نوشته : تحریریه دنیای تغذیه
يك تذكر مهم در مورد گوشت چرخكرده
كارشناس اداره نظارت بر بهداشت عمومي دامپزشكي استان زنجان، گفت: «هرگز نبايد گوشت چرخكرده‌اي كه رفع انجماد شده را دوباره منجمد كرد». امير رحيمي‌با تأكيد بر اينكه هرگز نبايد گوشت چرخكرده و رفع انجماد شده دوباره منجمد شود، اظهار كرد: «اگر گوشتي را كه هنوز منجمد است، چرخ كنيم، كريستال‌هاي يخ موجود در آن ديواره سلول‌ها را مي‌شكند و شيره داخل سلول به خارج ترشح مي‌شود و گوشت در اصطلاح آب مي‌اندازد و از ارزش غذايي آن به مقدار زيادي كاسته مي‌شود». وي با بيان اينكه هر چه دماي پخت بيشتر باشد، همبرگر يا گوشت چرخكرده طي پخت كوچك شده و دچار كاهش حجم مي‌شود، تصريح كرد: «بايد دماي پخت ملايم باشد تا موجب باقي ماندن شيره گوشت و در نتيجه طعم بهتر آن شود».
كارشناس اداره نظارت بر بهداشت عمومي اداره‌كل دامپزشكي استان زنجان، افزود: «در برخي مواقع هنگام خريد گوشت‌هاي چرخكرده بسته‌بندي از بيرون ظاهري قرمز، ولي داخل آن رنگ خاكستري يا قهوه‌اي كدر دارد که دليل اين امر تركيب اكسيژن هوا با رنگدانه سطح گوشت است كه رنگ قرمز روشن توليد مي‌كند، ولي لايه‌هاي داخلي گوشت به علت عدم تماس با اكسيژن به رنگ قهوه‌اي يا خاكستري هستند، بنابراين بايد توجه داشت در صورتي كه تمام قسمت‌هاي گوشت بسته‌بندي، رنگ خاكستري يا قهوه‌اي داشته باشد، ممكن است نشانه شروع فاسد شدن آن باشد». وي با يادآوري اينكه گوشت چرخ كرده يا همبرگر معمولا از قسمت‌هايي از لاشه كه داراي چربي بيشتر و لطافت و تردي كمتري است، تهيه مي‌شود، ادامه داد: «چربي از خشكي گوشت مي‌كاهد و موجب بهبود طعم آن مي‌شود، ولي ميزان آن بايد با استاندارد و ويژگي‌هاي تعيين شده متناسب باشد».
ميوه‌اي شفابخش بنام آناناس
كارشناسان تغذيه در يك آزمايش جديد ماده‌اي را در آناناس شناسايي كرده‌اند كه در كنترل و متوقف ساختن روند پيشرفت سرطان نقش فوق‌العاده‌اي دارد. اين ماده در واقع عملکرد پروتئيني را که در 30 درصد سرطان‌ها نقش دارد، متوقف کرده و قادر است سيستم ايمنى بدن را براى هدف قرار دادن و نابود ساختن سلول‌هاى سرطانى تحريک کند. به گزارش سايت اينترنتي نچرال نيوز، اين ماده يك آنزيم كليدي در ميوه آناناس است كه بروميلين نام دارد و مي‌تواند به اندازه داروها در كاهش التهاب موثر باشد. اين آنزيم تورم را كاهش مي‌دهد و به درمان گلودرد، آرتريت و نقرس كمك مي‌كند. آنزيم بروميلين همچنين سرعت هضم پروتئين‌ها را افزايش مي‌دهد. اين مطالعه تاثير فوق‌العاده بروميلين را در پيشگيري و حتي درمان سرطان نشان داده است. اين آنزيم از بروز سرطان جلوگيري كرده و همچنين تومورهاي سرطاني را تحليل مي‌برد. اين خاصيت آناناس به ويژه در مورد سرطان سينه، ريه، روده بزرگ، تخمدان و سرطان پوست به اثبات رسيده است.
بعلاوه آناناس حاوي کربوهيدرات، پروتئين، چربي و آب است. علاوه بر اينها، تاثير آناناس در مورد افزايش کارايي سيستم ايمني بدن از مدت‌ها پيش شناخته شده است و پزشکان همواره توصيه مي‌کنند که بيماران پس از عمل‌هاي جراحي يا دچار شدن به بيماري‌هاي عفوني، آناناس مصرف کنند.
آناناس ميوه نواحي گرمسيري است. اگرچه اين ميوه به صورت تازه ارزش غذايي بالايي دارد، اما کنسرو آن نيز بسيار مفيد است. کلسيم، فسفر، آهن، منيزيم، پتاسيم، سديم و منگنز از ديگر املاح و مواد معدني موجود در ميوه آناناس هستند. آناناس منبع غني از ويتامين C بوده و حاوي ويتامين‌هاي B1 ،B2 و A است. يک فنجان آناناس، 73 درصد منيزيم مورد نياز بدن را تامين مي‌کند. اين ميوه در عين حال در حفظ سلامتي چشم موثر است و مانع بيماري‌هاي چشمي‌مربوط به بالا رفتن سن مي‌شود. فيبر موجود در آن نيز در کاهش وزن و حفظ وزن طبيعي نقش دارد. همچنين ويتامين B1 موجود در اين ميوه براي سلامتي قلب و عروق و بهبود عملکرد سيستم اعصاب مفيد است.
پنج ماده غذايي مفيد براي افراد پشت ميز نشين
وقتي تحرک کافي نداريم و نمي‌توانيم ميزکار خود را رها کنيم، بايد براي حفظ سلامتي خود راه‌هاي ديگري پيدا کنيم که يکي از اين راه‌ها تغذيه مناسب است. بارها و بارها شنيده‌ايم که پشت ميز نشيني به مدت طولاني براي سلامتي مضر است که متاسفانه هيچ جايگزيني براي اين موضوع نمي‌توان يافت. متخصصان تغذيه پنج ماده غذايي را معرفي كرده‌اندکه براي حفظ سلامت قلب، کنترل فشارخون و حتي افزايش قدرت حافظه و تمرکز کارمندان مفيد هستند، اين پنج ماده عبارتند از:
گردو: تحقيقات جديد نشان مي‌دهد گردو نسبت به مغزهاي ديگر مانند بادام، پسته و بادام زميني داراي آنتي اکسيدان بيشتر و از نوع بهتري است. البته تمام مغزها براي کاهش چربي و پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي مفيد هستند. گردو مي‌تواند فعاليت‌هاي شناختي و حرکتي در مبتلايان به آلزايمر را بهبود بخشد.
چاي سبز: «پلي فنل» يکي از مواد اصلي موجود در چاي سبز است که براي ترميم DNA آسيب ديده بسيار مفيد است و همچنين محرک سيستم ايمني بدن است. از خواص ديگر چاي سبز کاهش خطر ابتلا به سرطان از جمله سرطان پوست و پروستات است.
ذرت: يکي از بهترين ميان وعده‌هايي که مي‌توان از آن استفاده کرد ذرت بو داده است. اين ماده غذايي سرشار از فيبر و آنتي اکسيدان است و اگر با مقدار بسيار کمي‌نمک بو داده شود، ميان وعده مناسبي است.
شکلات تلخ: داراي آنتي‌اکسيدان قوي پلي‌فنل است که مي‌تواند با عوامل خطر بيماري‌هاي قلبي مانند کلسترول و لخته شدن خون مبارزه کند. مطالعات نشان مي‌دهند که مصرف مقدار کمي شکلات تلخ در روز فشارخون افراد مبتلا به فشارخون بالا را کاهش مي‌دهد. کافئين هم که از ديگر مواد موثر در شکلات تلخ است، براي حفظ شادابي و افزايش تمرکز موثر است.
ميوه‌ها: ميوه‌ها نه تنها از گرسنگي کاذب جلوگيري مي‌كنند، بلکه با مواد مغذي خود، مي‌توانند انرژي لازم در طول روز را فراهم کنند. از ميان ميوه‌ها مي‌توان سيب، پرتقال، انبه و موز را انتخاب کرد که بهتر است هر روز و با نظم مشخص از آنها استفاده شود.
از منيزيم چه مي‌دانيد؟
منيزيم يكي از ضروري‌ترين املاح معدني در رژيم غذايي انسان است كه براي انجام بيش از 300 واكنش بيوشيميايي در بدن مورد نياز بوده و نقش حياتي در حفظ سلامت استخوان‌ها و قلب ايفا مي‌كند. پزشكان مي‌گويند: «با وجود اهميت حياتي منيزيم براي بدن، برخي از عوامل موجب شده كه نقش آن در سلامت بدن مورد بي‌توجهي و غفلت قرار گيرد». به گزارش سايت اينترنتي ارگانيك، منيزيم در بدن موجب تسكين اعصاب و عضلات، ساخته شدن و تقويت استخوان‌ها، آرام نگه داشتن گردش خون در بدن، كمك به خواب بهتر، مقابله با استرس، حفظ سلامت و بهداشت رواني در برابر افسردگي و نوسانات احساسي مي‌شود و طاقت ورزشكاران را نيز افزايش مي‌دهد. مهم‌ترين علائم كمبود منيزيم عبارتند از: ضعف و گرفتگي عضلات، بي‌نظمي‌در ضربان قلب شامل انقباضات نامنظم عضله قلب و يا افزايش ضربان قلب، سفتي و ضعف استخوان‌ها، عدم تعادل در ميزان قند خون، سردرد و بالا رفتن فشار خون. يك رژيم غذايي ايده‌آل و مناسب بايد حاوي مقادير كافي از منيزيم باشد، اما متاسفانه گرايش به مصرف مواد غذايي فرآوري شده، طبخ زياد غذاها و مشكلات معمول گوارشي، مانع از جذب كافي اين ماده معدني مهم در بدن مي‌شود. بهترين منابع غذايي حاوي منيزيم شامل اسفناج، كلم براكلي، تخمه كدو، دانه‌هاي گياه كتان، كنجد، نعنا و گياه خردل است. علاوه بر آن خيار، لوبيا سبز و تخمه آفتابگردان نيز از منابع غني از منيزيم محسوب مي‌شوند.
اگر با منع مصرف نمک روبرو هستيد، بخوانيد
يک متخصص تغذيه تبليغات مربوط به بي‌ضرر بودن نمک‌هاي طبي را صحيح ندانست و گفت: «مصرف اين نوع نمك‌ها نيز مانند ساير انواع نمك مضر بوده و بيماراني كه با منع مصرف نمک روبرو هستند، نبايد فريب اين تبليغات را بخورند». دكتر احمدرضا درستي گفت: «نمك از نظر تغذيه‌اي ماده‌اي ارزشمند براي بدن است که كمبود آن لطمات جدي به فرد وارد مي‌كند». وي با اشاره به اينكه با مصرف موادغذايي كه روزانه به طور معمول مصرف مي‌شود، ميزان نمك مورد نياز بدن تامين مي‌شود، گفت: «مواد غذايي داراي مقداري نمك هستند كه حتي اگر نمكي به غذا اضافه نشود، نمك مورد نياز بدن را تامين مي‌كنند». اين عضو هيات علمي‌دانشگاه علوم پزشكي تهران در ادامه افزود: «اضافه كردن نمك به مواد غذايي تنها در افرادي كه در مناطق گرم زندگي مي‌كنند يا افرادي كه به دليل نوع كار خود دچار تعريق زياد مي‌شوند، نياز است». اين متخصص تغذيه با بيان اينكه اخيرا تبليغاتي در مورد بي‌ضرر بودن نمك طبي باعث گمراه شدن مردم شده است، گفت: «مردم تصور مي‌كنند مصرف اين نوع نمك بي‌ضرر است، اين درحالي‌است كه نمك طبي هم مانند نمك‌هاي معمولي داراي قليا و ديگر مواد مضر است كه مصرف آن بويژه براي كساني كه به دستور پزشك منع مصرف نمك دارند، خطرناك است». اين متخصص تغذيه در پايان گفت: «بيماران قلبي كه منع مصرف نمك دارند، با اين تبليغات گمراه نشوند، چرا كه نمك طبي نيز مانند ساير نمك‌ها داراي مضراتي است».
گل حسرت، داروي اختصاصي نقرس حاد
گل حسرت (کلشيک) داراي اثر ضد نقرس است، به‌طوري‌که از اين نظر بايد آن را داروي اختصاصي نقرس حاد ذکر کرد. با توجه به کتاب گياهان دارويي دکتر «علي زرگري» اين گياه دارويي بومي‌داراي اثر ضد نقرس است. در دوران درمان نقرس با «کلشيک» همواره بايد به اين نکته توجه داشت که به مجرد از بين رفتن درد و عوارض نقرس، مصرف آن قطع و مجددا هنگام بروز عوارض مصرف شود. فرآورده‌هاي کلشيک ضمن رفع عوارض نقرسي، اثر شديد بر روي معده و روده دارند. بايد توجه داشت که ناراحتي‌هاي مذکور با حذف مصرف کلشيک برطرف مي‌شوند. دکتر سيد محمد معصومي، عضو هيات علمي‌دانشکده کشاورزي دانشگاه رازي کرمانشاه درباره خصوصيات گياه‌شناسي گل حسرت توضيح داد: «گل حسرت با نام علميcolchicum به تيره گل حسرت تعلق دارد و گياهي علفي و داراي پياز بزرگ و محفوظ در پوشش‌هاي نازک و ريشه‌هاي افشان است».
تغذيه مناسب براي سلامت مو
اكثر مردها و بسياري از زنان با بالا رفتن سن دچار ريزش مو مي‌شوند.
كارشناسان كتابخانه ملي پزشكي آمريكا مي‌گويند: «علل ريزش مو مي‌تواند به افزايش سن، عوامل وراثتي و يا تغييرات هورموني مربوط باشد. البته ريزش ناگهاني موها اغلب ناشي از عوامل مختلفي شامل استرس جسمي‌يا احساسي است». بنابراين گزارش، برخي از مواد غذايي تأثير مهم و بيشتري در سلامت موها دارند. براي مثال پروتئين، اساس و پايه نياز بافت‌هاي بدن مانند مو، ناخن و پوست است و در مواد غذايي مثل مرغ و ماهي و گوشت قرمز، تخم‌مرغ، لبنيات و حبوبات به وفور يافت مي‌شود. اين ماده حياتي در مواد نشاسته‌اي مثل نان، برنج، ماكاروني و حتي سبزي‌ها نيز به ميزان كمي‌موجود است. شير و لبنيات هم منابع غني از كلسيم، منيزيم و پروتئين هستند. همچنين مصرف ويتامين‌هاي گروه B يكي از راه‌هاي درمان ريزش مو است. منابع غذايي غني از اين ويتامين شامل جگر، موز، مغز آفتابگردان، ماهي، مرغ، جوانه گندم، آلوي خشك و غلات سبوسدار هستند. آنتي اكسيدان‌ها نيز در حفظ سلامت موها بسيار موثر هستند كه بيشتر در هويج، اسفناج پخته و كدو يافت مي‌شوند. بيشتر ميوه‌ها و سبزي‌ها منابع غني از آنتي‌اكسيدان‌ها هستند.
آنتي‌اكسيدان‌ها مولكول‌هايي هستند كه اثر مخرب راديكال‌هاي آزاد را در بدن خنثي مي‌كنند و همچنين موجب ساخته شدن تارهاي جديد مو و استحكام آنها مي‌شوند. علاوه بر اينها، اسيد‌هاي چرب امگا ـ 3 و امگا ـ 6 نقش مهمي‌در حفظ سلامت مو و جلوگيري از خشكي، شكستگي، خارش و شوره سر و در نهايت پيشگيري از ريزش مو دارند.
معجزه ادويه‌ها
متخصصان تغذيه در يك مطالعه جديد تاكيد كردند: «افزودن ادويه كاري هندي به غذاهاي پرچرب، نرخ ابتلا به بيماري‌هاي مزمن را كاهش مي‌دهد». دكتر شيلا وست، استاديار سلامت زيست‌رفتاري در «پن استيت» كه سرپرستي اين مطالعه را برعهده داشت در اين باره مي‌گويد: «به طور طبيعي وقتي شما غذاي چرب مي‌خوريد، مقدار «تري‌گليسيريد» خون افزايش مي‌يابد. اگر اين وضعيت مكرر اتفاق بيفتد يا ميزان تري‌گليسيريد خون بيش از حد افزايش پيدا كند، خطر ابتلا به بيماري قلبي تشديد مي‌شود». وست تاكيد كرد: «در اين آزمايشات دريافتيم افزودن ادويه كاري به يك وعده غذايي پرچرب واكنش تري‌گليسيريد را تا 30 درصد كاهش مي‌دهد». به گزارش روزنامه اكسپرس، وست و دستيارانش در اين آزمايشات وعده‌هاي غذايي را در دو روز جداگانه براي شش مرد در گروه‌هاي سني بين 30 تا 65 سال كه دچار اضافه وزن اما سالم بودند، آماده كردند. در يك روز، غذاها با ادويه‌هايي چون كاري و دارچين، زردچوبه، فلفل سياه، پودر سير و رزماري تهيه شده بودند. اين ادويه‌ها به دليل خواص آنتي اكسيداني فوق‌العاده بالا مورد استفاده قرار گرفتند. طي اين دو روز نمونه‌هاي خوني شركت‌كنندگان هر 30 دقيقه يكبار به مدت سه ساعت تحت آزمايش قرار گرفت. در پايان آزمايشات معلوم شد با مصرف غذاهاي ادويه‌دار، فعاليت آنتي‌اكسيداني در خون شركت‌كنندگان 13 درصد افزايش و واكنش انسوليني حدود 20 درصد كاهش يافت.
شرح اين مطالعه در مجله تغذيه منتشر شده است.
توصيه‌هاي مهم به سالمندان
يك متخصص تغذيه گفت: «سالمندان براي جلوگيري از يبوست، روزانه 8 ليوان آب بين وعده‌هاي غذايي بنوشند». دکتر منصور شهرکي افزود: «يکي از مشکلات دوران سالمندي عارضه يبوست است. اگر مشکلات گوارشي علت بروز اين عارضه نباشد، لازم است سالمند روزي 8 ليوان آب در فواصل وعده‌هاي غذايي بنوشد تا دچار اين عارضه نشود». وي تصريح کرد: «استفاده از غذاهاي فيبردار مانند کاهو، نان سبوسدار گندم و مصرف ميوه‌هايي مانند گلابي، آلو و آلو زرد در رفع اين عارضه موثر است، البته اگر اين ميوه‌ها در دسترس نباشد، سالمندان مي‌توانند آلو يا انجير خشک را در آب خيس و قبل از صبحانه مصرف كنند».
عضو هيات علمي‌دانشگاه علوم پزشکي زاهدان با اشاره به استفاده برخي سالمندان از دندان‌هاي مصنوعي گفت: «لازم است غذاي اين دسته از سالمندان به خوبي پخته و گوشت در قطع نازک و به صورت قيمه‌اي براي مصرف آنان آماده شود». وي تاکيد کرد: «حبوبات 12 ساعت پيش از مصرف در آب خيسانده و آب آن دور ريخته شود و سپس پخته شود». شهركي در پايان به سالمندان توصيه کرد كه روزانه يك ساعت شنا يا پياده‌روي كنند.
گوشت سفيد و كاهش چربي‌هاي بد خون
مصرف گوشت‌هاي كم چربي به خصوص گوشت سفيد براي كاهش چربي‌هاي بد خون موثر است. انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور اعلام كرد: «گوشت‌هاي قرمز و سفيد تامين كننده پروتئين و آهن مورد نياز بدن هستند، ولي حاوي مقداري چربي نيز هستند كه اين ميزان در گوشت قرمز بيشتر است». مصرف گوشت‌هاي كم چربي به خصوص گوشت سفيد براي كاهش چربي‌هاي بد خون و پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي عروقي، فشارخون بالا، ديابت، بعضي سرطان‌ها و نقرس توصيه مي‌شود.
اين گزارش مي‌افزايد: «افراد بايد در هفته 2 تا 3 بار غذاي حاوي گوشت يا مرغ در برنامه خود بگنجانند و هنگام آماده كردن انواع گوشت براي پختن، چربي و پوست آن را دور بريزند. همچنين گوشت، مرغ و ماهي را با روش‌هاي سالم مانند بخارپزكردن، آبپز كردن و تنوري كردن طبخ كنند». براساس اعلام انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور، ماهي سرشار از چربي‌هاي مفيدي است كه در گوشت‌هاي ديگر وجود ندارند، بنابراين حداقل هفته‌اي 2 بار ماهي بخارپز، تنوري يا كباب‌شده مصرف كرده و تا حد امكان ماهي‌هاي چرب مانند ماهي تن و ماهي آزاد را انتخاب كنيد و مصرف گوشت‌هاي فرآوري شده مثل سوسيس، كالباس و كنسروهاي گوشت (مانند كنسرو ماهي تن) را محدود نماييد.
چربي دور شكم خطر آسم را تشديد مي‌كند
مطالعه گروهي از پزشكان نروژي نشان داده است كه چربي دور شكم با بروز آسم مرتبط است. در مطالعات قبلي متخصصان به وجود رابطه بين آسم و افزايش شاخص توده بدني پي برده بودند، اما شاخص توده بدني در واقع بيان كننده چاقي كل بدن است در حالي كه در اين مطالعه پزشكان به‌طور اختصاصي ميزان چاقي مركزي يا چربي دور شكم را بررسي كرده‌اند. به گزارش بلومبرگ، اين پزشكان روي 23 هزار و 245 فرد بالغ سالم گروه‌هاي سني 19 تا 55 سال براي مدت 11 سال بررسي و آزمايش انجام دادند. نتايج بررسي‌ها مشخص كرد در واقع چربي دور شكم احتمال ابتلا به آسم را افزايش مي‌دهد در حالي كه چاقي عمومي‌بدن نقش كمتري در اين زمينه دارد. بعلاوه افرادي كه هم چاقي عمومي‌و هم چربي دور شكم داشتند، بيشتر با خطر ابتلا به آسم مواجه هستند. هر چند افراد با هر وزن و اندازه‌اي ممكن است به بيماري آسم مبتلا شوند، اما چاقي در تشديد اين احتمال نقش به سزايي دارد.
خوراكي‌هاي مفيد براي زنگ تفريح
يك متخصص تغذيه گفت: «بهتر است دانش‌آموزان در زنگ تفريح اول از وعده‌هاي غذايي مانند ساندويچ نان و پنير استفاده كنند و در زنگ تفريح دوم ميوه مصرف كنند، چراكه اين زمان به وقت ناهار نزديك است و بايد اشتهاي خود را براي صرف اين وعده غذايي حفظ كنند». دكتر محمد صفريان افزود: «دانش‌آموزان براي درك بهتر مفاهيم درسي بايد صبحانه را به صورت كامل مصرف كنند. صبحانه آنها بايد حاوي مواد پروتئيني باشد. البته مصرف مواد غذايي به ميزان زياد توصيه نمي‌شود». وي مغز بادام، گردو و پسته را بهترين تنقلات براي استفاده دانش‌آموزان در مدارس عنوان كرد و درباره خواب دانش‌آموزان نيز گفت: «خواب كافي براي دانش‌آموزان بسيار مفيد است، چرا كه افزايش ميزان دريافت مواد غذايي را به دنبال دارد». صفريان در پايان تاكيد كرد والدين بايد به خوراك دانش آموزان خود توجه كافي داشته باشند تا دانش‌آموزان مجبور نشوند از خوراكي‌هاي بوفه مدارس استفاده كنند.
عضلات نيرومند با خردل
متخصصان انستيتو «گياهان براي سلامت انسان‌ها» در يك مطالعه جديد تاكيد كردند: «اگر مي‌خواهيد مثل ملوان زبل عضلاتي قوي و قدرتمند داشته باشيد به جاي اسفناج، خردل بخوريد». اين متخصصان دريافته‌اند كه گياه خردل حاوي نوعي استروئيد است كه واكنشي شبيه به استروئيدهاي آنابوليك، البته با عوارض جانبي بسيار كمتر نشان مي‌دهند. به گزارش روزنامه اكسپرس، اين استروئيد «هوموبراسنيوليد» نام دارد كه يك تاثير آنابوليكي برجاي مي‌گذارد، اشتها را افزايش مي‌دهد و همچنين موجب افزايش ميزان توده عضلاني و نيز اندازه رشته‌هاي عضلاني مي‌شود. دكتر اسلاوكو كومارنيت‌اسكاي، متخصص اصلي در اين آزمايشات مي‌گويد: «ما اميدوار هستيم كه در آينده نزديك بتوانيم از اين استروئيد بعنوان جايگزيني موثر، طبيعي و بي‌خطر براي درمان آتروفي‌ها و ضعف‌هاي عضلاني ناشي از بيماري يا افزايش سن بهره بگيريم».
تند تند غذا نخوريد
اگر تمايل داريد در سنين بالاتر كمتر در معرض خطر ابتلا به ديابت باشيد، به آرامي‌غذا بخوريد. نتايج يك مطالعه جديد از سوي كارشناسان علوم پزشكي در ژاپن نشان داد افرادي كه تندتند و با سرعت غذا مي‌خورند بيشتر در معرض خطر ابتلا به ديابت قرار مي‌گيرند.
بنا بر گزارش روزنامه اسكاتمن، اين بررسي‌ها مشخص كرد افرادي كه سريع غذا مي‌خورند دو برابر بيشتر با خطر ابتلا به حالت نقص تحمل گلوكز يا همان عارضه پيش ديابت، مواجه هستند.
در افرادي كه به نقص تحمل گلوكز مبتلا مي‌شوند، ميزان قند خون بيشتر از حد طبيعي است، اما به اندازه‌اي نيست كه موجب بروز ديابت شود. البته اگر اقدامات پيشگيرانه انجام نشود بي‌ترديد به ديابت نوع دوم منجر خواهد شد. در واقع 40 تا 50 درصد از افراد مبتلا به اين عارضه ظرف 10 سال به ديابت نوع دوم مبتلا مي‌شوند.
هشدارهايي براي مبتلايان به سنگ كليه
يك متخصص بيماري‌هاي كليوي گفت: «در مصرف ميوه‌هاي شيرين مانند انگور و هندوانه نبايد افراط كرد، چون زياده روي در استفاده از اين ميوه‌ها زمينه‌ساز ابتلا به سنگ كليه مي‌شود». دكتر منصور گتميري افزود: «پتاسيم و منيزيم موجود در ميوه‌ها و سبزي‌ها در كاهش احتمال ابتلا به سنگ كليه موثر است. در اين جهت ليموشيرين و ليموترش بهتر از پرتقال و اين سه ميوه موثرتر از گريپ فروت در پيشگيري از ابتلا به سنگ كليه هستند. گريپ‌فروت عليرغم برخورداري از پتاسيم به علت بالا بودن ميزان فروكتوز احتمال ابتلا به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد». وي افزود: «اگزالات يكي از متابوليت‌هايي است كه در جريان سوخت و ساز بدن به وجود مي‌آيد و در مواد غذايي هم وجود دارد واز طريق ادرار دفع مي‌شود. اگر در مواد غذايي تعادل ميان اگزالات وكلسيم وجود داشته باشد، اين دو به ميزان كافي جذب بدن مي‌شوند». گتميري با اشاره به تاثير نوشيدن آب بر پيشگيري از ابتلا به سنگ كليه گفت: «آب فراوان و در نتيجه افزايش ادرار باعث كاهش احتمال توليد سنگ كليه مي‌شود».
هر فردي اگر به ميزاني آب بنوشد كه روزانه دو ليتر ادرار كند، احتمال ابتلاي او به سنگ‌هايي مانند سنگ‌هاي كلسيمي و فسفات كلسيمي‌كليه بسيار كاهش پيدا مي‌كند». معاون آموزشي مركز تحقيقات نفرولوژي با بيان اينكه مصرف زياد نمك احتمال ابتلا به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد، گفت: «افراط در خوردن نمك باعث افزايش دفع كلسيم مي‌شود و احتمال دچار شدن به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد».
وي با اشاره به نقش پروتئين، نشاسته و چربي در دچار شدن به سنگ كليه، گفت: «زياده‌روي در مصرف مواد نشاسته‌اي و چربي‌ها براي سلامت بدن مضر است. كربوهيدرات‌ها گرچه به طور مستقيم در ابتلا به سنگ كليه نقش ندارند، ولي افراط در مصرف آنها باعث ابتلا به چاقي مي‌شود. چاقي موجب دچار شدن به ديابت مي‌شود و اين بيماري فرد را مستعد ابتلا به سنگ كليه مي‌كند». اين متخصص بيماري‌هاي كليوي توصيه كرد: «افرادي كه مستعد ابتلا به سنگ كليه هستند، نبايد به مقدار زياد پروتئين مصرف كنند. در اين جهت آنان نبايد هفته‌اي بيش از سه بار گوشت مصرف كنند».
دكتر گتميري در پايان گفت: «مبتلايان به سنگ كليه نبايد كلسيم خوراكي به صورت قرص مصرف كنند، اما كلسيم موجود در مواد لبني مانند شير و ماست باعث كاهش احتمال ابتلا به سنگ كليه مي‌شود، بنابراين افراد مستعد ابتلا به اين بيماري نيز مي‌توانند از لبنيات استفاده كنند».
چند پيشنهاد براي هضم بهتر غذا
اكثر مردم بويژه وقتي به يك غذاي خوشمزه مي‌رسند، پرخوري را ترجيح مي‌دهند و تمايلي ندارند خود را از خوردن غذاي هوس‌انگيز منع كنند، بلكه حتي بيشتر از هميشه هم مي‌خورند. اين وضعيت كه اغلب در مهماني‌ها، تولدها، جشن‌هاي عروسي و يا حتي در موقع امتحان كردن غذاهاي يك رستوران جديد اتفاق مي‌افتد، مي‌تواند موجب بروز مشكلات گوارشي و هاضمه‌اي شود. به گزارش سايت اينترنتي لوموسيتي، در اين مقاله چند روش درماني ساده، اما موثر براي برطرف كردن اين قبيل مشكلات گوارشي و كمك به هضم غذا ارائه شده كه به قرار زير است:
يكي از معمول‌ترين روش‌هاي درمان مشكلات هاضمه‌اي، مصرف دو قاشق غذاخوري آبليمو و زنجبيل همراه با عسل در يك ليوان آب گرم پس از صرف يك وعده غذايي سنگين است.
به علاوه خوردن يك قاشق چايخوري تخم رازيانه پس از صرف غذا به بهبود گوارش و به هضم بهتر و سريع‌تر غذا كمك مي‌كند.
به علاوه نوشيدن چاي سبز يا يك چاي گياهي پس از وعده غذايي روشي موثر در كمك به هضم غذا است.
راهكار ديگر نوشيدن يك ليوان آب گرم حاوي چند قطره عصاره نعنا است.
يكي از عوارض كمبود ويتامين B12
نتايج يك آزمايش جديد نشان داد: «سالمنداني كه مقدار ويتامين B12 در خون آنها پايين است، بيشتر در معرض خطر كوچكتر شدن و تحليل مغز و همچنين از دست دادن مهارت‌هاي ادراكي قرار دارند». دكتر كريستين تانگني از متخصصان برجسته مركز پزشكي دانشگاه راش در شيكاگو و همكارانش اين مطالعه را روي 121 شركت كننده 65 ساله و بالاتر كه در منطقه جنوب شيكاگو زندگي مي‌كردند، انجام دادند. نمونه‌هاي خوني اين افراد از نظر ميزان ويتامين B12 و متابوليت‌هاي مرتبط با اين ويتامين كه مي‌تواند نشان‌دهنده كمبود آن باشد، مورد آزمايش قرار گرفت. همچنين آزمايشاتي براي بررسي مهارت‌هاي حافظه‌اي و ذهني شركت كننده‌ها انجام گرفت.
بنابر گزارش روزنامه هرالدسان، حدود 5/4 سال بعد با تهيه تصاوير ام . آر . آي از مغز شركت‌كنندگان، اندازه اين عضو حياتي و ساير علائم آسيب‌هاي مغزي احتمالي در اين افراد بررسي شد. نتايج مطالعات فوق تاييد كرد كه كمبود شديد ويتامين B12 با كاهش بازده اين افراد در تست‌هاي ذهني و نيز كوچك‌ترشدن اندازه مغز آنها ارتباط دارد. نتايج اين مطالعات به طور مفصل در مجله «نورولوژي» منتشر شده است.
آبميوه‌هاي صنعتي و افزايش خطر سرطان
پزشكان استراليايي در يك آزمايش جديد نسبت به خطر نهفته مصرف زياد آبميوه‌هاي بسته‌بندي در بروز سرطان هشدار دادند. اين پزشكان مي‌گويند: «مصرف زياد آبميوه به دليل مقدار قند موجود در آن، در واقع احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد».
اين پزشكان در آزمايشات اخير متوجه شده‌اند كه نوشيدن بيش از 3 ليوان آبميوه در روز احتمال بروز سرطان راست روده را كه نوعي از سرطان روده است، تشديد مي‌كند. بنا بر گزارش روزنامه ديلي ميل، آنها تاكيد كردند: «اين نوشيدني‌ها طي مراحل فرآوري و بسته‌بندي بسياري از محتويات و مواد مفيد و محافظتي خود را از دست مي‌دهند».
پزشكان، رژيم غذايي 2200 فرد بالغ را با جزئيات عادات روزانه تغذيه‌اي آنها مورد بررسي قرار دادند. نتايج مطالعات مشخص كرد كه مصرف آبميوه‌ها به دليل مقدار قند زيادي كه در آنها موجود است، احتمال تشكيل تومورهاي خاص را در پي دارد. بعلاوه بسياري از فاكتورهاي موجود در ميوه كه با سرطان روده مقابله مي‌كنند (مثل فيبر، ويتامينc
و آنتي اكسيدان‌ها)، طي مراحل فرآوري براي تهيه آبميوه، از دست مي‌روند.
تغذيه سالم نارسايي‌هاي مادرزادي را كاهش مي‌دهد
پزشكان در آمريكا تأكيد كردند زناني كه قبل از باردار شدن مراقب تغذيه خود هستند و از مواد غذايي سالم‌تر استفاده مي‌كنند، پس از بارداري و زايمان، احتمال بروز نواقص مادرزادي در نوزادانشان به مراتب كمتر مي‌شود. سوزان ال. كارميشل از دانشگاه استانفورد و دستياران وي با استفاده از داده‌هاي يك مطالعه ملي در زمينه پيشگيري از نواقص مادرزادي، تأثير كيفيت تغذيه مادر در تولد نوزاد سالم را مورد ارزيابي قرار دادند. اين داده‌ها از زنان باردار در 10 ايالت مختلف آمريكا، جمع‌آوري شده بود. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، اين متخصصان دريافتند افزايش كيفيت رژيم غذايي مثلا بر اساس رژيم غذايي مديترانه‌اي يا هرم تغذيه‌اي USDA، خطر تولد نوزادان مبتلا به نارسايي‌هاي مادرزادي را كاهش مي‌دهد.
جزئيات اين مطالعه در نشريه آنلاين «اولين آرشيو طب اطفال و نوجوانان» منتشر شده است.
عوارض مصرف كم لبنيات
رييس جامعه پزشكان متخصص داخلي گفت: «قد كودكاني كه لبنيات به ويژه شير كم مصرف مي‌كنند به ميزان كافي بلند نمي‌شود و به همين علت قد روستاييان ايراني در سال‌هاي اخير نسبت به گذشته كوتاه‌تر شده است». دكتر ايرج خسرونيا افزود: «براساس پژوهشي كه وزارت بهداشت از پنج سال قبل آغاز كرده است، روستاييان ايراني به علت مصرف ناكافي شير، بيشتر دچار ضعف عمومي‌بدن و لاغري مي‌شوند، اين درحالي است كه هر فرد بايد روزانه يك ليوان پر شير مصرف كند، اما برخي از روستاييان در طول هفته يك ليوان شير هم نمي‌نوشند». وي پوكي استخوان را يكي ديگر از عوارض مصرف نكردن شير برشمرد و اظهار كرد: «پوكي استخوان يا مرگ خاموش گريبانگير بسياري از افراد سالمند به ويژه زنان شده، بنابراين لازم است زمينه‌اي فراهم شود كه همه مردم بتوانند روزانه يك ليوان شير مصرف كنند، چرا كه بيماري‌هاي ناشي از عوارض مصرف كم شير، بار اقتصادي زيادي را به جامعه تحميل مي‌كند». خسرونيا در پايان گفت: «براساس پژوهش وزارت بهداشت، كودكان روستايي به طور هفتگي پنج بار از پفك، چيپس و نوشابه استفاده مي‌كنند و اين در حالي است كه لبنيات مصرف نمي‌كنند و همين امر علاوه بر اختلال در رشد كودكان باعث ابتلاي بيشتر آنان به بيماري‌هاي عفوني مي‌شود».
منبع: دنیای تغذیه ش 115
يك تذكر مهم در مورد گوشت چرخكردهكارشناس اداره نظارت بر بهداشت عمومي دامپزشكي استان زنجان، گفت: «هرگز نبايد گوشت چرخكرده‌اي كه رفع انجماد شده را دوباره منجمد كرد». امير رحيمي‌با تأكيد بر اينكه هرگز نبايد گوشت چرخكرده و رفع انجماد شده دوباره منجمد شود، اظهار كرد: «اگر گوشتي را كه هنوز منجمد است، چرخ كنيم، كريستال‌هاي يخ موجود در آن ديواره سلول‌ها را مي‌شكند و شيره داخل سلول به خارج ترشح مي‌شود و گوشت در اصطلاح آب مي‌اندازد و از ارزش غذايي آن به مقدار زيادي كاسته مي‌شود». وي با بيان اينكه هر چه دماي پخت بيشتر باشد، همبرگر يا گوشت چرخكرده طي پخت كوچك شده و دچار كاهش حجم مي‌شود، تصريح كرد: «بايد دماي پخت ملايم باشد تا موجب باقي ماندن شيره گوشت و در نتيجه طعم بهتر آن شود».
كارشناس اداره نظارت بر بهداشت عمومي اداره‌كل دامپزشكي استان زنجان، افزود: «در برخي مواقع هنگام خريد گوشت‌هاي چرخكرده بسته‌بندي از بيرون ظاهري قرمز، ولي داخل آن رنگ خاكستري يا قهوه‌اي كدر دارد که دليل اين امر تركيب اكسيژن هوا با رنگدانه سطح گوشت است كه رنگ قرمز روشن توليد مي‌كند، ولي لايه‌هاي داخلي گوشت به علت عدم تماس با اكسيژن به رنگ قهوه‌اي يا خاكستري هستند، بنابراين بايد توجه داشت در صورتي كه تمام قسمت‌هاي گوشت بسته‌بندي، رنگ خاكستري يا قهوه‌اي داشته باشد، ممكن است نشانه شروع فاسد شدن آن باشد». وي با يادآوري اينكه گوشت چرخ كرده يا همبرگر معمولا از قسمت‌هايي از لاشه كه داراي چربي بيشتر و لطافت و تردي كمتري است، تهيه مي‌شود، ادامه داد: «چربي از خشكي گوشت مي‌كاهد و موجب بهبود طعم آن مي‌شود، ولي ميزان آن بايد با استاندارد و ويژگي‌هاي تعيين شده متناسب باشد».
ميوه‌اي شفابخش بنام آناناس
كارشناسان تغذيه در يك آزمايش جديد ماده‌اي را در آناناس شناسايي كرده‌اند كه در كنترل و متوقف ساختن روند پيشرفت سرطان نقش فوق‌العاده‌اي دارد. اين ماده در واقع عملکرد پروتئيني را که در 30 درصد سرطان‌ها نقش دارد، متوقف کرده و قادر است سيستم ايمنى بدن را براى هدف قرار دادن و نابود ساختن سلول‌هاى سرطانى تحريک کند. به گزارش سايت اينترنتي نچرال نيوز، اين ماده يك آنزيم كليدي در ميوه آناناس است كه بروميلين نام دارد و مي‌تواند به اندازه داروها در كاهش التهاب موثر باشد. اين آنزيم تورم را كاهش مي‌دهد و به درمان گلودرد، آرتريت و نقرس كمك مي‌كند. آنزيم بروميلين همچنين سرعت هضم پروتئين‌ها را افزايش مي‌دهد. اين مطالعه تاثير فوق‌العاده بروميلين را در پيشگيري و حتي درمان سرطان نشان داده است. اين آنزيم از بروز سرطان جلوگيري كرده و همچنين تومورهاي سرطاني را تحليل مي‌برد. اين خاصيت آناناس به ويژه در مورد سرطان سينه، ريه، روده بزرگ، تخمدان و سرطان پوست به اثبات رسيده است.
بعلاوه آناناس حاوي کربوهيدرات، پروتئين، چربي و آب است. علاوه بر اينها، تاثير آناناس در مورد افزايش کارايي سيستم ايمني بدن از مدت‌ها پيش شناخته شده است و پزشکان همواره توصيه مي‌کنند که بيماران پس از عمل‌هاي جراحي يا دچار شدن به بيماري‌هاي عفوني، آناناس مصرف کنند.
آناناس ميوه نواحي گرمسيري است. اگرچه اين ميوه به صورت تازه ارزش غذايي بالايي دارد، اما کنسرو آن نيز بسيار مفيد است. کلسيم، فسفر، آهن، منيزيم، پتاسيم، سديم و منگنز از ديگر املاح و مواد معدني موجود در ميوه آناناس هستند. آناناس منبع غني از ويتامين C بوده و حاوي ويتامين‌هاي B1 ،B2 و A است. يک فنجان آناناس، 73 درصد منيزيم مورد نياز بدن را تامين مي‌کند. اين ميوه در عين حال در حفظ سلامتي چشم موثر است و مانع بيماري‌هاي چشمي‌مربوط به بالا رفتن سن مي‌شود. فيبر موجود در آن نيز در کاهش وزن و حفظ وزن طبيعي نقش دارد. همچنين ويتامين B1 موجود در اين ميوه براي سلامتي قلب و عروق و بهبود عملکرد سيستم اعصاب مفيد است.
پنج ماده غذايي مفيد براي افراد پشت ميز نشين
وقتي تحرک کافي نداريم و نمي‌توانيم ميزکار خود را رها کنيم، بايد براي حفظ سلامتي خود راه‌هاي ديگري پيدا کنيم که يکي از اين راه‌ها تغذيه مناسب است. بارها و بارها شنيده‌ايم که پشت ميز نشيني به مدت طولاني براي سلامتي مضر است که متاسفانه هيچ جايگزيني براي اين موضوع نمي‌توان يافت. متخصصان تغذيه پنج ماده غذايي را معرفي كرده‌اندکه براي حفظ سلامت قلب، کنترل فشارخون و حتي افزايش قدرت حافظه و تمرکز کارمندان مفيد هستند، اين پنج ماده عبارتند از:
گردو: تحقيقات جديد نشان مي‌دهد گردو نسبت به مغزهاي ديگر مانند بادام، پسته و بادام زميني داراي آنتي اکسيدان بيشتر و از نوع بهتري است. البته تمام مغزها براي کاهش چربي و پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي مفيد هستند. گردو مي‌تواند فعاليت‌هاي شناختي و حرکتي در مبتلايان به آلزايمر را بهبود بخشد.
چاي سبز: «پلي فنل» يکي از مواد اصلي موجود در چاي سبز است که براي ترميم DNA آسيب ديده بسيار مفيد است و همچنين محرک سيستم ايمني بدن است. از خواص ديگر چاي سبز کاهش خطر ابتلا به سرطان از جمله سرطان پوست و پروستات است.
ذرت: يکي از بهترين ميان وعده‌هايي که مي‌توان از آن استفاده کرد ذرت بو داده است. اين ماده غذايي سرشار از فيبر و آنتي اکسيدان است و اگر با مقدار بسيار کمي‌نمک بو داده شود، ميان وعده مناسبي است.
شکلات تلخ: داراي آنتي‌اکسيدان قوي پلي‌فنل است که مي‌تواند با عوامل خطر بيماري‌هاي قلبي مانند کلسترول و لخته شدن خون مبارزه کند. مطالعات نشان مي‌دهند که مصرف مقدار کمي شکلات تلخ در روز فشارخون افراد مبتلا به فشارخون بالا را کاهش مي‌دهد. کافئين هم که از ديگر مواد موثر در شکلات تلخ است، براي حفظ شادابي و افزايش تمرکز موثر است.
ميوه‌ها: ميوه‌ها نه تنها از گرسنگي کاذب جلوگيري مي‌كنند، بلکه با مواد مغذي خود، مي‌توانند انرژي لازم در طول روز را فراهم کنند. از ميان ميوه‌ها مي‌توان سيب، پرتقال، انبه و موز را انتخاب کرد که بهتر است هر روز و با نظم مشخص از آنها استفاده شود.
از منيزيم چه مي‌دانيد؟
منيزيم يكي از ضروري‌ترين املاح معدني در رژيم غذايي انسان است كه براي انجام بيش از 300 واكنش بيوشيميايي در بدن مورد نياز بوده و نقش حياتي در حفظ سلامت استخوان‌ها و قلب ايفا مي‌كند. پزشكان مي‌گويند: «با وجود اهميت حياتي منيزيم براي بدن، برخي از عوامل موجب شده كه نقش آن در سلامت بدن مورد بي‌توجهي و غفلت قرار گيرد». به گزارش سايت اينترنتي ارگانيك، منيزيم در بدن موجب تسكين اعصاب و عضلات، ساخته شدن و تقويت استخوان‌ها، آرام نگه داشتن گردش خون در بدن، كمك به خواب بهتر، مقابله با استرس، حفظ سلامت و بهداشت رواني در برابر افسردگي و نوسانات احساسي مي‌شود و طاقت ورزشكاران را نيز افزايش مي‌دهد. مهم‌ترين علائم كمبود منيزيم عبارتند از: ضعف و گرفتگي عضلات، بي‌نظمي‌در ضربان قلب شامل انقباضات نامنظم عضله قلب و يا افزايش ضربان قلب، سفتي و ضعف استخوان‌ها، عدم تعادل در ميزان قند خون، سردرد و بالا رفتن فشار خون. يك رژيم غذايي ايده‌آل و مناسب بايد حاوي مقادير كافي از منيزيم باشد، اما متاسفانه گرايش به مصرف مواد غذايي فرآوري شده، طبخ زياد غذاها و مشكلات معمول گوارشي، مانع از جذب كافي اين ماده معدني مهم در بدن مي‌شود. بهترين منابع غذايي حاوي منيزيم شامل اسفناج، كلم براكلي، تخمه كدو، دانه‌هاي گياه كتان، كنجد، نعنا و گياه خردل است. علاوه بر آن خيار، لوبيا سبز و تخمه آفتابگردان نيز از منابع غني از منيزيم محسوب مي‌شوند.
اگر با منع مصرف نمک روبرو هستيد، بخوانيد
يک متخصص تغذيه تبليغات مربوط به بي‌ضرر بودن نمک‌هاي طبي را صحيح ندانست و گفت: «مصرف اين نوع نمك‌ها نيز مانند ساير انواع نمك مضر بوده و بيماراني كه با منع مصرف نمک روبرو هستند، نبايد فريب اين تبليغات را بخورند». دكتر احمدرضا درستي گفت: «نمك از نظر تغذيه‌اي ماده‌اي ارزشمند براي بدن است که كمبود آن لطمات جدي به فرد وارد مي‌كند». وي با اشاره به اينكه با مصرف موادغذايي كه روزانه به طور معمول مصرف مي‌شود، ميزان نمك مورد نياز بدن تامين مي‌شود، گفت: «مواد غذايي داراي مقداري نمك هستند كه حتي اگر نمكي به غذا اضافه نشود، نمك مورد نياز بدن را تامين مي‌كنند». اين عضو هيات علمي‌دانشگاه علوم پزشكي تهران در ادامه افزود: «اضافه كردن نمك به مواد غذايي تنها در افرادي كه در مناطق گرم زندگي مي‌كنند يا افرادي كه به دليل نوع كار خود دچار تعريق زياد مي‌شوند، نياز است». اين متخصص تغذيه با بيان اينكه اخيرا تبليغاتي در مورد بي‌ضرر بودن نمك طبي باعث گمراه شدن مردم شده است، گفت: «مردم تصور مي‌كنند مصرف اين نوع نمك بي‌ضرر است، اين درحالي‌است كه نمك طبي هم مانند نمك‌هاي معمولي داراي قليا و ديگر مواد مضر است كه مصرف آن بويژه براي كساني كه به دستور پزشك منع مصرف نمك دارند، خطرناك است». اين متخصص تغذيه در پايان گفت: «بيماران قلبي كه منع مصرف نمك دارند، با اين تبليغات گمراه نشوند، چرا كه نمك طبي نيز مانند ساير نمك‌ها داراي مضراتي است».
گل حسرت، داروي اختصاصي نقرس حاد
گل حسرت (کلشيک) داراي اثر ضد نقرس است، به‌طوري‌که از اين نظر بايد آن را داروي اختصاصي نقرس حاد ذکر کرد. با توجه به کتاب گياهان دارويي دکتر «علي زرگري» اين گياه دارويي بومي‌داراي اثر ضد نقرس است. در دوران درمان نقرس با «کلشيک» همواره بايد به اين نکته توجه داشت که به مجرد از بين رفتن درد و عوارض نقرس، مصرف آن قطع و مجددا هنگام بروز عوارض مصرف شود. فرآورده‌هاي کلشيک ضمن رفع عوارض نقرسي، اثر شديد بر روي معده و روده دارند. بايد توجه داشت که ناراحتي‌هاي مذکور با حذف مصرف کلشيک برطرف مي‌شوند. دکتر سيد محمد معصومي، عضو هيات علمي‌دانشکده کشاورزي دانشگاه رازي کرمانشاه درباره خصوصيات گياه‌شناسي گل حسرت توضيح داد: «گل حسرت با نام علميcolchicum به تيره گل حسرت تعلق دارد و گياهي علفي و داراي پياز بزرگ و محفوظ در پوشش‌هاي نازک و ريشه‌هاي افشان است».
تغذيه مناسب براي سلامت مو
اكثر مردها و بسياري از زنان با بالا رفتن سن دچار ريزش مو مي‌شوند.
كارشناسان كتابخانه ملي پزشكي آمريكا مي‌گويند: «علل ريزش مو مي‌تواند به افزايش سن، عوامل وراثتي و يا تغييرات هورموني مربوط باشد. البته ريزش ناگهاني موها اغلب ناشي از عوامل مختلفي شامل استرس جسمي‌يا احساسي است». بنابراين گزارش، برخي از مواد غذايي تأثير مهم و بيشتري در سلامت موها دارند. براي مثال پروتئين، اساس و پايه نياز بافت‌هاي بدن مانند مو، ناخن و پوست است و در مواد غذايي مثل مرغ و ماهي و گوشت قرمز، تخم‌مرغ، لبنيات و حبوبات به وفور يافت مي‌شود. اين ماده حياتي در مواد نشاسته‌اي مثل نان، برنج، ماكاروني و حتي سبزي‌ها نيز به ميزان كمي‌موجود است. شير و لبنيات هم منابع غني از كلسيم، منيزيم و پروتئين هستند. همچنين مصرف ويتامين‌هاي گروه B يكي از راه‌هاي درمان ريزش مو است. منابع غذايي غني از اين ويتامين شامل جگر، موز، مغز آفتابگردان، ماهي، مرغ، جوانه گندم، آلوي خشك و غلات سبوسدار هستند. آنتي اكسيدان‌ها نيز در حفظ سلامت موها بسيار موثر هستند كه بيشتر در هويج، اسفناج پخته و كدو يافت مي‌شوند. بيشتر ميوه‌ها و سبزي‌ها منابع غني از آنتي‌اكسيدان‌ها هستند.
آنتي‌اكسيدان‌ها مولكول‌هايي هستند كه اثر مخرب راديكال‌هاي آزاد را در بدن خنثي مي‌كنند و همچنين موجب ساخته شدن تارهاي جديد مو و استحكام آنها مي‌شوند. علاوه بر اينها، اسيد‌هاي چرب امگا ـ 3 و امگا ـ 6 نقش مهمي‌در حفظ سلامت مو و جلوگيري از خشكي، شكستگي، خارش و شوره سر و در نهايت پيشگيري از ريزش مو دارند.
معجزه ادويه‌ها
متخصصان تغذيه در يك مطالعه جديد تاكيد كردند: «افزودن ادويه كاري هندي به غذاهاي پرچرب، نرخ ابتلا به بيماري‌هاي مزمن را كاهش مي‌دهد». دكتر شيلا وست، استاديار سلامت زيست‌رفتاري در «پن استيت» كه سرپرستي اين مطالعه را برعهده داشت در اين باره مي‌گويد: «به طور طبيعي وقتي شما غذاي چرب مي‌خوريد، مقدار «تري‌گليسيريد» خون افزايش مي‌يابد. اگر اين وضعيت مكرر اتفاق بيفتد يا ميزان تري‌گليسيريد خون بيش از حد افزايش پيدا كند، خطر ابتلا به بيماري قلبي تشديد مي‌شود». وست تاكيد كرد: «در اين آزمايشات دريافتيم افزودن ادويه كاري به يك وعده غذايي پرچرب واكنش تري‌گليسيريد را تا 30 درصد كاهش مي‌دهد». به گزارش روزنامه اكسپرس، وست و دستيارانش در اين آزمايشات وعده‌هاي غذايي را در دو روز جداگانه براي شش مرد در گروه‌هاي سني بين 30 تا 65 سال كه دچار اضافه وزن اما سالم بودند، آماده كردند. در يك روز، غذاها با ادويه‌هايي چون كاري و دارچين، زردچوبه، فلفل سياه، پودر سير و رزماري تهيه شده بودند. اين ادويه‌ها به دليل خواص آنتي اكسيداني فوق‌العاده بالا مورد استفاده قرار گرفتند. طي اين دو روز نمونه‌هاي خوني شركت‌كنندگان هر 30 دقيقه يكبار به مدت سه ساعت تحت آزمايش قرار گرفت. در پايان آزمايشات معلوم شد با مصرف غذاهاي ادويه‌دار، فعاليت آنتي‌اكسيداني در خون شركت‌كنندگان 13 درصد افزايش و واكنش انسوليني حدود 20 درصد كاهش يافت.
شرح اين مطالعه در مجله تغذيه منتشر شده است.
توصيه‌هاي مهم به سالمندان
يك متخصص تغذيه گفت: «سالمندان براي جلوگيري از يبوست، روزانه 8 ليوان آب بين وعده‌هاي غذايي بنوشند». دکتر منصور شهرکي افزود: «يکي از مشکلات دوران سالمندي عارضه يبوست است. اگر مشکلات گوارشي علت بروز اين عارضه نباشد، لازم است سالمند روزي 8 ليوان آب در فواصل وعده‌هاي غذايي بنوشد تا دچار اين عارضه نشود». وي تصريح کرد: «استفاده از غذاهاي فيبردار مانند کاهو، نان سبوسدار گندم و مصرف ميوه‌هايي مانند گلابي، آلو و آلو زرد در رفع اين عارضه موثر است، البته اگر اين ميوه‌ها در دسترس نباشد، سالمندان مي‌توانند آلو يا انجير خشک را در آب خيس و قبل از صبحانه مصرف كنند».
عضو هيات علمي‌دانشگاه علوم پزشکي زاهدان با اشاره به استفاده برخي سالمندان از دندان‌هاي مصنوعي گفت: «لازم است غذاي اين دسته از سالمندان به خوبي پخته و گوشت در قطع نازک و به صورت قيمه‌اي براي مصرف آنان آماده شود». وي تاکيد کرد: «حبوبات 12 ساعت پيش از مصرف در آب خيسانده و آب آن دور ريخته شود و سپس پخته شود». شهركي در پايان به سالمندان توصيه کرد كه روزانه يك ساعت شنا يا پياده‌روي كنند.
گوشت سفيد و كاهش چربي‌هاي بد خون
مصرف گوشت‌هاي كم چربي به خصوص گوشت سفيد براي كاهش چربي‌هاي بد خون موثر است. انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور اعلام كرد: «گوشت‌هاي قرمز و سفيد تامين كننده پروتئين و آهن مورد نياز بدن هستند، ولي حاوي مقداري چربي نيز هستند كه اين ميزان در گوشت قرمز بيشتر است». مصرف گوشت‌هاي كم چربي به خصوص گوشت سفيد براي كاهش چربي‌هاي بد خون و پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي عروقي، فشارخون بالا، ديابت، بعضي سرطان‌ها و نقرس توصيه مي‌شود.
اين گزارش مي‌افزايد: «افراد بايد در هفته 2 تا 3 بار غذاي حاوي گوشت يا مرغ در برنامه خود بگنجانند و هنگام آماده كردن انواع گوشت براي پختن، چربي و پوست آن را دور بريزند. همچنين گوشت، مرغ و ماهي را با روش‌هاي سالم مانند بخارپزكردن، آبپز كردن و تنوري كردن طبخ كنند». براساس اعلام انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي كشور، ماهي سرشار از چربي‌هاي مفيدي است كه در گوشت‌هاي ديگر وجود ندارند، بنابراين حداقل هفته‌اي 2 بار ماهي بخارپز، تنوري يا كباب‌شده مصرف كرده و تا حد امكان ماهي‌هاي چرب مانند ماهي تن و ماهي آزاد را انتخاب كنيد و مصرف گوشت‌هاي فرآوري شده مثل سوسيس، كالباس و كنسروهاي گوشت (مانند كنسرو ماهي تن) را محدود نماييد.
چربي دور شكم خطر آسم را تشديد مي‌كند
مطالعه گروهي از پزشكان نروژي نشان داده است كه چربي دور شكم با بروز آسم مرتبط است. در مطالعات قبلي متخصصان به وجود رابطه بين آسم و افزايش شاخص توده بدني پي برده بودند، اما شاخص توده بدني در واقع بيان كننده چاقي كل بدن است در حالي كه در اين مطالعه پزشكان به‌طور اختصاصي ميزان چاقي مركزي يا چربي دور شكم را بررسي كرده‌اند. به گزارش بلومبرگ، اين پزشكان روي 23 هزار و 245 فرد بالغ سالم گروه‌هاي سني 19 تا 55 سال براي مدت 11 سال بررسي و آزمايش انجام دادند. نتايج بررسي‌ها مشخص كرد در واقع چربي دور شكم احتمال ابتلا به آسم را افزايش مي‌دهد در حالي كه چاقي عمومي‌بدن نقش كمتري در اين زمينه دارد. بعلاوه افرادي كه هم چاقي عمومي‌و هم چربي دور شكم داشتند، بيشتر با خطر ابتلا به آسم مواجه هستند. هر چند افراد با هر وزن و اندازه‌اي ممكن است به بيماري آسم مبتلا شوند، اما چاقي در تشديد اين احتمال نقش به سزايي دارد.
خوراكي‌هاي مفيد براي زنگ تفريح
يك متخصص تغذيه گفت: «بهتر است دانش‌آموزان در زنگ تفريح اول از وعده‌هاي غذايي مانند ساندويچ نان و پنير استفاده كنند و در زنگ تفريح دوم ميوه مصرف كنند، چراكه اين زمان به وقت ناهار نزديك است و بايد اشتهاي خود را براي صرف اين وعده غذايي حفظ كنند». دكتر محمد صفريان افزود: «دانش‌آموزان براي درك بهتر مفاهيم درسي بايد صبحانه را به صورت كامل مصرف كنند. صبحانه آنها بايد حاوي مواد پروتئيني باشد. البته مصرف مواد غذايي به ميزان زياد توصيه نمي‌شود». وي مغز بادام، گردو و پسته را بهترين تنقلات براي استفاده دانش‌آموزان در مدارس عنوان كرد و درباره خواب دانش‌آموزان نيز گفت: «خواب كافي براي دانش‌آموزان بسيار مفيد است، چرا كه افزايش ميزان دريافت مواد غذايي را به دنبال دارد». صفريان در پايان تاكيد كرد والدين بايد به خوراك دانش آموزان خود توجه كافي داشته باشند تا دانش‌آموزان مجبور نشوند از خوراكي‌هاي بوفه مدارس استفاده كنند.
عضلات نيرومند با خردل
متخصصان انستيتو «گياهان براي سلامت انسان‌ها» در يك مطالعه جديد تاكيد كردند: «اگر مي‌خواهيد مثل ملوان زبل عضلاتي قوي و قدرتمند داشته باشيد به جاي اسفناج، خردل بخوريد». اين متخصصان دريافته‌اند كه گياه خردل حاوي نوعي استروئيد است كه واكنشي شبيه به استروئيدهاي آنابوليك، البته با عوارض جانبي بسيار كمتر نشان مي‌دهند. به گزارش روزنامه اكسپرس، اين استروئيد «هوموبراسنيوليد» نام دارد كه يك تاثير آنابوليكي برجاي مي‌گذارد، اشتها را افزايش مي‌دهد و همچنين موجب افزايش ميزان توده عضلاني و نيز اندازه رشته‌هاي عضلاني مي‌شود. دكتر اسلاوكو كومارنيت‌اسكاي، متخصص اصلي در اين آزمايشات مي‌گويد: «ما اميدوار هستيم كه در آينده نزديك بتوانيم از اين استروئيد بعنوان جايگزيني موثر، طبيعي و بي‌خطر براي درمان آتروفي‌ها و ضعف‌هاي عضلاني ناشي از بيماري يا افزايش سن بهره بگيريم».
تند تند غذا نخوريد
اگر تمايل داريد در سنين بالاتر كمتر در معرض خطر ابتلا به ديابت باشيد، به آرامي‌غذا بخوريد. نتايج يك مطالعه جديد از سوي كارشناسان علوم پزشكي در ژاپن نشان داد افرادي كه تندتند و با سرعت غذا مي‌خورند بيشتر در معرض خطر ابتلا به ديابت قرار مي‌گيرند.
بنا بر گزارش روزنامه اسكاتمن، اين بررسي‌ها مشخص كرد افرادي كه سريع غذا مي‌خورند دو برابر بيشتر با خطر ابتلا به حالت نقص تحمل گلوكز يا همان عارضه پيش ديابت، مواجه هستند.
در افرادي كه به نقص تحمل گلوكز مبتلا مي‌شوند، ميزان قند خون بيشتر از حد طبيعي است، اما به اندازه‌اي نيست كه موجب بروز ديابت شود. البته اگر اقدامات پيشگيرانه انجام نشود بي‌ترديد به ديابت نوع دوم منجر خواهد شد. در واقع 40 تا 50 درصد از افراد مبتلا به اين عارضه ظرف 10 سال به ديابت نوع دوم مبتلا مي‌شوند.
هشدارهايي براي مبتلايان به سنگ كليه
يك متخصص بيماري‌هاي كليوي گفت: «در مصرف ميوه‌هاي شيرين مانند انگور و هندوانه نبايد افراط كرد، چون زياده روي در استفاده از اين ميوه‌ها زمينه‌ساز ابتلا به سنگ كليه مي‌شود». دكتر منصور گتميري افزود: «پتاسيم و منيزيم موجود در ميوه‌ها و سبزي‌ها در كاهش احتمال ابتلا به سنگ كليه موثر است. در اين جهت ليموشيرين و ليموترش بهتر از پرتقال و اين سه ميوه موثرتر از گريپ فروت در پيشگيري از ابتلا به سنگ كليه هستند. گريپ‌فروت عليرغم برخورداري از پتاسيم به علت بالا بودن ميزان فروكتوز احتمال ابتلا به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد». وي افزود: «اگزالات يكي از متابوليت‌هايي است كه در جريان سوخت و ساز بدن به وجود مي‌آيد و در مواد غذايي هم وجود دارد واز طريق ادرار دفع مي‌شود. اگر در مواد غذايي تعادل ميان اگزالات وكلسيم وجود داشته باشد، اين دو به ميزان كافي جذب بدن مي‌شوند». گتميري با اشاره به تاثير نوشيدن آب بر پيشگيري از ابتلا به سنگ كليه گفت: «آب فراوان و در نتيجه افزايش ادرار باعث كاهش احتمال توليد سنگ كليه مي‌شود».
هر فردي اگر به ميزاني آب بنوشد كه روزانه دو ليتر ادرار كند، احتمال ابتلاي او به سنگ‌هايي مانند سنگ‌هاي كلسيمي و فسفات كلسيمي‌كليه بسيار كاهش پيدا مي‌كند». معاون آموزشي مركز تحقيقات نفرولوژي با بيان اينكه مصرف زياد نمك احتمال ابتلا به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد، گفت: «افراط در خوردن نمك باعث افزايش دفع كلسيم مي‌شود و احتمال دچار شدن به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد».
وي با اشاره به نقش پروتئين، نشاسته و چربي در دچار شدن به سنگ كليه، گفت: «زياده‌روي در مصرف مواد نشاسته‌اي و چربي‌ها براي سلامت بدن مضر است. كربوهيدرات‌ها گرچه به طور مستقيم در ابتلا به سنگ كليه نقش ندارند، ولي افراط در مصرف آنها باعث ابتلا به چاقي مي‌شود. چاقي موجب دچار شدن به ديابت مي‌شود و اين بيماري فرد را مستعد ابتلا به سنگ كليه مي‌كند». اين متخصص بيماري‌هاي كليوي توصيه كرد: «افرادي كه مستعد ابتلا به سنگ كليه هستند، نبايد به مقدار زياد پروتئين مصرف كنند. در اين جهت آنان نبايد هفته‌اي بيش از سه بار گوشت مصرف كنند».
دكتر گتميري در پايان گفت: «مبتلايان به سنگ كليه نبايد كلسيم خوراكي به صورت قرص مصرف كنند، اما كلسيم موجود در مواد لبني مانند شير و ماست باعث كاهش احتمال ابتلا به سنگ كليه مي‌شود، بنابراين افراد مستعد ابتلا به اين بيماري نيز مي‌توانند از لبنيات استفاده كنند».
چند پيشنهاد براي هضم بهتر غذا
اكثر مردم بويژه وقتي به يك غذاي خوشمزه مي‌رسند، پرخوري را ترجيح مي‌دهند و تمايلي ندارند خود را از خوردن غذاي هوس‌انگيز منع كنند، بلكه حتي بيشتر از هميشه هم مي‌خورند. اين وضعيت كه اغلب در مهماني‌ها، تولدها، جشن‌هاي عروسي و يا حتي در موقع امتحان كردن غذاهاي يك رستوران جديد اتفاق مي‌افتد، مي‌تواند موجب بروز مشكلات گوارشي و هاضمه‌اي شود. به گزارش سايت اينترنتي لوموسيتي، در اين مقاله چند روش درماني ساده، اما موثر براي برطرف كردن اين قبيل مشكلات گوارشي و كمك به هضم غذا ارائه شده كه به قرار زير است:
يكي از معمول‌ترين روش‌هاي درمان مشكلات هاضمه‌اي، مصرف دو قاشق غذاخوري آبليمو و زنجبيل همراه با عسل در يك ليوان آب گرم پس از صرف يك وعده غذايي سنگين است.
به علاوه خوردن يك قاشق چايخوري تخم رازيانه پس از صرف غذا به بهبود گوارش و به هضم بهتر و سريع‌تر غذا كمك مي‌كند.
به علاوه نوشيدن چاي سبز يا يك چاي گياهي پس از وعده غذايي روشي موثر در كمك به هضم غذا است.
راهكار ديگر نوشيدن يك ليوان آب گرم حاوي چند قطره عصاره نعنا است.
يكي از عوارض كمبود ويتامين B12
نتايج يك آزمايش جديد نشان داد: «سالمنداني كه مقدار ويتامين B12 در خون آنها پايين است، بيشتر در معرض خطر كوچكتر شدن و تحليل مغز و همچنين از دست دادن مهارت‌هاي ادراكي قرار دارند». دكتر كريستين تانگني از متخصصان برجسته مركز پزشكي دانشگاه راش در شيكاگو و همكارانش اين مطالعه را روي 121 شركت كننده 65 ساله و بالاتر كه در منطقه جنوب شيكاگو زندگي مي‌كردند، انجام دادند. نمونه‌هاي خوني اين افراد از نظر ميزان ويتامين B12 و متابوليت‌هاي مرتبط با اين ويتامين كه مي‌تواند نشان‌دهنده كمبود آن باشد، مورد آزمايش قرار گرفت. همچنين آزمايشاتي براي بررسي مهارت‌هاي حافظه‌اي و ذهني شركت كننده‌ها انجام گرفت.
بنابر گزارش روزنامه هرالدسان، حدود 5/4 سال بعد با تهيه تصاوير ام . آر . آي از مغز شركت‌كنندگان، اندازه اين عضو حياتي و ساير علائم آسيب‌هاي مغزي احتمالي در اين افراد بررسي شد. نتايج مطالعات فوق تاييد كرد كه كمبود شديد ويتامين B12 با كاهش بازده اين افراد در تست‌هاي ذهني و نيز كوچك‌ترشدن اندازه مغز آنها ارتباط دارد. نتايج اين مطالعات به طور مفصل در مجله «نورولوژي» منتشر شده است.
آبميوه‌هاي صنعتي و افزايش خطر سرطان
پزشكان استراليايي در يك آزمايش جديد نسبت به خطر نهفته مصرف زياد آبميوه‌هاي بسته‌بندي در بروز سرطان هشدار دادند. اين پزشكان مي‌گويند: «مصرف زياد آبميوه به دليل مقدار قند موجود در آن، در واقع احتمال ابتلا به سرطان را افزايش مي‌دهد».
اين پزشكان در آزمايشات اخير متوجه شده‌اند كه نوشيدن بيش از 3 ليوان آبميوه در روز احتمال بروز سرطان راست روده را كه نوعي از سرطان روده است، تشديد مي‌كند. بنا بر گزارش روزنامه ديلي ميل، آنها تاكيد كردند: «اين نوشيدني‌ها طي مراحل فرآوري و بسته‌بندي بسياري از محتويات و مواد مفيد و محافظتي خود را از دست مي‌دهند».
پزشكان، رژيم غذايي 2200 فرد بالغ را با جزئيات عادات روزانه تغذيه‌اي آنها مورد بررسي قرار دادند. نتايج مطالعات مشخص كرد كه مصرف آبميوه‌ها به دليل مقدار قند زيادي كه در آنها موجود است، احتمال تشكيل تومورهاي خاص را در پي دارد. بعلاوه بسياري از فاكتورهاي موجود در ميوه كه با سرطان روده مقابله مي‌كنند (مثل فيبر، ويتامينc
و آنتي اكسيدان‌ها)، طي مراحل فرآوري براي تهيه آبميوه، از دست مي‌روند.
تغذيه سالم نارسايي‌هاي مادرزادي را كاهش مي‌دهد
پزشكان در آمريكا تأكيد كردند زناني كه قبل از باردار شدن مراقب تغذيه خود هستند و از مواد غذايي سالم‌تر استفاده مي‌كنند، پس از بارداري و زايمان، احتمال بروز نواقص مادرزادي در نوزادانشان به مراتب كمتر مي‌شود. سوزان ال. كارميشل از دانشگاه استانفورد و دستياران وي با استفاده از داده‌هاي يك مطالعه ملي در زمينه پيشگيري از نواقص مادرزادي، تأثير كيفيت تغذيه مادر در تولد نوزاد سالم را مورد ارزيابي قرار دادند. اين داده‌ها از زنان باردار در 10 ايالت مختلف آمريكا، جمع‌آوري شده بود. به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، اين متخصصان دريافتند افزايش كيفيت رژيم غذايي مثلا بر اساس رژيم غذايي مديترانه‌اي يا هرم تغذيه‌اي USDA، خطر تولد نوزادان مبتلا به نارسايي‌هاي مادرزادي را كاهش مي‌دهد.
جزئيات اين مطالعه در نشريه آنلاين «اولين آرشيو طب اطفال و نوجوانان» منتشر شده است.
عوارض مصرف كم لبنيات
رييس جامعه پزشكان متخصص داخلي گفت: «قد كودكاني كه لبنيات به ويژه شير كم مصرف مي‌كنند به ميزان كافي بلند نمي‌شود و به همين علت قد روستاييان ايراني در سال‌هاي اخير نسبت به گذشته كوتاه‌تر شده است». دكتر ايرج خسرونيا افزود: «براساس پژوهشي كه وزارت بهداشت از پنج سال قبل آغاز كرده است، روستاييان ايراني به علت مصرف ناكافي شير، بيشتر دچار ضعف عمومي‌بدن و لاغري مي‌شوند، اين درحالي است كه هر فرد بايد روزانه يك ليوان پر شير مصرف كند، اما برخي از روستاييان در طول هفته يك ليوان شير هم نمي‌نوشند». وي پوكي استخوان را يكي ديگر از عوارض مصرف نكردن شير برشمرد و اظهار كرد: «پوكي استخوان يا مرگ خاموش گريبانگير بسياري از افراد سالمند به ويژه زنان شده، بنابراين لازم است زمينه‌اي فراهم شود كه همه مردم بتوانند روزانه يك ليوان شير مصرف كنند، چرا كه بيماري‌هاي ناشي از عوارض مصرف كم شير، بار اقتصادي زيادي را به جامعه تحميل مي‌كند». خسرونيا در پايان گفت: «براساس پژوهش وزارت بهداشت، كودكان روستايي به طور هفتگي پنج بار از پفك، چيپس و نوشابه استفاده مي‌كنند و اين در حالي است كه لبنيات مصرف نمي‌كنند و همين امر علاوه بر اختلال در رشد كودكان باعث ابتلاي بيشتر آنان به بيماري‌هاي عفوني مي‌شود».
منبع: دنیای تغذیه ش 115
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر