نوشته : سيده سارا حكيم کارشناس ارشد تغذیه از دانشگاه تهران
نياسين
نام ژنريك نيكوتيناميد و اسيد نيكوتنيك است كه ويتامين محلول در آب و
متعلق به ويتامين‌هاي گروه B مي‌باشد. نياسين به عنوان جزئي از
كوآنزيم‌هايي است كه براي متابوليسم و توليد انرژي در تمام سلول‌ها ضروري
مي‌باشد.نياسين ميتواند از اسيدآمينه اساسي تريپتوفان سنتز شود. اگرچه اين سنتز كارايي بالايي ندارد، اما دريافت تريپتوفان و تبديل آن به نياسين در اقتصاد كلي نياسين موثر مي‌باشد.
عملكرد نياسين در بدن:
اين ويتامين نقش بسيار مهمي در حذف مواد شيميايي سمي و مضر در بدن دارد و نيز به بدن در سنتز انواع هورمون‌هاي جنسي و مرتبط با استرس در غده آدرنال و ساير بخش‌هاي بدن كمك مي‌نمايد.
نياسين در عملكرد DNA و رشد و بلوغ سلول‌ها در بدن موثر مي‌باشد و همچنين با جلوگيري از آسيب به DNA در پيشگيري از سرطان اهميت دارد.
وجود اين ويتامين براي ساخت اسيد هيدروكلريك در معده ضروري مي‌باشد. اين اسيد همچنين به عملكرد صحيح پانكراس كمك مي‌نمايد.
نياسين و سلامتي:
1- كلسترول بالا: اين ويتامين براي كاهش كلسترول بد (LDL) و تري‌گليسيريد خون به كار مي‌رود. همچنين موجب افزايش كلسترول خوب (HDL) مي‌شود. در بررسي‌هاي انجام شده، دوز بالاي نياسين، HDL كلسترول را بالا برده و LDL و TG خون را كاهش داده است. تاثير نياسين در افزايش كلسترول خوب بيشتر است، اما اثر آن در كاهش LDL كلسترول نسبت به ساير داروهاي كاهنده كلسترول كمتر مي‌باشد.
2- تصلب شرايين: اين ويتامين موجب آزاد كردن هيستامين مي‌شود. هيستامين بر روي رگ‌هاي خوني اثر مي‌گذارد و موجب گشاد شدن آنها مي‌شود و جريان خون بهتر در تمام نقاط بدن جريان مي‌يابد.
بررسي‌ها نشان داده‌اند كه دوز بالاي دارو درماني با نياسين در جلوگيري از پيشرفت تصلب شرايين (تشكيل پلاك در رگ‌هاي خوني كه منجر به لخته شدن خون مي‌شود) و كاهش خطر بازگشت مجدد حملات قلبي موثر است.
3- ديابت: نياسين همراه با عنصر كروم در تنظيم قندخون (از طريق بهبود عملكرد هورمون انسولين) موثر مي‌باشد.
4- استئوآرتريت: اين ويتامين موجب افزايش حركت مفاصل، بهبود قدرت عضلاني و كاهش خستگي عضلات و مفاصل در بيماران مبتلا به استئوآرتريت و روماتيسم مي‌شود. بررسي‌ها نشان داده‌اند كه نياسين داراي عملكرد ضدالتهابي است و براي درمان روماتيسم (بيماري كه همراه با التهاب مفاصل است) مفيد مي‌باشد.
5- ساير اثرات: نياسين با گشاد كردن مويرگ‌هاي مغز در تسكين حالت‌هايي مانند اسكيزوفرني، افسردگي، توهم و جنون موثر مي‌باشد.
اين ويتامين همچنين در افراد مسن موجب بهبود حافظه مي‌شود و اكسيژن بيشتري را براي مغز فراهم مي‌آورد.
ساير اثرات آن شامل بهبود جوش صورت جواني، ميگرن، سرگيجه، افزايش فشارخون، اسهال، بينايي و جلوگيري از آب مرواريد مي‌باشد.
منابع غذايي نياسين:
مقدار قابل توجهي از نياسين در بسياري از مواد غذايي وجود دارد. گوشت بدون چربي، مرغ، ماهي، بادام زميني و مخمر منابع غني هستند. نياسين اغلب به شكل نيكوتنيك اسيد متصل به پروتئين در بافت‌هاي گياهي و به شكل نيكوتين آميد در بافت‌هاي حيواني وجود دارد. شير و تخم‌مرغ حاوي مقدار كمي نياسين هستند، اما منابع عالي از تريپتوفان مي‌باشند كه مقدار زيادي معادل نياسين از آنها حاصل مي‌شود.
كمبود:
از سر خط علايم اوليه كمبود نياسين شامل بي‌اشتهايي، سوءهاضمه، ضعف عضلاني و بثورات پوستي شبيه به آفتاب سوختگي است.
كمبود شديد نياسين منجر به پلاگر مي‌شود كه علايم آن عبارتند از التهاب پوست، زوال شديد عقل، اسهال، لرزش، دردناك شدن زبان (زبان گاوي). معمولا تغييرات پوستي بارزترين علامت است. پلاگر درمان نشده ميتواند منجر به مرگ شود.
مسموميت:
به طور كلي مسموميت با نياسين كم است. اگرچه دوزهاي بالا درحد 2-1 گرم نيكوتنيك اسيد سه بار در روز (مقداري كه به منظور پايين آوردن غلظت كلسترول خون تجويز مي‌شود)، ميتواند عوارض جانبي داشته باشد.
عارضه عمده دوز بالا، آزاد شدن هيستامين است كه باعث گرگرفتگي مي‌شود. بيماران با سابقه بيماري كبد يا زخم معده نبايد مكمل نياسين دريافت نمايند، چون دوز بالاي نياسين موجب آسيب به كبد مي‌شود.
تاثير پروسه‌ها بر روي نياسين:
هوا، نور و گرما كمترين تاثير را بر روي اين ويتامين دارند. فاكتورهايي كه بر روي عملكرد اين ويتامين تاثير مي‌گذارند، عبارتند از: مشكلات گوارشي، اسهال مزمن و بيماري التهابي روده كه موجب كمبود نياسين مي‌شوند.
داروهايي كه بر نياسين اثر مي‌گذارند، عبارتند از: داروهاي ضدبارداري (موجب كاهش دسترسي بدن به نياسين مي‌شوند) و ايزونيازيد (كه براي درمان سل به كار مي‌رود) كه موجب كمبود اين ويتامين مي‌شوند.
منبع: دنیای تغذیه ش ۹۸
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر