پروتئين در ادرار
24 ساعته به 5 گرم برسد.
در پره اكلامپسي علاوه بر افزايش فشار خون (بالاتر از 90/140 ميلي‌متر جيوه)، ميزان پروتئين در ادرار 24 ساعته به 300 ميلي‌گرم و بيشتر مي‌رسد. پره‌اكلامپسي شديد، به مواردي اطلاق مي‌شود كه فشار خون به بالاتر از 110/160 ميلي‌متر جيوه رسيده و ميزان پروتئين در ادرار
24 ساعته به 5 گرم برسد.
پيشگيري از بروز پره اكلامپسي:
جهت پيشگيري از بروز پره اكلامپسي، مراقبت
مناسب پيش از تولد در سراسر دوران بارداري ضروري است. ضمنا لازم است
خانم‌هاي باردار در طول دوران بارداري از سيگار، الكل يا داروهاي روانگردان
استفاده نكنند و بدون تجويز پزشك از هيچ دارويي حتي داروهاي بدون نياز به
نسخه استفاده ننمايند. رعايت يك رژيم غذايي متعادل و طبيعي و سرشار از
ميوه‌ها و سبزي‌ها و استفاده از مكمل‌هاي ويتامين و املاح در صورت تجويز
پزشك مي‌تواند در پيشگيري از بروز پرفشاري خون بارداري و پره اكلامپسي و
نيز در كاهش علائم آن موثر باشد.
چند درصد از بارداري‌ها؟
پره اكلامپسي در 5 درصد از كل بارداري‌ها
اتفاق مي‌افتد. 10 درصد از خانم‌هايي كه بارداري اول را تجربه مي‌كنند و
25-20 درصد خانم‌هايي كه سابقه پرفشاري خون دارند، مبتلا به پره‌اكلامپسي
(مسموميت بارداري) مي‌گردند. اين مشكل با افزايش مرگ و مير جنين و مادر
همراه مي‌باشد. اگرچه علت دقيق پره اكلامپسي هنوز مشخص نيست، اما عملكرد
ناقص جفت مي‌تواند با بروز اين مشكل در ارتباط باشد.
عوامل خطر:
از عوامل خطر پره اكلامپسي مي‌توان به سن بالاتر از 40 سال، نژاد سياه، بيماري مزمن كليوي، ديابت مليتوس، سابقه خانوادگي پرفشاري خون در زمان بارداري، بارداري اول، حاملگي‌هاي چندقلو و ژنتيك اشاره نمود. از عوامل خطر وابسته به رژيم غذايي نيز مي‌توان به دريافت زياد انرژي، چاقي، دريافت بالاي شكر و اسيدهاي چرب چند غيراشباعي اشاره كرد.
چنانچه پره اكلامپسي كنترل نشود، مي‌تواند با بدتر شدن علائم و اضافه‌شدن تشنج و اغما، به اكلامپسي بينجامد.
از عوامل خطر پره اكلامپسي مي‌توان به سن بالاتر از 40 سال، نژاد سياه، بيماري مزمن كليوي، ديابت مليتوس، سابقه خانوادگي پرفشاري خون در زمان بارداري، بارداري اول، حاملگي‌هاي چندقلو و ژنتيك اشاره نمود. از عوامل خطر وابسته به رژيم غذايي نيز مي‌توان به دريافت زياد انرژي، چاقي، دريافت بالاي شكر و اسيدهاي چرب چند غيراشباعي اشاره كرد.
چنانچه پره اكلامپسي كنترل نشود، مي‌تواند با بدتر شدن علائم و اضافه‌شدن تشنج و اغما، به اكلامپسي بينجامد.
درمان هاي تغذيه اي:
در درمان‌هاي تغذيه‌اي قديمي، مصرف نمك به
علت وجود ادم قطع مي‌شد، اما بايد توجه كرد كه قطع كامل نمك باعث ايجاد
ورم به علت پس زدن آب مي‌گردد، بنابراين در حال حاضر توصيه به محدود كردن
مصرف نمك و نه قطع كامل آن مي‌باشد. ضمنا به دليل از دست‌دهي پروتئين،
جايگزيني پروتئين از دست رفته از راه ادرار، ضروري به نظر مي‌رسد، بنابراين
مصرف 60 تا 70 گرم پروتئين در روز از پروتئين‌هاي با كيفيت بالا (تخم‌مرغ،
مرغ، ماهي و گوشت قرمز)، توصيه مي‌گردد. همچنين استفاده از تخم‌مرغ حداقل 2
بار در هفته توصيه مي‌شود، به جز براي كساني كه پره اكلامپسي شديد دارند.
خودداري از مصرف الكل و كافئين و نوشيدن روزانه 6 تا 8 ليوان آب نيز از
توصيه‌هاي تغذيه‌اي در اين مشكل مي‌باشد.
توصيه‌هاي ديگر:علاوه بر يك رژيم غذايي كافي و متعادل، نداشتن استرس روحي و رواني نيز در كنترل پره اكلامپسي حائز اهميت است. داشتن محيطي آرام و بدون عوامل محرك براي خانم‌هاي باردار به خصوص مبتلايان به پره اكلامپسي ضروري به نظر مي‌رسد، زيرا هرگونه عامل تحريك‌كننده، محرك سيستم اعصاب مركزي بوده و باعث تبديل پره اكلامپسي به اكلامپسي خواهد شد.
منبع: دنیای تغذیه ش ۱۰۹
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر