نوشته : دکتر سعید حسینی
چغندر از گياهان باارزش تغذيه‌اي بالا و از سبزيجات ريشه‌اي مفيد براي سلامت قلب و عروق است. رنگدانه‌هاي بي‌همتا و خاص آنتي‌اكسيداني حاضر در اين گياه از بدن در برابر بيماري‌هاي عروق كرونر و آنفاركتوس محافظت مي‌كنند و سطح كلسترول خون را پايين مي‌آورند و خاصيت ضدپيري دارند. از ريشه و برگ‌هاي چغندر براي مصارف مختلف استفاده مي‌گردد.
خواص سلامتي لبوها:
لبو بسيار كم‌كالري و كم‌چربي (شامل فقط 45 كيلوكالري به ازاي 100 گرم)، اما سرشار از فيبر، ويتامين‌ها و مواد معدني است. ريشه گياه نيز منبع فيتوكميكال‌هاي گلايسين بتايين مي‌باشد. بتايين داراي خاصيت پايين آورندگي هموسيستئين خون است.
هموسيستئين يكي از فرآورده‌هاي متابوليسمي سمي است كه موجب تشكيل پلاك‌هاي آترو اسكلروز مي‌گردد كه ممكن است براي عروق خوني خطرآفرين باشند. افزايش ميزان هموسيستئين خون ممكن است منجر به گسترش بيماري عروق كرونر قلب (CHD)، آنفاركتوس و بيماري عروق محيطي گردد. لبو منبع بسيار خوب فولات است، اما پخت بسيار زياد چغندر ممكن است بطور قابل ملاحظه‌اي اين ميزان را در غذا كاهش دهد. فولات براي سنتز DNA در سلول‌ها لازم است. فولات اگر در دوره پيش از بارداري مصرف گردد مي‌تواند از نقص‌هاي مادرزادي در نوزاد جلوگيري كند. همچنين لبو حاوي مقادير قابل توجهي ويتامين C است. اين ويتامين يك آنتي‌اكسيدان قوي مي‌باشد كه به بدن در تخريب راديكال‌هاي آزاد كه يكي از دلايل شيوع سرطان‌ها هستند كمك مي‌كند. برگ چغندر نيز منبع غني كاروتنوييدها و فلاوونوييدها (آنتي‌اكسيدان) و ويتامين A است. اين مواد در برگ چغندر چندين برابر بيشتر از لبو هستند. ويتامين A براي سلامتي غشاهاي مخاطي و پوست و نيز بينايي ضروري است. مصرف سبزيجات طبيعي سرشار از فلاوونوييد به محافظت از بدن در برابر برخي سرطان‌ها كمك مي‌كند. همچنين لبو منبع سرشار از نياسين (ويتامين B3)، اسيد پانتوتنيك (ويتامين B5)، پيريدوكسين (ويتامين B6)، كاروتنوييدها و مواد معدني مثل آهن، منگنز و منيزيم است. بطور كلي اين سبزي ريشه‌اي پخته‌شده سطح بسيار خوب پتاسيم را نيز دارا مي‌باشد. پتاسيم در تنظيم ضربان قلب كمك كننده است و متابوليسم داخل سلولي را با مقابله كردن با اثرات زيان‌آور سديم منظم مي‌‌سازد.
روش‌هاي آماده‌سازي و تهيه:
به آرامي سر و دم چغندر را بگيريد و آن را در آب سالم و روان بشوييد تا قبل از استفاده، شن، خاك و گردوغبار از روي آنها پاك شود. از ريشه‌هاي پخته (لبو) و نيز نوع تازه آنها (چغندر خام) و برگ‌هاي تر و تازه سبز رنگ آنها و حتي ساقه‌ها در آماده سازي انواع غذاها استفاده مي‌شود. شما مي‌توانيد پوست بخش ريشه‌اي را بگيريد و آن را بخارپز كنيد و آن را به صورت گرم به عنوان يك دسر خوشمزه ميل نماييد (تهيه لبو) و يا حتي آن را به صورت پخته، در ترشي‌ها و يا سرد به عنوان يك چاشني استفاده كنيد و يا حتي به صورت پوست گرفته و خام خرد شده به عنوان يك سالاد مصرف نماييد. لبوهاي ترشي يك نوع غذاي سنتي ايالات جنوبي آمريكا هستند.
روش‌هاي انتخاب و نگهداري:
چغندرهاي سالم، شاداب و داراي بافتي سفت را كه عطر و طعم زيادي داشته باشند، از بازار انتخاب كنيد. از چغندرهاي آفت‌زده يا آنهايي كه نرم شده‌اند خودداري كنيد. در صورت امكان از چغندر ارگانيك براي بهره‌مندي از حداكثر خواص سلامتي آن استفاده كنيد. برگ‌هاي چغندر نيز بايد كاملاً در آب روان پاكيزه شسته شوند و در آب نمك به مدت تقريباً 30 دقيقه باقي بمانند تا خاك، آلودگي و هرگونه بقاياي حشره‌كش روي آنها از بين برود. اگر تمامي اين سبزي را خريداري مي‌كنيد، ريشه آن را از برگ‌هاي آن جدا كنيد چون برگ‌ها رطوبت و مواد غذايي ريشه را مي‌گيرند. از آنها تا زماني كه تازه هستند استفاده كنيد. چغندر تازه چند روز در يخچال باقي مي‌ماند.
موارد ايمني:
ادرار قرمز يا صورتي رنگ پس از مصرف چغندر، لبو يا برگ چغندر كاملا طبيعي است. اين حالت تقريباً در 10-15 درصد افراد كه به طور ژنتيك قادر به شكستن رنگدانه‌هاي بتاسيانين نيستند ديده مي‌شود. برگ چغندر حاوي اگزاليك اسيد مي‌باشد كه ماده‌اي است كه به طور طبيعي در سبزيجات وجود دارد و ممكن است باعث تشكيل سنگ‌هاي اگزالات در مجاري ادراري برخي افراد شود، بنابراين پرهيز از خوردن برگ چغندر به مقدار زياد در افرادي كه سابقه شناخته شده سنگ‌هاي اگزالات مجاري ادراري دارند توصيه مي‌گردد.
منبع: دنیای تغذیه ش 116
چغندر از گياهان باارزش تغذيه‌اي بالا و از سبزيجات ريشه‌اي مفيد براي سلامت قلب و عروق است. رنگدانه‌هاي بي‌همتا و خاص آنتي‌اكسيداني حاضر در اين گياه از بدن در برابر بيماري‌هاي عروق كرونر و آنفاركتوس محافظت مي‌كنند و سطح كلسترول خون را پايين مي‌آورند و خاصيت ضدپيري دارند. از ريشه و برگ‌هاي چغندر براي مصارف مختلف استفاده مي‌گردد.خواص سلامتي لبوها:
لبو بسيار كم‌كالري و كم‌چربي (شامل فقط 45 كيلوكالري به ازاي 100 گرم)، اما سرشار از فيبر، ويتامين‌ها و مواد معدني است. ريشه گياه نيز منبع فيتوكميكال‌هاي گلايسين بتايين مي‌باشد. بتايين داراي خاصيت پايين آورندگي هموسيستئين خون است.
هموسيستئين يكي از فرآورده‌هاي متابوليسمي سمي است كه موجب تشكيل پلاك‌هاي آترو اسكلروز مي‌گردد كه ممكن است براي عروق خوني خطرآفرين باشند. افزايش ميزان هموسيستئين خون ممكن است منجر به گسترش بيماري عروق كرونر قلب (CHD)، آنفاركتوس و بيماري عروق محيطي گردد. لبو منبع بسيار خوب فولات است، اما پخت بسيار زياد چغندر ممكن است بطور قابل ملاحظه‌اي اين ميزان را در غذا كاهش دهد. فولات براي سنتز DNA در سلول‌ها لازم است. فولات اگر در دوره پيش از بارداري مصرف گردد مي‌تواند از نقص‌هاي مادرزادي در نوزاد جلوگيري كند. همچنين لبو حاوي مقادير قابل توجهي ويتامين C است. اين ويتامين يك آنتي‌اكسيدان قوي مي‌باشد كه به بدن در تخريب راديكال‌هاي آزاد كه يكي از دلايل شيوع سرطان‌ها هستند كمك مي‌كند. برگ چغندر نيز منبع غني كاروتنوييدها و فلاوونوييدها (آنتي‌اكسيدان) و ويتامين A است. اين مواد در برگ چغندر چندين برابر بيشتر از لبو هستند. ويتامين A براي سلامتي غشاهاي مخاطي و پوست و نيز بينايي ضروري است. مصرف سبزيجات طبيعي سرشار از فلاوونوييد به محافظت از بدن در برابر برخي سرطان‌ها كمك مي‌كند. همچنين لبو منبع سرشار از نياسين (ويتامين B3)، اسيد پانتوتنيك (ويتامين B5)، پيريدوكسين (ويتامين B6)، كاروتنوييدها و مواد معدني مثل آهن، منگنز و منيزيم است. بطور كلي اين سبزي ريشه‌اي پخته‌شده سطح بسيار خوب پتاسيم را نيز دارا مي‌باشد. پتاسيم در تنظيم ضربان قلب كمك كننده است و متابوليسم داخل سلولي را با مقابله كردن با اثرات زيان‌آور سديم منظم مي‌‌سازد.
روش‌هاي آماده‌سازي و تهيه:
به آرامي سر و دم چغندر را بگيريد و آن را در آب سالم و روان بشوييد تا قبل از استفاده، شن، خاك و گردوغبار از روي آنها پاك شود. از ريشه‌هاي پخته (لبو) و نيز نوع تازه آنها (چغندر خام) و برگ‌هاي تر و تازه سبز رنگ آنها و حتي ساقه‌ها در آماده سازي انواع غذاها استفاده مي‌شود. شما مي‌توانيد پوست بخش ريشه‌اي را بگيريد و آن را بخارپز كنيد و آن را به صورت گرم به عنوان يك دسر خوشمزه ميل نماييد (تهيه لبو) و يا حتي آن را به صورت پخته، در ترشي‌ها و يا سرد به عنوان يك چاشني استفاده كنيد و يا حتي به صورت پوست گرفته و خام خرد شده به عنوان يك سالاد مصرف نماييد. لبوهاي ترشي يك نوع غذاي سنتي ايالات جنوبي آمريكا هستند.
روش‌هاي انتخاب و نگهداري:
چغندرهاي سالم، شاداب و داراي بافتي سفت را كه عطر و طعم زيادي داشته باشند، از بازار انتخاب كنيد. از چغندرهاي آفت‌زده يا آنهايي كه نرم شده‌اند خودداري كنيد. در صورت امكان از چغندر ارگانيك براي بهره‌مندي از حداكثر خواص سلامتي آن استفاده كنيد. برگ‌هاي چغندر نيز بايد كاملاً در آب روان پاكيزه شسته شوند و در آب نمك به مدت تقريباً 30 دقيقه باقي بمانند تا خاك، آلودگي و هرگونه بقاياي حشره‌كش روي آنها از بين برود. اگر تمامي اين سبزي را خريداري مي‌كنيد، ريشه آن را از برگ‌هاي آن جدا كنيد چون برگ‌ها رطوبت و مواد غذايي ريشه را مي‌گيرند. از آنها تا زماني كه تازه هستند استفاده كنيد. چغندر تازه چند روز در يخچال باقي مي‌ماند.
موارد ايمني:
ادرار قرمز يا صورتي رنگ پس از مصرف چغندر، لبو يا برگ چغندر كاملا طبيعي است. اين حالت تقريباً در 10-15 درصد افراد كه به طور ژنتيك قادر به شكستن رنگدانه‌هاي بتاسيانين نيستند ديده مي‌شود. برگ چغندر حاوي اگزاليك اسيد مي‌باشد كه ماده‌اي است كه به طور طبيعي در سبزيجات وجود دارد و ممكن است باعث تشكيل سنگ‌هاي اگزالات در مجاري ادراري برخي افراد شود، بنابراين پرهيز از خوردن برگ چغندر به مقدار زياد در افرادي كه سابقه شناخته شده سنگ‌هاي اگزالات مجاري ادراري دارند توصيه مي‌گردد.
منبع: دنیای تغذیه ش 116
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر