نوشته : برليانت بزرگمهر مشاور تغذيه و رژيم درماني
در آغاز فصل تابستان هستيم و مدت زماني نسبتا طولاني را در اين فصل در پيش داريم. سوالي كه در ذهن بسياري از هموطنانمان مطرح مي‌شود اين است كه آيا فصول مختلف مي‌توانند تاثيري بر سلامت و تغذيه انسان داشته باشند؟ و آيا اصولا گرما يا سرما تغييري در تغذيه افراد ايجاد خواهد كرد؟ و به طور كلي آيا لازم است در اين فصل، دگرگوني‌هايي در تغذيه خود ايجاد نماييم يا نه. فصل تابستان به علت ويژگي خاص خود، تفاوت‌هايي را در زندگي ما ايجاد مي‌كند كه اين تفاوت‌ها بر تغذيه ما نيز تاثيرگذار است.
بهتر است در ابتدا اشاره‌اي كلي داشته باشيم بر تغييراتي كه در فصل تابستان در زندگي انسان رخ مي‌دهد و در نتيجه بر تغذيه شخص تاثيرگذار است.
در اين فصل به علت گرماي هوا، تعريق بيشتر انجام شده و در نتيجه آب بيشتري از بدن دفع مي‌شود و ممكن است انسان در معرض كم‌آبي قرار گيرد.
در مناطق خيلي گرم و در صورت تحرك شديد مقدار قابل توجهي سديم از طريق تعريق دفع مي‌شود كه عوارض و اختلالاتي در بدن انسان ايجاد مي‌كند. در چنين شرايطي بايد سديم از دست رفته را جبران نمود.
در فصل تابستان به علت تعريق زياد مقداري انرژي از بدن دفع مي‌شود و براي افراد لاغر و كساني كه دچار كمبود وزن هستند تعريق زياد موجب كاهش بيشتر وزنشان مي‌شود.
برخي از افراد در فصل گرما فعاليتشان كاهش مي‌يابد و به علت كمبود فعاليت ممكن است در معرض چاقي قرار گيرند كه در اين صورت بايد تغييراتي در برنامه غذايي روزانه ايجاد نمايند.
در فصل تابستان به علت گرماي هوا تغييراتي در تغذيه افراد ايجاد مي‌شود و برخي از مواد غذايي و آشاميدني‌ها به مقدار بيشتر در برنامه غذايي مورد استفاده قرار مي‌گيرند كه ممكن است موجب افزايش وزن و چاقي شود.
بعضي اشخاص به علت گرما، با غذا مقدار زيادي مايعات مي‌نوشند كه مي‌تواند مشكلاتي ايجاد نمايد.
در بعضي افراد گرما موجب كاهش اشتها مي‌شود كه اگر به آن توجه نشود مي‌تواند موجب لاغري و سوء تغذيه گردد.
در تابستان تنوع مواد غذايي خيلي بيشتر از ساير فصول است و انواع ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه خيلي بيشتر در دسترس مي‌باشند و اين امر به خودي خود، تغييراتي را در تغذيه افراد موجب مي‌شود.
در فصل تابستان به علت مسافرت ممكن است در تغذيه افراد تغييرات قابل توجهي پيش آيد، چون در سفر معمولا افراد از غذاهاي خانگي استفاده نمي‌كنند و اكثرا در رستوران‌ها، بوفه‌ها و ساير مراكز تغذيه همگاني غذا صرف مي‌نمايند كه اين امر تغييراتي را در برنامه غذايي افراد ايجاد مي‌كند.
در فصل تابستان مواد غذايي خيلي بيشتر از ساير فصول در معرض آلودگي‌هاي ميكروبي قرار مي‌گيرند و اين مسأله مي‌تواند سلامت انسان را در معرض مخاطره قرار دهد كه بايستي دقت فراوان در اين مورد مبذول داشت.
در اين مجموعه به بررسي تغييرات فوق‌الذكر پرداخته شده و اثراتي كه اين تغييرات بر سلامت انسان به جا مي‌گذارند مورد بحث قرار خواهند گرفت.
1- از دست دادن آب بدن به علت تعريق:
در تابستان عمل تعريق خيلي بيشتر از فصول سرد سال انجام شده و اين امر باعث از دست دادن قسمتي از آب بدن مي‌شود، اين امر به خصوص براي افرادي كه در تابستان وقت زيادي را در خارج از خانه و در هواي گرم صرف ميكنند و يا افرادي كه تحرك جسمي زيادي دارند و به علت تعريق شديد، آب زيادي از دست مي‌دهند، حائز اهميت بيشتري است، زيرا ممكن است در معرض كم آبي (دهيدراتاسيون) قرار گيرند، بنابراين براي پيشگيري از اتلاف آب بدن بخصوص در تابستان بايد با افزايش مصرف آب و مايعات، آب از دست رفته را جبران نمود.
از آنجايي كه آب نقش بسيار مهمي در حفظ سلامت انسان به عهده دارد، بنابراين كمبود آب مي‌تواند لطمات و زيان‌هاي بسيار مهم و گاه غيرقابل جبراني به سلامت انسان وارد سازد.
قبل از توضيح در مورد نوع تغذيه‌اي كه مي‌تواند مانع بروز كم آبي در بدن شود، بهتر است به نقش آب در حفظ سلامت انسان بپردازيم.
آب تركيب اصلي نسوج بدن است و به طور متوسط حدود 65 درصد وزن بدن يك شخص بالغ را آب تشكيل مي‌دهد كه اين مقدار براي كودكان بيشتر است.
آب حلالي است كه در آن بسياري از موادي كه براي اعمال سلولي لازم است حل مي‌شود.
آب موادي را كه در خود حل كرده است در بدن انتقال داده و از طريق خون و مايع بين سلولي در اختيار سلول‌ها قرار مي‌دهد.
واكنش‌هاي بيولوژيكي داخلي بدن در حضور آب انجام مي‌شود.
آب براي اعمال داخلي مهمي مانند هضم، جذب و دفع مواد زائد و بسياري اعمال ديگر ضروري است.
موجب تنظيم حرارت در بدن مي‌شود.
باعث سهولت حركت مواد دفعي در روده مي‌شود و از بروز يبوست پيشگيري مي‌كند.
آب موجب افزايش كارايي در انسان مي‌شود و كاهش آب بدن باعث كاهش كارايي مي‌گردد، بنابراين براي جلوگيري از كاهش كارايي، نياز به مصرف مقدار كافي آب داريم.
سعي كنيم آب از دست رفته به وسيله تعريق را از طريق مصرف آب سالم و بهداشتي جبران كنيم، بخصوص براي كساني كه مبتلا به يبوست هستند، مصرف آب بسيار مفيد است و از بروز يبوست پيشگيري نموده و پوست را نيز درمان مي‌كند.
نقش ديگر آب اين است كه مواد زائد و سمومي مثل اوره را كه در اثر متابوليسم مواد پروتئيني در بدن توليد مي‌شود، دفع مي‌كند.
با توجه به موارد فوق، مصرف آب به مقدار كافي در همه فصول به خصوص در فصل تابستان، براي جبران آب از دست رفته از طريق تعريق، براي همه افراد توصيه مي‌شود.
علاوه بر آب مي‌توانيم از آب سبزي‌هايي مثل هويج و گوجه‌فرنگي استفاده نماييم. آب هويج حاوي مقدار قابل توجهي بتا-كاروتن است كه در بدن تبديل به ويتامين A مي‌شود. آب گوجه‌فرنگي نيز از نظر ويتامين C و كاروتن غني است. آبميوه‌هاي تازه حاوي مقدار قابل توجهي ويتامين هستند و مي‌توانند قسمت عمده نيازهاي ويتاميني انسان را تامين كنند. استفاده از دوغ نيز به علت داشتن مقداري پروتئين و كلسيم به عنوان يك نوشابه مفيد و خوشمزه توصيه مي‌شود.
بعضي از افراد تمايل به مصرف نوشابه‌هاي گازدار يا پودرهاي آماده براي تهيه شربت به خصوص در فصل تابستان دارند. اين قبيل آشاميدني‌ها به علت دارا بودن قند زياد موجب افزايش وزن و چاقي مي‌شوند و به دليل داشتن مواد افزودني از قبيل اسانس‌ها، رنگ‌ها و نگهدارنده‌ها مفيد نيستند و نبايد در مصرف آنها افراط كرد.
استفاده از مواد غذايي كه حاوي آب زياد هستند (مانند انواع سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه در فصل تابستان)، به مقدار بيشتري توصيه مي‌شود، زيرا تاثير زيادي در تامين آب از دست رفته از طريق تعريق دارد و نيز در رفع يبوست و رساندن ويتامين‌هاي مختلف و املاح به بدن بسيار مفيد است.
2- از دست دادن سديم از طريق تعريق:
سديم يك ماده معدني است كه از تركيبات نمك طعام مي‌باشد و اگر مقدار آن در بدن كمتر يا بيشتر از حد نرمال شود اختلالاتي در سلامت انسان رخ مي‌دهد و سلامت شخص در معرض خطر قرار مي‌گيرد.
يكي از راه‌هاي دفع سديم از بدن تعريق مي‌باشد.
در تابستان در صورتي كه انسان در معرض گرماي شديد قرار گيرد و يا چنانچه در هواي گرم تحرك جسمي زياد انجام شود و تعريق شديد صورت گيرد، مقدار نسبتا زيادي سديم از بدن دفع مي‌شود و چنانچه جبران نشود، انسان در معرض كمبود اين ماده معدني قرار مي‌گيرد. سديم در انتقال تحريكات عصبي و كنترل انقباض عضلاني نقش دارد، بنابراين كمبود آن ايجاد اختلالاتي در اعمال فوق مي‌نمايد.
در چنين شرايطي بايد مصرف نمك روزانه را افزايش داد، ولي از آنجايي كه بدن انسان خود را با كمبود سديم تطبيق داده و بعد از مدتي دفع سديم را از طريق تعريق كاهش مي‌دهد و ضمنا چون تقريبا تمام مواد غذايي به طور طبيعي، كم و بيش داراي سديم هستند، بنابراين نبايد در مصرف نمك افراط كرد.
مصرف زياد نمك، اشكالاتي براي انسان در بر دارد، از جمله آنكه:
موجب تجمع آب در بدن و بروز ادام (ورم) مي‌شود كه ممكن است در اطراف چشم‌ها، صورت، پشت دست‌ها و يا ساير نقاط بدن باشد.
در اين حالت شخص تصور مي‌كند كه مبتلا به چاقي شده و البته به علت تجمع آب و دفع نشدن كافي آب از بدن از طريق ادرار، مقداري افزايش وزن در شخص پيش ميآيد، ولي اين وضعيت را چاقي كاذب مي‌نامند، زيرا در چاقي واقعي، مقدار چربي بدن افزايش پيدا مي‌كند، ولي در چاقي كاذب به مقدار آب خارج سلولي اضافه مي‌شود (به علت عدم دفع كافي آب از بدن).
يكي ديگر از اختلالاتي كه به علت مصرف زياد و بيش از حد لزوم نمك در انسان بروز مي‌نمايد، افزايش فشار خون است و اين امر در افرادي كه مستعد ابتلاء به فشار خون بالا هستند مي‌تواند خطرناك باشد، به اين ترتيب كه به سلامت قلب و عروق لطمه زده و انسان را در معرض عوارض قلبي- عروقي قرار مي‌دهد.
البته در افرادي هم كه فشار خون بالا ندارند مصرف نمك زياد مي‌تواند زمينه بدن را براي ابتلا به افزايش فشار خون آماده نمايد.
اختلال ديگري كه به علت مصرف غذاهاي شور و پر نمك در انسان رخ مي‌دهد، كاهش باز جذب كلسيم از كليه‌ها و در نتيجه افزايش دفع كلسيم در ادرار است، به اين ترتيب مقدار قابل توجهي از كلسيم مصرفي، از طريق ادرار دفع مي‌شود و شخص در معرض كمبود كلسيم و اختلالات حاصل از آن قرار مي‌گيرد كه اين امر مي‌تواند در درازمدت در كودكان منجر به اختلال رشد و در بزرگسالان سبب بروز نرمي استخوان شود و در افراد ميانسال يا سالمند، به پوكي استخوان بينجامد، بنابراين حتي در مناطق گرم و در صورت تعريق زياد نيز نبايد در مصرف نمك در طولاني مدت افراط شود.
3- از دست دادن انرژي به علت تعريق زياد
تعريق زياد موجب دفع انرژي از بدن مي‌شود، البته اين حالت براي كساني است كه بيشتر اوقات خود را در خارج از خانه و در هواي گرم سپري ميكنند و يا به علت فعاليت شديد جسمي زياد عرق ميكنند.
چنانچه تعريق زياد موجب كاهش وزن و لاغري در شخص شود (كه البته اين حالت در افرادي كه مستعد لاغري هستند بيشتر پيش ميآيد)، بايد از مواد پر كالري مفيد به مقدار بيشتري استفاده شود تا كاهش وزن جبران گردد.
در شماره بعد، به بررسي بقيه تغييراتي كه در فصل تابستان در زندگي انسان رخ مي‌دهند، مي‌پردازيم.
منبع: دنیای تغذیه ش 86
بهتر است در ابتدا اشاره‌اي كلي داشته باشيم بر تغييراتي كه در فصل تابستان در زندگي انسان رخ مي‌دهد و در نتيجه بر تغذيه شخص تاثيرگذار است.
در اين فصل به علت گرماي هوا، تعريق بيشتر انجام شده و در نتيجه آب بيشتري از بدن دفع مي‌شود و ممكن است انسان در معرض كم‌آبي قرار گيرد.
در مناطق خيلي گرم و در صورت تحرك شديد مقدار قابل توجهي سديم از طريق تعريق دفع مي‌شود كه عوارض و اختلالاتي در بدن انسان ايجاد مي‌كند. در چنين شرايطي بايد سديم از دست رفته را جبران نمود.
در فصل تابستان به علت تعريق زياد مقداري انرژي از بدن دفع مي‌شود و براي افراد لاغر و كساني كه دچار كمبود وزن هستند تعريق زياد موجب كاهش بيشتر وزنشان مي‌شود.
برخي از افراد در فصل گرما فعاليتشان كاهش مي‌يابد و به علت كمبود فعاليت ممكن است در معرض چاقي قرار گيرند كه در اين صورت بايد تغييراتي در برنامه غذايي روزانه ايجاد نمايند.
در فصل تابستان به علت گرماي هوا تغييراتي در تغذيه افراد ايجاد مي‌شود و برخي از مواد غذايي و آشاميدني‌ها به مقدار بيشتر در برنامه غذايي مورد استفاده قرار مي‌گيرند كه ممكن است موجب افزايش وزن و چاقي شود.
بعضي اشخاص به علت گرما، با غذا مقدار زيادي مايعات مي‌نوشند كه مي‌تواند مشكلاتي ايجاد نمايد.
در بعضي افراد گرما موجب كاهش اشتها مي‌شود كه اگر به آن توجه نشود مي‌تواند موجب لاغري و سوء تغذيه گردد.
در تابستان تنوع مواد غذايي خيلي بيشتر از ساير فصول است و انواع ميوه‌ها و سبزي‌هاي تازه خيلي بيشتر در دسترس مي‌باشند و اين امر به خودي خود، تغييراتي را در تغذيه افراد موجب مي‌شود.
در فصل تابستان به علت مسافرت ممكن است در تغذيه افراد تغييرات قابل توجهي پيش آيد، چون در سفر معمولا افراد از غذاهاي خانگي استفاده نمي‌كنند و اكثرا در رستوران‌ها، بوفه‌ها و ساير مراكز تغذيه همگاني غذا صرف مي‌نمايند كه اين امر تغييراتي را در برنامه غذايي افراد ايجاد مي‌كند.
در فصل تابستان مواد غذايي خيلي بيشتر از ساير فصول در معرض آلودگي‌هاي ميكروبي قرار مي‌گيرند و اين مسأله مي‌تواند سلامت انسان را در معرض مخاطره قرار دهد كه بايستي دقت فراوان در اين مورد مبذول داشت.
در اين مجموعه به بررسي تغييرات فوق‌الذكر پرداخته شده و اثراتي كه اين تغييرات بر سلامت انسان به جا مي‌گذارند مورد بحث قرار خواهند گرفت.
1- از دست دادن آب بدن به علت تعريق:
در تابستان عمل تعريق خيلي بيشتر از فصول سرد سال انجام شده و اين امر باعث از دست دادن قسمتي از آب بدن مي‌شود، اين امر به خصوص براي افرادي كه در تابستان وقت زيادي را در خارج از خانه و در هواي گرم صرف ميكنند و يا افرادي كه تحرك جسمي زيادي دارند و به علت تعريق شديد، آب زيادي از دست مي‌دهند، حائز اهميت بيشتري است، زيرا ممكن است در معرض كم آبي (دهيدراتاسيون) قرار گيرند، بنابراين براي پيشگيري از اتلاف آب بدن بخصوص در تابستان بايد با افزايش مصرف آب و مايعات، آب از دست رفته را جبران نمود.
از آنجايي كه آب نقش بسيار مهمي در حفظ سلامت انسان به عهده دارد، بنابراين كمبود آب مي‌تواند لطمات و زيان‌هاي بسيار مهم و گاه غيرقابل جبراني به سلامت انسان وارد سازد.
قبل از توضيح در مورد نوع تغذيه‌اي كه مي‌تواند مانع بروز كم آبي در بدن شود، بهتر است به نقش آب در حفظ سلامت انسان بپردازيم.
آب تركيب اصلي نسوج بدن است و به طور متوسط حدود 65 درصد وزن بدن يك شخص بالغ را آب تشكيل مي‌دهد كه اين مقدار براي كودكان بيشتر است.
آب حلالي است كه در آن بسياري از موادي كه براي اعمال سلولي لازم است حل مي‌شود.
آب موادي را كه در خود حل كرده است در بدن انتقال داده و از طريق خون و مايع بين سلولي در اختيار سلول‌ها قرار مي‌دهد.
واكنش‌هاي بيولوژيكي داخلي بدن در حضور آب انجام مي‌شود.
آب براي اعمال داخلي مهمي مانند هضم، جذب و دفع مواد زائد و بسياري اعمال ديگر ضروري است.
موجب تنظيم حرارت در بدن مي‌شود.
باعث سهولت حركت مواد دفعي در روده مي‌شود و از بروز يبوست پيشگيري مي‌كند.
آب موجب افزايش كارايي در انسان مي‌شود و كاهش آب بدن باعث كاهش كارايي مي‌گردد، بنابراين براي جلوگيري از كاهش كارايي، نياز به مصرف مقدار كافي آب داريم.
سعي كنيم آب از دست رفته به وسيله تعريق را از طريق مصرف آب سالم و بهداشتي جبران كنيم، بخصوص براي كساني كه مبتلا به يبوست هستند، مصرف آب بسيار مفيد است و از بروز يبوست پيشگيري نموده و پوست را نيز درمان مي‌كند.
نقش ديگر آب اين است كه مواد زائد و سمومي مثل اوره را كه در اثر متابوليسم مواد پروتئيني در بدن توليد مي‌شود، دفع مي‌كند.
با توجه به موارد فوق، مصرف آب به مقدار كافي در همه فصول به خصوص در فصل تابستان، براي جبران آب از دست رفته از طريق تعريق، براي همه افراد توصيه مي‌شود.
علاوه بر آب مي‌توانيم از آب سبزي‌هايي مثل هويج و گوجه‌فرنگي استفاده نماييم. آب هويج حاوي مقدار قابل توجهي بتا-كاروتن است كه در بدن تبديل به ويتامين A مي‌شود. آب گوجه‌فرنگي نيز از نظر ويتامين C و كاروتن غني است. آبميوه‌هاي تازه حاوي مقدار قابل توجهي ويتامين هستند و مي‌توانند قسمت عمده نيازهاي ويتاميني انسان را تامين كنند. استفاده از دوغ نيز به علت داشتن مقداري پروتئين و كلسيم به عنوان يك نوشابه مفيد و خوشمزه توصيه مي‌شود.
بعضي از افراد تمايل به مصرف نوشابه‌هاي گازدار يا پودرهاي آماده براي تهيه شربت به خصوص در فصل تابستان دارند. اين قبيل آشاميدني‌ها به علت دارا بودن قند زياد موجب افزايش وزن و چاقي مي‌شوند و به دليل داشتن مواد افزودني از قبيل اسانس‌ها، رنگ‌ها و نگهدارنده‌ها مفيد نيستند و نبايد در مصرف آنها افراط كرد.
استفاده از مواد غذايي كه حاوي آب زياد هستند (مانند انواع سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه در فصل تابستان)، به مقدار بيشتري توصيه مي‌شود، زيرا تاثير زيادي در تامين آب از دست رفته از طريق تعريق دارد و نيز در رفع يبوست و رساندن ويتامين‌هاي مختلف و املاح به بدن بسيار مفيد است.
2- از دست دادن سديم از طريق تعريق:
سديم يك ماده معدني است كه از تركيبات نمك طعام مي‌باشد و اگر مقدار آن در بدن كمتر يا بيشتر از حد نرمال شود اختلالاتي در سلامت انسان رخ مي‌دهد و سلامت شخص در معرض خطر قرار مي‌گيرد.
يكي از راه‌هاي دفع سديم از بدن تعريق مي‌باشد.
در تابستان در صورتي كه انسان در معرض گرماي شديد قرار گيرد و يا چنانچه در هواي گرم تحرك جسمي زياد انجام شود و تعريق شديد صورت گيرد، مقدار نسبتا زيادي سديم از بدن دفع مي‌شود و چنانچه جبران نشود، انسان در معرض كمبود اين ماده معدني قرار مي‌گيرد. سديم در انتقال تحريكات عصبي و كنترل انقباض عضلاني نقش دارد، بنابراين كمبود آن ايجاد اختلالاتي در اعمال فوق مي‌نمايد.
در چنين شرايطي بايد مصرف نمك روزانه را افزايش داد، ولي از آنجايي كه بدن انسان خود را با كمبود سديم تطبيق داده و بعد از مدتي دفع سديم را از طريق تعريق كاهش مي‌دهد و ضمنا چون تقريبا تمام مواد غذايي به طور طبيعي، كم و بيش داراي سديم هستند، بنابراين نبايد در مصرف نمك افراط كرد.
مصرف زياد نمك، اشكالاتي براي انسان در بر دارد، از جمله آنكه:
موجب تجمع آب در بدن و بروز ادام (ورم) مي‌شود كه ممكن است در اطراف چشم‌ها، صورت، پشت دست‌ها و يا ساير نقاط بدن باشد.
در اين حالت شخص تصور مي‌كند كه مبتلا به چاقي شده و البته به علت تجمع آب و دفع نشدن كافي آب از بدن از طريق ادرار، مقداري افزايش وزن در شخص پيش ميآيد، ولي اين وضعيت را چاقي كاذب مي‌نامند، زيرا در چاقي واقعي، مقدار چربي بدن افزايش پيدا مي‌كند، ولي در چاقي كاذب به مقدار آب خارج سلولي اضافه مي‌شود (به علت عدم دفع كافي آب از بدن).
يكي ديگر از اختلالاتي كه به علت مصرف زياد و بيش از حد لزوم نمك در انسان بروز مي‌نمايد، افزايش فشار خون است و اين امر در افرادي كه مستعد ابتلاء به فشار خون بالا هستند مي‌تواند خطرناك باشد، به اين ترتيب كه به سلامت قلب و عروق لطمه زده و انسان را در معرض عوارض قلبي- عروقي قرار مي‌دهد.
البته در افرادي هم كه فشار خون بالا ندارند مصرف نمك زياد مي‌تواند زمينه بدن را براي ابتلا به افزايش فشار خون آماده نمايد.
اختلال ديگري كه به علت مصرف غذاهاي شور و پر نمك در انسان رخ مي‌دهد، كاهش باز جذب كلسيم از كليه‌ها و در نتيجه افزايش دفع كلسيم در ادرار است، به اين ترتيب مقدار قابل توجهي از كلسيم مصرفي، از طريق ادرار دفع مي‌شود و شخص در معرض كمبود كلسيم و اختلالات حاصل از آن قرار مي‌گيرد كه اين امر مي‌تواند در درازمدت در كودكان منجر به اختلال رشد و در بزرگسالان سبب بروز نرمي استخوان شود و در افراد ميانسال يا سالمند، به پوكي استخوان بينجامد، بنابراين حتي در مناطق گرم و در صورت تعريق زياد نيز نبايد در مصرف نمك در طولاني مدت افراط شود.
3- از دست دادن انرژي به علت تعريق زياد
تعريق زياد موجب دفع انرژي از بدن مي‌شود، البته اين حالت براي كساني است كه بيشتر اوقات خود را در خارج از خانه و در هواي گرم سپري ميكنند و يا به علت فعاليت شديد جسمي زياد عرق ميكنند.
چنانچه تعريق زياد موجب كاهش وزن و لاغري در شخص شود (كه البته اين حالت در افرادي كه مستعد لاغري هستند بيشتر پيش ميآيد)، بايد از مواد پر كالري مفيد به مقدار بيشتري استفاده شود تا كاهش وزن جبران گردد.
در شماره بعد، به بررسي بقيه تغييراتي كه در فصل تابستان در زندگي انسان رخ مي‌دهند، مي‌پردازيم.
منبع: دنیای تغذیه ش 86
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر