كلينيك تغذيه

نوشته  : تحريريه دنياي تغذيه 
دكتر سيدضياءالدين مظهري
متخصص تغذيه و رژيم درماني
دانشيار دانشگاه علوم پزشكي ايران
مدير گروه تغذيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات



آيا گرم كردن غذا در ظروف پلاستيكي در مايكروويو ضرر دارد؟

پاسخ مثبت است، زيرا به هنگام گرم نمودن غذاهاي مصرفي در اغلب ظروف پلاستيكي (به خصوص غذاهايي كه مملو از روغن مي‌باشند)، تحت تأثير حرارت ماده زيانبار و سرطانزايي به نام ديوكسين آزاد مي‌گردد و ايمني غذاها را كه همواره در كنار امنيت غذايي توصيه مي‌شود، دچار مخاطره مي‌نمايد و اين موضوع نه تنها در مورد قرار دادن مواد غذايي در درون ظروف پلاستيكي صدق مي‌كند، بلكه لفاف‌هاي پلاستيكي نيز بايد قبل از قرار دادن مواد غذايي در درون مايكروويو از دور غذاها جدا و برداشته شوند، مگر در مورد پلاستيك‌هايي كه مخصوص اين كار تهيه شده‌اند و داراي مهر و يا نوشته‌ microwave- safe مي‌باشند.

ضمنا مناسب‌ترين ظروف براي گرم كردن غذاها در درون مايكروويو، انواع ظروف شيشه‌اي ساخته شده از پيركس و يا ظروف چيني مي‌باشند.


محمد حضوری
دانشجوی دکترای تغذیه



چند ساعت پس از ورزش می‌توان غذا خورد؟ قبل از ورزش چطور (مثلاً در ورزش‌های ایروبیک)؟

فاصله زمانی وعده غذایی قبل از ورزش تا زمان آغاز ورزش بر اساس ترکیب وعده غذایی تعیین می‌گردد. در صورتی که این وعده غذایی حجیم و پر چرب باشد، با توجه به تخلیه دیر هنگام آن از معده، توصیه می‌شود فعالیت ورزشی با فاصله زمانی حداقل 5/3 ساعت پس از صرف غذا آغاز گردد. در صورتی که وعده غذایی کم حجم و با محتوای کمتری از چربی صرف شود، می‌توان وعده غذایی قبل از ورزش را حتی تا حدود 5/1 ساعت قبل از آغاز رقابت ميل نمود.
در مورد صرف مواد غذایی پس از ورزش، اگرچه عدد دقیقی ذکر نشده است و در برخی منابع، صرف مواد غذایی در فاصله‌ای نزدیک و حتی بلافاصله پس از قطع ورزش توصیه می‌گردد، شواهد گواه آن است تا دوره زمانی محدودی که براساس شواهد تجربی حدود نیم ساعت می‌باشد، ورزشکار تمایل چندانی برای مصرف مواد غذایی با بافت خشک و حجیم ندارد، به همین دلیل در این دوره زمانی (نیم ساعت نخست بلافاصله پس از قطع ورزش) توصیه می‌شود ورزشکاران از ترکیباتی با بافت مایع نظیر نوشیدنی‌های ورزشی، آبمیوه‌های طبیعی و موارد مشابه مصرف نمایند و پس از این دوره زمانی در صورت پذیرش ورزشکار غذای معمول برای وی فراهم گردد.
شرایطی مشابه با موارد فوق نيز برای فعالیت‌ها و تمرینات موسوم به تمرینات ایروبیک که به طور معمول برای کاهش توده چربی بدن و کاهش وزن صورت می‌گیرند، حاکم است.



برليانت بزرگمهر
مشاور تغذيه و رژيم درماني



آيا مصرف ترشيجات به همراه غذا مضر است؟

مصرف ترشي به همراه غذا موجب بهبود طعم غذا و همين طور تحريك ترشح املاح صفراوي به داخل روده شده و مي‌‌تواند به هضم غذا كمك كند. ترشي معمولا كم كالري است و مصرف متعادل آن موجب افزايش وزن و چاقي نمي‌شود، ولي نكاتي كه بايد در مورد مصرف ترشيجات رعايت نمود، عبارتند از:
1- چنانچه منظور از ترشي، استفاده از آب ليموترش تازه يا نارنج باشد، بسيار مفيد است، زيرا علاوه بر مزايايي كه ذكر شد، آب اين مركبات به علت دارا بودن ويتامين C
بالا، تاثير مهمي در حفظ سلامت انسان دارد، به شرط آنكه از آب ليموترش يا نارنج تازه استفاده شود.
2- در مورد ترشي‌هايي كه به طور آماده در بازار به فروش مي‌رسند نيز چنانچه حاوي مواد افزودني جهت نگهداري بيشتر باشند، مصرف آنها مفيد نيست و ممكن است سلامت انسان را به خطر بيندازند، ولي مصرف ترشي‌هاي تهيه شده در منزل (ترشي‌هاي خانگي) مسلما مفيدتر از ترشي‌هاي آماده است.
3- ميوه‌هايي كه به صورت ترشي از آنها استفاده مي‌شود، به علت عملياتي كه بر روي آنها انجام مي‌گيرد، مقدار زيادي از ويتامين‌هاي خود را از دست مي‌دهند، بنابراين منبع خوبي از ويتامين‌ها نخواهند بود.
4- در تهيه انواع ترشي، معمولا از مقدار زيادي نمك استفاده مي‌شود كه در اين صورت، مصرف آن براي سلامت انسان مفيد نيست.
ولي استفاده از آب ليموترش تازه يا نارنج به عنوان ترشي همراه غذا بسيار مفيد است، زيرا در اين صورت علاوه بر آنكه به عنوان يك منبع غني از ويتامين C محسوب مي‌شود، به جذب آهن موجود در منابع گياهي نيز كمك زيادي مي‌كند.



دكتر احمدرضا درستی
متخصص تغذیه
 عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران



آيا بعد از استفاده از روغن‌هاي سرخكردني براي غذاها، مي‌توان به آنها آب اضافه كرد و غذا را آبپز نمود و آيا افزودن آب به اين روغن‌ها مضر نيست (با توجه به اينكه در تهيه خورش‌ها و انواع غذاهاي ايراني بعد از سرخ‌كردن سبزيجات بايد آنها را پخت)؟                                                       0916-... 4884
اضافه كردن آب به روغن خوراكي اعم از اينكه براي سرخ‌كردن استفاده شده يا نه، اشكالي نخواهد داشت. گرچه يادآوري مي‌شود كه سرخ‌كردن ارزش غذايي و قابليت هضم غذاها را كاهش داده و احتمال بروز مسموميت با مواد سمي توليد شده در فرايند سرخ‌كردن و همچنين احتمال بروز چاقي را افزايش مي‌دهد. به هر حال توصيه مي‌شود چنانچه مدت سرخ‌كردن در روغن طولاني بوده و يا رنگ و حالت روغن پس از سرخ‌كردن تغيير يافته باشد، از آن روغن (حتي در پخت خورش يا ريختن روي برنج) استفاده نشود.
خانمي 58 ساله هستم كه تمام آزمايشات انجام شده بر روي خون و ادرارم خوب بوده؛ اما مدام به عفونت ادراري مبتلا مي‌شوم. از چه غذاهايي مي‌توانم براي پيشگيري يا درمان استفاده كنم؟
0912-... 2296
غذاهاي ويژه‌اي براي جلوگيري از عفونت ادراري وجود ندارند، ولي عموما افرادي كه تغذيه مناسبي ندارند داراي مقاومت كمتري در مقابل ابتلا به بيماري‌ها و عفونت‌ها هستند. هر فرد نسبت به بيماري‌هاي خاصي حساس‌تر بوده و يا عفونت ممكن است قسمت خاصي از بدن او را بيشتر مورد تهاجم قرار دهد، بنابراين مصرف متعادل و مناسب غذاها به بدن كمك مي‌كند تا در مقابل بيماري‌ها و عوامل ايجادكننده عفونت مقاومت بهتري داشته باشد. علاوه بر تغذيه، رعايت نكات بهداشتي نيز براي كاهش احتمال ابتلا به عفونت‌ها بسيار ضروري است. در مورد بيماري‌هاي سيستم ادراري در خانم‌ها، ضروري است به تعويض متوالي لباس زير و جوشاندن آنها در آخرين مراحل شستشو اهميت ويژه‌اي داده شود و از خيس نگه داشتن اندام‌هاي مربوطه احتراز گردد. همچنين با نظر متخصص زنان ممكن است روش‌هاي ويژه‌اي جهت شستشوي دوره‌اي به منظور كاهش احتمال بيماري‌هاي ياد شده توصيه گردد.
 

آزاده نجارزاده
دانشجوي دوره دكتراي تخصصي تغذيه



رژيم غذايي مناسب براي كساني كه معده آنها به دليل تومور برداشته شده، چگونه است؟

ابتلا به سرطان معده در هر مرحله‌اي از بيماري يا درمان بر كيفيت تغذيه اثر مي‌گذارد. چنانچه بخشي از معده يا همه آن برداشته شده است، حتما بايد ميزان غذاي دريافتي خود را در هر وعده تعديل نماييد. براي مدتي مجبور خواهيد بود حجم غذاي دريافتي در هر وعده را كاهش و تعداد وعده‌هاي غذايي را افزايش دهيد. از سوي ديگر ممكن است عدم تحمل نسبت به برخي از غذاها وجود داشته باشد. اين مسأله كاملا از فردي به فرد ديگر متفاوت است و به منظور تشخيص اين نوع غذاها بهتر است يادداشتي از غذاهاي روزانه خود داشته باشيد تا غذاهايي كه شما را ناراحت مي‌كنند بشناسيد.
پس از جراحي معده معمولا احساس پري و سنگيني، اسهال، استفراغ، تهوع صبحگاهي، سوء جذب، نفخ و عارضه‌اي به نام سندرم دامپينگ اتفاق مي‌افتد. جهت كاهش احساس سنگيني و نفخ بهتر است از غذاهاي حاوي فيبر و غذاهاي نفاخ مانند حبوبات استفاده نشود. ضمنا بهتر است مايعات در فاصله وعده‌ها (و نه همراه با غذا) مصرف شوند. از مصرف نوشيدني‌هاي گازدار كه باعث تحريك معده و همچنين، عدم دريافت غذاي كافي مي‌شوند اجتناب كنيد.
سندرم دامپينگ نيز به دليل عبور سريع غذا از معده به روده اتفاق مي‌افتد و با علايمي نظير كاهش فشار خون، غش و تپش قلب همراه است. براي كاهش خطر بروز اين مشكل غذا را آهسته بخوريد، ميزان شكر دريافتي را كاهش دهيد، ميزان دريافت مايعات را كاهش دهيد، چربي غذا را با نظر كارشناس تغذيه افزايش دهيد، تعداد وعده‌هاي غذايي را افزايش و حجم آنها را كاهش دهيد و بعد از صرف غذا از دراز كشيدن اجتناب كنيد. نوشيدني‌هاي گازدار، الكل، ادويه، غذاهاي شور و مركبات نيز مي‌توانند باعث سوء جذب شوند. ضمنا احتمال كمبود آهن، ويتامين B12، كلسيم و ويتامين D وجود دارد، بنابراين در مورد مصرف مكمل مناسب با پزشك خود مشورت نماييد. از عرق نعناع يا عصاره آن به همراه آب جوش مي‌توانيد جهت كاهش نفخ استفاده كنيد.

چه غذاهايي در كاهش دردهاي دوران قاعدگي و پيش از آن موثرند؟

كمبود برخي از ويتامين‌ها و املاح بر روي سطوح هورمون‌هاي زنانه اثرگذار است. بيش از نيمي از خانم‌ها پيش از خونريزي ماهيانه يا در شروع آن دچار مشكلات جسمي و روحي متعددي مي‌شوند. امروزه رژيم‌هاي غذايي حاوي مقادير بالايي شكر، غذاهاي فرآيند شده، افزودني‌هاي غذايي و نمك است كه منبع خوبي براي تامين ويتامين‌ها و املاح به شمار نمي‌روند. برخي مطالعات، حاكي از تاثير مثبت ويتامين‌هاي E و B6 و منيزيم در كاهش علايم اين سندرم مي‌باشند. بهتر است هر روز از سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه، غلات كامل، آجيل (مغزها و دانه‌ها)، روغن مايع‌ و گوشت‌هاي كم چرب به خصوص ماهي و مرغ استفاده نماييد. و از مصرف نمك و شكر زياد، غذاهاي سرخ شده، نوشيدني‌هاي حاوي كافئين، تنقلات (كيك، شيريني و شكلات)‌ بپرهيزيد. از غذاهاي غني از B6 و منيزيم مي‌توان به سبزيجات برگ سبز و غلات كامل اشاره كرد. روغن ماهي و گردو نيز مي‌توانند در كاهش علايم خلقي و نيز كاهش درد و انقباضات رحمي و حساس شدن سينه‌ها موثر باشند. ضمنا به جاي سه وعده، از 6 وعده غذايي كوچك استفاده كنيد.
 

دکتر فرزاد شیدفر
عضو هيات علمي
دانشگاه علوم پزشكي ايران
 

آيا مصرف منابع غذايي كلسيم در كاهش چربي‌هاي خون مفيد است؟

بله، معمولا مصرف منابع غذايي كلسيم به خصوص لبنيات مي‌تواند در كاهش چربي خون نقش مهمي داشته باشد. معمولا افرادي كه به طور معمول و مستمر از لبنيات يا غذاهاي غني از كلسيم در برنامه غذايي روزمره استفاده مي‌كنند، دچار افزايش چربي‌هاي خون نمي‌شوند و الگوي چربي‌هاي خون در آنها مناسب و بهينه است. بهتر است از لبنيات كم چرب در اين مورد استفاده گردد. مصرف غذاهاي غني از كلسيم (مانند لبنيات) نه تنها در كاهش چربي‌هاي خون مفيد است، بلكه در كاهش فشار خون و بهبود سلامت استخوان نيز نقش بسزايي دارد. افراد بالغ بايد در برنامه‌ غذايي روزانه خود حداقل از 2 تا 3 ليوان شير يا ماست استفاده نمايند.



منبع: دنیای تغذیه  ش 96

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر