سیر گیاهی است دو ساله با پیازی مركب از پیازچه و ساقه راست كه در انتهای آن گلی چتری كه شامل چندین پیازچه است، قرار دارد. این گیاه از قدیم الایام به عنوان یكی از گیاهان مهم دارویی و چاشنی غذایی كشت می‌شده است.اشکال مختلف سیر:
قرص سير: حاوي پودر سير خشک شده است که بهترين شکل دارويي آن بوده و خواص و مواد موجود در آن تا حدودي شبيه سير تازه است.
سیر ترشی: سیر وقتی به صورت ترشی در می‌آید، دستخوش تغییراتی خواهد شد که به حرارت محیط، نوع سرکه، زمان نگهداری و… بستگی دارد، ولی در اکثر موارد دارای خواصی شبیه به سیر تازه است. ترکيبات موجود در سير تا زماني که پوست حبه‌ها جدا نشده باشد، با زماني که سير پوست کنده و خرد شود کمي متفاوت است، يعني به محض له شدن سير و مجاور شدن آن با هوا تغييراتي در آن روي مي‌دهد. چون مواد موثر سير نسبت به هوا و به ويژه حرارت حساس هستند، هر چه سير بيشتر حرارت داده شود خواص آن کمتر مي‌شود، بنابراين اثر سير در غذاهاي پخته و سرخ شده به مراتب کمتر از سیر تازه است.
موارد احتياط مصرف سیر:
در زنان باردار و شیرده
در برخی موارد در کودکان
همچنین سیر ممکن است در برخی افراد منجر به ناراحتی‌های دستگاه گوارش مانند تحریک پذیری، سوء‌هاضمه، سوزش سر دل، تغییر در فلور میکروبی روده یا واکنش‌های آلرژیکی شود.
معمولا اثرات جانبی مصرف سیر خفیف و غیر متداول است. ظاهرا سیر تاثیری بر متابولیسم داروها ندارد، اما بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد مانند آسپرین استفاده میکنند، باید در مصرف سیر احتیاط نمايند. از این رو افرادی که جراحی میکنند، باید ۷ تا ۱۰ روز پیش از جراحی از خوردن سیر خودداری کنند، چرا که سیر زمان خونریزی را طولانی‌‌تر میکند.
اثرات سیر:
آنتی‌اکسیدانی: سیر سطوح سرمی دو آنزیم آنتی‌اکسیدانی کاتالاز وگلوتاتیون پراکسیداز را افزایش می‌دهد و با خنثي نمودن راديکال‌هاي آزاد اکسيژن که براي سلول‌ها مضر هستند، موجب محافظت از آنها مي‌شود، لذا براي مراقبت از پوست و مو از سير براي ترميم موهاي آسيب ديده و کاهش ريزش مو استفاده می‌گردد.
آنتی‌اسکلروزی: آترواسکلروز در نتیجه تجمع لیپیدهای درون و برون سلولی ایجاد می‌شود. عصاره سیر بیوسنتز کلسترول استرها و تری گلیسیرید را در سلول‌های آترواسکلروزی و فعالیت آنزیم مهم در تشکیل کلسترول استرها (که عامل مهم در تجمع چربی اضافی در سلول‌ها هستند) را محدود میکند.
آنتی‌هیپرلیپیدمی: محدودیت سنتز کلسترول توسط کبد بستگی به میزان آنزیم HMG-COA ردوکتاز (آنزیم دخیل در بیوسنتز کلسترول) دارد که عصاره سیر به صورت غیر مستقیم بر این مقدار تاثیرگذار است.
ضد تجمع پلاکتی و فیبرینولیتیک: عصاره سیر با افزایش میزان آدنوزین مونوفسفات حلقوی تشکیل لخته را در رگ‌ها کاهش می‌دهد.
ضد پرفشاری خون: سیر به دلیل داشتن آلیسین و آجون که از مواد موثر آن هستند اثر گشاد کنندگی بر ماهیچه‌های صاف عروق داشته و منجر به کاهش فشار خون می‌شود. بر اساس مطالعات انجام شده این کاهش در فشار خون به میزان متوسط بوده و بیشتر در فشار خون سیستول مشهود است.
ضد سرطانی: بر اساس مطالعات انجام شده بین مصرف سیر و انواع مختلفی از سرطان‌ها از جمله سرطان معده، کولون و حنجره ارتباط معکوس وجود دارد.
ضد میکروبی: بررسی‌های انجام شده نشان داده‌اند که اثر ضد میکروبی آلیسین به دلیل خواص آن در محدود كردن فعالیت آنزیم‌های تیول‌دار میکروارگانیسم‌ها می‌باشد. برای خواص ضد میکروبی سیر موارد زیر نیز بیان گردیده است:
خوردن سير خام باكترى‌هاى عفونى روده‌ها را از بین می‌برد.
قطره بينى سير ويروس‌هاى عامل سرماخوردگى و آنفلوانزا را از بين مى‌برد.
تركيبات گوگردى سير باكترى‌ها و ويروس‌هاى ريه و ناحيه برونش را از بین می‌برد.
آب و يا روغن سير كه روى عفونت قارچى انگشتان پا ماليده مى‌شود، باكترى استافيلوکوكوس و ساير عفونت‌هاى پوستی را از بين مى‌برد.
سير داراي اثرات ضد باکتري و ضد قارچ است، لذا براي برطرف شدن شوره سر که به علت قارچ مالاسزيا فورفور بوجود مي‌آيد بکار مي‌رود.ترکيبات گوگرددار سير نيز در برطرف شدن شوره سر موثرند.
هیپوگلایسمیک: بر اساس مطالعات انجام شده اثر هیپوگلایسمیک (کاهنده قند خون) سیر می‌تواند به دلیل خاصیت آن در افزایش آزاد سازی انسولین از سلول‌های بتای پانکراس یا جدا شدن بیشتر انسولین از اشکال باند شده آن و افزایش حساسیت انسولینی سلول‌ها باشد. به همین دلیل مصرف آن به افراد دیابتی توصیه می‌شود.
چگونگی از بین بردن بوی بد سیر
سیر در کنار خواص با ارزشی که دارد موجب بوی بد دهان می‌شود و این مشکلی است که چون بسیاری از افراد راه حل آن را نمی‌دانند منجر به عدم مصرف آن می‌شود. زمانی که با خوردن غذاهای حاوی سیر دهان بدبو می‌شود، باید از خوشبوکننده‌های دهان استفاده کرد و البته این کار را بايد به کرات انجام داد، یعنی تقریبا هر نیم تا یکساعت یکبار، تا زمانی که ماده غذایی مقصر از جریان خون پاک شود که معمولا این روند حدود ۲۴ ساعت به طول می‌انجامد. در این میان مسواک زدن هم کمک میکند، اما نمی‌توان مسواک را همیشه در دهان نگه داشت. یکی از بهترین راه‌های مبارزه با بوی بد دهان، خوردن بعضی خوراکی‌ها پس از غذاهای بودار است که در زیر به چند مورد از آنها اشاره مي‌شود:
1- لیمو: خوردن یک قاچ لیمو یا افزودن آن به غذا به عنوان چاشنی یا حتی افزودن آن به لیوان آب خود، اثر معجزه آسایی دارد. آب نبات‌های لیمویی نیز همان خاصیت را دارند.
2- جعفری یا سایر چاشنی‌های سبز: جویدن برگ‌های تازه جعفری، ریحان و رزماری (اکلیل کوهی) موجب آزادسازی روغن‌های آنها می‌شود که حس تازگی به دهان می‌دهد.
3- سیب، گلابی و هویج: این خوراکی‌ها دارای فیبر زیادی هستند که جویدن آنها باعث ترشح بیشتر بزاق دهان شده و دهان را تمیز میکنند.
4- ادویه‌های قابل جویدن: جویدن فقط چند دانه تخم انیسون (بادیان رومی)، هل، گشنیز یا رازیانه باعث تازه و خوشبو شدن دهان خصوصا پس از صرف غذای حاوی سیر می‌شود.
5- برگ نعنا یا چوب دارچین: هر یک از این دو، طعم و بوی شبه گوگردی پیاز و سیر را رفع میکند. علاوه بر آن، وجود یک سری روغن‌های اساسی در دارچین با نوعی میکروب دهانی مبارزه میکند. آدامس‌های نعناعی یا دارچینی هم تأثیری مشابه دارند.
6- عسل: برای از بین بردن بوی سیر می‌توان نیم ساعت پس از خوردن آن، یك قاشق عسل خورد.
7- کاهو: خوردن سبزی‌هایی مثل کاهو نیز موثر است، زیرا کلروفیل موجود در سبزی‌ها بوی سیر را رفع میکند.
اثرات سیر از دیدگاه طب سنتی:
خواصي كه دانشمندان (طب قديم و جديد) براي سير برشمرده‌اند عبارتند از:
رسوبات خون را حل مي‌كند.
در درد مفاصل، نقرس و روماتيسم توصيه مي‌شود.
مدر و پایین آورنده فشار خون است.
بهترين درمان براي فراموشي، ضعف حافظه و سرگيجه است.
خوردن سير عضلات قلب را به نشاط مي‌آورد و گردش خون را منظم مي‌کند.
مجاري تنفس و خون را پاك کرده و به اين وسيله از تنگي نفس مي‌كاهد.
در درمان پاره‌ای از سل‌های ريوي، اسهال و برونشيت، سردرد و زكام مزمن مفید است.
پوست بدن را خوشرنگ میکند.
روده‌ها را از عفونت‌ها پاك مي‌كند (به خصوص در اطفال) و با اين خاصيت انسان را در مقابل بيماري تيفوئيد و ديفتري محافظت مي‌كند.
سنگ كليه و كرم‌هاي نازك شكم اطفال را نابود مي‌كند.
فلج و رعشه را معالجه کرده و برای مالاريا و بي خوابي خيلي مفيد است.
براي درمان ميخچه و زگيل بايد سير را نرم كرده و به صورت مرهم روي ميخچه و زگيل بگذاريد تا همانطور بماند و هر چند وقت آن را تكرار كنيد.
مالیدن آن روی محل گزیدگی، سوزش و درد را تسکین می‌دهد.
تقويت کننده دستگاه دفاعي بدن و دارای خاصيت ضد سرطاني و ضد سرماخوردگي است.
مصرف سير قند خون مبتلایان به مرض قند (ديابت) را مي‌كاهد.
اثر سمي نيكوتيني كه از دود سيگار حاصل مي‌شود را برطرف مي‌كند. لذا چنانچه معتادان به سيگار به علت نيكوتين دچار ناراحتي‌هاي هاضمه و قلب شده باشند، با مصرف سير احساس بهبودي مي‌كنند.
مداومت در مصرف سير به تدريج باعث ريختن موي سفيد و روييدن موي سياه مي‌شود.
سير پخته را چنانچه بر روي مو و پوست بمالند كشنده شپش است.
اگر اين فرآورده را در محل دردهاي مفاصل و قولنج بمالند، درد و ناراحتي را تسكين خواهد داد.
مخلوط سير با سركه ورم اعضا را برطرف مي‌كند.
به خاطر بوي نامطبوع سير بهتر است به طور كامل آن را خرد نموده و در شير حل كنيد. اين عمل براي درمان فشار خون بالا، تصلب شرايين، ناراحتي‌هاي گوارشي (اسهال و اتساع روده) و التهاب مخاط برونش‌ها مفید است.
مصرف روزانه سير تازه، از كبد در برابر سموم دارویی و شیمیایی محافظت مي‌كند.
مقدار مصرف سیر:
به صورت معمول استفاده روزانه به مقدار 4 گرم از سیر تازه (1 حبه متوسط) یا مقادیر معادل آن از سایر محصولات سیر توصیه می‌شود تا در طول زمان اثرات دارویی خود را بر جای گذارد.
منبع: دنیای تغذیه ش 114
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر