نوشته : دكتر آزاده نجارزاده
تأثير تغذيه بر حالت اسيدي بدن:
اينكه رژيم غذايي چه تاثيري بر حالت اسيدي بدن مي‌تواند داشته باشد، موضوعي است كه توجه بسياري از پژوهشگران را در سال‌هاي اخير به خود معطوف نموده است.
رژيم‌هاي غذايي غني از پروتئين باعث افزايش اسيديته بدن شده و نقش مهمي را در سبب‌شناسي پوكي استخوان ايفا مي‌نمايند.
يك مطالعه بر روي خانم‌هاي يائسه نشان داده است كه تجويز قليا (بيكربنات پتاسيم) با خنثي نمودن اسيد درونزا، نگهداري كلسيم استخوان را افزايش داده و توليد استخوان را بيشتر مي‌كند.
بي‌شك، نقش مثبت رژيم غذايي غني از ميوه و سبزي در پيشگيري از بسياري از بيماري‌ها به اثبات رسيده است.
از نقطه نظر تاثير اين گروه غذايي بر سلامت استخوان مي‌توان به نقش ميوه و سبزي در قليايي نمودن بدن اشاره نمود. همان‌طور كه اشاره شد مطالعات مختلف آزمايشگاهي نشان داده‌اند كه بالا رفتن اسيديته با افزايش دفع كلسيم ادراري، از دست‌دهي كلسيم و كاهش محتواي معدني استخوان همراه است.
اخيراً بين مصرف زياد ميوه و سبزي و شاخص‌هاي سلامت استخوان ارتباط مثبتي مشاهده شده است. يك بررسي نشان داد كه افزايش مصرف ميوه‌ها و سبزي‌ها از حدود 4 واحد در روز به 5/9 واحد، دفع كلسيم ادراري را از 157 ميلي‌گرم در روز به 110 ميلي‌گرم در روز كاهش مي‌دهد.
هر چند بخشي از اين اثر به محتواي فيبر و مواد مغذي اين مواد غذايي نسبت داده مي‌شود، اما اثر قليايي كردن آنها را نمي‌توان غير محتمل دانست.
پاسخ بدن:
پاسخ فيزيولوژيك و طبيعي بدن به اسيدوز افزايش سريع PH به ميزان 4/7 است تا سلول‌ها بتوانند در اين PH خنثي به عملكرد طبيعي خود بپردازند. براي خنثي نمودن اسيد و برقراري حالت تعادل ابتدا تركيباتي ترشح مي‌شوند تا اسيد موجود را خنثي نمايند (تركيبات بافري)، سپس سرعت تنفس افزايش مي‌يابد تا فشار نسبي دي‌اكسيد كربن را كاهش دهد (چون تركيب دي‌اكسيد كربن با آب، اسيدي به نام اسيد كربنيك است) و در نهايت دفع ميزان اضافي اسيد اتفاق مي‌افتد كه اين دفع بستگي به عملكرد صحيح كليه‌ها دارد. هر چه سن افزايش يابد، ميزان توانايي بدن براي دفع اسيد اضافي كاهش مي‌يابد و در واقع بدن افراد مسن رو به حالت اسيدي پيش مي‌رود.
اسيدوز مزمن مي‌تواند بر روي سلامت استخوان‌ها اثر گذار باشد. در واقع بدن از كربنات موجود در استخوان (به صورت يون بيكربنات) براي خنثي كردن اسيد اضافي استفاده مي‌كند و محتواي كربنات استخوان‌ها كاهش مي‌يابد.
تعادل اسيد و باز را حفظ كنيد:
توجه داشته باشيد كه بيش از حد قليايي شدن خون نيز براي بدن مضر است و بايد تمام سعي ما در اين باشد كه تعادل اسيد و باز را با مصرف رژيم غذايي مطلوب حفظ كنيم. البته بدن در محيط اندكي قليايي‌تر ( 4/7 - PH) بهترين كارآيي خود را نشان مي‌دهد.
پس بهتر است بيشتر از غذاهايي استفاده كنيم كه پس از هضم توليد قليا مي‌كنند. ضمناً به خاطر داشته باشيد ميزان اسيدي يا قليايي بودن غذاها كه در اينجا عنوان مي‌شود، منظور خاكستر آنها است.
يعني يك ميوه مثل پرتقال كه پيش از خوردن بسيار اسيدي است، پس از متابوليزه شدن باعث قليايي شدن ادرار مي‌شود.
اسيدوز متابوليك:
متابوليسم و سوخت و ساز بدن انسان در هر روز موجب توليد اسيد به ميزان 1 ميلي‌مول به ازاء هر يك كيلوگرم از وزن بدن مي‌گردد كه به آن اسيد درونزا مي‌گويند، چرا كه در درون بدن توليد مي‌شود. در طول بيماري‌ها و اختلالاتي نظير اسهال، كتواسيدوز ديابتي و لاكتيك اسيدوز ميزان توليد اين اسيد در بدن افزايش مي‌يابد. اين اسيد اضافي موجب كاهش PH در بدن شده كه به آن اسيدوز متابوليك اطلاق مي‌گردد.
غذاهاي اسيدي و قليايي كننده:
مواد غذايي كه بدن را قليايي مي‌كنند شامل اكثر ميوه‌ها و سبزيجات، جوانه‌ها، حبوبات (با پوست)، بادام و عسل مي‌باشد. شيريني‌ها، غلات سبوس گرفته، گوشت و فرآورده‌هاي گوشتي نيز ج‍زء غذاهاي اسيدي هستند كه در مصرف آنها بايد جانب احتياط و اعتدال را رعايت نمود.
منبع: دنیای تغذیه ش 115
اينكه رژيم غذايي چه تاثيري بر حالت اسيدي بدن مي‌تواند داشته باشد، موضوعي است كه توجه بسياري از پژوهشگران را در سال‌هاي اخير به خود معطوف نموده است.
رژيم‌هاي غذايي غني از پروتئين باعث افزايش اسيديته بدن شده و نقش مهمي را در سبب‌شناسي پوكي استخوان ايفا مي‌نمايند.
يك مطالعه بر روي خانم‌هاي يائسه نشان داده است كه تجويز قليا (بيكربنات پتاسيم) با خنثي نمودن اسيد درونزا، نگهداري كلسيم استخوان را افزايش داده و توليد استخوان را بيشتر مي‌كند.
بي‌شك، نقش مثبت رژيم غذايي غني از ميوه و سبزي در پيشگيري از بسياري از بيماري‌ها به اثبات رسيده است.
از نقطه نظر تاثير اين گروه غذايي بر سلامت استخوان مي‌توان به نقش ميوه و سبزي در قليايي نمودن بدن اشاره نمود. همان‌طور كه اشاره شد مطالعات مختلف آزمايشگاهي نشان داده‌اند كه بالا رفتن اسيديته با افزايش دفع كلسيم ادراري، از دست‌دهي كلسيم و كاهش محتواي معدني استخوان همراه است.
اخيراً بين مصرف زياد ميوه و سبزي و شاخص‌هاي سلامت استخوان ارتباط مثبتي مشاهده شده است. يك بررسي نشان داد كه افزايش مصرف ميوه‌ها و سبزي‌ها از حدود 4 واحد در روز به 5/9 واحد، دفع كلسيم ادراري را از 157 ميلي‌گرم در روز به 110 ميلي‌گرم در روز كاهش مي‌دهد.
هر چند بخشي از اين اثر به محتواي فيبر و مواد مغذي اين مواد غذايي نسبت داده مي‌شود، اما اثر قليايي كردن آنها را نمي‌توان غير محتمل دانست.
پاسخ بدن:
پاسخ فيزيولوژيك و طبيعي بدن به اسيدوز افزايش سريع PH به ميزان 4/7 است تا سلول‌ها بتوانند در اين PH خنثي به عملكرد طبيعي خود بپردازند. براي خنثي نمودن اسيد و برقراري حالت تعادل ابتدا تركيباتي ترشح مي‌شوند تا اسيد موجود را خنثي نمايند (تركيبات بافري)، سپس سرعت تنفس افزايش مي‌يابد تا فشار نسبي دي‌اكسيد كربن را كاهش دهد (چون تركيب دي‌اكسيد كربن با آب، اسيدي به نام اسيد كربنيك است) و در نهايت دفع ميزان اضافي اسيد اتفاق مي‌افتد كه اين دفع بستگي به عملكرد صحيح كليه‌ها دارد. هر چه سن افزايش يابد، ميزان توانايي بدن براي دفع اسيد اضافي كاهش مي‌يابد و در واقع بدن افراد مسن رو به حالت اسيدي پيش مي‌رود.
اسيدوز مزمن مي‌تواند بر روي سلامت استخوان‌ها اثر گذار باشد. در واقع بدن از كربنات موجود در استخوان (به صورت يون بيكربنات) براي خنثي كردن اسيد اضافي استفاده مي‌كند و محتواي كربنات استخوان‌ها كاهش مي‌يابد.
تعادل اسيد و باز را حفظ كنيد:
توجه داشته باشيد كه بيش از حد قليايي شدن خون نيز براي بدن مضر است و بايد تمام سعي ما در اين باشد كه تعادل اسيد و باز را با مصرف رژيم غذايي مطلوب حفظ كنيم. البته بدن در محيط اندكي قليايي‌تر ( 4/7 - PH) بهترين كارآيي خود را نشان مي‌دهد.
پس بهتر است بيشتر از غذاهايي استفاده كنيم كه پس از هضم توليد قليا مي‌كنند. ضمناً به خاطر داشته باشيد ميزان اسيدي يا قليايي بودن غذاها كه در اينجا عنوان مي‌شود، منظور خاكستر آنها است.
يعني يك ميوه مثل پرتقال كه پيش از خوردن بسيار اسيدي است، پس از متابوليزه شدن باعث قليايي شدن ادرار مي‌شود.
اسيدوز متابوليك:
متابوليسم و سوخت و ساز بدن انسان در هر روز موجب توليد اسيد به ميزان 1 ميلي‌مول به ازاء هر يك كيلوگرم از وزن بدن مي‌گردد كه به آن اسيد درونزا مي‌گويند، چرا كه در درون بدن توليد مي‌شود. در طول بيماري‌ها و اختلالاتي نظير اسهال، كتواسيدوز ديابتي و لاكتيك اسيدوز ميزان توليد اين اسيد در بدن افزايش مي‌يابد. اين اسيد اضافي موجب كاهش PH در بدن شده كه به آن اسيدوز متابوليك اطلاق مي‌گردد.
غذاهاي اسيدي و قليايي كننده:
مواد غذايي كه بدن را قليايي مي‌كنند شامل اكثر ميوه‌ها و سبزيجات، جوانه‌ها، حبوبات (با پوست)، بادام و عسل مي‌باشد. شيريني‌ها، غلات سبوس گرفته، گوشت و فرآورده‌هاي گوشتي نيز ج‍زء غذاهاي اسيدي هستند كه در مصرف آنها بايد جانب احتياط و اعتدال را رعايت نمود.
منبع: دنیای تغذیه ش 115
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر