نوشته : زهرا فرهناک کارشناس ارشد تغذیه
آخرين کلیدها: کنترل قند خون و ترك سيگار
آخرین مطالعات نشان می‌دهند که 7/8 درصد (چیزی نزدیک 7 تا 8 میلیون نفر) از جمعیت 25 تا 65 ساله کشور درگیر بیماری دیابت هستند که نیمی از این افراد نیز از بیماری خود اطلاعی ندارند و معمولا زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که دچار اختلال دید، نارسایی کلیه و سایر بیماری‌ها شده‌اند. اگر تشخیص دیابت به موقع انجام گیرد، روند درمان نیز بسیار راحت‌تر و کم هزینه‌تر خواهد بود.
دیابت و پيش ديابت:
اگر قند خون ناشتاي شما زیر 100 است وضعیت خوبی دارید، در غیر این صورت شما به دیابت مبتلا مي‌باشيد و یا در مرحله پیش دیابتی هستید. اگر قند خون ناشتا 126 میلی‌گرم در دسی لیتر و بالاتر و قند 2 ساعته، 200 ميلي‌گرم در دسي‌ليتر و بالاتر باشد فرد دیابتی محسوب می‌شود. افراد پیش دیابتی حدفاصل فرد سالم و دیابتی هستند. در این افراد قند خون ناشتا بین 100 تا 125 و قند 2 ساعته 140 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر می‌باشد. در این مرحله پایبندی و رعایت جدی الگوی غذایی سالم و تغذیه درست و داشتن فعالیت منظم ورزشی بسیار کمک کننده است و می‌تواند سیر پیشرفت بیماری و بروز دیابت آشکار را تا حد امکان به تاخیر بیندازد. طبق تخمین انجمن قلب آمريكا 7/59 میلیون آمريكایی 20 ساله و بالاتر در مرحله پیش دیابتی هستند.
عوامل خطر دیابت و مرحله پیش دیابتی:
فاکتورهای خطر غیر قابل کنترل؛ که خود فرد نقشی در این مورد ندارند، مثل سابقه خانوادگی، سن بالا (دیابت نوع 2 عموما در سن بالای 40 بروز می‌کند. اگر چه در حال حاضر به دلیل شیوه نادرست زندگی يعني تغذیه نامناسب، عدم تحرک و چاقی سن بروز دیابت نوع 2 بسیار پایین آمده و حتی در بین نوجوانان و کودکان هم دیده می‌شود) و سابقه دیابت بارداری.
فاکتورهای خطر قابل کنترل؛ که فرد نقشی تعیین‌کننده در این مورد دارد و با تغییر و اصلاح شیوه زندگی این عوامل تا حد زیادی قابل کنترل هستند، مثل اضافه وزن یا چاقی، عدم تحرک، فشار خون بالا و سیگار که به جز مورد آخر که در این قسمت به آن می‌پردازیم
به بقیه عوامل در شماره‌های پیشین اشاره شده است. نکته مهم اینکه بالا بودن قند خون به ارگان‌های حیاتی بدن (قلب، مغز، کلیه و چشم) آسیب می‌ساند و مهم‌تر اینکه با کاهش قند خون می‌توانیم پیشرفت مشکلات دراز مدت دیابت را تا حد امکان کند کنیم یا به تاخیر بيندازيم. زمانی که دیابت با سایر فاکتورهای خطر بیماری قلبی (چاقی، پرفشاری خون، سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید بالا) همراه باشد خطر مشکلات قلبی در فرد دو چندان می‌شود.
زمانی که تشخیص داده می‌شود که فرد مبتلا به دیابت یا در مرحله پیش دیابتی است، باید تغییراتی در عادات غذایی و الگوی خوردن، توجه به وزن و کاهش آن و داشتن برنامه منظم ورزشی داشت و به طور کلی شیوه زندگی مناسبی را انتخاب کرد. در کنار این مسائل مصرف دارو یا تزریق انسولین زیر نظر پزشک و چک مرتب قند خون نیز باید مد نظر باشد.
فوايد داشتن یک الگوی غذایی صحیح برای فرد دیابتی
کمک به حفظ قند خون تا حد امکان نزدیک سطح طبیعی (طبق آخرین توصیه‌های انجمن دیابت آمريكا در افراد دیابتی قند خون ناشتا باید زیر 120 و قند خون 2 ساعته (2 ساعت بعد از غذا) بايد زیر 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد).
کمک به کاهش مقدار چربی خون
پیشگیری از عوارض بلند مدت دیابت (آسیبی که به قلب، چشم، کلیه و پا‌ها وارد می‌شود)
پیشگیری از عوارض حاد دیابت خصوصا افت قند خون (هیپوگلیسمی)
جلوگیری از اضافه وزن در افراد دیابتی بزرگسال
و مهم‌تر از همه ارتقا و بهبود سطح سلامت عمومی فرد
کلید هفتم: ترک سیگار
افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری برای بیماری‌های قلبی- عروقی در مقایسه با غیر سیگاری‌ها هستند، خصوصا اگر همراه با سایر فاکتورهای خطر نظیر چاقی، پرفشاری خون، سطح تری گلیسیرید بالا و ... باشند. سیگار کشیدن ظرفیت تنفسی و توانایی ورزشی را در فرد کاهش می‌دهد و احتمال لخته شدن خون را بالا می‌برد. کلسترول خوب (HDL) کاهش می‌یابد. خطر بیماری قلبی در فرد سیگاری دو چندان می‌شود. سیگار جزء عوامل خطر قابل کنترل بیماری قلبی در نظر گرفته شده و کاملا هم درست است. با کمی اراده و درک مضرات سیگار برای جسم و قلب، ترک سیگار امری ممکن و شدنی است.
به اين نكات توجه كنيد:
با ترک سیگار تغییرات مثبتی در زندگی فرد پیش می‌آید. رفع بوی بد دهان، دندان‌های سالم و سفید، پوست شاداب و سالم و در کنار این جریانات اشتهای فرد نیز بر می‌گردد و از غذا خوردن لذت می‌برد. در این زمان غذا نقش مهمی را بازی می‌کند. غذا به فرد احساس سیری می‌دهد که تا حد زیادی نیاز به کشیدن سیگار را رفع می‌کند.
حتما 3 وعده اصلی غذایی خصوصا صبحانه در طول روز مصرف شود. حذف وعده‌ها و گرسنگی باعث می‌شود فرد تاب تحمل در مقابل نکشیدن سیگار را نیاورد و مجددا سیگار بکشد.
در هنگام گرسنگی و در میان وعده‌ها از مواد غذایی کم کالری و سبزیجات استفاده شود که نیاز به کشیدن سیگار رفع گردد.
اینکه چیزی جویده شود و دهان فرد پر باشد.
به جای سیگار از مواد غذایی با طعم خوب استفاده شود که دهان طعم خوب و معطری بگیرد.
خیلی وقت‌ها به دنبال ترک سیگار فرد تمایل به مصرف شیرینی دارد که بهتر است از شیرینی‌های کوچک رژیمی و کم شیرین استفاده شود.
خیلی وقت‌ها افراد سیگاری این سوال را مطرح می‌کنند که چکار کنم بعد از ترک سیگار دچار اضافه وزن نشوم؟ ترک سیگار به طور اتوماتیک باعث اضافه وزن نمی‌شود. حال اگر چند کیلویی نیز اضافه شود در مقابل فواید بسیاری که روی سلامتی فرد و اطرافیان او دارد قابل چشم پوشی است و دلیل خوبی برای عدم ترک سیگار نیست. در واقع زمانی فرد دچار اضافه وزن می‌شود که بیش از نیازش غذا می‌خورد و توجه و دقتی روی میزان مصرف غذا ندارد. اگر غذا در حد نیاز مصرف شود و انتخاب‌های غذایی فرد نیز صحیح باشد در کنار فعالیت منظم ورزشی حفظ وزن مناسب بعد ترک سیگار، کار سخت و غیر ممکنی نیست.
همین طور که در این قسمت و شماره‌های پیشین اشاره شد 7 کلید طلایی سلامت قلب (تحرک، کنترل کلسترول، سالم غذا خوردن، کنترل فشار خون، حفظ وزن مناسب، کنترل قند خون و ترک سیگار) با تغییراتی کوچک در سبک و شیوه زندگی فرد قابل دستیابی و حفظ در محدوده سلامت هستند که در نهایت منجر به حفظ و ارتقاي سلامت قلب، افزایش طول عمر و کیفیت بهتر زندگی می‌شود.
منبع: دنیای تغذیه ش 114
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر