نوشته : دكتر آزاده نجارزاده
عرق كردن يا تعريق روش تطابقي بدن براي خنك شدن است. البته مي‌توان تعريق را يكي از راه‌هاي دفع سموم نيز به شمار آورد. از آنجا كه در طي تعريق، مايعات و الكتروليت‌هاي بدن از آن خارج مي‌شوند، يكي از نكات مهم مورد توجه، جايگزين نمودن مايعات از دست رفته بدن است، بنابراين بسيار مهم است كه در شرايطي كه بدن بيشتر عرق مي‌كند از مايعات بيشتري استفاده شود تا بدن دچار دهيدراتاسيون نشود. در بدن ما تقريباً 55 تا 65 درصد آب وجود دارد. راه‌هاي مختلفي براي دفع اين آب از بدن وجود دارد كه شامل تنفس، تعريق، ادرار و مدفوع مي‌باشد.
چرا بعضي از افراد بيش از ديگران عرق مي‌كنند؟
ميزان عرق كردن بستگي به تعداد غدد عرق فعال يك فرد دارد. انسان معمولاً با 2 تا 4 ميليون غده عرقي متولد مي‌شود. اگرچه نوزادان هم عرق مي‌كنند، اما تعداد غدد فعال عرق زماني كه به سن بلوغ مي‌رسيم افزايش مي‌يابد. بيشترين غدد عرق در كف پا متمركز هستند و ناحيه پشت انسان كمترين تمركز غدد عرق را دارا است.
در مورد تفاوت تعريق زنان و مردان بايد گفت اگر چه در زنان تعداد غدد عرق بيش از مردان است اما اين غده‌ها در مردان فعال‌تر از زنان مي‌باشند و به همين علت مردان بيش از زنان عرق مي‌كنند. به غير از ژنتيك عوامل ديگري بر روي ميزان تعريق مؤثرند. بيماري‌هاي عفوني و تبدار، تمرينات ورزشي شديد، پركاري غده تيروئيد، ديابت، بارداري و يائسگي از شرايطي هستند كه باعث افزايش تعريق مي‌گردند. ضمناً اضطراب و تنش‌هاي رواني نيز با افزايش تعريق همراه مي‌باشند. تعريق به خودي خود يك واكنش طبيعي بدن و در بعضي شرايط مفيد است، اما تعريق بيش از حد كه حتي در هنگام استراحت اتفاق مي‌افتد، يك عارضه پزشكي به نام «هيپرهيدروز» است. در واقع اين عارضه به دليل فعاليت بيش از حد غدد عرقي رخ مي‌دهد كه اين غدد در حالت عادي كه بدن تحت شرايط گرما قرار نگرفته باز هم فعاليت كرده و توليد عرق مي‌نمايند. تعريق بيش از حد، يك بيماري يا نشانه‌اي از يك بيماري است و در صورت بروز، بايد علت آن جستجو و درمان شود تا از شدت عرق كردن كاسته شود.
درمان پزشكي
امروزه روش‌هاي درمان مختلفي براي كاهش تعريق وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان به استفاده از جريان الكتريسيته براي غيرفعال نمودن فعاليت غدد عرق (روش يونتوفورز)، تزريق آمپول بوتاكس و استفاده از داروهاي آنتي‌كولينرژيك اشاره نمود. البته بايد توجه داشت كه تزريق آمپول بوتاكس فقط بايد توسط پزشك متخصص انجام شود، چرا كه كم و زياد شدن غلظت اين دارو ممكن است ضايعات جبران ناپذيري براي فرد به همراه داشته باشد.
تغذيه درماني
افرادي كه زياد عرق مي‌كنند، بهتر است در تغذيه خود نكاتي را رعايت نمايند تا هم كمتر عرق كنند و هم تا جايي كه مي‌توانند بوي بد عرق را كاهش دهند. از آنجا كه يكي از علل تعريق زياد خوردن غذاهاي پر ادويه و تند و سس‌هاي تند مي‌باشد، بهتر است اين افراد تا حد امكان ميزان مصرف اين مواد را در غذاي خود كاهش دهند. بهتر است هر فرد سعي كند غذاهايي را كه با خوردن آنها شدت تعريقش افزايش مي‌يابد پيدا كند و از خوردن آنها اجتناب نمايد. از كشيدن سيگار و مصرف الكل جداً اجتناب نماييد. سيگار با افزايش آدرنالين باعث افزايش تعريق مي‌گردد. الكل نيز با گشاد نمودن رگ‌هاي خوني پوست باعث افزايش دماي بدن و تعريق مي‌شود. مصرف چاي و قهوه نيز در برخي افراد منجر به افزايش تعريق مي‌گردد. ضمناً به خاطر داشته باشيد آبي را كه از راه عرق كردن از دست مي‌دهيد با مصرف مايعات (ترجيحاً آب) و سبزيجات آبدار مانند كاهو، خيار، گوجه فرنگي و ميوه‌ها حتماً جايگزين نماييد تا بدن شما دچار مشكل كم آبي نشود. با كاهش مصرف برخي غذاها نيز مي‌توان از بوي بد عرق جلوگيري نمود. غذاهاي تند و ادويه‌دار و با بوي نافذ معمولاً تاثير زياد و بدي بر بوي بدن دارند. از آن جمله مي‌توان به سير و پياز، زيره و ادويه‌هاي مختلف و تند، قهوه، شكلات و نوشابه اشاره كرد، بنابراين به‌طور خلاصه مي‌توان گفت استفاده از مواد غذايي تازه و پرهيز از مصرف چاي و قهوه زياد، الكل، غذاهاي تند و ادويه‌دار مي‌تواند در كاهش تعريق كمك كننده باشند. در افراد چاق و داراي اضافه وزن نيز كاهش وزن مي‌تواند عامل مهمي در كاهش اين مشكل باشد. در پايان بايد خاطر نشان كرد اگر چه عرق كردن يك ويژگي فردي است و گاهي عرق كردن زياد براي يك فرد طبيعي است، در صورتي كه ميزان تعريق واقعاً بيش از حد باشد، بايد ريشه آن را در بيماري‌ها جستجو كرد و با مراجعه به پزشك متخصص غدد از سلامت دستگاه غدد درون ريز اطمينان حاصل نمود.
چرا بعضي از افراد بيش از ديگران عرق مي‌كنند؟
ميزان عرق كردن بستگي به تعداد غدد عرق فعال يك فرد دارد. انسان معمولاً با 2 تا 4 ميليون غده عرقي متولد مي‌شود. اگرچه نوزادان هم عرق مي‌كنند، اما تعداد غدد فعال عرق زماني كه به سن بلوغ مي‌رسيم افزايش مي‌يابد. بيشترين غدد عرق در كف پا متمركز هستند و ناحيه پشت انسان كمترين تمركز غدد عرق را دارا است.
در مورد تفاوت تعريق زنان و مردان بايد گفت اگر چه در زنان تعداد غدد عرق بيش از مردان است اما اين غده‌ها در مردان فعال‌تر از زنان مي‌باشند و به همين علت مردان بيش از زنان عرق مي‌كنند. به غير از ژنتيك عوامل ديگري بر روي ميزان تعريق مؤثرند. بيماري‌هاي عفوني و تبدار، تمرينات ورزشي شديد، پركاري غده تيروئيد، ديابت، بارداري و يائسگي از شرايطي هستند كه باعث افزايش تعريق مي‌گردند. ضمناً اضطراب و تنش‌هاي رواني نيز با افزايش تعريق همراه مي‌باشند. تعريق به خودي خود يك واكنش طبيعي بدن و در بعضي شرايط مفيد است، اما تعريق بيش از حد كه حتي در هنگام استراحت اتفاق مي‌افتد، يك عارضه پزشكي به نام «هيپرهيدروز» است. در واقع اين عارضه به دليل فعاليت بيش از حد غدد عرقي رخ مي‌دهد كه اين غدد در حالت عادي كه بدن تحت شرايط گرما قرار نگرفته باز هم فعاليت كرده و توليد عرق مي‌نمايند. تعريق بيش از حد، يك بيماري يا نشانه‌اي از يك بيماري است و در صورت بروز، بايد علت آن جستجو و درمان شود تا از شدت عرق كردن كاسته شود.
درمان پزشكي
امروزه روش‌هاي درمان مختلفي براي كاهش تعريق وجود دارد كه از آن جمله مي‌توان به استفاده از جريان الكتريسيته براي غيرفعال نمودن فعاليت غدد عرق (روش يونتوفورز)، تزريق آمپول بوتاكس و استفاده از داروهاي آنتي‌كولينرژيك اشاره نمود. البته بايد توجه داشت كه تزريق آمپول بوتاكس فقط بايد توسط پزشك متخصص انجام شود، چرا كه كم و زياد شدن غلظت اين دارو ممكن است ضايعات جبران ناپذيري براي فرد به همراه داشته باشد.
تغذيه درماني
افرادي كه زياد عرق مي‌كنند، بهتر است در تغذيه خود نكاتي را رعايت نمايند تا هم كمتر عرق كنند و هم تا جايي كه مي‌توانند بوي بد عرق را كاهش دهند. از آنجا كه يكي از علل تعريق زياد خوردن غذاهاي پر ادويه و تند و سس‌هاي تند مي‌باشد، بهتر است اين افراد تا حد امكان ميزان مصرف اين مواد را در غذاي خود كاهش دهند. بهتر است هر فرد سعي كند غذاهايي را كه با خوردن آنها شدت تعريقش افزايش مي‌يابد پيدا كند و از خوردن آنها اجتناب نمايد. از كشيدن سيگار و مصرف الكل جداً اجتناب نماييد. سيگار با افزايش آدرنالين باعث افزايش تعريق مي‌گردد. الكل نيز با گشاد نمودن رگ‌هاي خوني پوست باعث افزايش دماي بدن و تعريق مي‌شود. مصرف چاي و قهوه نيز در برخي افراد منجر به افزايش تعريق مي‌گردد. ضمناً به خاطر داشته باشيد آبي را كه از راه عرق كردن از دست مي‌دهيد با مصرف مايعات (ترجيحاً آب) و سبزيجات آبدار مانند كاهو، خيار، گوجه فرنگي و ميوه‌ها حتماً جايگزين نماييد تا بدن شما دچار مشكل كم آبي نشود. با كاهش مصرف برخي غذاها نيز مي‌توان از بوي بد عرق جلوگيري نمود. غذاهاي تند و ادويه‌دار و با بوي نافذ معمولاً تاثير زياد و بدي بر بوي بدن دارند. از آن جمله مي‌توان به سير و پياز، زيره و ادويه‌هاي مختلف و تند، قهوه، شكلات و نوشابه اشاره كرد، بنابراين به‌طور خلاصه مي‌توان گفت استفاده از مواد غذايي تازه و پرهيز از مصرف چاي و قهوه زياد، الكل، غذاهاي تند و ادويه‌دار مي‌تواند در كاهش تعريق كمك كننده باشند. در افراد چاق و داراي اضافه وزن نيز كاهش وزن مي‌تواند عامل مهمي در كاهش اين مشكل باشد. در پايان بايد خاطر نشان كرد اگر چه عرق كردن يك ويژگي فردي است و گاهي عرق كردن زياد براي يك فرد طبيعي است، در صورتي كه ميزان تعريق واقعاً بيش از حد باشد، بايد ريشه آن را در بيماري‌ها جستجو كرد و با مراجعه به پزشك متخصص غدد از سلامت دستگاه غدد درون ريز اطمينان حاصل نمود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر