مراقب غذاي خود باشند
نوشته : سارا مينايي كارشناس ارشد تغذيه
مواد مغذي موجود در غذاي مصرفي ما مي‌توانند بر روي حلاليت، جذب، فارموديناميك، متابوليسم و دفع داروها اثر بگذارند. داروها هم به طور متقابل مي‌توانند فرآيندهاي مرتبط با متابوليسم مواد مغذي را تغيير دهند. اين تغييرات معمولاً به دليل مكانيسم عمل داروست؛ به طور مثال داروي ضد سرطان متوتروكسات متابوليسم فولات را در بدن متوقف مي‌كند. اما غذا چطور روي جذب داروها اثر مي‌گذارد؟
تركيبات مختلف غذا روي pH معده، مدت زمان تخليه آن و ترشح مايعات، آنزيم‌ها، حركت دستگاه گوارش، جريان خون كبدي و روده اي (مزانتريك ) و ميزان جريان صفرا اثر مي‌گذارند. چنين تغييراتي مي‌تواند ميزان و مدت زمان جذب و يا حتي هر دو را تغيير دهد.
اما چه تركيباتي در رژيم غذايي مي‌توانند بر جذب دارو تاثير بگذارند؟
چربي و پروتئين تركيباتي هستند كه بيشترين تاثير را روي جذب روده اي داروها دارند. علاوه بر آنها محتواي الكتروليتي و فيبر غذا هم بر جذب دارو اثر دارند. اين مواد جذب مواد معدني را هم مي‌توانند تغيير دهند. براي مثال، آهن و كلسيم بهترين جذب را در محيط اسيدي دارند.
برخي تركيبات موجود در رژيم بر متابوليسم دارو اثر مي‌گذارند و ميزان متابوليسم و دفع ادراري داروهاي مختلف را تغيير مي‌دهند. فلاونوئيدهاي موجود در مركبات، اسيدهاي چرب، پروتئين و اسيد آمينه‌هاي خاص، گياهان، ادويه‌ها، ويتامين‌ها و مواد معدني مواد مغذي هستند كه مي‌توانند بر روي متابوليسم دارو تاثير بگذارند. مقادير بالاي ويتامين C، دفع كليوي برخي داروهاي اسيدي مثل استيل ساليسيليك و اسيدباربيتوريك را كاهش مي‌دهند.
بعضي از داروها مي‌توانند باعث سوء جذب چربي شوند. اسيد صفراوي و برخي داروهاي مسهل ممكن است تركيبات كمپلكس تشكيل دهند كه بر روي جذب چربي اثر مي‌گذارد. اورليستات (زنيكال) كه براي كاهش وزن مصرف مي‌شود، باعث سوء جذب چربي شده و سوء جذب چربي ممكن است باعث اسهال وكمبود ويتامين‌هاي E، D، A وK و بتاكاروتن شود.
برخي داروها با مكانيسم‌هاي مختلف خطر استئوپروز را افزايش مي‌دهند. اين داروها عبارتند از : آنتي اسيدهاي حاوي آلومينيوم، درمان طولاني با ليتيوم، شيمي‌درماني، ضد تشنج‌ها، تتراسايكلين، فروزمايد، سيكلوسپورين، آنتاگونيست‌هاي هورمون آزادكننده گنادوتروپين.
در مورد تداخل مواد مغذي لازم به ذكر است كه اثر مصرف طولاني مدت نوشيدني‌‌هاي حاوي كربنات، به خصوص كولا‌هاي رژيمي، در ايجاد پوكي استخوان زودرس در زنان جوان ثابت شده است. رژيم‌هايي كه دفع كليوي اسيدها را افزايش مي‌دهند، دفع ادراري كلسيم را هم زياد مي‌كنند. رژيم‌هايي كه سديم، پروتئين، فسفات، ويتامين A، كافئين و الكل بالايي دارند و ويتامين D و كلسيم كمي دارند، عامل خطري براي پوكي استخوان هستند.
وارفارين داروي معروفي است كه با متوقف كردن سنتز ويتامين K در بدن كه يك عامل انعقادي است، اثر خود را اعمال مي‌كند. مقادير بالاي اين ويتامين تاثير وارفارين را كاهش مي‌دهد و باعث مي‌شود دارو در مقاديري كه قبلاً موثر بوده است، با مصرف زياد ويتامين K بي اثر باشد. به همين دليل، تغييرات رژيمي در اين بيماران ممكن است مقدار وارفارين مورد نياز براي درمان‌هاي ضدانعقادي را تغيير دهد. بيماراني كه به طور مرتب غذاهاي غني از ويتامين K مصرف مي‌كنند، ممكن است به مقادير بالاي وارفارين نيازداشته باشند تا مقدار كافي براي ضدانعقاد بودن تامين شود.
فهرست برخي غذاهاي غني از ويتامين K:
كلم برگ، كاهو، خردل، جعفري، برگ اسفناج، شلغم، شاهي، جگر، مايونز، روغن سالاد، كلزا و سويا، كلم بروكلي، كلم بروكسل، كلم‌پيچ، كلم برگ سبز، آنديو، پيازچه، گشنيز
بسياري از گياهان و ويتامين‌ها بر فرايند تشكيل لخته خون تاثير داشته و با طولاني كردن زمان ايجاد لخته ممكن است خطر خونريزي را افزايش دهند. اين مواد شامل بابونه، شنبليله، بابونه زرد، روغن ماهي، سير، زنجبيل، عصاره پاپايا (خربزه درختي)، ماده رنگي زردچوبه، و ويتامين E مي‌باشند. برخي مواد مثل كوآنزيم Q10 (يوبي‌كوئينون)، جينسينگ و چاي سبز نيز ممكن است اثربخشي ضدانعقاد‌ها را كم كنند.
اما آيا آب گريپ فروت و ساير مركبات هم در متابوليسم داروها تغييري ايجاد مي‌كند؟
چندين تركيب در گريپ فروت وجود دارد كه مانع متابوليسم داروها شده و از طريق بلوكه كردن ايزوآنزيم سيتوكروم (cyp 3A4) P450 3A4 و P گليكوپروتئين زيست فراهمي بسياري از داروها را افزايش مي‌دهد.
موادي كه درمركبات هستند، شامل فلاونوئيدها (نارنجين و نارنجنين ) و فوماروكرومارين (برگاپتن و 7،6 – دي هيدروكسي برگامتين) مي‌توانند در اين تداخلات فعال باشند.
سيتوكروم P450 3A4 در ديوارة روده و كبد وجود دارد و مسؤول متابوليسم بسياري از داروهاست هرچند به نظر مي‌رسد فقط CyP3A4 موجود در روده تحت تاثير تركيبات گريپ‌فروت قرار مي‌گيرد.P گليكوپروتئين روده اي اين داروها را از سلول به بيرون پمپ كرده و به روده برمي گرداند. بنابراين، با بلوكه كردن اين آنزيم‌ها جذب دارو از روده افزايش و تجزيه آنها در كبد كاهش مي‌يابد و در نهايت باعث افزايش مقادير اين دارو در خون و خطر ايجاد مسموميت مي‌شود. خطر مسموميت ناشي از اين تداخل كاملا جدي و شديد است. حتي در اثر مصرف همزمان آب گريپ‌فروت با ترفنادين، مسموميت ناشي از ترفنادين گزارش شده است.
محتواي مواد بالا در بسته‌هاي مختلف آب گريپ‌فروت متفاوت بوده و تعيين اينكه كدام يك از ديگري مطمئن‌تر است، غيرممكن مي‌باشد. مطالعات اخير نشان داده كه حتي 150 ميلي‌ليتر آب گريپ‌فروت يا خوردن يك گريپ‌فروت، براي تداخل دارويي كافي است و اثرات آن مي‌تواند 7-3 روز پس از مصرف آخرين ليوان آب گريپ‌فروت طول بكشد. گريپ‌فروت تنها ميوه اي نيست كه از فعاليت سيستم سيتوكروم P450 3A4 جلوگيري مي‌كند؛ برخي از انواع پرتقال و ليموترش نيز اثرات مشابهي دارند . مارمالاد تهيه‌شده از پوست گريپ‌فروت نيز ممكن است به طور بالقوه باعث تداخل دارويي شود. اگر بيمار نمي‌خواهد از خوردن گريپ‌فروت، آب گريپ‌فروت يا ساير ميوه‌هاي مشابه پرهيز كند، بايد با پزشك خود مشورت كرده و در صورت نياز درمان ثانويه را به كار برد.
بيماراني كه داروهاي ضدافسردگي مهاركننده مونوآمين اكسيداز (MAOI) مصرف مي‌كنند نيز بايد درمورد رژيم غذايي خود دقت داشته باشند.
تيرامين، اسيدآمينه اي است داراي فعاليت گشادگنندگي عروق كه در مواد غذايي مختلف يافت مي‌شود. تيراميني كه در غذاها وجود دارد معمولا توسط آنزيم‌هاي مونوآمين اكسيداز (MAO) موجود در روده و كبد متابوليزه مي‌شود. با مهار فعاليت آنزيم مونوآمين اكسيداز، تجزيه تيرامين مهار مي‌شود. صرف‌نظر از مقدار و مدت درمان با MAOI، حتي مصرف 6 ميلي گرم تيرامين ممكن است واكنش‌هاي مشخصي را ايجاد كند. اين واكنش‌ها ممكن است خفيف بوده و تا حدي باعث افزايش فشار خون و گرگرفتگي يا منجر به شدت گرفتن بيماري شوند. تشديد بيماري با برخي يا تمام علائم زير مشخص مي‌شود:
سردردهاي پس سري كه ممكن است به جلوكشيده شود، تپش قلب، سفتي و درد در ناحيه گردن، تهوع، استفراغ، تعريق (گاهي اوقات همراه با تب وگاه همراه با سردي و خيسي پوست )، گشادشدن مردمك‌ها، ترس از نور، تاكي كاردي يا برادي كاردي همراه با درد در محدوده قفسه سينه. بيماراني كه با MAOI درمان مي‌شوند، بايد از غذاهاي پر پروتئين كه پروتئين آنها تحت فرايندهايي مثل ماندن، تخمير، شوركردن، دود دادن يا فاسدشدن باكتريايي تجزيه شده است، پرهيز كنند.
بيماران بايد از پنيرها (به‌خصوص انواعي كه كهنه است)، ماهي شور، آبجو، جگر، عصاره مخمر (شامل مخمرهاي آبجو در مقادير زياد)، سوسيس خشك ( شامل سالامي، پپروني و كالباس )، غلاف حبوبات (مثل دانه سويا و باقلا)، عصاره گوشت و ماست بپرهيزند. مقادير زياد كافئين و شكلات نيز ممكن است موجب واكنش‌هاي شديدي شود.
بيماران بايد چند روز قبل از شروع درمان و دو هفته پس از درمان از غذاهاي حاوي تيرامين پرهيز كنند. دو هفته پس از قطع داروهاي MAOI، متابوليسم طبيعي آمين‌ها باز مي‌گردد. اين زمان براي سنتز مجدد مونوآمين اكسيداز لازم است.
علاوه بر موارد ذكرشده چندين گياه دارويي و مكمل شناخته شده‌اند كه قند خون و نياز به انسولين را كاهش داده و خطر هيپوگليسمي را افزايش مي‌دهند. بعضي از اين گياهان و مكمل‌ها عبارتند از : كروم، دارچين، كوآنزيم Q10، سير، زنجبيل، جينسينگ، شنبليه و...
گلوكزآمين مقاومت به انسولين را افزايش داده و قند خون را بالا مي‌برد. از آنجا كه ترشح انسولين وابسته به كروم است، بيماراني كه دچار كمبود كروم هستند با مصرف مكمل كروم نياز كمتري به انسولين دارند.
برخي گياهان دارويي با داروهاي قلبي نيز تداخل مي‌كنند. اسيدگليسرهيزيك (GLycyrrhizic) موجود در شيرين‌بيان ممكن است باعث افزايش فشارخون، هيپوكالمي و ادم شود. هيپوكالمي (اگر شديد باشد) مي‌تواند بيماران را مستعد آريتمي‌ها و مسموميت ديژيتال كند. امروزه، بيشتر شيرين بياني كه در فروشگاه‌ها پيدا مي‌شود، داراي طعم مصنوعي بوده يا با رازيانه طعم‌دار شده است.
افدرا (ma huang) با اپي نفرين رقابت كرده و باعث افزايش فشار خون، تپش قلب و القاي آريتمي مي‌شود. اخيراً افدرا به دليل اينكه علت احتمالي تعداد قابل توجهي مرگ و مير بوده، مورد بررسي قرار گرفته است.
بسياري از داروسازان فهرستي از تداخلات دارويي با گياهان دارويي و برخي ديگر تداخلات مواد مغذي با داروها را دارند. اين اطلاعات بايد در اختيار بيماران قرار گيرد. پزشكان باليني بايد از بيماران در مورد استفاده از محصولاتي كه بدون نسخه به فروش مي‌رسند (مثل محصولات گياهي، ويتامين‌ها، مواد معدني و ساير مكمل‌ها) سؤالاتي بپرسند. آنها بايد از عدم تداخل مكمل‌ها با داروهاي تجويزي اطمينان حاصل كنند.
منبع: دنیای تغذیه ش 83
تركيبات مختلف غذا روي pH معده، مدت زمان تخليه آن و ترشح مايعات، آنزيم‌ها، حركت دستگاه گوارش، جريان خون كبدي و روده اي (مزانتريك ) و ميزان جريان صفرا اثر مي‌گذارند. چنين تغييراتي مي‌تواند ميزان و مدت زمان جذب و يا حتي هر دو را تغيير دهد.
اما چه تركيباتي در رژيم غذايي مي‌توانند بر جذب دارو تاثير بگذارند؟
چربي و پروتئين تركيباتي هستند كه بيشترين تاثير را روي جذب روده اي داروها دارند. علاوه بر آنها محتواي الكتروليتي و فيبر غذا هم بر جذب دارو اثر دارند. اين مواد جذب مواد معدني را هم مي‌توانند تغيير دهند. براي مثال، آهن و كلسيم بهترين جذب را در محيط اسيدي دارند.
برخي تركيبات موجود در رژيم بر متابوليسم دارو اثر مي‌گذارند و ميزان متابوليسم و دفع ادراري داروهاي مختلف را تغيير مي‌دهند. فلاونوئيدهاي موجود در مركبات، اسيدهاي چرب، پروتئين و اسيد آمينه‌هاي خاص، گياهان، ادويه‌ها، ويتامين‌ها و مواد معدني مواد مغذي هستند كه مي‌توانند بر روي متابوليسم دارو تاثير بگذارند. مقادير بالاي ويتامين C، دفع كليوي برخي داروهاي اسيدي مثل استيل ساليسيليك و اسيدباربيتوريك را كاهش مي‌دهند.
بعضي از داروها مي‌توانند باعث سوء جذب چربي شوند. اسيد صفراوي و برخي داروهاي مسهل ممكن است تركيبات كمپلكس تشكيل دهند كه بر روي جذب چربي اثر مي‌گذارد. اورليستات (زنيكال) كه براي كاهش وزن مصرف مي‌شود، باعث سوء جذب چربي شده و سوء جذب چربي ممكن است باعث اسهال وكمبود ويتامين‌هاي E، D، A وK و بتاكاروتن شود.
برخي داروها با مكانيسم‌هاي مختلف خطر استئوپروز را افزايش مي‌دهند. اين داروها عبارتند از : آنتي اسيدهاي حاوي آلومينيوم، درمان طولاني با ليتيوم، شيمي‌درماني، ضد تشنج‌ها، تتراسايكلين، فروزمايد، سيكلوسپورين، آنتاگونيست‌هاي هورمون آزادكننده گنادوتروپين.
در مورد تداخل مواد مغذي لازم به ذكر است كه اثر مصرف طولاني مدت نوشيدني‌‌هاي حاوي كربنات، به خصوص كولا‌هاي رژيمي، در ايجاد پوكي استخوان زودرس در زنان جوان ثابت شده است. رژيم‌هايي كه دفع كليوي اسيدها را افزايش مي‌دهند، دفع ادراري كلسيم را هم زياد مي‌كنند. رژيم‌هايي كه سديم، پروتئين، فسفات، ويتامين A، كافئين و الكل بالايي دارند و ويتامين D و كلسيم كمي دارند، عامل خطري براي پوكي استخوان هستند.
وارفارين داروي معروفي است كه با متوقف كردن سنتز ويتامين K در بدن كه يك عامل انعقادي است، اثر خود را اعمال مي‌كند. مقادير بالاي اين ويتامين تاثير وارفارين را كاهش مي‌دهد و باعث مي‌شود دارو در مقاديري كه قبلاً موثر بوده است، با مصرف زياد ويتامين K بي اثر باشد. به همين دليل، تغييرات رژيمي در اين بيماران ممكن است مقدار وارفارين مورد نياز براي درمان‌هاي ضدانعقادي را تغيير دهد. بيماراني كه به طور مرتب غذاهاي غني از ويتامين K مصرف مي‌كنند، ممكن است به مقادير بالاي وارفارين نيازداشته باشند تا مقدار كافي براي ضدانعقاد بودن تامين شود.
فهرست برخي غذاهاي غني از ويتامين K:
كلم برگ، كاهو، خردل، جعفري، برگ اسفناج، شلغم، شاهي، جگر، مايونز، روغن سالاد، كلزا و سويا، كلم بروكلي، كلم بروكسل، كلم‌پيچ، كلم برگ سبز، آنديو، پيازچه، گشنيز
بسياري از گياهان و ويتامين‌ها بر فرايند تشكيل لخته خون تاثير داشته و با طولاني كردن زمان ايجاد لخته ممكن است خطر خونريزي را افزايش دهند. اين مواد شامل بابونه، شنبليله، بابونه زرد، روغن ماهي، سير، زنجبيل، عصاره پاپايا (خربزه درختي)، ماده رنگي زردچوبه، و ويتامين E مي‌باشند. برخي مواد مثل كوآنزيم Q10 (يوبي‌كوئينون)، جينسينگ و چاي سبز نيز ممكن است اثربخشي ضدانعقاد‌ها را كم كنند.
اما آيا آب گريپ فروت و ساير مركبات هم در متابوليسم داروها تغييري ايجاد مي‌كند؟
چندين تركيب در گريپ فروت وجود دارد كه مانع متابوليسم داروها شده و از طريق بلوكه كردن ايزوآنزيم سيتوكروم (cyp 3A4) P450 3A4 و P گليكوپروتئين زيست فراهمي بسياري از داروها را افزايش مي‌دهد.
موادي كه درمركبات هستند، شامل فلاونوئيدها (نارنجين و نارنجنين ) و فوماروكرومارين (برگاپتن و 7،6 – دي هيدروكسي برگامتين) مي‌توانند در اين تداخلات فعال باشند.
سيتوكروم P450 3A4 در ديوارة روده و كبد وجود دارد و مسؤول متابوليسم بسياري از داروهاست هرچند به نظر مي‌رسد فقط CyP3A4 موجود در روده تحت تاثير تركيبات گريپ‌فروت قرار مي‌گيرد.P گليكوپروتئين روده اي اين داروها را از سلول به بيرون پمپ كرده و به روده برمي گرداند. بنابراين، با بلوكه كردن اين آنزيم‌ها جذب دارو از روده افزايش و تجزيه آنها در كبد كاهش مي‌يابد و در نهايت باعث افزايش مقادير اين دارو در خون و خطر ايجاد مسموميت مي‌شود. خطر مسموميت ناشي از اين تداخل كاملا جدي و شديد است. حتي در اثر مصرف همزمان آب گريپ‌فروت با ترفنادين، مسموميت ناشي از ترفنادين گزارش شده است.
محتواي مواد بالا در بسته‌هاي مختلف آب گريپ‌فروت متفاوت بوده و تعيين اينكه كدام يك از ديگري مطمئن‌تر است، غيرممكن مي‌باشد. مطالعات اخير نشان داده كه حتي 150 ميلي‌ليتر آب گريپ‌فروت يا خوردن يك گريپ‌فروت، براي تداخل دارويي كافي است و اثرات آن مي‌تواند 7-3 روز پس از مصرف آخرين ليوان آب گريپ‌فروت طول بكشد. گريپ‌فروت تنها ميوه اي نيست كه از فعاليت سيستم سيتوكروم P450 3A4 جلوگيري مي‌كند؛ برخي از انواع پرتقال و ليموترش نيز اثرات مشابهي دارند . مارمالاد تهيه‌شده از پوست گريپ‌فروت نيز ممكن است به طور بالقوه باعث تداخل دارويي شود. اگر بيمار نمي‌خواهد از خوردن گريپ‌فروت، آب گريپ‌فروت يا ساير ميوه‌هاي مشابه پرهيز كند، بايد با پزشك خود مشورت كرده و در صورت نياز درمان ثانويه را به كار برد.
بيماراني كه داروهاي ضدافسردگي مهاركننده مونوآمين اكسيداز (MAOI) مصرف مي‌كنند نيز بايد درمورد رژيم غذايي خود دقت داشته باشند.
تيرامين، اسيدآمينه اي است داراي فعاليت گشادگنندگي عروق كه در مواد غذايي مختلف يافت مي‌شود. تيراميني كه در غذاها وجود دارد معمولا توسط آنزيم‌هاي مونوآمين اكسيداز (MAO) موجود در روده و كبد متابوليزه مي‌شود. با مهار فعاليت آنزيم مونوآمين اكسيداز، تجزيه تيرامين مهار مي‌شود. صرف‌نظر از مقدار و مدت درمان با MAOI، حتي مصرف 6 ميلي گرم تيرامين ممكن است واكنش‌هاي مشخصي را ايجاد كند. اين واكنش‌ها ممكن است خفيف بوده و تا حدي باعث افزايش فشار خون و گرگرفتگي يا منجر به شدت گرفتن بيماري شوند. تشديد بيماري با برخي يا تمام علائم زير مشخص مي‌شود:
سردردهاي پس سري كه ممكن است به جلوكشيده شود، تپش قلب، سفتي و درد در ناحيه گردن، تهوع، استفراغ، تعريق (گاهي اوقات همراه با تب وگاه همراه با سردي و خيسي پوست )، گشادشدن مردمك‌ها، ترس از نور، تاكي كاردي يا برادي كاردي همراه با درد در محدوده قفسه سينه. بيماراني كه با MAOI درمان مي‌شوند، بايد از غذاهاي پر پروتئين كه پروتئين آنها تحت فرايندهايي مثل ماندن، تخمير، شوركردن، دود دادن يا فاسدشدن باكتريايي تجزيه شده است، پرهيز كنند.
بيماران بايد از پنيرها (به‌خصوص انواعي كه كهنه است)، ماهي شور، آبجو، جگر، عصاره مخمر (شامل مخمرهاي آبجو در مقادير زياد)، سوسيس خشك ( شامل سالامي، پپروني و كالباس )، غلاف حبوبات (مثل دانه سويا و باقلا)، عصاره گوشت و ماست بپرهيزند. مقادير زياد كافئين و شكلات نيز ممكن است موجب واكنش‌هاي شديدي شود.
بيماران بايد چند روز قبل از شروع درمان و دو هفته پس از درمان از غذاهاي حاوي تيرامين پرهيز كنند. دو هفته پس از قطع داروهاي MAOI، متابوليسم طبيعي آمين‌ها باز مي‌گردد. اين زمان براي سنتز مجدد مونوآمين اكسيداز لازم است.
علاوه بر موارد ذكرشده چندين گياه دارويي و مكمل شناخته شده‌اند كه قند خون و نياز به انسولين را كاهش داده و خطر هيپوگليسمي را افزايش مي‌دهند. بعضي از اين گياهان و مكمل‌ها عبارتند از : كروم، دارچين، كوآنزيم Q10، سير، زنجبيل، جينسينگ، شنبليه و...
گلوكزآمين مقاومت به انسولين را افزايش داده و قند خون را بالا مي‌برد. از آنجا كه ترشح انسولين وابسته به كروم است، بيماراني كه دچار كمبود كروم هستند با مصرف مكمل كروم نياز كمتري به انسولين دارند.
برخي گياهان دارويي با داروهاي قلبي نيز تداخل مي‌كنند. اسيدگليسرهيزيك (GLycyrrhizic) موجود در شيرين‌بيان ممكن است باعث افزايش فشارخون، هيپوكالمي و ادم شود. هيپوكالمي (اگر شديد باشد) مي‌تواند بيماران را مستعد آريتمي‌ها و مسموميت ديژيتال كند. امروزه، بيشتر شيرين بياني كه در فروشگاه‌ها پيدا مي‌شود، داراي طعم مصنوعي بوده يا با رازيانه طعم‌دار شده است.
افدرا (ma huang) با اپي نفرين رقابت كرده و باعث افزايش فشار خون، تپش قلب و القاي آريتمي مي‌شود. اخيراً افدرا به دليل اينكه علت احتمالي تعداد قابل توجهي مرگ و مير بوده، مورد بررسي قرار گرفته است.
بسياري از داروسازان فهرستي از تداخلات دارويي با گياهان دارويي و برخي ديگر تداخلات مواد مغذي با داروها را دارند. اين اطلاعات بايد در اختيار بيماران قرار گيرد. پزشكان باليني بايد از بيماران در مورد استفاده از محصولاتي كه بدون نسخه به فروش مي‌رسند (مثل محصولات گياهي، ويتامين‌ها، مواد معدني و ساير مكمل‌ها) سؤالاتي بپرسند. آنها بايد از عدم تداخل مكمل‌ها با داروهاي تجويزي اطمينان حاصل كنند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر