نوشته : تحريريه دنياي تغذيه
خيلي از ما يا بهتر بگوييم همه ما بعد از غذا خوردن به خصوص بعد از وعده ناهار خواب آلود مي‌شويم و اگر سر كار ناهار بخوريم دلمان مي‌خواهد دور از چشم همكاران و صد البته رييس چرتي كوتاه بزنيم! در اين ساعات كه معمولا بين يك تا دوي عصر است، كار كردن برايمان سخت‌تر مي‌شود و ممكن است در كارمان اشتباه كنيم.
گاهي اوقات اين خواب آلودگي به قدري زياد است كه حتي نمي‌توانيم چشمان خود را باز نگه داريم و آرزو مي‌كنيم كاش كنار اتاق كارمان تخت خوابي هم بود و اجازه داشتيم بدون دردسر و ترس از توبيخ رييس نيم ساعتي چرت بزنيم. البته اين خواب آلودگي با احساس ترس و گناه هم آميخته مي‌شود.
از اين مي‌ترسيم كه مبادا مدير‌مان ناگهان درون اتاق سرك بكشد و ما را ببيند كه سخت خميازه مي‌كشيم و آب از چشمانمان راه افتاده است يا بدتر از آن اينكه ممكن است در كارمان اشتباه كنيم و از اين احتمال احساس گناه مي‌كنيم. به عبارتي در اين ساعات پاياني كار كه معمولا تا ساعت چهار يا پنج عصر طول مي‌كشد، مدام به ساعت نگاه مي‌كنيم و منتظر هستيم كه ساعات كاريمان تمام شود و از اين حالت خلاص شويم.
علت واقعي خواب آلودگي بعد از ناهار چيست؟
غذاي چرب و سنگين و كاهش اكسيژن خون
متاسفانه بيشتر ما در وعده ناهار غذاهاي سنگين و چرب مي‌خوريم كه حجم آن هم كم نيست. به همين علت وقتي اين غذاها وارد روده مي‌شوند، خون بيشتري روانه اين قسمت از بدن مي‌شود تا اين همه مواد غذايي سنگين را هضم كند. به طور طبيعي پس از اينكه خون بيشتري وارد دستگاه گوارش و روده‌ها مي‌گردد، از حجم خوني كه به مغز وارد مي‌شود كاسته خواهد شد و به همين جهت ميزان اكسيژن در مغز پايين خواهد آمد و همين باعث مي‌شود احساس خستگي كنيم.
تغييرات در PH خون
در طي فرآيند هضم غذا اسيد بيشتري در خون ترشح مي‌شود كه PH خون را تغيير داده آن را آلكالين مي‌كند. همين آلكالينه شدن خون هم مي‌تواند باعث خواب آلودشدن ما شود. اگر خوب دقت كنيد متوجه خواهيد شد كه وقتي غذاهاي بسيار شيرين و داراي كربوهيدرات زياد مي‌خوريد، اين حالت خواب آلودگي و سستي بيشتر خواهد شد. اين غذاها قند خون را به يكباره بالا مي‌برند و همين باعث مي‌شود كه پانكراس (لوزالمعده) مقدار زيادي انسولين ترشح كند. اين مقدار فراوان انسولين پروتئيني به نام «تريپتوفان» را به سوي مغز مي‌راند و اين ماده در مغز به سروتونين تبديل مي‌شود. اين ماده شيميايي كه مسؤوليت رساندن پيام‌‌هاي عصبي از يك سلول عصبي به ديگري را بر عهده دارد، در شكل‌گيري فرآيند خواب هم نقش مهمي ايفا مي‌كند. وقتي ميزان اين ماده در مغز افزايش مي‌يابد، ما خواب آلود مي‌شويم.
چه كنيم كه بعد از غذا خوردن خوابمان نگيرد؟
يك پياده روي كوتاه پس از ناهار به كاهش اين خواب آلودگي و سستي كمك مي‌كند. اين كار جريان خون را در بدن افزايش مي‌دهد كه سطح قند خون را محدود مي‌كند و ميزان انسولين خون را نيز پايين نگه مي‌دارد.
يك راه حل مفيد ديگر اين است كه مراقب غذاخوردن خود باشيد. از خوردن غذاهايي مانند سيب زميني، برنج، نان به مقدار زياد يا پاستا به عنوان ناهار و همچنين از خوردن دسر‌هاي داراي قندهاي ساده مانند شيريني، شكلات و بستني خودداري كنيد. اين خوراكي‌ها داراي قندهاي ساده هستند كه خوردنشان با بالا بردن ناگهاني قندخون موجب ترشح زياد انسولين در خون، افزايش ميزان ترشح سروتونين در مغز و در نهايت خواب آلودگي شما مي‌شود.
در وعده ناهار كمتر غذا بخوريد. صبحانه‌اي حاوي غذاهاي پر‌پروتئين بخوريد و به عنوان ميان‌وعده يك خوراكي سبك و مفيد مانند ميوه يا ماست كم چرب ميل كنيد و وعده ناهار را مختصر صرف كنيد. با اين كار سطح قندخون متعادل مي‌ماند و از ترشح بيش از حد انسولين جلوگيري خواهد شد.
نوشيدني‌هاي كافئين‌دار كمتر بنوشيد. اكثر ما پس از ناهار يك فنجان چاي يا قهوه مي‌نوشيم تا به گمان خود سرحال بياييم، شايد تعجب كنيد ولي در واقع اين نوشيدني‌ها فقط براي مدت كوتاهي ما را سرحال مي‌آورند و اندكي بعد دوباره همان رخوت و سستي به سراغمان خواهد آمد. برخي افراد هم به نوشيدن چاي يا قهوه معتاد مي‌شوند و بدون نوشيدن آن پس از ناهار همچنان چرت مي‌زنند و گاهي ممكن است پشت ميز كار يا حين رانندگي خوابشان ببرد. به جاي نوشيدن چاي يا قهوه مي‌توانيد چاي سبز بنوشيد كه هم كافئين كمتري دارد و هم به آن معتاد نخواهيد شد.
در حالت عادي خواب آلودگي بعد از غذاخوردن طبيعي است، ولي اگر ديديد كه با اين خواب‌آلودگي اسهال هم داريد و نفخ كرده‌ايد دقت كنيد، چون ممكن است نشانه‌اي از آلرژي غذايي يا عدم تحمل به يكي از مواد موجود در غذا باشد. گاهي اوقات هم نشان‌دهنده مشكلاتي است كه ممكن است همراه با ترشح انسولين در بدنتان ايجاد شود. اين اختلال مي‌تواند با حس گيجي، سردرد و احساس ضعف خودش را نشان دهد. در صورت بروز هر دو حالت بايد به پزشك مراجعه كنيد.
منبع: دنیای تغذیه ش 97
گاهي اوقات اين خواب آلودگي به قدري زياد است كه حتي نمي‌توانيم چشمان خود را باز نگه داريم و آرزو مي‌كنيم كاش كنار اتاق كارمان تخت خوابي هم بود و اجازه داشتيم بدون دردسر و ترس از توبيخ رييس نيم ساعتي چرت بزنيم. البته اين خواب آلودگي با احساس ترس و گناه هم آميخته مي‌شود.
از اين مي‌ترسيم كه مبادا مدير‌مان ناگهان درون اتاق سرك بكشد و ما را ببيند كه سخت خميازه مي‌كشيم و آب از چشمانمان راه افتاده است يا بدتر از آن اينكه ممكن است در كارمان اشتباه كنيم و از اين احتمال احساس گناه مي‌كنيم. به عبارتي در اين ساعات پاياني كار كه معمولا تا ساعت چهار يا پنج عصر طول مي‌كشد، مدام به ساعت نگاه مي‌كنيم و منتظر هستيم كه ساعات كاريمان تمام شود و از اين حالت خلاص شويم.
علت واقعي خواب آلودگي بعد از ناهار چيست؟
غذاي چرب و سنگين و كاهش اكسيژن خون
متاسفانه بيشتر ما در وعده ناهار غذاهاي سنگين و چرب مي‌خوريم كه حجم آن هم كم نيست. به همين علت وقتي اين غذاها وارد روده مي‌شوند، خون بيشتري روانه اين قسمت از بدن مي‌شود تا اين همه مواد غذايي سنگين را هضم كند. به طور طبيعي پس از اينكه خون بيشتري وارد دستگاه گوارش و روده‌ها مي‌گردد، از حجم خوني كه به مغز وارد مي‌شود كاسته خواهد شد و به همين جهت ميزان اكسيژن در مغز پايين خواهد آمد و همين باعث مي‌شود احساس خستگي كنيم.
تغييرات در PH خون
در طي فرآيند هضم غذا اسيد بيشتري در خون ترشح مي‌شود كه PH خون را تغيير داده آن را آلكالين مي‌كند. همين آلكالينه شدن خون هم مي‌تواند باعث خواب آلودشدن ما شود. اگر خوب دقت كنيد متوجه خواهيد شد كه وقتي غذاهاي بسيار شيرين و داراي كربوهيدرات زياد مي‌خوريد، اين حالت خواب آلودگي و سستي بيشتر خواهد شد. اين غذاها قند خون را به يكباره بالا مي‌برند و همين باعث مي‌شود كه پانكراس (لوزالمعده) مقدار زيادي انسولين ترشح كند. اين مقدار فراوان انسولين پروتئيني به نام «تريپتوفان» را به سوي مغز مي‌راند و اين ماده در مغز به سروتونين تبديل مي‌شود. اين ماده شيميايي كه مسؤوليت رساندن پيام‌‌هاي عصبي از يك سلول عصبي به ديگري را بر عهده دارد، در شكل‌گيري فرآيند خواب هم نقش مهمي ايفا مي‌كند. وقتي ميزان اين ماده در مغز افزايش مي‌يابد، ما خواب آلود مي‌شويم.
چه كنيم كه بعد از غذا خوردن خوابمان نگيرد؟
يك پياده روي كوتاه پس از ناهار به كاهش اين خواب آلودگي و سستي كمك مي‌كند. اين كار جريان خون را در بدن افزايش مي‌دهد كه سطح قند خون را محدود مي‌كند و ميزان انسولين خون را نيز پايين نگه مي‌دارد.
يك راه حل مفيد ديگر اين است كه مراقب غذاخوردن خود باشيد. از خوردن غذاهايي مانند سيب زميني، برنج، نان به مقدار زياد يا پاستا به عنوان ناهار و همچنين از خوردن دسر‌هاي داراي قندهاي ساده مانند شيريني، شكلات و بستني خودداري كنيد. اين خوراكي‌ها داراي قندهاي ساده هستند كه خوردنشان با بالا بردن ناگهاني قندخون موجب ترشح زياد انسولين در خون، افزايش ميزان ترشح سروتونين در مغز و در نهايت خواب آلودگي شما مي‌شود.
در وعده ناهار كمتر غذا بخوريد. صبحانه‌اي حاوي غذاهاي پر‌پروتئين بخوريد و به عنوان ميان‌وعده يك خوراكي سبك و مفيد مانند ميوه يا ماست كم چرب ميل كنيد و وعده ناهار را مختصر صرف كنيد. با اين كار سطح قندخون متعادل مي‌ماند و از ترشح بيش از حد انسولين جلوگيري خواهد شد.
نوشيدني‌هاي كافئين‌دار كمتر بنوشيد. اكثر ما پس از ناهار يك فنجان چاي يا قهوه مي‌نوشيم تا به گمان خود سرحال بياييم، شايد تعجب كنيد ولي در واقع اين نوشيدني‌ها فقط براي مدت كوتاهي ما را سرحال مي‌آورند و اندكي بعد دوباره همان رخوت و سستي به سراغمان خواهد آمد. برخي افراد هم به نوشيدن چاي يا قهوه معتاد مي‌شوند و بدون نوشيدن آن پس از ناهار همچنان چرت مي‌زنند و گاهي ممكن است پشت ميز كار يا حين رانندگي خوابشان ببرد. به جاي نوشيدن چاي يا قهوه مي‌توانيد چاي سبز بنوشيد كه هم كافئين كمتري دارد و هم به آن معتاد نخواهيد شد.
در حالت عادي خواب آلودگي بعد از غذاخوردن طبيعي است، ولي اگر ديديد كه با اين خواب‌آلودگي اسهال هم داريد و نفخ كرده‌ايد دقت كنيد، چون ممكن است نشانه‌اي از آلرژي غذايي يا عدم تحمل به يكي از مواد موجود در غذا باشد. گاهي اوقات هم نشان‌دهنده مشكلاتي است كه ممكن است همراه با ترشح انسولين در بدنتان ايجاد شود. اين اختلال مي‌تواند با حس گيجي، سردرد و احساس ضعف خودش را نشان دهد. در صورت بروز هر دو حالت بايد به پزشك مراجعه كنيد.
منبع: دنیای تغذیه ش 97
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر