نوشته : آذين صحابي
سويا يكي از مواد غذايي با‌ارزش است كه متخصصان تغذيه و پزشكان استفاده از اين پروتئين گياهي را بسيار توصيه مي‌كنند. علي رغم اينكه سويا حاوي مواد مغذي بسيار ارزشمندي است و كارشناسان تغذيه هم بر مصرف آن تاكيد زيادي دارند، ولي بدن عده‌اي از افراد نمي‌تواند اين ماده غذايي را در خود بپذيرد و تحمل كند. به بيان ساده اين افراد «عدم تحمل سويا» دارند، بنابراين بايد اين ماده غذايي را به كلي از رژيم غذايي خود حذف كنند.
عدم تحمل سويا (soy intolerance) يعني چه؟
عدم تحمل سويا حالتي است كه در آن دستگاه گوارش فرد نمي‌تواند پروتئين موجود در شير سويا و غذاهايي كه در تهيه آنها از سويا هم استفاده شده هضم كند. حداقل 15 ماده در پروتئين سويا هست كه ممكن است بدن انسان نتواند آنها را تحمل كند. عدم تحمل سويا در كودكان و نوزادان بسيار شايع است. علايم، پس از اينكه آنها غذاهاي مخصوص كودكان يا نوزاداني كه سويا دارند را مي‌خورند، ظاهر مي‌شود. اين حالت خاص حتي مي‌تواند در نوزاداني كه شير مادر‌شان را مي‌خورند هم بروز كند. اگر غذايي كه مادر اين نوزادان خورده‌اند حاوي سويا باشد، نشانه‌هاي عدم تحمل سويا در بدن نوزاد پديدار خواهند شد.
نشانه‌هاي عدم تحمل سويا چيست؟
خيلي از اين علايم به محض اينكه غذاي حاوي سويا هضم مي‌شود، خودشان را نشان مي‌دهند، در حالي كه برخي ديگر ممكن است چند ساعت بعد مشاهده شوند. اگر نوزادي دچار عدم تحمل شير سويا باشد، ساعات متوالي در روز گريه مي‌كند، پشت سر هم بالا مي‌آورد و اسهال بسيار آبكي و مدفوع خوني دارد. برخي از آنها از خوردن هر چيزي خودداري مي‌كنند. عده‌اي ديگر هم پس از اينكه حالشان بهتر شد، ميل زيادي به خوردن پيدا مي‌كنند. نوزادان مبتلا به اين عارضه بسيار تحريك پذيرند، كوليك دارند، پوستشان ورم مي‌كند و روي پوستشان جوش‌هاي خارش‌دار ايجاد مي‌شود.
عدم تحمل سويا در بزرگسالان
بزرگسالاني كه مبتلا به اين حالت گوارشي خاص هستند، همان علايم مشخصي كه نوزادان هم دارند و در بالا گفته شد را از خود نشان مي‌دهند، ولي برخي از نشانه‌ها هستند كه به طور مشخص در بزرگسالان ديده مي‌شوند. معمولا اين افراد سردرد مي‌گيرند و عصبي مي‌شوند، احساس گيجي و منگي مي‌كنند، شديدا عرق مي‌كنند، تپش قلب دارند، ممكن است در قفسه سينه خود احساس گرفتگي نمايند و دچار تنگي نفس شوند. برخي ديگر هم ممكن است بگويند كه لب‌ها، زبان، حلق و صورت آنها گزگز مي‌كند و يا دچار آبريزش از بيني هم مي‌شوند.
با ديدن اين نشانه‌ها چه بايد كرد؟
بعضي از حالاتي كه در بالا گفته شد خطرناك هستند و نياز به اقدام جدي و فوري پزشكي دارند. يكي از مهم‌ترين آنها تنگي نفس است كه هم در نوزادان و هم در بزرگسالان روي مي‌دهد. اگر نوزادي در واكنش به خوردن غذاي حاوي سويا دچار تنگي نفس شود و به آن توجه نكنند، احتمال ابتلاي او به آسم زياد خواهد بود. همچنين ممكن است چنين بيماري به وضعيت خطرناك ديگري گرفتار شود كه در آن ريه‌ها ورم مي‌كنند و جلوي تنفس عادي فرد را مي‌گيرند. ديگر علايم اين وضعيت خطرناك كه به آن «آنافيلاكسي» مي‌گويند، مي‌تواند افت فشار خون، ضربان قلب سريع، تب، از دست دادن هوشياري و تعدادي علايم ديگر باشد. البته بروز اين حالت در كساني كه عدم تحمل سويا دارند به ندرت روي مي‌دهد.
عفونت گوش هم يكي ديگر از عوارض عدم تحمل سويا است. اين عارضه به خصوص در نوزادان مشاهده مي‌شود، چرا كه به خاطر مسدود شدن راه هوا گوش نمي‌تواند آلودگي‌هاي خود را به طور عادي تخليه كند. خارش مداوم پوست معمولا به اگزما و كهير منجر خواهد شد.
عدم تحمل سويا را چطو درمان مي‌كنند؟
واقعيت اين است كه اين اختلال درمان قطعي ندارد و پرهيز كامل از خوردن غذاها و فرآورده‌هاي حاوي سويا تنها راه پيشگيري از بروز حالات آزاردهنده آن است. اگر دستگاه گوارش بدن شما هم نمي‌تواند پروتئين موجود در سويا و فرآورده‌هاي آن را تحمل كند تنها كاري كه مي‌توانيد بكنيد تا اين حالات ناخوشايند و آزار دهنده را تجربه نكنيد، اين است كه غذاهايي كه سويا دارند را كاملا كنار بگذاريد و در هيچ حالتي آنها را نخوريد، بنابراين دارويي براي درمان قطعي اين عارضه وجود ندارد، ولي مي‌توان علامت‌هاي آن را كنترل كرد تا بيمار كمتر رنج بكشد. پس به عبارتي درمان عدم تحمل سويا فقط يك درمان علامتي است.
نشانه‌هاي اين عارضه را چگونه كنترل مي‌كنند؟
اگر نشانه‌هاي عدم تحمل سويا در فرد خفيف باشد، نياز به درمان پزشكي نبوده و طي 48 ساعت از بين خواهند رفت. سپس بيمار بايد از خوردن تمام غذاها و فرآورده‌هايي كه داراي سويا هستند خودداري كند تا علايم مجددا ظاهر نشوند. علايم شديدتر را مي‌توان با كمك داروهاي آنتي هيستامين سركوب كرد. ممكن است بيماري بدون خوردن داروهاي آنتي هيستامين هم فقط با گذاشتن يخ روي نقاط خارش‌دار پوستش احساس راحتي كند. كرم‌ها و پماد‌هاي بسياري هم هستند كه اگر به طور موضعي روي نقاطي كه دچار اگزما شده يا كهير زده‌اند ماليده شوند، به تسكين خارش و سوزش آنها كمك مي‌كنند. اگر نشانه‌هاي آنافيلاكسي در بيمار مشاهده شد بايد او را در كوتاه‌ترين زمان ممكن به اورژانس رساند.
منبع: دنیای تغذیه ش 97
سويا يكي از مواد غذايي با‌ارزش است كه متخصصان تغذيه و پزشكان استفاده از اين پروتئين گياهي را بسيار توصيه مي‌كنند. علي رغم اينكه سويا حاوي مواد مغذي بسيار ارزشمندي است و كارشناسان تغذيه هم بر مصرف آن تاكيد زيادي دارند، ولي بدن عده‌اي از افراد نمي‌تواند اين ماده غذايي را در خود بپذيرد و تحمل كند. به بيان ساده اين افراد «عدم تحمل سويا» دارند، بنابراين بايد اين ماده غذايي را به كلي از رژيم غذايي خود حذف كنند.عدم تحمل سويا (soy intolerance) يعني چه؟
عدم تحمل سويا حالتي است كه در آن دستگاه گوارش فرد نمي‌تواند پروتئين موجود در شير سويا و غذاهايي كه در تهيه آنها از سويا هم استفاده شده هضم كند. حداقل 15 ماده در پروتئين سويا هست كه ممكن است بدن انسان نتواند آنها را تحمل كند. عدم تحمل سويا در كودكان و نوزادان بسيار شايع است. علايم، پس از اينكه آنها غذاهاي مخصوص كودكان يا نوزاداني كه سويا دارند را مي‌خورند، ظاهر مي‌شود. اين حالت خاص حتي مي‌تواند در نوزاداني كه شير مادر‌شان را مي‌خورند هم بروز كند. اگر غذايي كه مادر اين نوزادان خورده‌اند حاوي سويا باشد، نشانه‌هاي عدم تحمل سويا در بدن نوزاد پديدار خواهند شد.
نشانه‌هاي عدم تحمل سويا چيست؟
خيلي از اين علايم به محض اينكه غذاي حاوي سويا هضم مي‌شود، خودشان را نشان مي‌دهند، در حالي كه برخي ديگر ممكن است چند ساعت بعد مشاهده شوند. اگر نوزادي دچار عدم تحمل شير سويا باشد، ساعات متوالي در روز گريه مي‌كند، پشت سر هم بالا مي‌آورد و اسهال بسيار آبكي و مدفوع خوني دارد. برخي از آنها از خوردن هر چيزي خودداري مي‌كنند. عده‌اي ديگر هم پس از اينكه حالشان بهتر شد، ميل زيادي به خوردن پيدا مي‌كنند. نوزادان مبتلا به اين عارضه بسيار تحريك پذيرند، كوليك دارند، پوستشان ورم مي‌كند و روي پوستشان جوش‌هاي خارش‌دار ايجاد مي‌شود.
عدم تحمل سويا در بزرگسالان
بزرگسالاني كه مبتلا به اين حالت گوارشي خاص هستند، همان علايم مشخصي كه نوزادان هم دارند و در بالا گفته شد را از خود نشان مي‌دهند، ولي برخي از نشانه‌ها هستند كه به طور مشخص در بزرگسالان ديده مي‌شوند. معمولا اين افراد سردرد مي‌گيرند و عصبي مي‌شوند، احساس گيجي و منگي مي‌كنند، شديدا عرق مي‌كنند، تپش قلب دارند، ممكن است در قفسه سينه خود احساس گرفتگي نمايند و دچار تنگي نفس شوند. برخي ديگر هم ممكن است بگويند كه لب‌ها، زبان، حلق و صورت آنها گزگز مي‌كند و يا دچار آبريزش از بيني هم مي‌شوند.
با ديدن اين نشانه‌ها چه بايد كرد؟
بعضي از حالاتي كه در بالا گفته شد خطرناك هستند و نياز به اقدام جدي و فوري پزشكي دارند. يكي از مهم‌ترين آنها تنگي نفس است كه هم در نوزادان و هم در بزرگسالان روي مي‌دهد. اگر نوزادي در واكنش به خوردن غذاي حاوي سويا دچار تنگي نفس شود و به آن توجه نكنند، احتمال ابتلاي او به آسم زياد خواهد بود. همچنين ممكن است چنين بيماري به وضعيت خطرناك ديگري گرفتار شود كه در آن ريه‌ها ورم مي‌كنند و جلوي تنفس عادي فرد را مي‌گيرند. ديگر علايم اين وضعيت خطرناك كه به آن «آنافيلاكسي» مي‌گويند، مي‌تواند افت فشار خون، ضربان قلب سريع، تب، از دست دادن هوشياري و تعدادي علايم ديگر باشد. البته بروز اين حالت در كساني كه عدم تحمل سويا دارند به ندرت روي مي‌دهد.
عفونت گوش هم يكي ديگر از عوارض عدم تحمل سويا است. اين عارضه به خصوص در نوزادان مشاهده مي‌شود، چرا كه به خاطر مسدود شدن راه هوا گوش نمي‌تواند آلودگي‌هاي خود را به طور عادي تخليه كند. خارش مداوم پوست معمولا به اگزما و كهير منجر خواهد شد.
عدم تحمل سويا را چطو درمان مي‌كنند؟
واقعيت اين است كه اين اختلال درمان قطعي ندارد و پرهيز كامل از خوردن غذاها و فرآورده‌هاي حاوي سويا تنها راه پيشگيري از بروز حالات آزاردهنده آن است. اگر دستگاه گوارش بدن شما هم نمي‌تواند پروتئين موجود در سويا و فرآورده‌هاي آن را تحمل كند تنها كاري كه مي‌توانيد بكنيد تا اين حالات ناخوشايند و آزار دهنده را تجربه نكنيد، اين است كه غذاهايي كه سويا دارند را كاملا كنار بگذاريد و در هيچ حالتي آنها را نخوريد، بنابراين دارويي براي درمان قطعي اين عارضه وجود ندارد، ولي مي‌توان علامت‌هاي آن را كنترل كرد تا بيمار كمتر رنج بكشد. پس به عبارتي درمان عدم تحمل سويا فقط يك درمان علامتي است.
نشانه‌هاي اين عارضه را چگونه كنترل مي‌كنند؟
اگر نشانه‌هاي عدم تحمل سويا در فرد خفيف باشد، نياز به درمان پزشكي نبوده و طي 48 ساعت از بين خواهند رفت. سپس بيمار بايد از خوردن تمام غذاها و فرآورده‌هايي كه داراي سويا هستند خودداري كند تا علايم مجددا ظاهر نشوند. علايم شديدتر را مي‌توان با كمك داروهاي آنتي هيستامين سركوب كرد. ممكن است بيماري بدون خوردن داروهاي آنتي هيستامين هم فقط با گذاشتن يخ روي نقاط خارش‌دار پوستش احساس راحتي كند. كرم‌ها و پماد‌هاي بسياري هم هستند كه اگر به طور موضعي روي نقاطي كه دچار اگزما شده يا كهير زده‌اند ماليده شوند، به تسكين خارش و سوزش آنها كمك مي‌كنند. اگر نشانه‌هاي آنافيلاكسي در بيمار مشاهده شد بايد او را در كوتاه‌ترين زمان ممكن به اورژانس رساند.
منبع: دنیای تغذیه ش 97
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر