نوشته : دكتر سيدضياءالدين مظهري
هشدار:
براي دستيابي به اندام موزون و رهايي از كيلوهاي اضافي انباشته شده در
اعضا و ارگانها گرچه ايجاد بيلان منفي انرژي دريافتي نسبت به مصرف روزمره
لازم است، ولي كافي نميباشد. پيچيدگي عملكرد سيستمهاي متنوع و متعدد
دنياي دروني افراد بسيار شگفتانگيز و حيرتآور بوده و هر روزي كه ميگذرد
دانش پژوهان و متخصصين سختكوش در گستره گيتي با پژوهشهاي عجيب و غريب خود
به كشفيات تازهاي در قبال حفظ حيات توام با عمر طولاني و عاري از درد و
رنج و مرض بني نوع بشر دست مييابند.
متأسفانه از اين نوآوريها و يافتههاي ذيقيمت نه تنها مددجويان و نيازمندان تعديل وزن آگاهي پيدا نمينمايند بلكه افراد غيرمتخصص و يا متخصص غيرمسؤول دانسته و ندانسته با تجويز برنامههاي تغذيهاي نامتعادل و زيانبار و تجويز داروهاي غيرضروري بياثر ولي با عوارض جانبي بسيار گسترده در روند كاهش وزن و بكارگيري ترفندهاي غيراخلاقي و حرفهاي و استفاده نابجا از انواع تركيبات و روشهاي من درآوردي نادرست توصيههاي جديد را ناديده انگاشته و به جلب هر چه بيشتر بدام افتادگان ناآگاه، زودباور، عجول و بيصبر و حوصله مشغول ميباشند. مدتهاي مديدي است كه افراد عالم و متخصص به استناد دلايل ارائه شده و يا يافتههاي تجربي جديد به اين باور رسيدهاند كه تمام چاقها و آنهايي كه اضافه وزن دارند به طور يكسان به نتايج مورد انتظار نميرسند و در قبال بهكارگيري روشهاي مختلف و حتي كاهش انرژي دريافتي (از طريق خورد و خوراك) يكسان عكسالعمل متفاوتي نشان ميدهند.
خودآزمايي جهت آگاهي از ميزان سلامتي:
آيا شاخص توده بدني شما كه از تقسيم وزن صبح ناشتاي شما بعد از تخليه مثانه و رودهها به مجذور قد به متر بدست آمده بيشتر از 25 است؟ بلي /خير
آيا قطر شكم شما اگر بانو هستيد بيشتر از 88 سانتيمتر ميباشد؟بلي /خير
آيا قطر شكم شما اگر آقا هستيد برابر يا بيشتر از 102 سانتيمتر ميباشد؟ بلي / خير
آيا ميزان تريگليسيريد شما بيشتر از 150 ميليگرم در صد ميباشد؟ بلي / خير
آيا ميزان كلسترول HDL شما اگر بانو ميباشيد زير 50 و اگر آقا ميباشيد زير 40 ميباشد؟ بلي / خير
آيا ميزان فشار خون شما بيشتر از 5/13 روي 5/8 ميباشد؟ بلي / خير
آيا پدر و مادرتان به بيماري ديابت مبتلا گرديدهاند؟ بلي / خير
آيا يكي از والدينتان در سنين جواني به حمله قلبي يا مغزي دچار شدهاند؟ بلي / خير
آيا ميزان قند ناشتاي شما بالاتر از 110 ميليگرم در دسيليتر ميباشد؟ بلي / خير
آيا از جمله افراد غيرفعال ميباشيد و كمتر از 20 دقيقه در طول روز پيادهروي داريد؟ بلي / خير
توجه و توصيه:
الف: چنانچه پاسخهاي شما به بيشتر از دو مورد مثبت باشد، شما در معرض خطر جدي سلامتي قرار داريد و به شما توصيه ميگردد با توجه به گروهي كه تعلق داريد تحت نظر يك متخصص يا كارشناس تغذيه به كاهش وزن تدريجي اقدام نماييد.
ب: نكته در خور توجه براي افرادي كه از 65 سال بيشتر سن دارند:
اگر از جمله عزيزاني ميباشيد كه سن پر بركت شما از مرز 65 فراتر رفته و داراي BMI 25 تا 30 ميباشيد، حتي اگر به تعداد بيشتري از سوالات جواب مثبت دادهايد، فقط زماني به كاهش وزن خود اقدام فرماييد كه پزشك خانوادگي شما لزوم آن را توصيه نموده باشد و چكاپ كاملي از درون دادههاي خود به انجام رسانيده باشيد.
انواع فرمهاي چاقي:
اگر دستيابي به سلامتي و حفظ ماندگاري آن اولين هدف تلقي گردد، ميزان وزن و شاخص توده بدن يا BMI اهميت كمتري نسبت به شكل اندام و فرم بدن دارند.
الف- چاقيهاي فرم سيب و خطرات آن:
اگر از جمله افرادي ميباشيد كه انرژيهاي مازاد بر نياز دريافتي خودتان را از طريق غذاهاي روزمره به صورت بافت چربي در ناحيه شكم انبار كردهايد، حتي اگر داراي ساق، ران، آرنج و بازوي لاغري ميباشيد، با توجه به كد گروه خود سلولهاي چربيتان را به عنوان يك كارخانه توليد هورمونهاي متعدد و مختلف در نظر بگيريد كه پيشرفت انباشتگي آنها به طور خزنده بوده و توليد و ترشح هورمونهاي افزايش يافته آنها موجب خواهد شد كه اختلالات عمدهاي را در سوخت و ساز قندها و چربيهايتان فرا خوانده و در نتيجه به هم ريختگيهاي آبشاري و زنجيرهاي، بيماريهاي جديدي را ايجاد و اختلالات زمينهاي فعليتان را تشديد و گسترده خواهد نمود.
ب- چاقيهاي فرم گلابي:
اگر چربيها در ران و نشيمنگاه و پهلوها يا بالاي بازوها جاخوش كرده باشند، گرچه مبتلايان به اين تيپ از چاقيها دل خوشي از عدم تناسب پايين تنه با بالا تنه خود ندارند و از ظرافت صورتشان كه در قبال رژيمهاي كاهش وزن، بسيار آسيبپذيرتر ميباشد، راضي نيستند، ولي در عوض نسبت به چاقيهاي به فرم سيب از نظر سلامتي در امن و امان ميباشند، چرا كه در چاقيهاي فرم گلابي خطرات بسيار كمتري سوخت و ساز چربيها و قندها را تهديد و از حالت تعادل خارج ميسازد.
تعيين فرم چاقي:
براي تعيين فرم چاقي خود با يك متر نواري كه كش نيايد دور كمرتان را اندازهگيري نموده و سپس با همان متر قطر بالاترين انحناي نشيمنگاهتان را مشخص فرماييد. سپس نسبت كمر به باسن را با تقسيم كردن دور كمر (به سانتيمتر) به دور باسن (به سانتيمتر) به دست آوريد. با مقايسه اين عدد با عدد ايدهآل كه براي خانمها 8/0 و براي آقايان 9/0 (به عنوان 2 عدد جادويي و سرنوشتساز نامگذاري گرديدهاند) ميباشد، وضعيت خودتان را مشخص و در صورت متفاوت بودن با اعداد پيش گفت ميزان آن را مشخص نماييد.
كد خودتان را مشخص كنيد:
اگر بخواهيد واقعاً به وزن دلخواهتان دست يابيد، تيپ و كد خودتان را مشخص نماييد. اصولاً در پروسه كاهش وزن هيچكس به اندازه خودتان قادر به تدوين و توصيه برنامه كاملا قابل اجرايي نيست، چرا كه هر فردي از افراد بشر از ژنهاي متفاوت و منحصر به فردي به وجود آمده و در وادي حيات به سوي تكامل و تعالي آغاز به حركت نموده است، از اينرو هر فردي تحت تأثير ژنهاي به ارث برده خود از شاخه پدري و مادري عكسالعمل متفاوتي در قبال مواد غذايي يكسان از خود نشان ميدهد. حتي اين موضوع در قبال نوع و ميزان فعاليت يكسان نيز عكسالعملهاي متفاوتي را براي افرادي كه همجنس و همسن هستند و در محيط يكساني زندگي ميكنند فرا ميخواند. اين موضوع تاكنون با صدها بررسي و پژوهش از طرف دانشمندان مختلف به اثبات رسيده است.
از اينرو شناخت كد و تعيين تيپ و روش زندگيتان در كاهش وزن اصولي و اساسي بسيار راهگشا و كمككننده ميباشد و معمولاً هم بطور تجربي و هم بنا به يافتههاي به عمل آمده، انسانها در بيست گروه مختلف تقسيمبندي ميشوند.
در شماره بعد براي آشنايي شما با اين تقسيمبندي به صورت فهرستوار به گروههاي بيستگانه اشاره ميگردد، ولي به طور تدريجي و به موقع به آناليز و كالبدشكافي هر يك از گروههاي بيستگانه اشاره مبسوطي به عمل خواهم آورد و اقدامات تأثيرگذار در قبال هر تيپ را بيان خواهم نمود.

متأسفانه از اين نوآوريها و يافتههاي ذيقيمت نه تنها مددجويان و نيازمندان تعديل وزن آگاهي پيدا نمينمايند بلكه افراد غيرمتخصص و يا متخصص غيرمسؤول دانسته و ندانسته با تجويز برنامههاي تغذيهاي نامتعادل و زيانبار و تجويز داروهاي غيرضروري بياثر ولي با عوارض جانبي بسيار گسترده در روند كاهش وزن و بكارگيري ترفندهاي غيراخلاقي و حرفهاي و استفاده نابجا از انواع تركيبات و روشهاي من درآوردي نادرست توصيههاي جديد را ناديده انگاشته و به جلب هر چه بيشتر بدام افتادگان ناآگاه، زودباور، عجول و بيصبر و حوصله مشغول ميباشند. مدتهاي مديدي است كه افراد عالم و متخصص به استناد دلايل ارائه شده و يا يافتههاي تجربي جديد به اين باور رسيدهاند كه تمام چاقها و آنهايي كه اضافه وزن دارند به طور يكسان به نتايج مورد انتظار نميرسند و در قبال بهكارگيري روشهاي مختلف و حتي كاهش انرژي دريافتي (از طريق خورد و خوراك) يكسان عكسالعمل متفاوتي نشان ميدهند.
چرا اينگونه است؟
ريشهيابي دقيق و بررسيهاي همه جانبه و جمعبندي يافتههاي گوناگون نتايج شگفتانگيزي را نمودار كرده و علت تفاوتها را در گروههاي مختلف اجتماع چنين تفسير نموده كه هر گروه خاصي از جوامع مختلف و هر فردي در اين گروهها مجهز به سيستمهاي بسيار ظريف و دقيق متفاوتي ميباشند كه در قبال نوع برنامههاي تغذيهاي و فعاليتهاي بدني و زمان خواب و بيداري، تاكتيكهايي را در جهت مقابله با اين تغييرات به عمل ميآورند. حتي در قبال ميزان كل انرژي تعيين شده در تمام روز و درصد تامين انرژي از درشت مغذيها (پروتئينها، چربيها و قندها) و تغيير و افزايش فعاليتهاي بدني نسبت به قبل از اجراي برنامههاي تدوين شده و توصيههاي به عمل آمده عكسالعملهاي متفاوتي را بروز ميدهند و ترفندهاي ظريفي را در جهت خنثيسازي و مقابله با اين تغييرات بكار ميبرند كه با افراد متعلق به گروههاي متفاوت ديگر قابل مقايسه نميباشند. از اينرو ميتوان افراد جامعه را از بعد زمينههاي ژنتيكي و شرايط اقليمي و عادات غذايي غريزي و اكتسابي و حالات رواني در 20 گروه مجزا دستهبندي نمود و كدي را بر آنها در نظر گرفت. در جهت ياري رسانيدن به مددجويان مراجعهكننده اولين اقدام، شناخت كد گروه آنها ميباشد، چرا كه ميزان نياز به انرژي و پروتئين و عكسالعمل در قبال تغييرات مختلف نسبت به عادات غذايي مرسوم و فعاليتهاي روزمره در افراد هر گروهي بسيار متفاوتتر از گروههاي ديگر ميباشد. عدم توجه به اين تفاوتها ميباشد كه در روند كاهش يا افزايش وزن و يا كمك و ياري رساندن به افزايش قد نوجوانان گاهي با ناكامي و عدم حصول به نتيجه مورد نظر (كه در درجه اول حفظ و تثبيت سلامتي و در وحله بعدي حفظ يا دستيابي به اندام موزون و متناسب ميباشد) روبرو ميشود، لذا براي آگاهي شما فرزانگان علاقهمند به حفظ تناسب اندام توام با سلامتي پايدار در فرصتهاي ديگر، اين گروهبندي 20 گانه را طبق جدولي معرفي خواهم نمود و سپس بتدريج راههاي برخورد با اعضاي هر گروه را كه شخصاً نيز تجربه نمودهام به اطلاع شما عزيزان همراه خواهم رسانيد. در اين فرصت از شما درخواست ميكنم با مطالعه جدول ارائه شده، به خودآزمايي پرداخته و شخصا مشخص فرماييد به كدام يك از سوالها جواب مثبت يا منفي دادهايد و در پايان به تفسير به عمل آمده در انتهاي جدول مراجعه فرماييد.
ريشهيابي دقيق و بررسيهاي همه جانبه و جمعبندي يافتههاي گوناگون نتايج شگفتانگيزي را نمودار كرده و علت تفاوتها را در گروههاي مختلف اجتماع چنين تفسير نموده كه هر گروه خاصي از جوامع مختلف و هر فردي در اين گروهها مجهز به سيستمهاي بسيار ظريف و دقيق متفاوتي ميباشند كه در قبال نوع برنامههاي تغذيهاي و فعاليتهاي بدني و زمان خواب و بيداري، تاكتيكهايي را در جهت مقابله با اين تغييرات به عمل ميآورند. حتي در قبال ميزان كل انرژي تعيين شده در تمام روز و درصد تامين انرژي از درشت مغذيها (پروتئينها، چربيها و قندها) و تغيير و افزايش فعاليتهاي بدني نسبت به قبل از اجراي برنامههاي تدوين شده و توصيههاي به عمل آمده عكسالعملهاي متفاوتي را بروز ميدهند و ترفندهاي ظريفي را در جهت خنثيسازي و مقابله با اين تغييرات بكار ميبرند كه با افراد متعلق به گروههاي متفاوت ديگر قابل مقايسه نميباشند. از اينرو ميتوان افراد جامعه را از بعد زمينههاي ژنتيكي و شرايط اقليمي و عادات غذايي غريزي و اكتسابي و حالات رواني در 20 گروه مجزا دستهبندي نمود و كدي را بر آنها در نظر گرفت. در جهت ياري رسانيدن به مددجويان مراجعهكننده اولين اقدام، شناخت كد گروه آنها ميباشد، چرا كه ميزان نياز به انرژي و پروتئين و عكسالعمل در قبال تغييرات مختلف نسبت به عادات غذايي مرسوم و فعاليتهاي روزمره در افراد هر گروهي بسيار متفاوتتر از گروههاي ديگر ميباشد. عدم توجه به اين تفاوتها ميباشد كه در روند كاهش يا افزايش وزن و يا كمك و ياري رساندن به افزايش قد نوجوانان گاهي با ناكامي و عدم حصول به نتيجه مورد نظر (كه در درجه اول حفظ و تثبيت سلامتي و در وحله بعدي حفظ يا دستيابي به اندام موزون و متناسب ميباشد) روبرو ميشود، لذا براي آگاهي شما فرزانگان علاقهمند به حفظ تناسب اندام توام با سلامتي پايدار در فرصتهاي ديگر، اين گروهبندي 20 گانه را طبق جدولي معرفي خواهم نمود و سپس بتدريج راههاي برخورد با اعضاي هر گروه را كه شخصاً نيز تجربه نمودهام به اطلاع شما عزيزان همراه خواهم رسانيد. در اين فرصت از شما درخواست ميكنم با مطالعه جدول ارائه شده، به خودآزمايي پرداخته و شخصا مشخص فرماييد به كدام يك از سوالها جواب مثبت يا منفي دادهايد و در پايان به تفسير به عمل آمده در انتهاي جدول مراجعه فرماييد.
خودآزمايي جهت آگاهي از ميزان سلامتي:
آيا شاخص توده بدني شما كه از تقسيم وزن صبح ناشتاي شما بعد از تخليه مثانه و رودهها به مجذور قد به متر بدست آمده بيشتر از 25 است؟ بلي /خير
آيا قطر شكم شما اگر بانو هستيد بيشتر از 88 سانتيمتر ميباشد؟بلي /خير
آيا قطر شكم شما اگر آقا هستيد برابر يا بيشتر از 102 سانتيمتر ميباشد؟ بلي / خير
آيا ميزان تريگليسيريد شما بيشتر از 150 ميليگرم در صد ميباشد؟ بلي / خير
آيا ميزان كلسترول HDL شما اگر بانو ميباشيد زير 50 و اگر آقا ميباشيد زير 40 ميباشد؟ بلي / خير
آيا ميزان فشار خون شما بيشتر از 5/13 روي 5/8 ميباشد؟ بلي / خير
آيا پدر و مادرتان به بيماري ديابت مبتلا گرديدهاند؟ بلي / خير
آيا يكي از والدينتان در سنين جواني به حمله قلبي يا مغزي دچار شدهاند؟ بلي / خير
آيا ميزان قند ناشتاي شما بالاتر از 110 ميليگرم در دسيليتر ميباشد؟ بلي / خير
آيا از جمله افراد غيرفعال ميباشيد و كمتر از 20 دقيقه در طول روز پيادهروي داريد؟ بلي / خير
توجه و توصيه:
الف: چنانچه پاسخهاي شما به بيشتر از دو مورد مثبت باشد، شما در معرض خطر جدي سلامتي قرار داريد و به شما توصيه ميگردد با توجه به گروهي كه تعلق داريد تحت نظر يك متخصص يا كارشناس تغذيه به كاهش وزن تدريجي اقدام نماييد.
ب: نكته در خور توجه براي افرادي كه از 65 سال بيشتر سن دارند:
اگر از جمله عزيزاني ميباشيد كه سن پر بركت شما از مرز 65 فراتر رفته و داراي BMI 25 تا 30 ميباشيد، حتي اگر به تعداد بيشتري از سوالات جواب مثبت دادهايد، فقط زماني به كاهش وزن خود اقدام فرماييد كه پزشك خانوادگي شما لزوم آن را توصيه نموده باشد و چكاپ كاملي از درون دادههاي خود به انجام رسانيده باشيد.
انواع فرمهاي چاقي:
اگر دستيابي به سلامتي و حفظ ماندگاري آن اولين هدف تلقي گردد، ميزان وزن و شاخص توده بدن يا BMI اهميت كمتري نسبت به شكل اندام و فرم بدن دارند.
الف- چاقيهاي فرم سيب و خطرات آن:
اگر از جمله افرادي ميباشيد كه انرژيهاي مازاد بر نياز دريافتي خودتان را از طريق غذاهاي روزمره به صورت بافت چربي در ناحيه شكم انبار كردهايد، حتي اگر داراي ساق، ران، آرنج و بازوي لاغري ميباشيد، با توجه به كد گروه خود سلولهاي چربيتان را به عنوان يك كارخانه توليد هورمونهاي متعدد و مختلف در نظر بگيريد كه پيشرفت انباشتگي آنها به طور خزنده بوده و توليد و ترشح هورمونهاي افزايش يافته آنها موجب خواهد شد كه اختلالات عمدهاي را در سوخت و ساز قندها و چربيهايتان فرا خوانده و در نتيجه به هم ريختگيهاي آبشاري و زنجيرهاي، بيماريهاي جديدي را ايجاد و اختلالات زمينهاي فعليتان را تشديد و گسترده خواهد نمود.
ب- چاقيهاي فرم گلابي:
اگر چربيها در ران و نشيمنگاه و پهلوها يا بالاي بازوها جاخوش كرده باشند، گرچه مبتلايان به اين تيپ از چاقيها دل خوشي از عدم تناسب پايين تنه با بالا تنه خود ندارند و از ظرافت صورتشان كه در قبال رژيمهاي كاهش وزن، بسيار آسيبپذيرتر ميباشد، راضي نيستند، ولي در عوض نسبت به چاقيهاي به فرم سيب از نظر سلامتي در امن و امان ميباشند، چرا كه در چاقيهاي فرم گلابي خطرات بسيار كمتري سوخت و ساز چربيها و قندها را تهديد و از حالت تعادل خارج ميسازد.
تعيين فرم چاقي:
براي تعيين فرم چاقي خود با يك متر نواري كه كش نيايد دور كمرتان را اندازهگيري نموده و سپس با همان متر قطر بالاترين انحناي نشيمنگاهتان را مشخص فرماييد. سپس نسبت كمر به باسن را با تقسيم كردن دور كمر (به سانتيمتر) به دور باسن (به سانتيمتر) به دست آوريد. با مقايسه اين عدد با عدد ايدهآل كه براي خانمها 8/0 و براي آقايان 9/0 (به عنوان 2 عدد جادويي و سرنوشتساز نامگذاري گرديدهاند) ميباشد، وضعيت خودتان را مشخص و در صورت متفاوت بودن با اعداد پيش گفت ميزان آن را مشخص نماييد.
كد خودتان را مشخص كنيد:
اگر بخواهيد واقعاً به وزن دلخواهتان دست يابيد، تيپ و كد خودتان را مشخص نماييد. اصولاً در پروسه كاهش وزن هيچكس به اندازه خودتان قادر به تدوين و توصيه برنامه كاملا قابل اجرايي نيست، چرا كه هر فردي از افراد بشر از ژنهاي متفاوت و منحصر به فردي به وجود آمده و در وادي حيات به سوي تكامل و تعالي آغاز به حركت نموده است، از اينرو هر فردي تحت تأثير ژنهاي به ارث برده خود از شاخه پدري و مادري عكسالعمل متفاوتي در قبال مواد غذايي يكسان از خود نشان ميدهد. حتي اين موضوع در قبال نوع و ميزان فعاليت يكسان نيز عكسالعملهاي متفاوتي را براي افرادي كه همجنس و همسن هستند و در محيط يكساني زندگي ميكنند فرا ميخواند. اين موضوع تاكنون با صدها بررسي و پژوهش از طرف دانشمندان مختلف به اثبات رسيده است.
از اينرو شناخت كد و تعيين تيپ و روش زندگيتان در كاهش وزن اصولي و اساسي بسيار راهگشا و كمككننده ميباشد و معمولاً هم بطور تجربي و هم بنا به يافتههاي به عمل آمده، انسانها در بيست گروه مختلف تقسيمبندي ميشوند.
در شماره بعد براي آشنايي شما با اين تقسيمبندي به صورت فهرستوار به گروههاي بيستگانه اشاره ميگردد، ولي به طور تدريجي و به موقع به آناليز و كالبدشكافي هر يك از گروههاي بيستگانه اشاره مبسوطي به عمل خواهم آورد و اقدامات تأثيرگذار در قبال هر تيپ را بيان خواهم نمود.
منبع: دنیای تغذیه ش ۱۱۵
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر