اكسير جواني يعني: ورزش، تغذيه صحيح و آرامش

نوشته  : اين شماره: دكتر محمد حسين صالحي سورمقي استاد دانشگاه و محقق پيشكسوت در زمينه‌ گياهان دارويي 
پای گذاشتن گیاهان به زندگی بشر، تقاضای انسان‌ها برای شناخت هرچه بیشتر گیاهان و خواص نهفته بی‌شمار آنها، واژه گیاه درمانی و داروهای گیاهی را به فرهنگ لغات بشر وارد کرده است. هرچند که این ورود عمری هزاران ساله دارد، اما به مدت چند دهه فاصله‌ای عمیق را تجربه کرد که دوباره جایش را باز پس می‌گیرد. این روزها با واژه گیاه درمانی و گیاهان دارویی زیاد مواجه می‌شویم و روزنه‌ امیدي برای درمان بیماری‌ها و کاهش آلام مردم گشوده شده است که همین عاملی شد برای اختصاص یافتن صندلی سلامت این شماره به گفتگو با دکتر محمد حسین صالحی سورمقی، استاد دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشكي تهران. تواضع و خونگرمی از خصوصیات بارز ایشان است که در همان برخورد اول به چشم می‌آید. انرژی ایشان برای انتقال آگاهی‌ها و روحیه خستگی‌ناپذیرشان، مصاحبه ما را به گفت و گویی شیرین و صمیمی تبدیل کرد که در ادامه تقدیم شما خوانندگان عزيز می‌گردد:
اگرچه شما فرد کاملا شناخته شده‌اي هستید، لطفا جهت اطلاع بیشتر خوانندگان توضیحاتی پیرامون زادگاه، تحصیلات و دانشگاه خود بفرمایید؟
من محمد حسین صالحی سورمقی، متولد سال1333 در سورمق هستم. سورمق قبلا دهستانی از استان فارس در بین راه اصفهان- شیراز و در حقیقت نزدیک شیراز است. دوره دبستان را در دبستانی به نام نظامی تمام کردم و بعد دوره دبیرستان را به دلیل اینکه در آن زمان در سورمق دبیرستان نبود، در شهر آباده گذراندم. به خاطر علاقه زیاد به رشته تجربی و طبیعی از کلاس دهم به دبیرستان سعدی که تنها دبيرستان رشته تجربی بود، رفتم. دیپلمم را در سال 1351 در همین دبیرستان گرفتم و همان سال در رشته داروسازي دانشگاه علوم پزشكي تهران قبول شدم. من درسم را تقریبا 6 ماه تا یک سال زودتر تمام کردم و در نتیجه در سال 1356 فارغ‌التحصیل شدم. بعد بلافاصله به سربازی رفتم. در سال 58 به محض تمام شدن سربازی به استخدام دانشکده داروسازی تهران درآمدم. در آن زمان ما به عنوان مربی پذیرفته می‌شدیم و بعد از پنج سال اگر شرایطش را پیدا و امتیازات لازم را کسب می‌کردیم، براي گرفتن تخصص به خارج از کشور اعزام می‌شدیم. بنابراین چون آن زمان رشته‌های تخصصی در ایران نبود، من پذیرش را از دانشکده داروسازی برادفورد انگلستان گرفتم و برای اخذ درجه Ph.D به آنجا رفتم. درجه Ph.D به طور متوسط در اين رشته چهار و نیم سال یا بیشتر طول می‌کشد، اما من طي سه سال و نیم آن را تمام كردم. قبل از سال 1368 به ایران برگشتم و دوباره کارم را در دانشگاه علوم پزشكي تهران ادامه دادم و از همان زمان تا امروز در دانشگاه علوم پزشكي تهران کار می‌کنم و عضو هیأت علمی دانشگاه نيز هستم. در سال‌های بعد، رشته‌های تخصصی در ایران داير شد كه یکی از آنها رشته فارماکوگنوزی بود كه ما ديگر برای این رشته‌ها دانشجو اعزام نمی‌کنیم. دو رشته جدید هم در دو سه سال اخیر اضافه شده که یکی طب سنتی است و امسال وارد چهارمین سال تاسیس می‌شود که چون تعدادي از دروس آن به دارو‌های گیاهی مرتبط است، ما کمی آنجا مشارکت داریم. سال بعد، رشته داروسازی سنتی که مکمل آن است، ایجاد شد که در حقیقت آن هم وارد سومین سال تاسیس خود شده است که در آنجا هم همکاری دارم. اما همکاری من در رشته تخصصي داروسازي سنتي که Ph.D می‌دهد، خیلی بیشتر از طب سنتی است؛ چون طب سنتی بیشتر پزشکی است و داروسازی سنتی رشته خود ماست. هم‌اكنون بنده در چهار رشته داروسازی عمومی، فارماکوگنوزی، طب سنتی و داروسازی سنتی همكاري دارم.
تمامي اين رشته‌ها در دانشگاه علوم پزشكي تهران مي‌باشند؟
بله، تمام رشته‌ها در دانشگاه علوم پزشكي تهران هستند، منتها دانشکده طب سنتی با مشاركت چهار دانشگاه تاسیس شده است تا در آینده وقتی که نیروها زیاد شدند، هر دانشگاه مستقل عمل کند. دانشکده طب سنتی شامل چهار دانشگاه علوم پزشكي تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه ایران و دانشگاه شاهد مي‌باشد، ولی همه در دانشگاه علوم پزشكي تهران درس مي‌خوانند. داروسازی سنتی هم در سه دانشگاه علوم پزشكي تهران، دانشگاه شهيد بهشتي و دانشگاه شیراز به طور مستقل تدریس مي‌شود، ولی همکاری‌هایی هم در مواقعی که استاد كافي نیست و دروس مشترک مي‌باشد، وجود دارد.
چطور شد که رشته داروسازی را انتخاب کردید و بعد برای تخصص رشته فارماکوگنوزی را برگزیدید؟
من کلا به طبیعت بسیار علاقه‌مندم و شاید اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل همین باشد. مسأله دوم اینکه در دوره دبیرستان به غیر از علوم طبیعی در درس شیمی هم بسیار قوی بودم؛ در نتیجه رشته‌هایی که بیشتر به گیاهان و طبیعت و شیمی ارتباط داشت را خیلی دوست داشتم و رشته اول انتخابی من داروسازی بود؛ چون تا حدي اطلاع داشتم كه داروسازی مخلوطی از همه اینهاست و از طرفی می‌دانستم متنوع‌ترین شیمی‌ها در داروسازی هست؛ به این دلیل داروسازی رشته‌ای بود که تمام آن چیزی را که می‌خواستم داشت. خوشبختانه در همان رشته هم قبول شدم. وقتی که دانشجوی رشته داروسازي شدم و از نزدیک همه چیز را متوجه شدم، برای تخصص رشته‌ای را انتخاب كردم که دقیقا و به طور تخصصي با گیاهان دارویی ارتباط داشته باشد. همان جا علاقه‌ام ممتد شد و ادامه رشته به این دلیل شکل گرفت.
به عنوان شخصی که سال‌هاست در حوزه سلامت، به ویژه ساخت دارو‌های گیاهی، تلاش کرده‌اید، برای حفظ سلامت افراد چه راهکارهایی پیشنهاد می‌کنید؟
اگر بخواهم خیلی خلاصه و مفید بگويم، باید اشاره كنم که هم اكنون تحقیقات جدیدی در دنیا در ارتباط با سلامت مردم و ریشه‌یابی بیماری‌ها در حال انجام است. امروزه طرح‌های بزرگ و طرح‌های مادر طرح‌هایی هستند که ارتباط بيماري‌ها را با تغذیه مطالعه می‌کنند. به طور مثال سرطان که یک معضل بزرگ در دنیاست، تلاش بسیاری براي كشف و ساخت داروي آن می‌شود. اما این مشکل تنها با ساخت دارو حل نمی‌شود. الان بررسي كرده‌اند كه در کدام نقاط دنیا سرطان بيشتر است. آن نقاط را شناسایی کرده و متوجه شده‌اند که دلیل اصلی، تغذیه و شکل زندگی مردم مي‌باشد. البته نه اینکه عوامل دیگر دخیل نباشند، اما اصلی‌ترین آن مربوط به تغذیه و نوع زندگی مردم است. به عنوان مثال، در قسمت‌های زیادی از آسیا سرطان‌هايي مثل سرطان سینه در خانم‌ها و سرطان پروستات در آقایان كمتر است كه پس از تحقيقات معلوم شد که تغذیه در کشورهای جنوب آسیا بیشتر سویا است و از همين طریق به خاصیت ضد سرطانی سویا پی برده‌اند. یا خیلی از جاها را که بيماري بسیار کم است، متوجه شده‌اند که لبنیات غذای اصلی آنهاست. در اکثر نقاط دنیا علت بيماري‌ها مربوط به تغذیه و یكسری عوامل دیگر است و تغذیه در کاهش و افزایش آن بسیار اهمیت دارد. چند سالي است ضمن استفاده زیاد از غذاهای ماشینی به این نتیجه رسیده‌اند که غذاهای شرقی غذاهای خیلی کاملی ا‌ست و مطالعات بسیاری روی سفره‌های شرقی شده است. به عنوان مثال، در آمریکا و غرب که روند ماشینی شدن سريع مي‌باشد، شما آدم لاغر و متوسط کم می‌بینید و این به دلیل اختلالات هورمونی و دقیقا مربوط به تغییر در تغذیه است. برعکس، ما در شرق بیشتر افراد را متناسب می‌بینیم، بنابراین اگر ما اطلاعاتمان را در طرز زندگی و مخصوصا در تغذیه که از مهم‌ترین مسائل است بالا ببريم، از سلامت بالایی برخوردار خواهيم بود. برعکس، اگر اطلاعات ما غلط باشد و تغذیه نامناسب داشته باشیم، سلامتي تهديد مي‌شود. بسیاری از مردم سیر شدن را با تغذیه درست اشتباه می‌گیرند؛ یعنی فکر می‌کنند اگر غذایی که داخل سفره بود سیرشان کرد، تغذیه سالمی داشته‌اند؛ اما این اشتباه است؛ حجیم بودن غذا با سیر شدن و اینکه بدانیم بدنمان چه مقدار پروتئین، ویتامین، چربی، قند، آب، املاح، هورمون‌ها و فیبر لازم دارد، فرق مي‌كند.
چند فرزند دارید، آیا در کارها و مطالعات گیاهی به شما کمک می‌کنند؟
من یک پسر دارم که الان معماری را در مقطع لیسانس تمام کرده است. وقتی کوچک بود و ما برای جمع آوری گیاهان می‌رفتیم، گاهی با ما مي‌آمد و علاقه زیادی به گیاهان و طبیعت داشت؛ طوری که فکر می‌کردم حتما با این علاقه داروساز می‌شود و همین کار را ادامه خواهد داد؛ ولی در دوره دبیرستان به رشته ریاضی متمایل شد. من فکر می‌کنم چون به سفر و مكان‌هاي تاریخی خیلی علاقه‌مند بوديم و همیشه در سفرها از این نقاط دیدن می‌کردیم، علاقه او را به رشته معماری زیاد کرد.
در مورد روش‌های حفظ سلامتی خود بفرمایید؟
من سال‌هاست هر روز بدون استثنا، صبح زود بعد از خواب بیست دقیقه الي نیم ساعت نرمش می‌کنم و فكر مي‌كنم تاثیر بسیاری در طول روز خواهد داشت و بدن را از همه لحاظ برای فعالیت‌های بعدی آماده می‌کند. در ضمن، به کوهنوردی خیلی علاقه دارم و حداقل هفته‌ای یک روز را (معمولا جمعه) به کوه می‌روم. به شنا هم علاقه دارم. از نظر تغذیه هم همان چیزی که توصیه کردم را سالیان زیادي است که رعایت می‌کنم. توجه بسیار به تنوع غذایی و رعايت اعتدال در مصرف از عوامل مهم در برنامه غذایی‌ام است. همچنين، از غذاها با فرمولاسیون غذای ایرانی استفاده می‌کنم. صحیح مصرف کردن غذا خیلی مهم است. همان طور که ما در استفاده از دارو اگر از فرمول صحیح استفاده نکنیم فایده‌ای نخواهد داشت، در مورد غذا هم همينطور است. فرمولاسیون غذاهای ایرانی بسیار عالی و بی‌نظیر و نوع مواد انتخاب‌شده و نحوه پخت و میزان مصرف بسیار درست است. ما در منزل خودمان اصولا از غذاهای ایرانی و سنتی استفاده می‌کنیم. مورد سوم كه رعايت مي‌شود، مسائل روحی روانی است که بستگی به آدم‌ها دارد که برای چه چیزهایی اهمیت قائل می‌شوند و نسبت چه چيزهايي واکنش نشان می‌دهند. اگر هر کسی براي هر چیز به اندازه‌ای که باید، ارزش قائل شود، قسمت اعظم مشکلات عصبي از بین می‌رود. هرکس می‌تواند روی مسائل روحی روانی خود تاثیر بگذارد و آنها را تحت کنترل خود درآورد. خوشبختانه خود من چون از کارم خیلی راضی هستم و مشکلی هم ندارم، شرایط برایم فراهم است.
اکسیر جوانی را شما یافته‌اید، این راز را بیان نمایید؟
عامل مهم و موثر، تحرک است؛ اما نبايد با میزان کار در طی روز اشتباه گرفته شود. گاهی اوقات افراد مي‌گويند فشار خون یا قند بالایی دارند که من می‌گویم اولین و بهترین دارو تحرک است و آنها می‌گویند ما در طی روز تحرك زيادي داريم؛ اما من معتقدم كه آن اصلا تحرك محسوب نمي‌شود، چون شما وقتي قدم مي‌زنيد يا كوهنوردي مي‌كنيد، با کاری که ممکن است هیچ علاقه‌ای به آن نداشته باشید و به زور آن را انجام دهيد، فرق مي‌كند. اينها دو نوع تحرک است که مردم ما اکثرا با هم اشتباه می‌گیرند و تصور مي‌كنند در طي روز تحرك لازم را دارند. تحرکی که منظور من است، همان ورزش و نرمش صبح است؛ مخصوصا برای نسل کنونی که از درد کمر و پا دائما ناله می‌کنند. اين دردها قبلا در مسن‌ها بود و حالا متاسفانه به جوان‌ها در سن‌های پایین و متوسط سرايت كرده است. ورزش، تغذیه صحیح و مسائل روحی روانی که هر کدام توضیح داده شد، از كليدهاي این راز می‌باشد.
در پایان، پیام سلامتی خود را برای خوانندگان دنیای تغذیه بفرمایید.
پیام سلامتی من برای خوانندگان این است که تحرک داشته باشند، تغذیه مناسب داشته باشند و از غذاهای سنتی با فرمولاسیون شرقی استفاده کنند؛ يعني غذاهای متنوع كه از نظر کیفیت فاکتورهایی را که گفته شد، داشته باشند.نكته مهم دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد، استراحت و خواب مناسب است که به سلامتی کمک بسیاری می‌کند. تغيير محیط در قالب مسافرت هم می‌تواند تأثیرات خوبی بر روي سلامتي داشته باشد؛ به‌خصوص روی مسائل روحی روانی که بسیار مهم است. همچنين، بايد قسمتی از وقت را به مطالعه کتاب‌ها اختصاص داد که راهنمای بسیار خوبی برای افراد و حفظ سلامتی آنهاست.



منبع: دنیای تغذیه  ش 96

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر