نوشته : دكترسيد مسعود كيمياگر
همواره
براي افرادي كه دچار كمبود وزن، بي‌اشتهايي و يا كم‌اشتهايي هستند، اضافه
كردن وزن و افزايش اشتها يكي از مسائل مهم به شمار مي‌رود. بي‌اشتهايي
ميتواند نشانه‌اي از وجود برخي مشكلات فيزيولوژيكي در افراد باشد كه حتماً
بايد درمان شود. از طرفي عوامل متعددي مي‌توانند بر ميزان گرسنگي و اشتهاي
افراد تأثير بگذارند از جمله: سوخت و ساز بدن (متابوليسم)، ذائقه افراد،
داشتن حالت تهوع و استفراغ، يا بيماري و نوع غذاها. برخي اوقات كمبود
ويتامين در بدن ميتواند سبب كاهش اشتها شده و يا حتي ذائقه افراد نسبت به
برخي غذاها را تغيير دهد.
دلايل كاهش اشتها:
كارشناسان معتقدند عوامل زيادي مي‌توانند
بر ميزان اشتهاي افراد تأثيرگذار باشند. اين عوامل مي‌توانند ناشي از
بيماري‌هاي جسمي و يا ناراحتي‌هاي روحي و عاطفي باشند. بيماري‌هاي جسمي كه
مي‌توانند سبب كاهش اشتها شوند از زخم و يا جراحت در دهان تا بيماري‌هاي
گوارشي متغيرند.
افسردگي و بيماري‌هاي روحي از جمله وجود اضطراب، استرس و نگراني در افراد نيز ميتواند سبب بي‌اشتهايي شود. ممكن است در نزد برخي افراد كه خواهان كاهش وزن هستند، بي‌اشتهايي و يا كم اشتهايي يك امتياز بزرگ محسوب شود، اما افراد كم‌اشتها حتماً بايد با پزشك مشورت كنند تا با بررسي دلايل كم‌اشتهايي از بروز برخي بيماري‌ها كه ممكن است در اثر همين بي‌اشتهايي باشد، پيشگيري شود.
افسردگي و بيماري‌هاي روحي از جمله وجود اضطراب، استرس و نگراني در افراد نيز ميتواند سبب بي‌اشتهايي شود. ممكن است در نزد برخي افراد كه خواهان كاهش وزن هستند، بي‌اشتهايي و يا كم اشتهايي يك امتياز بزرگ محسوب شود، اما افراد كم‌اشتها حتماً بايد با پزشك مشورت كنند تا با بررسي دلايل كم‌اشتهايي از بروز برخي بيماري‌ها كه ممكن است در اثر همين بي‌اشتهايي باشد، پيشگيري شود.
بيماري:
برخي بيماري‌هاي مزمن مانند كم‌كاري غده تيروئيد، سرطان، نارسايي‌هاي مزمن كبد و يا كليه، عفونت‌ها و ايدز، مي‌توانند سبب بروز بي‌اشتهايي در افراد شوند. پزشكان معتقدند با درمان اين بيماري‌ها، اشتهاي افراد مجدداً به حالت طبيعي خود بر مي‌گردد.
برخي بيماري‌هاي مزمن مانند كم‌كاري غده تيروئيد، سرطان، نارسايي‌هاي مزمن كبد و يا كليه، عفونت‌ها و ايدز، مي‌توانند سبب بروز بي‌اشتهايي در افراد شوند. پزشكان معتقدند با درمان اين بيماري‌ها، اشتهاي افراد مجدداً به حالت طبيعي خود بر مي‌گردد.
ذائقه:
برخي از بيماران معمولاً پس از يك عمل جراحي و يا پس از بستري شدن در بيمارستان، ذائقه خود را از دست مي‌دهند و براي مدتي ميل به خوردن مواد غذايي ندارند.
افرادي كه داراي رژيم غذايي خاص و محدودي هستند ممكن است دچار كاهش اشتها شوند زيرا مواد غذايي را كه بايد بخورند، دوست ندارند.
برخي از بيماران معمولاً پس از يك عمل جراحي و يا پس از بستري شدن در بيمارستان، ذائقه خود را از دست مي‌دهند و براي مدتي ميل به خوردن مواد غذايي ندارند.
افرادي كه داراي رژيم غذايي خاص و محدودي هستند ممكن است دچار كاهش اشتها شوند زيرا مواد غذايي را كه بايد بخورند، دوست ندارند.
مصرف نمك و چربي در افرادي كه دچار پرفشاري خون و يا ديابت هستند معمولاً محدود شده است و از آن جايي كه اين دو ماده مضر سبب خوشمزه شدن غذاها نيز مي‌شوند عدم وجود اين دو ماده در غذاها خود ميتواند سبب كاهش تمايل افراد به غذا خوردن شود. ذائقه افراد با افزايش سن و در ميانسالي تغيير مي‌كند و كاهش اشتها در افرادي كه پا به سن گذاشته‌اند امري تقريباً طبيعي است.
بيماري آنوركسيا:
بيماري آنوركسيا، يك بيماري رواني است كه
افراد دائماً از چاقي و افزايش وزن نگران بوده و از ترس اينكه مبادا چاق
شوند به خود گرسنگي مي‌دهند كه اين امر خود ميتواند سبب بروز مشكلات ديگري
براي فرد شود.
مغز افراد مبتلا به آنوركسيا، فرماني براي خوردن مواد غذايي دريافت نمي‌كند و در نتيجه فرد تمايلي به خوردن ندارد؛ علائم اين بيماري عبارتند از: فشار خون پايين، نامنظم بودن دوره‌هاي قاعدگي و تحليل بافت عضله و چربي.
مغز افراد مبتلا به آنوركسيا، فرماني براي خوردن مواد غذايي دريافت نمي‌كند و در نتيجه فرد تمايلي به خوردن ندارد؛ علائم اين بيماري عبارتند از: فشار خون پايين، نامنظم بودن دوره‌هاي قاعدگي و تحليل بافت عضله و چربي.
افسردگي:
مسائل احساسي عاطفي مانند افسردگي،
مي‌توانند سبب كاهش اشتها شوند. سوگ و ماتم، عدم تحرك و معلوليت، تنهايي و
احساس بي‌پناهي در افسردگي مؤثر بوده و در نتيجه فرد، خود را به نوعي
فراموش كرده و نسبت به تغذيه خود بي‌تفاوت مي‌شود.
مشكلات دنداني:
برخي از افراد كه دچار مشكلات دنداني
هستند و به هنگام جويدن مواد غذايي دچار مشكل مي‌شوند ممكن است تمايلي به
غذا خوردن نداشته باشند.
مصرف الكل:
كارشناسان معتقدند مصرف الكل يكي از دلايل
عمده در كاهش اشتهاي افراد مي‌باشد. افراد الكلي اغلب نوشيدن مواد الكلي
را جايگزين خوردن مواد غذايي مي‌كنند.
مصرف دارو:
يكي از اثرات جانبي مصرف برخي داروها،
كاهش اشتها است. داروهاي مخصوص شيمي درماني و داروهايي نظير: مورفين، آنتي
بيوتيك‌ها، داروهاي سرماخوردگي و سرفه، و همچنين مواد مخدر مانندكوكائين و
آمفتامين‌ها سبب بي‌اشتهايي در افراد مي‌شوند.
قبل از صرف غذا، آب ننوشيد
نوشيدن آب قبل از غذا، سبب ايجاد احساس سيري و پري مي‌شود. طي تحقيقات صورت گرفته، افرادي كه قبل از غذا 2 ليوان آب مي‌نوشيدند، نسبت به افرادي كه اين كار را انجام نمي‌دادند 2 كيلوگرم كاهش وزن داشتند.
نوشيدن آب قبل از غذا، سبب ايجاد احساس سيري و پري مي‌شود. طي تحقيقات صورت گرفته، افرادي كه قبل از غذا 2 ليوان آب مي‌نوشيدند، نسبت به افرادي كه اين كار را انجام نمي‌دادند 2 كيلوگرم كاهش وزن داشتند.
ويتامين B كمپلكس
ويتامين B ميتواند سبب افزايش اشتها و در نتيجه افزايش وزن شود. طي تحقيقاتي كه در دانشگاه شيكاگو انجام شد كودكاني كه ويتامين B
مصرف مي‌كردند بهتر وزن گرفته بودند.
روي
كمبود روي در بدن ميتواند سبب كاهش اشتها شود زيرا اين ماده معدني ميتواند بر ذائقه افراد نسبت به مواد غذايي تأثيرگذار باشد.
ورزش
ورزش سبب افزايش اشتها مي‌شود زيرا در اثر ورزش، بدن كالري مي‌سوزاند و در نتيجه اشتهاي بيشتري پيدا مي‌كند.
مصرف الكل:
كارشناسان معتقدند مصرف الكل يكي از دلايل
عمده در كاهش اشتهاي افراد مي‌باشد. افراد الكلي اغلب نوشيدن مواد الكلي
را جايگزين خوردن مواد غذايي مي‌كنند.
چگونه بي‌اشتهايي كودكان را درمان كنيم؟
والدين اغلب از بي‌اشتهايي كودكان خود
گله مندند و اظهار مي‌دارند كه كودكانشان در مورد مواد غذايي مختلف
بهانه‌گيري مي‌كنند. بي‌اشتهايي و يا كم اشتهايي بچه‌ها ممكن است دلايل
مختلفي داشته باشد؛ والدين بايد به طرق مختلف ذائقه كودكان خود را به سمت
خوردن مواد غذايي تحريك نمايند. وارد كردن برخي مواد غذايي به رژيم غذايي
روزانه كودكان، ميتواند بطور طبيعي اشتهاي آنها را افزايش دهد.
والدين بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه كاهش اشتها براي يك دوره كوتاه‌مدت در كودكان چندان غير معمول نيست. وجود استرس و اضطراب و يا هر تغييري در زندگي روزمره يك كودك ميتواند سبب كاهش اشتهاي وي شود همانگونه كه بروز يك بيماري ميتواند بر اشتهاي او تأثير بگذارد. برخي از بچه‌ها در واقع دچار كم اشتهايي و يا بي‌اشتهايي نشده‌اند بلكه از غذا نخوردن به‌عنوان يك حربه عليه پدر و مادر خود استفاده مي‌كنند!
براي تشويق كودكان به غذا خوردن، بايد از ترفندهاي مختلفي استفاده كنيد. تزئين غذاي كودك و همچنين استفاده از مواد غذايي با رنگ‌هاي مختلف و متنوع در تشويق و ترغيب وي به غذا خوردن مؤثر است. در مورد كودكاني كه تمايلي به خوردن غذا نشان نمي‌دهند بهتر است غذا را در حجم كم به او نشان دهيم تا بخورد و در صورت تمايل مجدداً مقدار بيشتري به او بدهيم.
ميزان مصرف مايعات در كودكان با توجه به سن آنها متغير است. سعي كنيد مصرف مايعات در كودكان پس از صرف غذا باشد نه قبل از غذا خوردن زيرا در غير اين صورت، احساس سيري خواهند كرد.
خوردن هله هوله محدود شود. برخي از والدين به اين نكته توجه ندارند كه خوردن ميان‌وعده‌هاي زياد و يا هله هوله بچه‌ها را سير كرده و در نتيجه به هنگام صرف وعده‌هاي اصلي غذا تمايلي به خوردن غذا پيدا نمي‌كنند. كارشناسان توصيه مي‌كنند خوردن ميان‌وعده‌ها به 2 بار در روز محدود شود. البته ميان‌وعده‌ها نيز، بايد از مواد غذايي مناسب و سالم مانند انواع ميوه‌ها باشد نه چيپس و پفك.
از مواد غذايي كه بطور طبيعي سبب افزايش اشتها در كودكان مي‌شوند مانند
انواع ميوه‌ها و سبزيجات، استفاده كنيد. استفاده از جعفري در غذاها
ميتواند سبب افزايش اشتها شود. زنجفيل نيز ميتواند احساس گرسنگي را زياد
كند.
از مواد غذايي كه حاوي «نياسين و تيامين» مي‌باشند استفاده كنيد زيرا سبب افزايش اشتها مي‌شوند. مواد غذايي مانند بادام زميني، سبوس گندم و غلات صبحانه حاوي نياسين مي‌باشند. تخم‌مرغ، برنج و طالبي نيز حاوي تيامين هستند.
از مواد غذايي كه حاوي «نياسين و تيامين» مي‌باشند استفاده كنيد زيرا سبب افزايش اشتها مي‌شوند. مواد غذايي مانند بادام زميني، سبوس گندم و غلات صبحانه حاوي نياسين مي‌باشند. تخم‌مرغ، برنج و طالبي نيز حاوي تيامين هستند.
منبع: دنیای تغذیه ش ۱۱۳
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر