نوشته : دكتر احمدرضا درستی متخصص تغذیه عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران
درآمریكا سرطان روده بزرگ(کولون) پس از سرطان ريه، دومین سرطان شایع در بزرگسالان و همچنین دومین علت اصلی مرگ در بين انواع سرطان است. تعداد موارد جدید سرطان كولوركتال (روده بزرگ و بخش راست روده که به مخرج متصل است) در آمريکايی‌ها در سال 2002 توسط انجمن سرطان آمريکا حدود 148000 مورد برآورد شده است. در کل دنیا، سرطان كولون سومین نوع سرطان‌های بدخیم و دومین عامل مرگ ناشی از سرطان است.
سرطان كولون در مردان بيش از زنان رخ می‌دهد، به گونه‌ای که اين ميزان در آمريکا 52 و 38 مورد در صدهزار مرد و زن گزارش شده است. بیشترین میزان در سفید پوست‌های اروپای شرقی دیده شده است؛ نسبت ابتلا در آمریكا و آسیا پایین‌تر از اروپا بوده، اما به دلیل مهاجرت و غربی شدن درحال افزایش است.
فاكتورهایی كه خطر سرطان كولوركتال را افزایش می‌دهند، عبارتند از سابقه خانوادگی، ابتلا به بيماری‌های التهابی روده (IBD) اعم از كولیت اولسراتیو (التهاب و زخم روده بزرگ) و يا بیماری كرون (التهاب، زخم، آبسه، فیستول، فیبروز، ضخیم شدن زیرمخاطی و تنگ شدن بخش‌هايی از روده کوچک)، پولیپوز فامیلی، پولیپ‌های آدنوماتوز و چند تركیب موجود در رژیم غذایی. به اين ترتيب پولیپ‌ها (حجيم و تنگ شدن بخش‌هايی از روده که منجر به کاهش عبور مواد از آن نقطه می‌شود)، پیش ساز سرطان كولون هستند. عوامل خطر رژیم غذایی شامل افزایش دریافت گوشت (به ويژه گوشت قرمز)، چربی و همچنين دریافت ناكافی چندین ریز مغذی می باشند.
عوامل تغذيه ای محافظت‌‌كننده در قبال سرطان کولون عبارتند از دریافت میوه‌ها و سبزی‌ها (که حاوی انواع فیتوكمیكال‌ها و کاروتنوئيدها هستند)، غلات دارای فیبر بالا، اسیدهای چرب امگا- 3 (موجود در غذاهای دريايی، روغن کانولا يا تخم کتان و تاحدودی در مغزدانه‌ها)، حفظ وزن در حد قابل قبول، دريافت ویتامین‌هايی از قبيل D ، E و فولات و همچنين دريافت مواد معدنی شامل كلسیم، روی و سلنیوم.
نقش چربی رژیم غذایی در سرطان‌زایی كولون هنوز به طور کامل روشن نشده است؛ در واقع، چربی‌های رژیم غذایی ممكن است اثرات متفاوتی داشته باشند. گوشت‌های قرمز مثل گوشت گاو و گوسفند (به ويژه هنگامی که با چربی مصرف می‌شوند)، احتمالا بیشتر از انواع دیگر گوشت در سرطان‌زایی نقش دارند. ماكیان، ماهی و لبنيات کم چربی نقش كمتری در سرطان‌زایی دارند. روش‌های آماده‌سازی غذا نیز ممكن است توان سرطان‌زایی گوشت‌ها و غذاهای چرب را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال ماندگی برخی غذاها و همچنين سرخ کردن در حرارت بالا و مدت طولانی می‌تواند احتمال سرطانزا شدن غذاها را افزايش دهد.
استفاده از پربیوتیك‌ها و پروبیوتیك‌ها موجب تغییر میكروفلورای كولون، افزایش گلوتاتیون ترانسفراز، افزایش حجم بوتیرات مدفوع، كاهش تركیبات سمی و ژنوتوكسیك، و در مدل‌های حیوانی، موجب كاهش پیشرفت بعضی آسیب‌های پیش سرطانی می‌شود.
به نظر می‌رسد كه مصرف آسپرین و عوامل ضدالتهابی غیراستروئیدی و ورزش از ابتلا به سرطان كولون ممانعت می‌كنند.
درمان پزشكی
بیماران مبتلا به پولیپ‌ها یا سرطان کولورکتال ممكن است به مداوا به صورت‌های مختلف از جمله مصرف داروها، رادیوتراپی، شیمی درمانی، جراحی كولون و حمایت تغذیه‌ای وریدی نیاز داشته باشند.
درمان تغذیه‌ای
بیشتر مردم در جوامع غربی و از جمله آمریكايی‌ها بسيار كمتر از مقادیر توصیه شده از میوه‌ها، سبزيجات، حبوبات، دانه های كامل و محصولات لبنی مصرف می‌كنند، بنابراین بهترین توصیه برای بسياری از بیماران (و همچنين برای افراد سالمی که تمايل ندارند به سرطان مبتلا شوند!) بهبود رژیم (براساس توصیه‌های انجمن سرطان آمریكا یا راهنمایی‌های تغذیه‌ای) است. این توصیه‌ها، مصرف مقادیر كافی نان و غلات با دانه كامل، غذاهای حاوی كلسیم، میوه‌ها و سبزی‌ها، دریافت كافی ریزمغذی‌ها و مقادیر معقول اسیدهای چرب امگا- 3 همراه با ورزش كافی را مورد تشویق قرار می‌دهند. آنها كه از سرطان جان سالم به در برده‌اند نیز باید تشویق شوند كه از همين راهنماهای تغذیه و ورزش پیروی كنند.
منبع: دنیای تغذیه ش97
سرطان كولون در مردان بيش از زنان رخ می‌دهد، به گونه‌ای که اين ميزان در آمريکا 52 و 38 مورد در صدهزار مرد و زن گزارش شده است. بیشترین میزان در سفید پوست‌های اروپای شرقی دیده شده است؛ نسبت ابتلا در آمریكا و آسیا پایین‌تر از اروپا بوده، اما به دلیل مهاجرت و غربی شدن درحال افزایش است.
فاكتورهایی كه خطر سرطان كولوركتال را افزایش می‌دهند، عبارتند از سابقه خانوادگی، ابتلا به بيماری‌های التهابی روده (IBD) اعم از كولیت اولسراتیو (التهاب و زخم روده بزرگ) و يا بیماری كرون (التهاب، زخم، آبسه، فیستول، فیبروز، ضخیم شدن زیرمخاطی و تنگ شدن بخش‌هايی از روده کوچک)، پولیپوز فامیلی، پولیپ‌های آدنوماتوز و چند تركیب موجود در رژیم غذایی. به اين ترتيب پولیپ‌ها (حجيم و تنگ شدن بخش‌هايی از روده که منجر به کاهش عبور مواد از آن نقطه می‌شود)، پیش ساز سرطان كولون هستند. عوامل خطر رژیم غذایی شامل افزایش دریافت گوشت (به ويژه گوشت قرمز)، چربی و همچنين دریافت ناكافی چندین ریز مغذی می باشند.
عوامل تغذيه ای محافظت‌‌كننده در قبال سرطان کولون عبارتند از دریافت میوه‌ها و سبزی‌ها (که حاوی انواع فیتوكمیكال‌ها و کاروتنوئيدها هستند)، غلات دارای فیبر بالا، اسیدهای چرب امگا- 3 (موجود در غذاهای دريايی، روغن کانولا يا تخم کتان و تاحدودی در مغزدانه‌ها)، حفظ وزن در حد قابل قبول، دريافت ویتامین‌هايی از قبيل D ، E و فولات و همچنين دريافت مواد معدنی شامل كلسیم، روی و سلنیوم.
نقش چربی رژیم غذایی در سرطان‌زایی كولون هنوز به طور کامل روشن نشده است؛ در واقع، چربی‌های رژیم غذایی ممكن است اثرات متفاوتی داشته باشند. گوشت‌های قرمز مثل گوشت گاو و گوسفند (به ويژه هنگامی که با چربی مصرف می‌شوند)، احتمالا بیشتر از انواع دیگر گوشت در سرطان‌زایی نقش دارند. ماكیان، ماهی و لبنيات کم چربی نقش كمتری در سرطان‌زایی دارند. روش‌های آماده‌سازی غذا نیز ممكن است توان سرطان‌زایی گوشت‌ها و غذاهای چرب را تحت تأثیر قرار دهند. به عنوان مثال ماندگی برخی غذاها و همچنين سرخ کردن در حرارت بالا و مدت طولانی می‌تواند احتمال سرطانزا شدن غذاها را افزايش دهد.
استفاده از پربیوتیك‌ها و پروبیوتیك‌ها موجب تغییر میكروفلورای كولون، افزایش گلوتاتیون ترانسفراز، افزایش حجم بوتیرات مدفوع، كاهش تركیبات سمی و ژنوتوكسیك، و در مدل‌های حیوانی، موجب كاهش پیشرفت بعضی آسیب‌های پیش سرطانی می‌شود.
به نظر می‌رسد كه مصرف آسپرین و عوامل ضدالتهابی غیراستروئیدی و ورزش از ابتلا به سرطان كولون ممانعت می‌كنند.
درمان پزشكی
بیماران مبتلا به پولیپ‌ها یا سرطان کولورکتال ممكن است به مداوا به صورت‌های مختلف از جمله مصرف داروها، رادیوتراپی، شیمی درمانی، جراحی كولون و حمایت تغذیه‌ای وریدی نیاز داشته باشند.
درمان تغذیه‌ای
بیشتر مردم در جوامع غربی و از جمله آمریكايی‌ها بسيار كمتر از مقادیر توصیه شده از میوه‌ها، سبزيجات، حبوبات، دانه های كامل و محصولات لبنی مصرف می‌كنند، بنابراین بهترین توصیه برای بسياری از بیماران (و همچنين برای افراد سالمی که تمايل ندارند به سرطان مبتلا شوند!) بهبود رژیم (براساس توصیه‌های انجمن سرطان آمریكا یا راهنمایی‌های تغذیه‌ای) است. این توصیه‌ها، مصرف مقادیر كافی نان و غلات با دانه كامل، غذاهای حاوی كلسیم، میوه‌ها و سبزی‌ها، دریافت كافی ریزمغذی‌ها و مقادیر معقول اسیدهای چرب امگا- 3 همراه با ورزش كافی را مورد تشویق قرار می‌دهند. آنها كه از سرطان جان سالم به در برده‌اند نیز باید تشویق شوند كه از همين راهنماهای تغذیه و ورزش پیروی كنند.
منبع: دنیای تغذیه ش97
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر