نوشته : مهندس وحیده شایگان کارشناس ارشد صنایع غذايي
در سال 1999 «هرم غذايي اصلاح شده» بطور گسترده‌ای به صورت اختصاصی برای استفاده در سنین بالا معرفی گردید و سپس«هرم اصلاح شده من» با لحاظ کردن نیازهای تغذیه‌ای برای سالمندان بالاتر از 70 سال ضمن در نظر گرفتن محتوای «هرم من» با تغییراتی پیشنهاد شد و مورد استفاده قرارگرفت. بطوریکه اهمیت مایعات و غذاهای نسبتا روان و نیز موادغذايي کم حجم، ولی مغذی در آن پررنگ‌تر شد و راهنمايي‌هايي نیز در مورد فرم غذاها و نیز اهمیت انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم داده شد. بزرگسالان بالای70 سال سن نیازهای تغذیه‌ای منحصر به فردی دارند. در این افراد به علت کاهش فعالیت متابولیکی و فعالیت فیزیکی نیاز به کالری دریافتی کمتر، ولی برای حفظ ثبات سلامتی نیاز به غذاهاي با ارزش تغذیه‌ای بالاتر بیشتر است. در سال 2005 دوباره USDA روی«هرم من» یک برنامه اینترنتی هوشمند را طراحی کرد که قادر بود بسته به اطلاعات وارد شده و منحصر به فرد هر شخصی مانند جنس، سن، قد، وزن، عادات ورزشی و سایر ویژگی‌ها راهنمايي‌های تغذیه‌ای خاص و کاربردی ارائه نماید.در اين برنامه دسترسي به آيكون‌هايي كه در آن غذاها، مايعات و فعاليت‌هاي فيزيكي بصورت طبقه‌بندي شده هستند، به شرح زير مقدور است:
دانه‌های کامل و غنی شده و غلاتی نظیر سیب‌زمینی، برنج قهوه‌ای و انواع نان تهیه شده از گندم کامل
سبزیجات رنگ روشن مانند هویج و براکلی، کرفس، فلفل دلمه‌ای و...
میوه‌های رنگی مانند توت‌فرنگی و شاه‌توت، هندوانه، انگورقرمز، زردآلو و...
فرآورده‌های لبنی کم چرب مانند ماست و پنیر و شیرکم لاکتوز
روغن‌های مایع گیاهی و مارگارین‌های کم چرب فاقد چربی‌های ترانس
منابع پروتئين مانند ماهی، ماکیان، گوشت بدون چربی و تخم‌مرغ، حبوبات، دانه و مغزهای خوراکی
دریافت مایعات به مقدار کافی مانند آب، چاي و آبمیوه‌های تازه توأم با پالپ میوه
غذاهای نرم و غیر جامد مانند انواع سوپ سبزیجات، آش‌ها و فرنی
انجام فعالیت‌های فیزیکی منظم مانند پیاده روی، مشارکت در انجام کارهای منزل و فعالیت‌های لذت‌بخش خانگی مانند باغبانی و از آن قبیل
نكات تغذيه‌اي:
بر اساس گزارشات آماری افزایش وزن در سنین بالای 70 سال شیوع پیدا کرده است، با اين وجود ثابت شده انجام فعالیت‌های ورزشی منظم در جوانی نتایج خوبی مانند کاهش وزن و کاهش ریسک بیماری‌های مزمن را در دوران کهولت به دنبال دارد، ضمن اینکه کیفیت زندگی را هم بهتر می‌کند. در «هرم من اصلاح شده » برای سالخوردگان، تأکید زیادی بر دریافت فیبر شده که باید از منابع خوب آن مانند دانه، غلات کامل و فرآورده‌های حاصل از آنها، و مصرف میوه‌ها و سبزیجات در اشکال و فرم‌های مختلف چه به صورت تازه، قوطی شده و یا به حالت قطعه قطعه شده در بسته‌بندی‌های تک نفره به شکل تازه یا منجمد به جای آبمیوه حاصل از آنها تأمین شود. همینطور در این هرم بر اهمیت نرم بودن فرم غذاها و نیز دریافت مایعات به مقدار کافی توجه شده است، بنابراین سوپ و سبزیجات آبدار مثل کاهو و یا میوه‌های آبداری مانند هندوانه نقش ارزشمندی در رژیم غذايي این گروه می‌تواند داشته باشد. در ضمن بخش مهمی از «هرم من» بر اساس یک برنامه جامع مربوط به املاح و ویتامین‌هايي مانند کلسیم، فسفر، ویتامین D و ویتامین B12 است که جایگاه آنها در رأس«هرم من» با پرچمی جهت یادآوری ارزش و اهمیت آنها در نظر گرفته شده است. زیرا با افزایش سن و کاهش کالری رژیم، دریافت مقادیر کافی مواد مغذی مذکور از منابع غذايي محدودتر شده و لذا بدلیل نیاز بدن به حفظ استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها مکمل‌های غذايي اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. گرچه اصولا تأکید و توصیه بیشتر بر دریافت این مواد مغذی از طریق رژیم غذايي است، ولی در صورت نیاز باید مکمل در برنامه غذايي سالمندان گنجانده شود تا کمبودهای ناشی از آنها مزید بر مشکلات و آسیب‌پذیری آنها نشود.
فعاليت بدني:
باید بخاطر داشت تغذیه مناسب در پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن مانند پوکی استخوان، بیماری قلب و عروق و افزایش فشار خون نقش مهمی دارد و ورزش و هرگونه فعالیت فیزیکی منظم در سنین قبل از سالمندی مهم‌ترین عامل تعیین کننده در سال‌های کهولت است. هرگونه فعالیت بدنی برای سلامتی مفید است. تمرینات کششی سبب ساخته شدن و تقویت عضلات می‌شود و فعالیت ورزشی هوازی سبب بهبود کارکرد قلب و ریه و کاهش غلظت چربی‌های خون می‌شود.
منبع: دنیای تغذیه ش 114
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر