نوشته : سيده سارا حكيم کارشناس ارشد تغذیه از دانشگاه تهران
نقش تغذيه قبل از عمل پيوند كليه:
تغذيه نقش بسيار مهمي در قبل از عمل پيوند همانند بعد از عمل پيوند كليه دارد. بسيار مهم است كه نيازهاي تغذيه‌اي فرد در اين دوران متناسب با داروهايي باشد كه فرد مصرف مي‌نمايد.
پروتئين موردنياز: حفظ ذخيره پروتئين براي هر فردي كه قصد انجام پيوند كليه را دارد مهم است. افرادي كه غذاهاي فقير از پروتئين مصرف مي‌نمايند و دچار سوء تغذيه ناشي از پروتئين مي‌باشند در ريسك بالاي عفونت قبل و بعد از عمل پيوند هستند.
چاقي: افرادي كه دچار اضافه وزن يا چاقي هستند و قصد پيوند كليه را دارند، بايد قبل از عمل با كمك يك متخصص تغذيه از رژيم‌هاي غذايي مناسب براي كنترل وزن استفاده نمايند. افراد چاقي كه تحت عمل پيوند قرار مي‌گيرند، در معرض خطر عفونت و تعويق در التيام زخم‌ها بعد از عمل مي‌باشند. علاوه بر آن اين افراد در ريسك بالايي براي بيماري‌هاي قلبي و ديابت قرار دارند.
اختلالات مربوط به استخوان: يك دسته از بيماري‌هاي مربوط به استخوان، هايپرپاراتيروئيديسم ثانويه ناميده مي‌شود. اين بيماري بيشتر در افراد مبتلا به مشكلات كليوي (به ويژه افرادي كه دياليز مي‌شوند) وجود دارد. در اين بيماري سطح هورمون پاراتيروئيد (PTH) بالا مي‌رود. سطح بالاي اين هورمون منجر به تضعيف بافت استخوان، دردهاي استخواني و افزايش ريسك بيماري‌هاي قلبي‑عروقي مي‌شود. اگر اين اختلال شديد باشد بعد از پيوند نيز ادامه مي‌يابد. اين وضعيت را مي‌توان از طريق دارو و تغذيه درماني قبل از عمل پيوند كنترل نمود.
تغذيه بعد از عمل پيوند كليه:
بيماري كليه در مرحله پاياني از طريق دارو درمان نمي‌شود و براي آن دو راه درماني شامل دياليز و پيوند كليه وجود دارد. اين افراد فكر مي‌كنند كه با اين عمل كيفيت زندگي آنها بسيار مطلوب مي‌شود، چون محدوديت كمتري در مصرف مواد غذايي دارند، اما بيماران تحت عمل بايد دارو درماني را به كار گيرند و تحت نظر پزشك باشند.
آيا داروهاي مصرفي بعد از عمل پيوند كليه روي رژيم غذايي فرد تاثير خواهند داشت؟
رژيم غذايي فرد تحت تاثير داروهاي مصرفي كه براي جلوگيري از پس زدن پيوند به كار مي‌روند، قرار مي‌گيرد. دسته‌اي از داروها كه رژيم غذايي فرد را تحت تاثير قرار مي‌دهند عبارتند از:
1- استروئيدها (Prednisone)
2- سيكلوسپورين‌ها 3- tacrolimus
4- azathioprine 5- mycophenolate.
پيوند كليه و تغيير وزن: به علت محدوديت كمتر اين افراد در مصرف مواد غذايي و احساس گرسنگي ناشي از داروهايي از قبيل استروئيدها اشتهاي آنها افزايش مي‌يابد و دچار اضافه وزن مي‌شوند، اما نبايد آنها را از خوردن غذا منع نمود، بلكه بايد در انتخاب مواد غذايي خود دقت بيشتري داشته باشند و متخصص تغذيه براي آنها برنامه غذايي مناسبي تنظيم نمايد كه فرد بتواند وزن ايده‌آل خود را حفظ كند.
آنها بايد از مصرف غذاهاي داراي كالري بالا (از قبيل غذاهاي چرب و شيريني‌ها) اجتناب نمايند و با مشورت پزشك، فعاليت فيزيكي خود را افزايش دهند. دسته‌اي از غذاها كه به كنترل وزن فرد كمك مي‌نمايند، شامل ميوه‌ها، سبزيجات خام، گوشت قرمز لخم، مرغ و ماهي كم چرب، محصولات لبني بدون چربي يا كم چرب و نوشيدني‌هاي بدون شكر مي‌باشند.
كنترل وزن به جلوگيري از بروز مشكلاتي مانند بيماري‌هاي قلبي، ديابت و افزايش فشارخون كمك مي‌نمايد.
افزايش كلسترول و تري‌گليسيريد خون: احتمال افزايش سطح كلسترول و تري‌گليسيريد خون بعد از پيوند كليه وجود دارد و افزايش سطح اين پروفايل‌هاي خوني موجب بروز بيماري‌هاي قلبي – عروقي مي‌شود.
ديابت و پيوند كليه: فردي كه عمل پيوند انجام داده است، زماني كه از داروهاي استروئيدي استفاده مي‌كند، بدن او كمتر از كربوهيدرات‌ها استفاده مي‌نمايد و اين منجر به افزايش قندخون و در نهايت ديابت مي‌شود. پس بايد به او توصيه شود كه بيشتر از كربوهيدرات‌هاي پيچيده نظير ميوه‌ها، سبزيجات، غلات و حبوبات استفاده نمايد.
پيوند كليه و مصرف نمك: داروهايي كه بعد از عمل استفاده مي‌گردند (به ويژه استروئيدها)، موجب نگهداري مايعات در بدن مي‌شوند و مصرف نمك اين مشكل را بدتر مي‌نمايد و سبب افزايش نگهداري مايعات و افزايش فشارخون مي‌گردد. كنترل فشارخون در پيوند كليه بسيار مهم است.
پيوند كليه و مصرف پروتئين: مصرف پروتئين در اين دوران بسيار داراي اهميت مي‌باشد، زيرا موجب ساختن و بازسازي عضلات و بافت‌ها مي‌شود و نيز به التيام زخم‌ها بعد از جراحي كمك مي‌نمايد. علاوه بر اين مصرف استروئيدها موجب تحليل عضلاني مي‌شود كه مصرف پروتئين كمك زيادي به اين مشكل مي‌نمايد.
فسفر: بعد از عمل پيوند براي اينكه بدن بتواند تحليل بافت استخواني (كه در نتيجه اختلال كليوي ايجاد شده است) را بازسازي نمايد، فسفر خون كاهش مي‌يابد، بنابراين متخصص تغذيه بايد به اين افراد غذاهاي داراي فسفر بالا (از قبيل محصولات لبني كم چرب) را توصيه نمايد.
پتاسيم: بعد از پيوند كليه بايد غذاهايي را كه داراي پتاسيم مي‌باشند، مصرف نمود. اگرچه دسته‌اي از داروها سطح پتاسيم خون را افزايش مي‌دهند، اما دسته‌اي ديگر موجب كاهش آن مي‌شوند.
ورزش: ورزش و فعاليت بدني، اضافه وزن ناشي از مصرف داروهايي را كه موجب افزايش اشتها مي‌شوند، به حداقل مي‌رساند. ميزان ورزش بايد حداقل سه بار در هفته و هر بار 30 دقيقه باشد. البته ورزش بايد تحت نظر پزشك و طبق توصيه‌هاي او انجام شود.
منبع: دنیای تغذیه ش 97
تغذيه نقش بسيار مهمي در قبل از عمل پيوند همانند بعد از عمل پيوند كليه دارد. بسيار مهم است كه نيازهاي تغذيه‌اي فرد در اين دوران متناسب با داروهايي باشد كه فرد مصرف مي‌نمايد.
پروتئين موردنياز: حفظ ذخيره پروتئين براي هر فردي كه قصد انجام پيوند كليه را دارد مهم است. افرادي كه غذاهاي فقير از پروتئين مصرف مي‌نمايند و دچار سوء تغذيه ناشي از پروتئين مي‌باشند در ريسك بالاي عفونت قبل و بعد از عمل پيوند هستند.
چاقي: افرادي كه دچار اضافه وزن يا چاقي هستند و قصد پيوند كليه را دارند، بايد قبل از عمل با كمك يك متخصص تغذيه از رژيم‌هاي غذايي مناسب براي كنترل وزن استفاده نمايند. افراد چاقي كه تحت عمل پيوند قرار مي‌گيرند، در معرض خطر عفونت و تعويق در التيام زخم‌ها بعد از عمل مي‌باشند. علاوه بر آن اين افراد در ريسك بالايي براي بيماري‌هاي قلبي و ديابت قرار دارند.
اختلالات مربوط به استخوان: يك دسته از بيماري‌هاي مربوط به استخوان، هايپرپاراتيروئيديسم ثانويه ناميده مي‌شود. اين بيماري بيشتر در افراد مبتلا به مشكلات كليوي (به ويژه افرادي كه دياليز مي‌شوند) وجود دارد. در اين بيماري سطح هورمون پاراتيروئيد (PTH) بالا مي‌رود. سطح بالاي اين هورمون منجر به تضعيف بافت استخوان، دردهاي استخواني و افزايش ريسك بيماري‌هاي قلبي‑عروقي مي‌شود. اگر اين اختلال شديد باشد بعد از پيوند نيز ادامه مي‌يابد. اين وضعيت را مي‌توان از طريق دارو و تغذيه درماني قبل از عمل پيوند كنترل نمود.
تغذيه بعد از عمل پيوند كليه:
بيماري كليه در مرحله پاياني از طريق دارو درمان نمي‌شود و براي آن دو راه درماني شامل دياليز و پيوند كليه وجود دارد. اين افراد فكر مي‌كنند كه با اين عمل كيفيت زندگي آنها بسيار مطلوب مي‌شود، چون محدوديت كمتري در مصرف مواد غذايي دارند، اما بيماران تحت عمل بايد دارو درماني را به كار گيرند و تحت نظر پزشك باشند.
آيا داروهاي مصرفي بعد از عمل پيوند كليه روي رژيم غذايي فرد تاثير خواهند داشت؟
رژيم غذايي فرد تحت تاثير داروهاي مصرفي كه براي جلوگيري از پس زدن پيوند به كار مي‌روند، قرار مي‌گيرد. دسته‌اي از داروها كه رژيم غذايي فرد را تحت تاثير قرار مي‌دهند عبارتند از:
1- استروئيدها (Prednisone)
2- سيكلوسپورين‌ها 3- tacrolimus
4- azathioprine 5- mycophenolate.
پيوند كليه و تغيير وزن: به علت محدوديت كمتر اين افراد در مصرف مواد غذايي و احساس گرسنگي ناشي از داروهايي از قبيل استروئيدها اشتهاي آنها افزايش مي‌يابد و دچار اضافه وزن مي‌شوند، اما نبايد آنها را از خوردن غذا منع نمود، بلكه بايد در انتخاب مواد غذايي خود دقت بيشتري داشته باشند و متخصص تغذيه براي آنها برنامه غذايي مناسبي تنظيم نمايد كه فرد بتواند وزن ايده‌آل خود را حفظ كند.
آنها بايد از مصرف غذاهاي داراي كالري بالا (از قبيل غذاهاي چرب و شيريني‌ها) اجتناب نمايند و با مشورت پزشك، فعاليت فيزيكي خود را افزايش دهند. دسته‌اي از غذاها كه به كنترل وزن فرد كمك مي‌نمايند، شامل ميوه‌ها، سبزيجات خام، گوشت قرمز لخم، مرغ و ماهي كم چرب، محصولات لبني بدون چربي يا كم چرب و نوشيدني‌هاي بدون شكر مي‌باشند.
كنترل وزن به جلوگيري از بروز مشكلاتي مانند بيماري‌هاي قلبي، ديابت و افزايش فشارخون كمك مي‌نمايد.
افزايش كلسترول و تري‌گليسيريد خون: احتمال افزايش سطح كلسترول و تري‌گليسيريد خون بعد از پيوند كليه وجود دارد و افزايش سطح اين پروفايل‌هاي خوني موجب بروز بيماري‌هاي قلبي – عروقي مي‌شود.
ديابت و پيوند كليه: فردي كه عمل پيوند انجام داده است، زماني كه از داروهاي استروئيدي استفاده مي‌كند، بدن او كمتر از كربوهيدرات‌ها استفاده مي‌نمايد و اين منجر به افزايش قندخون و در نهايت ديابت مي‌شود. پس بايد به او توصيه شود كه بيشتر از كربوهيدرات‌هاي پيچيده نظير ميوه‌ها، سبزيجات، غلات و حبوبات استفاده نمايد.
پيوند كليه و مصرف نمك: داروهايي كه بعد از عمل استفاده مي‌گردند (به ويژه استروئيدها)، موجب نگهداري مايعات در بدن مي‌شوند و مصرف نمك اين مشكل را بدتر مي‌نمايد و سبب افزايش نگهداري مايعات و افزايش فشارخون مي‌گردد. كنترل فشارخون در پيوند كليه بسيار مهم است.
پيوند كليه و مصرف پروتئين: مصرف پروتئين در اين دوران بسيار داراي اهميت مي‌باشد، زيرا موجب ساختن و بازسازي عضلات و بافت‌ها مي‌شود و نيز به التيام زخم‌ها بعد از جراحي كمك مي‌نمايد. علاوه بر اين مصرف استروئيدها موجب تحليل عضلاني مي‌شود كه مصرف پروتئين كمك زيادي به اين مشكل مي‌نمايد.
فسفر: بعد از عمل پيوند براي اينكه بدن بتواند تحليل بافت استخواني (كه در نتيجه اختلال كليوي ايجاد شده است) را بازسازي نمايد، فسفر خون كاهش مي‌يابد، بنابراين متخصص تغذيه بايد به اين افراد غذاهاي داراي فسفر بالا (از قبيل محصولات لبني كم چرب) را توصيه نمايد.
پتاسيم: بعد از پيوند كليه بايد غذاهايي را كه داراي پتاسيم مي‌باشند، مصرف نمود. اگرچه دسته‌اي از داروها سطح پتاسيم خون را افزايش مي‌دهند، اما دسته‌اي ديگر موجب كاهش آن مي‌شوند.
ورزش: ورزش و فعاليت بدني، اضافه وزن ناشي از مصرف داروهايي را كه موجب افزايش اشتها مي‌شوند، به حداقل مي‌رساند. ميزان ورزش بايد حداقل سه بار در هفته و هر بار 30 دقيقه باشد. البته ورزش بايد تحت نظر پزشك و طبق توصيه‌هاي او انجام شود.
منبع: دنیای تغذیه ش 97
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر